Temat: Warstwy roślinności górskiej Cele: - Uczniowie wiedzą na jakie warstwy podzielona jest roślinność w górach. - Uczniowie dowiadują się jakie rośliny występują na rożnych wysokościach w górach. - Uczniowie pracują w zespole. - Uczniowie utrwalają wiedzę z zakresu przyrody i geografii. Materiały potrzebne do przeprowadzenia zajęć: Wydrukowane załączniki, 5 brystoli, nożyczki, klej Przebieg zajęć: 1. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat zajęć przedstawiając piętrowy układ roślinności w polskich górach. Na tablicy rozrysowuje piętra roślinności w górach przedstawiając cechy charakterystyczne dla każdej z warstw, ale bez wymieniania nazw roślin. 2. Gra - Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup. Każda grupa dostaje kartkę A4/ brystol papieru, na którym rysuje górę z podziałem na warstwy roślinności. Otrzymuje również karteczki z 15 nazwami roślin. Na każdej warstwie grupa powinna przykleić trzy rośliny charakterystyczne dla tego poziomu, a na małej kartce z nazwą - narysować tę roślinę. Grupy dostają wymieszany zestaw roślin - np. jedna grupa otrzymuje 6 roślin z regla dolnego, a żadnej z piętra kosówki. Zespoły muszą się tak wymieniać swoimi roślinami, żeby miały po 3 rośliny z każdej warstwy. Uczniowie powinni mieć dostęp do atlasów roślin (najlepiej jeden na grupę), żeby móc sprawdzić na jakich wysokościach rosną wylosowane przez nich rośliny oraz by móc narysować daną roślinę. W przypadku, gdy nie znajdą informacji w atlasie o tym na jakiej wysokości rośnie dany gatunek, nauczyciel może podpowiedzieć uczniom w jakim piętrze występuje roślina, w zamian za rozwiązanie ekologicznej zagadki (uczniowie mogą razem naradzić się co do odpowiedzi na pytanie). Zestawy roślin dla grup - załącznik nr 1. Zestaw zagadek - załącznik nr 2. Spis roślin występujących na danym piętrze (z niej nauczyciel udziela informacji za rozwiązanie zagadki) - załącznik nr 3. 3. Po wymianach, rysowaniu i oznaczaniu roślin, uczniowie prezentują efekty swojej pracy przed całą klasą. Nauczyciel oraz pozostałe grupy sprawdzają czy prezentująca grupa przykleiła rośliny w odpowiedniej warstwie. 4. Podsumowanie. W celu lepszego zapamiętania podziału roślinności w górach, każda grupa przygotowuje zagadkę/ rebus/ krótką krzyżówkę/ wykreślankę (do wyboru), której hasłem będzie jedna z nazw warstwy roślinności. Każda grupa losuje jedną warstwę roślinności nie pokazując innym grupom, co wylosowała (jeżeli starczy czasu grupy mogą losować po dwie lub trzy warstwy). Zagadkę przekazuje grupie obok do rozwiązania. Po rozwiązaniu, każda grupa przedstawia przed klasą jaką wylosowała zagadkę i jak ją rozwiązała. Podobną zabawę można zastosować z wykorzystaniem gatunków roślin.
Załącznik nr 1 Grupa nr 1 Jodła pospolita Buk zwyczajny Lilia złotogłów Śnieżyczka przebiśnieg Krokus Żywiec gruczołowaty Pierwiosnek wyniosły Sosna limba Świerk pospolity Modrzew europejski Sosna limba Świerk pospolity Jarząb pospolity Modrzew europejski Sasanka alpejska
Grupa nr 2 Krokus Żywiec gruczołowaty Pierwiosnek wyniosły Sosna limba Świerk pospolity Modrzew europejski Wierzba śląska Porzeczka skalna Róża alpejska Wiechlina alpejska Bliźniczka psia trawka Sit skucina mchy porosty Lilia złotogłów
Grupa nr 3 Jarząb pospolity Jarząb pospolity Sasanka alpejska Sit skucina mchy porosty Wiechlina alpejska Jodła pospolita Buk zwyczajny Wawrzynek wilczełyko Śnieżyczka przebiśnieg Krokus Sit skucina Bliźniczka psia trawka Sosna limba
Grupa 4 Sit skucina mchy porosty Sosna limba Modrzew europejski Świerk pospolity Miłosna górska Wierzba śląska Dzwonek alpejski Wawrzynek wilczełyko Modrzyk górski Porzeczka skalna
Sasanka alpejska Róża alpejska Jarząb pospolity Grupa nr 5 Świerk pospolity Modrzew europejski Modrzyk górski Jarząb pospolity Miłosna górska Wiechlina alpejska Bliźniczka psia trawka Dzwonek alpejski
Wawrzynek wilczełyko mchy porosty Sit skucina mchy porosty Dzwonek alpejski Załącznik nr 2 1. Recykling to : a) powtórne wykorzystanie odpadów, b )zbieranie odpadów, c) wyrzucanie odpadów. 2. Co to jest pomnik przyrody? 3. Wymień 4 Parki Narodowe. 4. Kiedy obchodzimy Światowy Ziemi? 5. Wymień 5 liściastych gatunków drzew 6. Które drzewo nie gubi igieł na zimę? 7. Wymień 10 gatunków polskich ptaków 8. Wymień dwa gatunki pszczołowatych owadów (np. pszczoła miodna, trzmiel, murarka ogrodowa) 9. Co należy zrobić z zużytymi bateriami? 10. Co należy zrobić z przeterminowanymi lekami?
Załącznik nr 3 Regiel dolny: Krokus (x3), Żywiec gruczołowaty (x2), Pierwiosnek wyniosły (x2), Lilia złotogłów (x2), Buk zwyczajny(x2), Jodła pospolita (x2), Śnieżyczka przebiśnieg (x2) Piętro lasów liściastych i mieszanych. Formacją roślinną regla dolnego w Polsce są np. buczyny. Regiel górny: Sosna limba (x5), Świerk pospolity (x5), Modrzew europejski(x5) W reglu górnym przeważają lasy świerkowe oraz jedliny. Granice regla dolnego i górnego są zatarte. Piętro kosówki/ kosodrzewina: Wierzba śląska (x2), Porzeczka skalna (x2), Róża alpejska (x2), Jarząb pospolity(x5), Miłosna górska (x2), Modrzyk górski(x2) Piętro kosówki tworzą głównie zwarte zarośla kosodrzewiny. Piętro alpejskie: Wiechlina alpejska (x3), Bliźniczka psia trawka (x3), Dzwonek alpejski (x3), Wawrzynek wilczełyko( x3), Sasanka alpejska (x3) Piętro alpejskie tworzą łąki wysokogórskie zwane halami, na których dawniej prowadzono wypas i gospodarkę pasterską. W Polsce piętro alpejskie występuje tylko w Tatrach, Karkonoszach i na Babiej Górze. Piętro turni: mchy(x5), porosty(x5), Sit skucina(x5) Piętro turniowe tworzą: mchy, porosty i rośliny kwiatowe. Charakteryzuje się klimatem zimnym. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach.