Czêœæ I. Prawo wspólnotowe 1. Dyrektywa 84/450/EWG dotycz¹ca reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d i porównawczej z 10 wrzeœnia 1984 r. OJ L 250 z 19 wrzeœnia 1994 t. 1) Preambu³a do Dyrektywy 84/450/EWG z 10.9.1984 r. 2) Preambu³a do Dyrektywy 97/55/WE z 6.10.1997 r. 3) tekst jednolity (ze zmianami) Dyrektywy 84/450/EWG z 10.9.1984 r. 1) Preambu³a do Dyrektywy 84/450/EWG dotycz¹ca reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d z 10 wrzeœnia 1984 r. Rada Wspólnot Europejskich, na podstawie Traktatu ustanawiaj¹cego Europejsk¹ Wspólnotê Gospodarcz¹, a w szczególnoœci jego artyku³u 100, na podstawie propozycji Komisji 1, na podstawie opinii Parlamentu Europejskiego 2, na podstawie opinii Komitetu Spo³eczno-Ekonomicznego 3, zwa ywszy, e przepisy przeciwko reklamie wprowadzaj¹cej w b³¹d, obowi¹zuj¹ce obecnie w Pañstwach Cz³onkowskich, znacznie siê ró ni¹; zwa ywszy, e reklama przekraczaj¹c granice indywidualnego Pañstwa Cz³onkowskiego, wywiera bezpoœredni efekt na tworzenie i funkcjonowanie wspólnego rynku; zwa ywszy, e reklama wprowadzaj¹ca w b³¹d mo e doprowadziæ do zak³ócenia konkurencji na Wspólnym Rynku; zwa ywszy, e reklama, niezale nie od tego, czy prowadzi do zawarcia umowy, oddzia³uje na ekonomiczne interesy konsumentów; zwa ywszy, e reklama wprowadzaj¹ca w b³¹d mo e sk³aniaæ konsumenta do niekorzystnej decyzji przy zakupie towarów lub innych dóbr albo przy korzystaniu z us³ug i e ró nice miêdzy przepisami poszczególnych pañstw prowadz¹ w wielu przypadkach nie tylko do niewystarczaj¹cej ochrony konsumenta, ale stanowi¹ tak e przeszkodê w prowadzeniu kampanii reklamowych przekracza- 1 OJ C 70, 21.3.1978, s. 4. 2 OJ C 140, 5.6.1979, s. 23. 3 OJ C 171, 9.7.1979, s. 43.
j¹cych granice jednego pañstwa, oddzia³uj¹c w ten sposób na swobodny obrót towarów i us³ug; zwa ywszy, e drugi program Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w dziedzinie ochrony konsumenta i polityki informacyjnej 1 przewiduje podjêcie w³aœciwych dzia³añ dla ochrony konsumenta przed reklam¹ wprowadzaj¹c¹ w b³¹d i reklam¹ nieuczciw¹; zwa ywszy, e w interesie ogó³u, a tak e w interesie konsumentów, harmonizacja krajowych przepisów prawnych: na pierwszym etapie przepisów przeciwko reklamie wprowadzaj¹cej w b³¹d, na drugim etapie przepisów przeciwko nieuczciwej reklamie, a jeœli to bêdzie konieczne, równie przeciwko reklamie porównawczej, powinna odbywaæ siê na podstawie w³aœciwych propozycji Komisji; zwa ywszy, e powinny zostaæ stworzone minimalne i obiektywne kryteria umo liwiaj¹ce okreœlenie, kiedy reklama jest reklam¹ wprowadzaj¹c¹ w b³¹d; zwa ywszy, e przepisy ustawowe przyjête przez Pañstwa Cz³onkowskie przeciwko reklamie wprowadzaj¹cej w b³¹d musz¹ byæ w³aœciwe i skuteczne; zwa ywszy, e osobom lub organizacjom, które na mocy prawa krajowego maj¹ uzasadniony interes do wystêpowania w tego typu sprawach, trzeba u³atwiæ podejmowanie dzia³añ zmierzaj¹cych do wszczêcia przeciwko reklamie wprowadzaj¹cej w b³¹d postêpowania, przed s¹dem lub przed organami administracyjnymi, które s¹ w³aœciwe do decydowania o skargach, lub podejmowania dzia³añ zmierzaj¹cych do wszczynania sprawy przed s¹dem; zwa ywszy, e ka demu Pañstwu Cz³onkowskiemu nale y pozostawiæ decyzjê co do tego, czy s¹dy lub organy administracyjne powinny mieæ prawo ¹dania, aby wczeœniej przeprowadzone zosta³o postêpowanie przed innymi instytucjami powo³anymi do za³atwiania skarg; zwa ywszy, e s¹dy lub organy administracji musz¹ mieæ uprawnienia umo liwiaj¹ce im nakazanie lub uzyskanie zaniechania reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d; zwa ywszy, e w pewnych przypadkach po ¹dane mo e byæ zakazanie reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d nawet przed jej rozpowszechnieniem, zwa ywszy jednak- e, i w adnym razie nie oznacza to, e Pañstwa Cz³onkowskie s¹ zobowi¹zane do wprowadzenia zasad nakazuj¹cych uprzednie, systematyczne badania reklamy; zwa ywszy, e powinno siê zagwarantowaæ przyspieszenie procedur, w ramach których mog³yby byæ przedsiêwziête tymczasowe lub ostateczne œrodki; zwa ywszy, e nale y przewidzieæ postêpowanie przyspieszone, w ramach którego mog³yby byæ podejmowane œrodki ze skutkiem tymczasowym lub ostatecznym; zwa ywszy, e mo e okazaæ siê, i w celu wyeliminowania trwa³ych skutków reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d po ¹dana jest publikacja rozstrzygniêæ s¹dowych lub administracyjnych albo sprostowañ; 1 OJ C 133, 3.6.1981, s. 1.
zwa ywszy, e organy administracyjne musz¹ byæ bezstronne, a wykonywanie ich kompetencji powinno podlegaæ kontroli s¹dowej; zwa ywszy, e dobrowolna kontrola prowadzona przez instytucje samokontroli w celu wyeliminowania reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d pozwala unikn¹æ postêpowania administracyjnego lub s¹dowego i z tego wzglêdu powinna byæ wspierana; zwa ywszy, e reklamuj¹cy musi byæ w stanie udowodniæ za pomoc¹ odpowiednich œrodków prawdziwoœæ twierdzeñ zawartych w reklamie, a s¹d albo organ administracyjny powinien mieæ w przypadkach, gdy to stosowne, prawo ¹dania takiego dowodu; zwa ywszy, e niniejsza dyrektywa nie powinna przeszkadzaæ Pañstwom Cz³onkowskim w utrzymaniu w mocy lub wydawaniu przepisów w celu dalej id¹cej ochrony konsumentów, osób prowadz¹cych dzia³alnoœæ handlow¹, produkcyjn¹, rzemieœlnicz¹ lub wykonuj¹cych wolne zawody, a tak e ogó³u; przyjê³a niniejsz¹ dyrektywê: 2) Preambu³a do Dyrektywy 97/55/WE zmieniaj¹cej Dyrektywê 84/450 EWG dotycz¹c¹ reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d w celu uwzglêdnienia reklamy porównawczej z 6 paÿdziernika 1997 r. (OJ L 290 z 23 paÿdziernika 1997 r.) Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej, na podstawie Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej, a w szczególnoœci jego art. 100a, na wniosek Komisji 1, po zasiêgniêciu opinii Komitetu Spo³eczno-Ekonomicznego 2, uwzglêdniaj¹c, zgodnie z procedur¹ okreœlon¹ w art. 189b Traktatu 3 wspólny tekst przyjêty przez Komitet Pojednawczy 25 czerwca 1997 r., zwa ywszy, e jednym z g³ównych celów Wspólnoty jest doskonalenie rynku wewnêtrznego; zwa ywszy, e musz¹ byæ podejmowane dzia³ania zapewniaj¹ce jego sprawne funkcjonowanie; zwa ywszy, e rynek wewnêtrzny obejmuje obszar bez wewnêtrznych granic, na którym przep³yw towarów, osób, us³ug i kapita³u mo e nastêpowaæ swobodnie; zwa ywszy, e doskonalenie rynku wewnêtrznego bêdzie oznacza³o dalsze poszerzanie mo liwoœci wyboru; zwa ywszy, i wobec tego, e konsumenci mog¹ i powinni mo liwie najlepiej korzystaæ z rynku wewnêtrznego i e reklama jest bardzo wa nym instrumentem umo liwiaj¹cym otwieranie na obszarze Wspólno- 1 OJ C 180, 11.7.1991, s. 14 i OJ C 136 19.5.1994, s. 4. 2 OJ C 49, 24.2.1992, s. 35. 3 Opinia Parlamentu Europejskiego z 11 listopada 1992 r. (OJ C 337, 21.12.1992, s. 142), wspólne stanowisko Rady z 19 marca 1996 r. (OJ C 219, 27.7.1996, s. 14) i uchwa³a Parlamentu Europejskiego z 23 paÿdziernika 1996 r. (OJ C 347, 16.11.1996, s. 69). Uchwa³a Parlamentu Europejskiego z 16 wrzeœnia 1997 r. i uchwa³a Rady z 15 wrzeœnia 1997 r.
ty sprawnie dzia³aj¹cych rynków zbytu dla towarów i us³ug, podstawowe przepisy okreœlaj¹ce formê i treœæ reklamy porównawczej powinny byæ jednolite, a warunki prowadzenia reklamy porównawczej w Pañstwach Cz³onkowskich zharmonizowane, zwa ywszy, e je eli warunki te zostan¹ spe³nione, ³atwiej bêdzie obiektywnie przedstawiaæ zalety ró nych porównywalnych produktów; zwa ywszy, e reklama porównawcza mo e równie stymulowaæ konkurencjê miêdzy dostawcami towarów i us³ug z korzyœci¹ dla konsumentów; zwa ywszy, e przepisy prawne i administracyjne poszczególnych Pañstw Cz³onkowskich dotycz¹ce reklamy porównawczej s¹ bardzo zró nicowane; zwa ywszy, e reklama wykracza poza granice pañstwa i jest odbierana na obszarze innych Pañstw Cz³onkowskich; zwa ywszy, e dopuszczalnoœci lub niedopuszczalnoœæ reklamy porównawczej zgodnie z ró nymi przepisami prawa krajowego mo e utrudniaæ swobodny przep³yw towarów i us³ug i powodowaæ zniekszta³cenia konkurencji; zwa- ywszy, e w szczególnoœci przedsiêbiorstwa mog¹ byæ nara one na stosowane przez konkurencjê formy reklamy, na które nie mog¹ odpowiedzieæ w ten sam sposób; zwa- ywszy, e nale y zapewniæ swobodê œwiadczenia us³ug w zakresie reklamy porównawczej; zwa ywszy, e zadaniem Wspólnoty jest zaradziæ tej sytuacji; zwa ywszy, e szósty punkt preambu³y do Dyrektywy Rady 84/450/EWG z 10 wrzeœnia 1984 r. w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych i administracyjnych Pañstw Cz³onkowskich dotycz¹cych reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d 1 przewiduje po harmonizacji krajowych przepisów zwalczaj¹cych reklamê wprowadzaj¹c¹ w b³¹d, w drugiej fazie objêcia harmonizacj¹ na podstawie odpowiednich propozycji Komisji... tak e reklamy porównawczej ; zwa ywszy, e punkt 3d za³¹cznika do rozporz¹dzenia Rady z 14 kwietnia 1975 r. o wstêpnym programie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dotycz¹cym ochrony konsumentów i polityki informacyjnej 2 zalicza prawo do informacji do podstawowych praw konsumenta; zwa ywszy, e prawo to zosta³o potwierdzone w rezolucji Rady z 19 maja 1981 r. o drugim programie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dotycz¹cym ochrony konsumenta i polityki informacyjnej 3, w której punkt 40 za³¹cznika wyraÿnie wskazuje siê na potrzebê informowania konsumentów; zwa ywszy, e reklama porównawcza, gdy porównuje istotne, charakterystyczne, sprawdzalne i typowe cechy i nie wprowadza w b³¹d, mo e byæ dozwolonym œrodkiem informowania konsumentów o ich korzyœciach; zwa ywszy, e pojêcie reklamy porównawczej powinno byæ szeroko rozumiane i obejmowaæ wszystkie jej rodzaje; zwa ywszy, e w celu wskazania, które praktyki zwi¹zane z reklam¹ porównawcz¹ mog¹ zniekszta³caæ konkurencjê, szkodziæ konkurentom i negatywnie oddzia³ywaæ na wybór dokonywany przez konsumenta, nale y ustaliæ warunki dozwolonej reklamy porównawczej odnoœnie do przeprowadzania porównañ; zwa- ywszy, e takie warunki dopuszczalnoœci reklamy powinny umo liwiaæ obiektywne porównanie towarów i us³ug; 1 OJ L 250, 19.9.1984, s. 17. 2 OJ C 92, 25.4.1975, s. 1. 3 OJ C 133, 3.6.1981, s. 1.
zwa ywszy, e porównanie dotycz¹ce tylko ceny towarów i us³ug powinno byæ dozwolone, je eli spe³nione s¹ okreœlone warunki; w szczególnoœci porównanie nie mo e wprowadzaæ w b³¹d; zwa ywszy, e w celu zapobie enia stosowania reklamy porównawczej w sposób antykonkurencyjny i nieuczciwy, dozwolone powinno byæ jedynie porównywanie konkuruj¹cych ze sob¹ towarów i us³ug zaspokajaj¹cych te same potrzeby lub przeznaczonych do tego samego celu; zwa ywszy, e w przypadku powo³ywania siê na wyniki porównawczych testów przeprowadzanych przez osobê trzeci¹ lub ich cytowania w reklamie porównawczej bêd¹ mia³y zastosowanie umowy miêdzynarodowe w zakresie prawa autorskiego oraz krajowe przepisy o kontraktowej i pozakontraktowej odpowiedzialnoœci; zwa ywszy, e warunki reklamy porównawczej powinny byæ kumulatywne i respektowane w ca³ej ich rozci¹g³oœci; zwa ywszy, e zgodnie z Traktatem wybór form i sposobów wprowadzenia tych warunków pozostawia siê do uznania Pañstw Cz³onkowskich, je eli te formy i sposoby nie zosta³y ju okreœlone przez niniejsz¹ dyrektywê; zwa ywszy, e warunki te winny uwzglêdniaæ w szczególnoœci przepisy rozporz¹dzenia Rady (EWG) nr 2081/92 z 14 lipca 1992 r. o ochronie oznaczeñ geograficznych i oznaczeñ pochodzenia produktów rolnych i œrodków spo ywczych 1, w szczególnoœci jego art. 13, a tak e inne przepisy Wspólnoty przyjête w dziedzinie rolnictwa; zwa ywszy, e art. 5 pierwszej Dyrektywy Rady 89/104/EWG z 21 grudnia 1988 r. o ujednoliceniu przepisów prawa Pañstw Cz³onkowskich, dotycz¹cego znaków towarowych 2, przyznaje uprawnionemu z rejestracji znaku towarowego prawo wy³¹czne, które obejmuje uprawnienie do zakazania osobie trzeciej u ywania w obrocie gospodarczym identycznego lub podobnego oznaczenia dla identycznych towarów lub us³ug, a nawet, gdy to w³aœciwe, w odniesieniu do innych towarów; zwa ywszy jednak, e skuteczna reklama porównawcza mo e wymagaæ identyfikacji towarów lub us³ug konkurenta przez odwo³anie siê do jego znaku towarowego lub nazwy handlowej; zwa ywszy, e takie u ycie cudzego znaku towarowego, nazwy handlowej lub innych oznaczeñ odró niaj¹cych konkurenta nie narusza praw wy³¹cznych, je eli spe³nione s¹ warunki okreœlone w niniejszej dyrektywie, a celem jest jedynie odró nienie, które ma obiektywnie wskazywaæ ró nicê; zwa ywszy, e powinny istnieæ przepisy przewiduj¹ce takie same œrodki kontroli s¹dowej i/lub administracyjnej, jak okreœlone w art. 4i5Dyrektywy 84/450/EWG w celu kontroli reklamy porównawczej, która nie spe³nia warunków okreœlonych w niniejszej dyrektywie; zwa ywszy, e zgodnie z punktem 16 preambu³y do dyrektywy dobrowolna kontrola prowadzona przez instytucje samokontroli w celu wyeliminowania reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d mo e pozwoliæ 1 OJ L 208, 24.7.1992, s. 1. 2 OJ L 40, 11.2.1989, s. 1. Dyrektywa znowelizowana uchwa³¹ 92/10/EWG (OJ L 6, 11.1.1992, s. 35).
na unikniêcie postêpowania s¹dowego lub administracyjnego i z tego wzglêdu powinna byæ wspierana, zwa ywszy, e art. 6 stosuje siê w taki sam sposób do niedozwolonej reklamy porównawczej; zwa ywszy, e krajowe instytucje samokontroli mog¹ koordynowaæ swoje prace za poœrednictwem stowarzyszeñ lub organizacji powo³anych na szczeblu Wspólnoty i zajmowaæ siê, miêdzy innymi, skargami transgranicznymi; zwa ywszy, e art. 7 dyrektywy 84/459/EWG zezwalaj¹cy Pañstwom Cz³onkowskim na utrzymanie w mocy lub wydanie przepisów przewiduj¹cych dalej id¹c¹ ochronê konsumentów, osób prowadz¹cych dzia³alnoœæ handlow¹, produkcyjn¹, rzemieœlnicz¹ lub wykonuj¹cych wolne zawody, a tak e ogó³u, nie powinien stosowaæ siê do reklamy porównawczej, poniewa zmiana dyrektywy ma na celu ustalenie warunków, w których reklama porównawcza jest dozwolona; zwa ywszy, e porównanie, które przedstawia towary lub us³ugi jako imitacjê lub naœladownictwo towarów lub us³ug opatrzonych chronionym znakiem towarowym lub nazw¹ handlow¹, nie jest uznawane za spe³niaj¹ce warunki dozwolonej reklamy porównawczej; zwa ywszy, e niniejsza dyrektywa w aden sposób nie uchybia przepisom Wspólnoty dotycz¹cym reklamy okreœlonych produktów i/lub us³ug lub wprowadzaj¹cym ograniczenia lub zakazy reklamy w okreœlonych mediach; zwa ywszy, e jeœli Pañstwo Cz³onkowskie, zgodnie z przepisami Traktatu, zakazuje reklamy okreœlonych towarów lub us³ug, zakaz ten mo e zostaæ rozci¹gniêty na reklamê porównawcz¹; dotyczy to zarówno zakazów ustalanych bezpoœrednio, jak i zakazów wydawanych przez instytucjê lub organizacjê w³aœciw¹ zgodnie z prawem danego Pañstwa Cz³onkowskiego w sprawach regulowania dzia³alnoœci handlowej, przemys³owej, rzemieœlniczej lub dzia³alnoœci osób wykonuj¹cych wolne zawody; zwa ywszy, e Pañstwa Cz³onkowskie nie s¹ zobowi¹zane zezwalaæ na reklamê porównawcz¹ towarów lub us³ug, w odniesieniu do których zgodnie z przepisami Traktatu utrzymuj¹ w mocy lub wprowadzaj¹ zakazy, ³¹cznie z zakazami dotycz¹cymi metod marketingowych lub reklamy skierowanej do podatnych na reklamê grup konsumentów; zwa ywszy, e Pañstwa Cz³onkowskie mog¹ zgodnie z przepisami Traktatu utrzymaæ w mocy lub wprowadziæ zakazy lub ograniczenia stosowania porównañ w reklamie us³ug œwiadczonych przez osoby wykonuj¹ce wolne zawody, niezale nie od tego, czy zakazy te ustalane bêd¹ bezpoœrednio, czy przez instytucjê lub organizacjê w³aœciw¹ zgodnie z prawem Pañstw Cz³onkowskich w sprawach regulowania dzia³alnoœci zawodowej; zwa ywszy, e regulacja dotycz¹ca reklamy porównawczej jest, na warunkach okreœlonych w niniejszej dyrektywie, konieczna do sprawnego funkcjonowania rynku wewnêtrznego i zwa ywszy, e z tych wzglêdów potrzebne jest dzia³anie na szczeblu Wspólnoty; zwa ywszy, e dyrektywa jest odpowiednim instrumentem, poniewa ustala jednolite zasady ogólne, pozostawiaj¹c Pañstwom Cz³onkowskim wybór formy i stosownej metody osi¹gniêcia zamierzonych celów; zwa- ywszy, e jest to zgodne z zasad¹ subsydiarnoœci, przyjê³y niniejsz¹ dyrektywê.
3) Dyrektywa 84/450/EWG dotycz¹ca reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d i porównawczej 1 (tekst jednolity) Art. 1. Celem niniejszej dyrektywy jest ochrona konsumentów, osób prowadz¹cych dzia³alnoœæ handlow¹, produkcyjn¹, rzemieœlnicz¹ lub wykonuj¹cych wolne zawody oraz interesów ogó³u przed reklam¹ wprowadzaj¹c¹ w b³¹d i jej nieuczciwymi skutkami, a tak e ustalenie warunków, na jakich dozwolona jest reklama porównawcza. Art. 2. Dla celów niniejszej dyrektywy: 1. termin reklama oznacza stworzenie we wszelkiej formie prezentacji, pozostaj¹cej w zwi¹zku z handlem, przedsiêbiorstwem, rzemios³em lub zawodem w celu promowania dostawy towarów lub us³ug, w³¹czaj¹c w³asnoœæ nieruchomoœci, prawa i zobowi¹zania; 2. termin reklama wprowadzaj¹ca w b³¹d oznacza wszelk¹ reklamê, która w jakikolwiek sposób, w³¹czaj¹c sposób jej prezentacji, wprowadza w b³¹d lub te mo e wprowadziæ w b³¹d osoby, do których jest adresowana lub do których dociera, i która z uwagi na swoj¹ wprowadzaj¹c¹ w b³¹d naturê mo e wp³ywaæ na ich ekonomiczne zachowania lub która, z uwagi na te przyczyny, szkodzi lub mo e szkodziæ konkurentowi; 2a. termin reklama porównawcza oznacza ka d¹ reklamê, która bezpoœrednio lub poœrednio identyfikuje konkurenta lub oferowane przez konkurenta towary albo us³ugi; 3. termin osoba oznacza ka d¹ osobê fizyczn¹ lub prawn¹. Art. 3. Dla okreœlenia, kiedy reklama jest reklam¹ wprowadzaj¹c¹ w b³¹d, musz¹ byæ brane pod uwagê wszystkie jej w³aœciwoœci, a w szczególnoœci wszelkie informacje, które zawiera, dotycz¹ce: a) charakterystyki produktu lub us³ugi, takiej jak ich dostêpnoœæ, rodzaj, wykonanie, sk³ad, metody i data produkcji lub œwiadczenia (us³ug), przydatnoœæ zgodnie z przeznaczeniem, u ytkowanie, iloœæ, specyfikacja, pochodzenie geograficzne lub handlowe, rezultaty spodziewane w wyniku ich u ytkowania lub rezultaty w³aœciwoœci testowanych materia³ów i wyniki testów i badañ przeprowadzonych na produktach lub us³ugach; b) cena i sposób, w jaki cena zosta³a skalkulowana oraz warunki, na jakich nastêpuje dostawa towarów lub œwiadczenie us³ug; c) rodzaj, przymioty i prawa reklamuj¹cego, takie jak jego to samoœæ i aktywa, jego kwalifikacje i posiadane prawa w³asnoœci przemys³owej, handlowej i intelektualnej oraz jego nagrody i wyró nienia. Art. 3a. 1. Reklama porównawcza jest, w odniesieniu do porównania, dozwolona, jeœli spe³ni nastêpuj¹ce warunki: a) nie wprowadza w b³¹d w rozumieniu artyku³ów 2 (2), 3 i 7 (1); b) porównuje towary lub us³ugi zaspokajaj¹ce takie same potrzeby lub przeznaczone do tego samego celu; 1 W tekœcie uwzglêdniono zmiany wynikaj¹ce z Dyrektywy 97/55/WE.
c) obiektywnie porównuje jedn¹, lub wiêcej, istotn¹, charakterystyczn¹, sprawdzaln¹ i typow¹ cechê tych towarów lub us³ug, ³¹cznie z cen¹; d) nie wywo³uje na rynku pomy³ek co do reklamuj¹cego i konkurenta lub miêdzy nale ¹cymi do nich znakami towarowymi, nazwami handlowymi i innymi oznaczeniami wyró niaj¹cymi towary lub us³ugi; e) nie dyskredytuje lub nie uw³acza znakom towarowym, handlowym lub innym oznaczeniom, ani te towarom, us³ugom, dzia³alnoœci albo sytuacji gospodarczej lub prawnej konkurenta; f) w odniesieniu do towarów z oznaczeniami pochodzenia odnosi siê ka dorazowo do towarów o tym samym oznaczeniu; g) nie wykorzystuje nieuczciwie reputacji znaku towarowego, nazwy handlowej lub oznaczenia odró niaj¹cego konkurenta albo oznaczenia pochodzenia geograficznego konkurencyjnych produktów; h) nie przedstawia towarów lub us³ug jako imitacji lub naœladownictwa towarów lub us³ug opatrzonych chronionym znakiem firmowym lub nazw¹ handlow¹. Ka de porównanie odnosz¹ce siê do oferty specjalnej bêdzie podawaæ w sposób jasny i jednoznaczny datê jej wygaœniêcia i, jeœli to s³owne wskazanie, e oferta jest wa na do czasu wyczerpania zapasu towarów lub us³ug, a jeœli oferta specjalna nie zaczê³a jeszcze obowi¹zywaæ, datê rozpoczêcia okresu, w czasie którego specjalna cena lub inne specjalne okolicznoœci bêd¹ mia³y zastosowanie. Art. 4. 1. Pañstwa Cz³onkowskie zapewni¹ w interesie zarówno konsumentów, jak i ogó³u, stosowne i skuteczne œrodki do zwalczania reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d i dla przestrzegania przepisów o reklamie porównawczej. Œrodki te bêd¹ obejmowaæ przepisy prawne, na mocy których osoby lub organizacje, uznawane przez prawo krajowe za maj¹ce uzasadniony interes w zakazaniu reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d lub regulacji reklamy porównawczej, mog¹: a) wyst¹piæ na drogê s¹dow¹ przeciwko takiej reklamie, i/lub; b) zaskar yæ tak¹ reklamê do organów administracji w³aœciwych do rozpatrzenia skargi lub wszczêcia stosownego postêpowania s¹dowego. Ka de Pañstwo Cz³onkowskie zdecyduje, które z tych œrodków bêd¹ dostêpne i czy s¹dy lub w³adze administracyjne bêd¹ upowa nione do nakazania uprzedniego odwo³ania siê do innych ustanowionych œrodków, wskazuj¹c wymienione w artykule 5. 2. Na podstawie przepisów wymienionych w ustêpie 1, Pañstwa Cz³onkowskie mog¹ powierzyæ s¹dom lub innym w³adzom administracyjnym sprawowanie w³adzy upowa niaj¹cej je, w przypadku kiedy bêd¹ uwa aæ to za niezbêdne, bior¹c pod uwagê interesy wszystkich zainteresowanych, a w szczególnoœci interes ogó³u, do: nakazania zaprzestania lub wszczêcia stosownego postêpowania s¹dowego o uzyskanie nakazu zaprzestania reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d, niedozwolonej reklamy porównawczej, lub jeœli reklama wprowadzaj¹ca w b³¹d lub niedozwolona reklama porównawcza nie zosta³a jeszcze rozpowszechniona, ale rozpowszechnianie ma nast¹piæ, wydania zakazu lub wszczêcia stosownego postêpowania s¹dowego w celu, uzyskania zakazu takiego rozpowszechniania;
nawet bez udowadniania poniesionych strat lub szkody, czy te umyœlnoœci lub niestarannoœci ze strony reklamuj¹cego. Pañstwa Cz³onkowskie mog¹ te dla œrodków wskazanych wy ej wprowadziæ przepisy ustanawiaj¹ce przyspieszon¹ procedurê: ze skutkiem tymczasowym lub ze skutkiem ostatecznym, przy czym ka de Pañstwo Cz³onkowskie zdecyduje, któr¹ z tych dwóch opcji wybierze. Ponadto, Pañstwa Cz³onkowskie mog¹ przyznaæ s¹dom lub organom administracji kompetencje pozwalaj¹ce im, w celu wyeliminowania trwa³ych skutków reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d lub niedozwolonej reklamy porównawczej, wydaæ ostateczn¹ decyzjê w sprawie ich zaprzestania, zarz¹dziæ publikacjê takiej decyzji w ca³oœci lub w czêœci iwtakiej formie, jak¹ uwa aæ bêd¹ za konieczn¹; zarz¹dziæ dodatkow¹ publikacjê oœwiadczenia prostuj¹cego przekaz reklamowy. 3. Organy administracji wymienione w ustêpie 1 musz¹: a) byæ tak ukonstytuowane, aby ich sk³ad nie budzi³ w¹tpliwoœci co do ich bezstronnoœci, b) posiadaæ w³aœciwe uprawnienia, umo liwiaj¹ce im skuteczne kontrolowanie i domaganie siê przestrzegania wydanych przez nie decyzji, c) w wiêkszoœci przypadków uzasadniaæ swoje decyzje. W przypadku gdy uprawnienia wymienione w ustêpie 2 s¹ wykonywane przez organy administracji, ich decyzje zawsze musz¹ zawieraæ uzasadnienie rozstrzygniêcia. Ponadto dla takich przypadków musz¹ byæ wprowadzone procedury, na mocy których niew³aœciwe lub nieuzasadnione wykonywanie uprawnieñ przez organy administracji albo te niew³aœciwe lub nieuzasadnione zaniechanie wykonania przez te organu omówionych wy ej uprawnieñ, podlega³yby kontroli s¹dowej. Art. 5. Niniejsza dyrektywa nie wyklucza dobrowolnej kontroli reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d lub porównawczej przez instytucje samokontroli i postêpowania przed takimi instytucjami, obok okreœlonego w art. 4 postêpowania s¹dowego lub administracyjnego; Pañstwa Cz³onkowskie mog¹ wspieraæ tak¹ dobrowoln¹ kontrolê. Art. 6. Pañstwa Cz³onkowskie przyznaj¹ s¹dom i organom administracji uprawnienia umo liwiaj¹ce im w postêpowaniach cywilnych lub administracyjnych przewidzianych w artykule 4: a) ¹daæ od reklamuj¹cego dowodu prawdziwoœci twierdzeñ podanych w reklamie, je eli, uwzglêdniaj¹c prawnie uzasadniony interes nadawcy reklamy lub innej strony postêpowania, taki wymóg wydaje siê uzasadniony w zwi¹zku z okolicznoœciami sprawy, a w przypadku reklamy porównawczej ¹daæ od reklamuj¹cego przedstawienia takiego dowodu w krótkim czasie; i b) uznaæ faktyczny spór za nie zwi¹zany z reklam¹, jeœli dowód wymagany zgodnie z pkt (a) nie zosta³ dostarczony lub jest uwa any przez s¹d lub organy administracji za niewystarczaj¹cy. Art. 7. 1. Niniejsza dyrektywa nie sprzeciwia siê utrzymaniu w mocy lub wydaniu przez Pañstwa Cz³onkowskie w zakresie reklamy wprowadzaj¹cej w b³¹d
przepisów zapewniaj¹cych dalej id¹c¹ ochronê konsumentów, osób prowadz¹cych dzia³alnoœci handlow¹, produkcyjn¹, rzemieœlnicz¹ lub wykonuj¹cych wolne zawody, a tak e ogó³u. 2. Ustêp 1 nie ma zastosowania do reklamy porównawczej w odniesieniu do porównañ. 3. Przepisy niniejszej dyrektywy nie uchybiaj¹ przepisom Wspólnoty dotycz¹cym reklamy okreœlonych towarów i/lub us³ug oraz ograniczeñ lub zakazów reklamy w okreœlonych mediach. 4. Przepisy niniejszej dyrektywy dotycz¹ce reklamy porównawczej nie zobowi¹zuj¹ Pañstw Cz³onkowskich, które zgodnie z przepisami Traktatu utrzymuj¹ lub wprowadzaj¹ zakazy dotycz¹ce pewnych towarów i us³ug, wydane bezpoœrednio b¹dÿ przez organ lub organizacjê, odpowiedzialne z mocy prawa Pañstwa Cz³onkowskiego za regulowanie dzia³alnoœci handlowej, przemys³owej, rzemieœlniczej lub zawodowej do zezwolenia na reklamê porównawcz¹ tych towarów i us³ug. Tam gdzie zakazy ograniczone s¹ do szczególnego medium, dyrektywa ma zastosowanie do mediów nie objêtych tymi zakazami. 5. Zapisy niniejszej dyrektywy nie przeszkadzaj¹ Pañstwom Cz³onkowskim aby, zgodnie z przepisami niniejszego Traktatu, utrzyma³y lub wprowadzi³y zakazy lub ograniczenia w stosowaniu porównañ w reklamie us³ug profesjonalnych, czy to narzucone bezpoœrednio, czy te przez organy i organizacje odpowiedzialne z mocy prawa Pañstwa Cz³onkowskiego za regulowanie zasad wykonywania dzia³alnoœci zawodowej. Art. 8. Pañstwa Cz³onkowskie najpóÿniej do 1 listopada 1986 roku wprowadz¹ wszelkie niezbêdne œrodki w celu dostosowania krajowych przepisów prawnych do niniejszej dyrektywy, powiadamiaj¹c o tym niezw³ocznie Komisjê. Pañstwa Cz³onkowskie bêd¹ informowaæ Komisjê o treœci wszystkich przepisów prawa krajowego, które zostan¹ wydane w zakresie objêtym dyrektyw¹. Art. 9. Niniejsza dyrektywa jest adresowana do Pañstw Cz³onkowskich.
2. Dyrektywa 85/374/EWG w sprawie ujednolicenia prawnych i administracyjnych przepisów Pañstw Cz³onkowskich o odpowiedzialnoœci za wadliwe produkty z 25 lipca 1985 r. OJ L 210/29 z 7 sierpnia 1985 r. 1 Art. 1. Producent ponosi odpowiedzialnoœæ za szkody spowodowane wadami swego produktu. Art. 2. Przy stosowaniu niniejszej Dyrektywy jako produkt traktowaæ nale y ka d¹ rzecz ruchom¹ za wyj¹tkiem naturalnych produktów rolniczych i ³owieckich, nawet jeœli stanowi ona czêœæ innej rzeczy ruchomej lub nieruchomej. Przez naturalne produkty rolnicze nale y rozumieæ ziemiop³ody, produkty hodowlane oraz produkty rybo³ówstwa, z wy³¹czeniem produktów poddanych jakiemukolwiek procesowi przetwórczemu 2. Pod pojêciem produkt nale y rozumieæ tak e elektrycznoœæ. Art. 3. 1. Producentem jest wytwórca produktu finalnego, materia³u podstawowego lub pó³produktu, a tak e ka da osoba podaj¹ca siê za wytwórcê przez umieszczenie na produkcie swej nazwy, znaku przemys³owego lub innego znaku rozpoznawczego. 2. Niezale nie od odpowiedzialnoœci producenta ka da osoba, która w ramach swej dzia³alnoœci handlowej wprowadza produkt na obszar Wspólnoty w celach sprzeda y, wynajmu, leasingu lub innej formy dystrybucji, jest uwa ana w rozumieniu niniejszej Dyrektywy za producenta i odpowiada jak producent. 3. W przypadku gdy nie mo na ustaliæ producenta, nale y za takiego uwa aæ ka dego dostawcê, chyba e ten ostatni w stosownym czasie wska e poszkodowanemu producenta wyrobu lub osobê, która mu ów produkt dostarczy³a. Dotyczy to równie produktów importowanych, w sytuacji gdy nie mo na ustaliæ importera owego produktu w rozumieniu ust. 2, nawet jeœli podana jest nazwa producenta. Art. 4. Na poszkodowanym spoczywa ciê ar udowodnienia faktu powstania szkody, istnienia wady produktu oraz zwi¹zku przyczynowego miêdzy wad¹ a szkod¹. Art. 5. W przypadku gdy na podstawie niniejszej Dyrektywy za tê sam¹ szkodê odpowiada wiêcej ni jedna osoba, ponosz¹ one odpowiedzialnoœæ solidarn¹, która nie narusza roszczeñ regresowych przys³uguj¹cych na podstawie ustawodawstw poszczególnych pañstw. Art. 6. 1. Produkt obci¹ ony jest wad¹ wtedy, gdy nie zapewnia stopnia bezpieczeñstwa, jakiego przy uwzglêdnieniu wszystkich okolicznoœci mo na odeñ w sposób uzasadniony oczekiwaæ, a w szczególnoœci podczas: a) prezentacji produktu, 1 Zmieniona dyrektyw¹ 99/34 z 10 maja 1999 r. (OJ L 141 z 4 czerwca 1999 r.). 2 Przepis ten uleg³ zmianie pojêciem produktu objêto nieprzetworzone produkty rolne.
b) u ytkowania produktu, na jakie w sposób uzasadniony mo na liczyæ, c) w chwili, w której produkt zosta³ wprowadzony do obrotu. 2. Produkt nie mo e byæ uznany za obci¹ ony wad¹ tylko i wy³¹cznie dlatego, i w póÿniejszym czasie do obrotu zosta³ wprowadzony produkt ulepszony. Art. 7. Producent nie ponosi odpowiedzialnoœci na podstawie niniejszej Dyrektywy, jeœli udowodni, e: a) nie wprowadzi³ on danego produktu do obrotu; b) bior¹c pod uwagê okolicznoœci nale y przyj¹æ, i wada, która spowodowa³a szkodê, nie istnia³a w momencie wprowadzenia przez niego produktu do obrotu, lub e powsta³a ona w póÿniejszym czasie 1 ; c) produkt nie zosta³ wyprodukowany dla jego sprzeda y lub innej formy dystrybucji w celu gospodarczym, ani te nie zosta³ wyprodukowany lub rozprowadzony przez niego w ramach jego dzia³alnoœci zawodowej; d) wada jest wynikiem tego, i produkt odpowiada bezwzglêdnie wi¹ ¹cym normom wydanym przez w³adzê publiczn¹; e) stan nauki i techniki w chwili wprowadzenia danego produktu do obrotu nie pozwala³ na stwierdzenie istnienia wad; f) w przypadku producenta pó³produktu, przyczyn¹ wady by³a konstrukcja produktu, w który ten pó³produkt zosta³ w³¹czony, lub instrukcja producenta produktu koñcowego. Art. 8. 1. Odpowiedzialnoœci producenta nie umniejsza fakt, i szkoda zosta³a spowodowana równoczeœnie przez wadê produktu i przez dzia³anie osoby trzeciej, co nie narusza przewidzianych przez ustawodawstwa poszczególnych pañstw roszczeñ regresowych. 2. Odpowiedzialnoœæ producenta mo e przy uwzglêdnieniu wszelkich okolicznoœci ulec zmniejszeniu lub nawet ca³kowitemu wy³¹czeniu w sytuacji, gdy szkoda powsta³a w wyniku wady produktu i równoczeœnie w wyniku zawinienia poszkodowanego lub osoby, za któr¹ poszkodowany ponosi odpowiedzialnoœæ. Art. 9. Pojêcie szkody w rozumieniu art. 1 obejmuje: a) szkody spowodowane œmierci¹ lub uszkodzeniem cia³a; b) uszkodzenie lub zniszczenie rzeczy innej ni wadliwy produkt, przy uwzglêdnieniu udzia³u w³asnego w wysokoœci 500 ECU 2, o ile ta rzecz: i) nale y do rodzaju rzeczy przeznaczonych zwykle do prywatnego u ytku lub konsumpcji, oraz ii) by³a przez poszkodowanego wykorzystywana g³ównie do prywatnego u ytku lub konsumpcji. Artyku³ niniejszy nie narusza przepisów dotycz¹cych szkód o niematerialnym charakterze, obowi¹zuj¹cych w poszczególnych Pañstwach Cz³onkowskich. Art. 10. 1. Pañstwa Cz³onkowskie wprowadz¹ przepisy przewiduj¹ce, i przys³uguj¹ce na podstawie niniejszej Dyrektywy roszczenie odszkodowawcze ulega 1 Przek³ad niedok³adny: w oryginale mog³a istnieæ. 2 Od 1.1.1999 r. wspólna waluta nosi nazwê euro.
przedawnieniu po up³ywie trzech lat od dnia, w którym powód dowiedzia³ siê lub móg³ siê dowiedzieæ o szkodzie, wadzie oraz o to samoœci producenta. 2. Wytyczne niniejsze nie naruszaj¹ przepisów obowi¹zuj¹cych w poszczególnych Pañstwach Cz³onkowskich, dotycz¹cych zawieszenia lub przerwania biegu przedawnienia. Art. 11. Pañstwa Cz³onkowskie wprowadz¹ przepisy przewiduj¹ce wygaœniêcie roszczeñ poszkodowanego wynikaj¹cych z niniejszej Dyrektywy po up³ywie dziesiêciu lat od chwili wprowadzenia przez producenta do obrotu produktu, który spowodowa³ szkodê, chyba e poszkodowany w tym czasie wszcz¹³ postêpowanie s¹dowe przeciwko producentowi. Art. 12. Wynikaj¹ca z niniejszej Dyrektywy odpowiedzialnoœæ producenta wobec poszkodowanego nie mo e byæ ograniczona lub wy³¹czona w drodze klauzuli umownej ograniczaj¹cej odpowiedzialnoœæ lub uwalniaj¹cej od odpowiedzialnoœci. Art. 13. Niniejsza Dyrektywa nie narusza roszczeñ przys³uguj¹cych poszkodowanemu na podstawie przepisów dotycz¹cych odpowiedzialnoœci umownej lub pozaumownej, lub na podstawie szczególnej regulacji odpowiedzialnoœci obowi¹zuj¹cej w chwili og³oszenia tej Dyrektywy. Art. 14. Niniejsza Dyrektywa nie znajduje zastosowania do szkód bêd¹cych nastêpstwem wypadków nuklearnych, objêtych zakresem uregulowania konwencji miêdzynarodowych ratyfikowanych przez Pañstwa Cz³onkowskie. Art. 15. 1. Ka de Pañstwo Cz³onkowskie ma mo liwoœæ: a) przyj¹æ odmiennie w stosunku do art. 2, i pojêcie produkt w rozumieniu art. 1 obejmuje tak e naturalne produkty rolnicze oraz ³owieckie; b) odmiennie w stosunku do art. 7 lit. e utrzymaæ lub, z zastrze eniem procedury przewidzianej w ust. 2 niniejszego artyku³u, przyj¹æ w swoim ustawodawstwie, i producent ponosi odpowiedzialnoœæ równie wtedy, kiedy wyka e, i stan nauki i techniki istniej¹cy w chwili wprowadzenia danego produktu do obrotu nie pozwala³ na stwierdzenie istnienia wad. 2. W przypadku zamiaru wprowadzenia przez Pañstwo Cz³onkowskie regulacji, o której mowa w ust. 1 lit. b, powiadamia ono Komisjê o brzmieniu planowanej regulacji; Komisja informuje o tym pozosta³e Pañstwa Cz³onkowskie. Zainteresowane Pañstwo Cz³onkowskie mo e wprowadziæ w ycie planowan¹ rewelacjê dopiero po up³ywie dziewiêciu miesiêcy od zawiadomienia Komisji i tylko wtedy, gdy Komisja w miêdzyczasie nie przedstawi Radzie stosownej propozycji zmian niniejszej Dyrektywy. Jeœli jednak Komisja w okresie trzech miesiêcy od otrzymania informacji nie poda do wiadomoœci zainteresowanego pañstwa swego zamiaru przed³o enia Radzie takiej propozycji, zainteresowane pañstwo mo e bezzw³ocznie wprowadziæ planowan¹ regulacjê. W przypadku gdy Komisja w ramach wspomnianego dziewiêciomiesiêcznego terminu przed³o y Radzie odpowiedni¹ propozycjê zmiany niniejszej Dyrektywy, zainteresowane pañstwo wstrzymuje planowan¹ regulacjê na okres dalszych osiemnastu miesiêcy od momentu przed³o enia owej propozycji. 3. Po up³ywie dziesiêciu lat od og³oszenia niniejszej Dyrektywy Komisja przed³o y Radzie raport dotycz¹cy skutków, jakie na ochronê konsumentów i funk-
cjonowanie wspólnego rynku wywar³o stosowanie przez s¹dy art. 7 lit. e oraz ust. 1 lit. b niniejszego artyku³u. Rada, maj¹c na uwadze ów raport, podejmie stosownie do art. 100 Uk³adu na wniosek Komisji decyzjê co do uchylenia art. 7 lit. e. Art. 16. 1. Ka de Pañstwo Cz³onkowskie mo e wprowadziæ uregulowania przewiduj¹ce, i ca³kowita odpowiedzialnoœæ producenta za szkody powsta³e na skutek œmierci lub uszkodzenia cia³a wywo³ane przez takie same produkty, obci¹ one tymi samymi wadami, zostanie ograniczona do kwoty nie mniejszej ni 70 mln ECU. 2. Po up³ywie dziesiêciu lat od chwili og³oszenia niniejszej Dyrektywy Komisja przedstawi Radzie raport dotycz¹cy skutków, jakie dla ochrony konsumentów i funkcjonowania Wspólnego Rynku mia³o ograniczenie odpowiedzialnoœci producentów przez te Pañstwa Cz³onkowskie, które skorzysta³y z mo liwoœci przewidzianych przez ust. 1. Rada, maj¹c na uwadze ów raport, stosownie do art. 100 Uk³adu podejmie na wniosek Komisji decyzjê co do uchylenia ust. 1. Art. 17. Niniejsza Dyrektywa nie stosuje siê do produktów wprowadzonych do obrotu przed wejœciem w ycie przepisów wymienionych w art. 19. Art. 18. 1. ECU w rozumieniu niniejszej Dyrektywy oznacza jednostkê obliczeniow¹ ustalon¹ w rozporz¹dzeniu (EWG) nr 3180/78 w brzmieniu ustalonym rozporz¹dzeniem (EWG) nr 2626/84. Równowartoœæ w walucie narodowej przy pierwszym ustaleniu stanowi wartoœæ obowi¹zuj¹c¹ w dniu przyjêcia niniejszej Dyrektywy. 2. Rada na wniosek Komisji dokonuje co piêæ lat przegl¹du kwot wymienionych w niniejszej Dyrektywie z uwzglêdnieniem rozwoju sytuacji ekonomicznej oraz monetarnej w ramach Wspólnoty iwmiarêpotrzeby dokonuje zmian tych kwot. Art. 19. 1. Pañstwa Cz³onkowskie wydadz¹ stosowne przepisy prawne oraz administracyjne, tak aby dostosowaæ siê do niniejszej Dyrektywy najpóÿniej w trzy lata od momentu jej og³oszenia, informuj¹c o tym niezw³ocznie Komisjê. 2. Procedurê przewidzian¹ w art. 15 ust. 2 nale y stosowaæ od dnia og³oszenia Dyrektywy. Art. 20. Pañstwa Cz³onkowskie informuj¹ Komisjê o brzmieniu wprowadzonych przez siebie w ycie najwa niejszych przepisów ustawodawstwa wewnêtrznego, dotycz¹cych zakresu regulowanego niniejsz¹ Dyrektyw¹. Art. 21. Komisja przedk³ada Radzie co piêæ lat raport dotycz¹cy stosowania niniejszej Dyrektywy oraz w miarê potrzeby przedstawia stosowne wnioski. Art. 22. Niniejsza Dyrektywa odnosi siê do Pañstw Cz³onkowskich.
3. Dyrektywa 85/577/EWG w sprawie ochrony konsumenta w umowach zawartych poza miejscem prowadzenia handlu z 20 grudnia 1985 r. OJ L 372 z 31 grudnia 1985 r. Rada Wspólnot Europejskich, bior¹c pod uwagê Traktat powo³uj¹cy Europejsk¹ Wspólnotê Gospodarcz¹, a w szczególnoœci art. 100 tego Traktatu, bior¹c pod uwagê propozycjê Komisji, bior¹c pod uwagê opiniê Parlamentu Europejskiego, bior¹c pod uwagê opiniê Komitetu Spo³eczno-Ekonomicznego; zwa ywszy, e powszechn¹ form¹ praktyki handlowej w Pañstwach Cz³onkowskich jest zawieranie umowy b¹dÿ zaci¹ganie jednostronnego zobowi¹zania pomiêdzy sprzedawc¹ a konsumentem poza miejscem prowadzenia dzia³alnoœci handlowej przez sprzedawcê oraz zwa ywszy, e takie umowy oraz zobowi¹zania s¹ przedmiotem przepisów prawnych, które s¹ odmienne w ró nych Pañstwach Cz³onkowskich; zwa ywszy, e jakakolwiek rozbie noœæ pomiêdzy przepisami prawnymi mo e w sposób bezpoœredni wp³yn¹æ na funkcjonowanie Wspólnego Rynku; zwa ywszy, e w efekcie powy szego konieczne jest zbli enie przepisów prawnych w tym zakresie; zwa ywszy, e program wstêpny Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w zakresie ochrony konsumenta oraz polityki informacyjnej stanowi miêdzy innymi w 24 i 25 o podjêciu stosownych œrodków, aby chroniæ konsumenta przed nieuczciwymi praktykami handlowymi w razie sprzeda y maj¹cej miejsce u klienta w domu 1 ; zwa ywszy, e charakterystyczn¹ cech¹ umów zawieranych poza miejscem prowadzenia dzia³alnoœci handlowej przez sprzedawcê jest to, e z regu³y sprzedawca inicjuje zawarcie umowy, do której konsument nie jest przygotowany b¹dÿ te której nie akceptuje; zwa ywszy, e konsument czêsto nie jest w stanie porównaæ jakoœci oraz ceny danej oferty z innymi ofertami; zwa ywszy, e element zaskoczenia z regu³y wystêpuje nie tylko w umowach zawieranych na progu mieszkania konsumenta, lecz tak e w ramach innych postaci umów zawieranych przez sprzedawcê poza miejscem prowadzenia przezeñ dzia³alnoœci handlowej; zwa ywszy, e konsument powinien mieæ prawo odst¹pienia od umowy w okresie przynajmniej siedmiu dni, w trakcie których bêdzie móg³ oceniæ zobowi¹zania wynikaj¹ce z umowy; 1 Wersja angielska okreœlenia brzmi doorstep selling.
zwa ywszy, e stosowne œrodki prawne powinny zostaæ podjête celem zapewnienia konsumentowi informacji na piœmie o tym okresie przeznaczonym na zastanowienie siê; zwa ywszy, e nie mo e zostaæ naruszona swoboda Pañstw Cz³onkowskich w zakresie utrzymania lub wprowadzenia ca³kowitego czy te czêœciowego zakazu zawierania umów poza miejscem prowadzenia dzia³alnoœci handlowej, je eli uznaj¹ to za rozwi¹zanie w interesie konsumenta, przyjê³a nastêpuj¹c¹ dyrektywê: Art. 1. 1. Niniejsza Dyrektywa ma zastosowanie do umów, zgodnie z którymi sprzedawca sprzedaje towary lub œwiadczy us³ugi konsumentowi, które to umowy zawierane s¹: w trakcie obchodu (objazdu) zorganizowanego przez sprzedawcê poza siedzib¹ prowadzenia dzia³alnoœci handlowej lub w czasie odwiedzin przez sprzedawcê: w domu danego konsumenta, w miejscu pracy danego konsumenta, jeœli wizyta sprzedawcy nie nastêpuje na wyraÿn¹ proœbê konsumenta. 2. Dyrektywê niniejsz¹ stosowaæ siê bêdzie równie do umów o sprzeda lub œwiadczenie us³ug innych ni te, których dotycz¹ zaproszenia skierowanego przez konsumenta do odwiedzenia go przez sprzedawcê, jeœli konsument wystêpuj¹cy z zaproszeniem nie wiedzia³ b¹dÿ nie móg³ sobie zdawaæ sprawy, e sprzeda b¹dÿ œwiadczenie tych innych towarów lub us³ug stanowi³a czêœæ handlowej lub zawodowej dzia³alnoœci sprzedawcy. 3. Dyrektywa niniejsza ma równie zastosowanie do umów, w odniesieniu do których oferta z³o ona zosta³a przez konsumenta w warunkach podobnych do opisanych w ust. 1 lub 2, mimo e konsument nie by³ zwi¹zany dan¹ ofert¹ przed jej przyjêciem przez sprzedawcê. 4. Dyrektywa niniejsza ma równie zastosowanie do ofert zawarcia umowy z³o onych przez konsumenta w warunkach podobnych do opisanych w pkt 1 lub 2, gdy konsument jest zwi¹zany sw¹ ofert¹. Art. 2. Dla celów niniejszej Dyrektywy: Konsument oznacza osobê fizyczn¹, która w ramach transakcji objêtych niniejsz¹ Dyrektyw¹ wykonuje czynnoœci, których cele mog¹ byæ uznane za le ¹ce poza zakresem prowadzonej przez dan¹ osobê dzia³alnoœci zawodowej b¹dÿ handlowej; Sprzedawca oznacza osobê fizyczn¹ b¹dÿ prawn¹, która w ramach transakcji, o której wy ej mowa, wykonuje czynnoœci handlowe b¹dÿ zawodowe, a tak e ka d¹ osobê dzia³aj¹c¹ w imieniu lub na rachunek sprzedawcy. Art. 3. 1. Pañstwa Cz³onkowskie mog¹ postanowiæ, e niniejsza Dyrektywa ma zastosowanie jedynie do umów, w których nale noœæ uiszczona przez konsumenta przekracza okreœlon¹ wysokoœæ. Kwota ta nie mo e przekraczaæ 60 ECU. Dzia³aj¹c na podstawie propozycji Komisji, Rada rozpatrzy, a jeœli zajdzie potrzeba, skoryguje powy sz¹ kwotê, po raz pierwszy nie póÿniej ni cztery lata po og³oszeniu tej Dyrektywy, a nastêpnie co dwa lata, bior¹c pod uwagê tendencje gospodarcze i monetarne w krajach Wspólnoty.
iii) 2. Dyrektywa niniejsza nie ma zastosowania do: a) umów o prace budowlane, sprzeda oraz wynajem nieruchomoœci oraz umów dotycz¹cych innych praw odnosz¹cych siê do nieruchomoœci. Jednak e umowy o sprzeda towarów i ich po³¹czenie z nieruchomoœci¹ b¹dÿ te umowy o naprawy lub remonty nieruchomoœci s¹ objête dzia³aniem Dyrektywy; b) umów o sprzeda artyku³ów ywnoœciowych, napojów lub te innych towarów przeznaczonych do bie ¹cej konsumpcji w gospodarstwie domowym i dostarczanych w krótkich odstêpach czasu przez sta³ych dostawców obwoÿnych; c) umów o sprzeda towarów lub œwiadczenie us³ug pod warunkiem, e s¹ spe³nione wszystkie tezy z poni szych warunków: i) umowa zawarta jest na podstawie udostêpnionego przez sprzedawcê katalogu, z którym konsument mia³ odpowiedni¹ mo liwoœæ zapoznaæ siê podczas nieobecnoœci przedstawiciela strony sprzedaj¹cej; ii) zamierzona jest ci¹g³oœæ kontaktu pomiêdzy przedstawicielem strony sprzedaj¹cej a konsumentem w odniesieniu do tej b¹dÿ jakiejkolwiek nastêpnej transakcji; zarówno katalog, jak i umowa jasno informuj¹ konsumenta o jego prawie do zwrotu towarów sprzedawcy w okresie nie krótszym ni siedem dni od dnia ich otrzymania b¹dÿ te o mo liwoœci odst¹pienia od umowy w tym okresie bez jakiegokolwiek zobowi¹zania, poza zapewnieniem nale ytego przechowania towarów; d) umów ubezpieczenia; e) umów dotycz¹cych papierów wartoœciowych. 3. Pañstwa Cz³onkowskie mog¹ uchyliæ siê od zastosowania niniejszej Dyrektywy co do art. 1 ust. 2 odnoœnie do umów o sprzeda towarów lub œwiadczenie us³ug maj¹cych bezpoœredni zwi¹zek z towarami lub us³ugami, w zwi¹zku z którymi konsument za yczy³ sobie odwiedzin sprzedawcy. Art. 4. W przypadku transakcji objêtych art. 1 sprzedawca obowi¹zany jest poinformowaæ na piœmie konsumenta o przys³uguj¹cym mu prawie odst¹pienia od umowy w terminie wymienionym w art. 5 oraz o firmie (nazwisku) i adresie osoby, wobec której prawo to mo e byæ dochodzone. Pouczenie to powinno byæ przekazane konsumentowi: a) w przypadku, o którym mowa w art. 1 ust. l, w momencie zawarcia umowy; b) w przypadku, o którym mowa w art. 1 ust. 2, nie póÿniej ni w momencie zawarcia umowy; c) w przypadku, o którym mowa w art. 1 ust. 3 i art. 1 ust. 4 w momencie z³o enia oferty przez konsumenta. Pañstwa Cz³onkowskie zapewniaj¹ w ustawodawstwach krajowych odpowiednie instrumenty ochrony konsumenta, w przypadku gdy sprzedawca nie wype³ni³ obowi¹zku udzielenia informacji, o której mowa w niniejszym artykule. Art. 5. 1. Konsument ma prawo odst¹pienia od swego zobowi¹zania przez zawiadomienie o tym w terminie co najmniej siedmiu dni od otrzymania informacji przewidzianej w art. 4 zgodnie z procedur¹ izuwzglêdnieniem warunków okreœlonych przez ustawodawstwo krajowe. Termin uwa a siê za zachowany, je- eli zawiadomienie zostanie wys³ane przed jego up³ywem.
2. Dokonanie zawiadomienia o odst¹pieniu od umowy zwalnia konsumenta od jakichkolwiek zobowi¹zañ wynikaj¹cych z umowy, od której odst¹pi³. Art. 6. Konsument nie mo e zrzec siê uprawnieñ przys³uguj¹cych mu na mocy niniejszej Dyrektywy. Art. 7. Je eli konsument wykorzystuje przys³uguj¹ce mu prawo do odst¹pienia od umowy, wówczas skutki prawne takiego odst¹pienia podlegaæ bêd¹ ustawodawstwu krajowemu, w szczególnoœci w zakresie zwrotu zap³aty za otrzymane towary lub œwiadczone us³ugi oraz zwrotu otrzymanych towarów. Art. 8. Niniejsza Dyrektywa nie stanowi przeszkody dla przyjêcia b¹dÿ utrzymania w mocy przez Pañstwa Cz³onkowskie korzystniejszych przepisów chroni¹cych konsumenta w dziedzinie regulowanej przez Dyrektywê. Art. 9. 1. Pañstwa Cz³onkowskie podejm¹ konieczne œrodki, aby dostosowaæ siê do niniejszej Dyrektywy w ci¹gu 24 miesiêcy od jej og³oszenia. Maj¹ one obowi¹zek nastêpnie poinformowaæ Komisjê o podjêtych œrodkach. 2. Pañstwa Cz³onkowskie zapewni¹, aby treœæ najwa niejszych przepisów ustawodawstwa krajowego, które zostan¹ wydane w dziedzinie objêtej niniejsz¹ Dyrektyw¹, zosta³a przekazana do wiadomoœci Komisji. Art. 10. Niniejsza Dyrektywa jest skierowana do Pañstw Cz³onkowskich.
4. Dyrektywa 87/102/EWG z 22 grudnia 1986 r. OJ L 42 z 12 lutego 1987 r. (ze zmianami wprowadzonymi Dyrektywami 90/88/EWG z 22 lutego 1990 r. oraz 98/7/WE z 16 lutego 1997 r. 1 ) w sprawie harmonizacji ustaw, regulacji i przepisów administracyjnych Pañstw Cz³onkowskich dotycz¹cych kredytów konsumenckich. 1) Preambu³a do Dyrektywy 87/102/EWG z 22 grudnia 1986 r., 2) Preambu³a do Dyrektywy 90/88/EWG z 22 grudnia 1990 r., 3) Preambu³a do Dyrektywy 98/7/WE z 16 lutego 1998 r., 4) tekst jednolity (ze zmianami) Dyrektywy 87/102/EWG z 22 grudnia1986 r., 5) za³¹czniki I, II i III tekst jednolity. 1) Preambu³a do Dyrektywy 87/102/EWG w sprawie harmonizacji ustaw i przepisów wykonawczych Pañstw Cz³onkowskich dotycz¹cych kredytów konsumenckich z 22 grudnia 1986 r. Rada Wspólnoty Europejskiej, maj¹c na wzglêdzie Traktat ustanawiaj¹cy Europejsk¹ Wspólnotê Gospodarcz¹, a w szczególnoœci jego artyku³ 100, maj¹c na uwadze propozycjê Komisji 2, maj¹c na uwadze opiniê Parlamentu Europejskiego 3, maj¹c na uwadze opiniê Komisji Ekonomiczno-Spo³ecznej 4, zwa ywszy, e istniej¹ znaczne ró nice w przepisach Pañstw Cz³onkowskich dotycz¹cych kredytów konsumenckich; zwa ywszy, e ró nice te mog¹ prowadziæ do zak³ócenia konkurencji pomiêdzy kredytodawcami dzia³aj¹cymi w ramach wspólnego rynku; zwa ywszy, e ró nice te ograniczaj¹ mo liwoœci uzyskania przez konsumenta kredytu w innych Pañstwach Cz³onkowskich; zwa ywszy, e maj¹ one wp³yw na wielkoœæ oraz charakter kredytu, jak równie na zakup towarów i us³ug; zwa ywszy, e w rezultacie ró nice te maj¹ wp³yw na swobodny przep³yw towarów i us³ug uzyskiwanych przez konsumentów na kredytiwtensposób bezpoœrednio oddzia³ywaj¹ na funkcjonowanie wspólnego rynku; zwa ywszy, e je eli zwiêkszy siê kredyt globalny udzielony konsumentom we Wspólnocie, wówczas ustanowienie wspólnego rynku w zakresie kredytu kon- 1 Teksty preambu³ zachowano w oryginalnej wersji Dyrektyw: 87/102/EWG z 22 grudnia 1986 r., 90/88/EWG z 22 lutego 1990 r. i 98/7/EC z 16 lutego 1998 r. 2 OJ C 80, 27.3.1979, s. 4 oraz OJ C 183, 10.7.1984, s. 4. 3 OJ C 242, 12.9.1983, s. 10. 4 OJ C 113, 7.5.1980, s. 22.
sumpcyjnego bêdzie korzystne zarówno dla konsumentów, jak i kredytodawców, producentów, hurtowników i detalistów oraz us³ugodawców; zwa ywszy, e programy Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w sprawie polityki ochrony konsumenta i informacji konsumenckiej 1 przewiduj¹, miêdzy innymi, e konsument powinien byæ chroniony przed nieuczciwymi warunkami kredytowania i e harmonizacja ogólnych warunków kredytów konsumenckich powinna byæ traktowana priorytetowo; zwa ywszy, e rozbie noœci miêdzy liter¹ prawa a praktycznym jego zastosowaniem prowadz¹ do niejednakowej ochrony konsumenta w dziedzinie kredytów konsumenckich miêdzy poszczególnymi krajami cz³onkowskimi; zwa ywszy, e w ostatnich latach nast¹pi³ szereg zmian w rodzajach kredytów oferowanych i wykorzystywanych przez konsumentów; a wci¹ powstaj¹ i rozwijaj¹ siê nowe formy kredytów konsumenckich; zwa ywszy, e konsument powinien otrzymywaæ stosown¹ informacjê o warunkach i kosztach kredytu oraz o swoich zobowi¹zaniach; a informacja ta powinna okreœlaæ, miêdzy innymi, roczn¹ stawkê oprocentowania kredytu lub, jeœli takiej informacji zabraknie, ca³kowit¹ kwotê, jak¹ konsument ma zap³aciæ za kredyt; a do czasu ustalenia dla ca³ej Wspólnoty metody lub metod obliczania rocznej stawki oprocentowania, Pañstwa Cz³onkowskie winny zachowaæ istniej¹ce metody lub zwyczaje obliczania tej stawki lub jeœli ich zabraknie, powinny ustaliæ warunki okreœlania ca³kowitego kosztu kredytu dla konsumenta; zwa ywszy, e warunki kredytowe mog¹ byæ dla konsumenta niekorzystne, a skuteczniejsz¹ ochronê konsumenta zapewniæ mo e przyjêcie pewnych wymogów, które bêd¹ stosowane do wszystkich form kredytowania; zwa ywszy, e maj¹c na wzglêdzie charakter pewnych umów o kredyt lub rodzajów transakcji, umowy te lub transakcje powinny byæ czêœciowo lub w ca³oœci wy³¹czone spod niniejszej Dyrektywy; zwa ywszy, e Pañstwa Cz³onkowskie powinny mieæ mo liwoœæ, po konsultacji z Komisj¹, wy³¹czenia spod Dyrektywy pewnych form kredytów o charakterze niehandlowym, udzielanych na szczególnych warunkach; zwa ywszy, e praktyka istniej¹ca w niektórych Pañstwach Cz³onkowskich w odniesieniu do dokumentów poœwiadczonych przez notariusza lub inn¹ w³adzê zezwala na niestosowanie pewnych postanowieñ niniejszej Dyrektywy w przypadku takich dokumentów; Pañstwa Cz³onkowskie powinny mieæ mo liwoœæ wy³¹czenia takich dokumentów spod tych postanowieñ; zwa ywszy, e umowy o kredyt na bardzo wysokie kwoty zazwyczaj ró ni¹ siê od zwyk³ych konsumenckich umów o kredyt konsumencki, a zastosowanie postanowieñ niniejszej Dyrektywy do umów na bardzo niskie kwoty mog³oby stworzyæ niepotrzebne obci¹ enia natury administracyjnej zarówno dla konsumentów, jak i kredytodawców; umowy dotycz¹ce kwot znajduj¹cych siê poni ej lub powy ej okreœlonych limitów finansowych powinny byæ wy³¹czone spod Dyrektywy; 1 OJ C 92, 25.4.1975, s. 1 oraz OJ C 133, 3.6.1981, s. 1.