Skróty klawiaturowe programu Turbo Pascal

Skróty klawiaturowe programu Turbo Pascal F9- kompilacja Ctrl+F9- uruchamianie programu F2 - zapis na dysku F3- odczyt tekstu programu z dysku Alt+F5- obejrzenie wyników działania programu Alt+X - koniec pracy z programem Alt+Enter- pełny ekran / lub zmniejszenie pełnego ekranu Pakiet Turbo Pascala dysponuje edytorem programów o moŝliwościach zbliŝonych do zwykłych edytorów. Uruchamia się on automatycznie, gdy otwieramy plik z kodem źródłowym programu. Po oknie edycji poruszamy się za pomocą strzałek, myszki oraz następujących klawiszy: home - przesuwa kursor na początek wiersza; end - przesuwa kursor na koniec wiersza; page up ( pgup ) - przesuwa kursor o jedną stronę do góry; page down ( pgdn ) - przesuwa kursor o jedną stronę w dół; ctrl + home - przesuwa kursor do pierwszego wiersza w oknie; ctrl + end - przesuwa kursor do ostatniego wiersza w oknie. Klawisz backspace ( bksp ) usuwa znak przed kursorem, natomiast klawisz delete ( del ) usuwa jeden znak za kursorem. Klawisz insert ( ins ) słuŝy do wyboru trybu wstawiania lub nadpisywania. Kombinacja ctrl + y słuŝy do usuwania wiersza zawierającego kursor. Ostatnie zmiany w tekście moŝna cofnąć poprzez wybór komendy Undo ( alt + bksp ) z menu Edit. Edytor umoŝliwia takŝe dokonywania operacji na blokach tekstu: trzymając shift i wciskając strzałki moŝemy zaznaczać fragment tekstu; moŝemy to równieŝ osiągnąć trzymając przyciśnięty klawisz myszy i poruszanie nią ; polecenie Cut ( shift + del ) z menu Edit wycina zaznaczony tekst i wstawia go do pamięci; polecenie Copy ( ctrl + ins ) z menu Edit kopiuje zaznaczony tekst d o pamięci; polecenie Paste ( shift + ins ) z menu Edit wstawia za kursorem tekst z pamięci; polecenie Clear ( ctrl + del ) z menu Edit usuwa zaznaczony tekst, lecz nie umieszcza go w pamięci; polecenie Show Clipboard z menu Edit otwiera okno zawierające tekst zawarty w pamięci 1

Struktura programu KaŜdy nie trywialny program powinien składać się z danych, instrukcji i komentarzy. Dane to obiekty na których program przeprowadza operacje (liczby, teksty i ich kombinacje). Instrukcje to kolejne operacje, które program ma wykonać na danych. Komentarze nie wpływają na przebieg działania programu, słuŝą jedynie poprawieniu czytelności kodu. Program powinien składać się z następujących sekcji : program nazwa_programu; Słowo kluczowe oznaczające, iŝ dany plik zawiera program w języku Pascal. Jednocześnie nadaje mu unikalną nazwę (nie ma to nic wspólnego z nazwą pliku w którym program jest przechowywany). uses modul_1, modul_2,... ; Jest to instrukcja dołączająca zewnętrzne biblioteki zawierające dodatkowe procedury i funkcje, których moŝna będzie uŝyć we własnym programie.np.: uses crt,graph,dos; dołącza biblioteki zawierające kolejno funkcje tekstowe, graficzne i systemowe. type nazwa_nowego_typu = definicja_nowego_typu; Przy pomocy tego słowa kluczowego moŝemy utworzyć nowe typy danych na podstawie tych juŝ istniejących (najczęściej są one bardziej skomplikowane).np.: type calkowita=integer; przyporządkuje typowi calkowita standardowy typ integer. const nazwa_stalej : typ_stalej = wartosc; Deklaracje stałych.np.: const LIMIT=10000; definiuje ciąg LIMIT jako zamiennik dla wartości 10000 w kodzie źródłowym. var nazwa_zmiennej : typ; Deklaracja zmiennych globalnych uŝytych w programie. Będą one widoczne (moŝna się do nich odwoływać) w kaŝdym miejscu programu. procedure nazwa_podprogramu[(parametr1; parametr2;...)]; function nazwa_funkcji[(parametr1;parametr2;...)]:typ_zwracany; W tym miejscu naleŝy umieścić definicje własnych funkcji i procedur uŝytych w programie. Blok programu głównego. Uwaga : koniec tego bloku jest zapisywany słowem kluczowym z kropką na końcu. 2

Procedura Write SłuŜy do wypisania na ekran liczby/tekstu: Program pierwszy; Const jakas_stala=999; Var jakas_zmienna:word; jakas_zmienna:=448; Write(123); {1} Write('bzdura'); {2} Write(4*8); {3} Write('4*8'); {4} Write(jakas_stala); {5} Write(jakas_zmienna); {6} Write(jakas_zmienna+12); {7} Write(3/4); {8} Program wypisze na ekranie liczbę 123 {1}, tekst 'bzdura' {2}, wynik działania matematycznego 32 {3}, tekst '4*8' {4}, stałą o wartości 999 {5}, zmienną do której została wprowadzona liczba 448 {6}, oraz tą samą zmienną powiększoną o 12 czyli 460 {7}. W tym momencie pojawia się dziwna rzecz, w linii {8} zamiast spodziewanego wyniku 0.75 wyświetla nam program liczbe 7.5000000000E-01 ale jest to nic innego jak liczba przed literką E pomnoŝona o 10 do potęgi takiej jaka się znajduje po literce E czyli 7.5000000000 * 10-01 i jest to dokładnie 0.75. Aby wynik wyświetlany był jednak w bardziej czytelnej formie, do której jesteśmy na co dzień przyzwyczajeni wystarczy uŝyć zapisu formatującego wyświetlane dane, a dokładniej to naleŝy dodać dwie cyferki oddzielone od siebie dwukropkami np: Write(3/4:8:4); Znaczy to: wyświetl liczbę ograniczając wyświetlanie do 8 znaków przed kropką i 4 po kropce, dzięki temu otrzymamy łatwo czytelny wynik 0.7500 3

Procedura WRITE nie wykonuje nic więcej oprócz wypisania wartości z pomiędzy nawiasów dlatego wszystkie te wyświetlane wartości będą znajdowały się w jednej linii. MoŜna równieŝ podać wszystkie te parametry naraz, oddzielając je przecinkami: Const jakas_stala=999; Var jakas_zmienna:word; jakas_zmienna:=448; Write(123,'bzdura',4*8,'4*8',jakas_stala,jakas_zmienna,jakas_zmienna+12,3/4:8:2); Procedura WriteLn Podobnie jak WRITE, WRITELN wypisuje wartość z pomiędzy nawiasów, ale jeszcze dodatkowo po wypisaniu tej wartości przechodzi do następnej linii. WriteLn(123); {1} WriteLn('bzdura'); {2} WriteLn(''); {3} WriteLn; {4} WriteLn(4*8); {5} W tym przypadku w KOLEJNYCH LINIACH zostaną wyświetlone wartości: liczba 123 {1}, tekst 'bzdura' {2}, pusty ciąg znaków '' {3} ( czyli niczego nie wyświetli i przejdzie do następnej linii ), kolejną pustą linię {4} ( po prostu procedura jest wykonywana podobnie jak w {3} z pustym łańcuchem znaków ) i wynik działania 32 {5}. Podobnie jak w procedurze Write parametry moŝna podawać oddzielone przecinkami: WriteLn(123,'bzdura','',,4*8); 4

Zwróć uwagę, Ŝe w tym przypadku jak pomineliśmy pusty ciąg znaków i po poprostu wpisaliśmy kolejny przecinek ( podobnie jak w {4} ) kompilator wyrzuci nam błąd. Prawidłowym zapisem natomiast jest: WriteLn(123,'bzdura','','',4*8); Procedura Read Pozwala na wprowadzenie do zmiennej wartość podawaną z klawiatury w czasie działania programu: Var zm1:string; zm2:word; Read(zm1); {1} Read(zm2); {2} Read; {3} Program czeka na wprowadzenie dwóch zmiennych, ZM1 typu STRING {1} oraz ZM2 typu WORD {2}, jeŝeli natomiast wywołamy tą procedurę bez Ŝadnych parametrów {3} to program czeka w tym momencie na wciśniecie klawisza Enter. W przypadku wprowadzania zmiennych trzeba uwaŝać na kilka rzeczy: 1) JeŜeli program będzie oczekiwał liczby a my podamy mu tekst, to zastanie on zatrzymany i wyświetli błąd 2) JeŜeli czeka np. na liczbę typu WORD, a podamy mu przekraczającą jej typ liczbę 70000, to w zmiennej znajdzie się całkiem inna liczba której się tam niespodziewaliśmy w tym przypadku będzie to 4464 będzie to tzw. przekręcenie licznika :) 3) JeŜeli czeka na typ STRING a podamy liczbę, to uzna tą liczbę za tekst tak więc nie będzie moŝna jej uŝywać np. w działaniach matematycznych. (Wprawdzie jest funkcja przekształcająca liczbę umieszczoną w typie STRING na WORD, INTEGER itd. ale opowiem o niej dopiero później, niemniej istnieje taka i nazywa się VAL). Procedura READ przyjmuje kolejne zmienne w tej samej linii jedna za drugą. 5

Procedura ReadLn Podobnie jak READ procedura ta pozwala na wprowadzenie do zmiennej wartość podawaną z klawiatury w czasie działania programu, z tym, Ŝe po przyjęciu wartości program przechodzi do następnej linii: Var imie:string; Write( 'Jak masz na imie? : ' ); {1} ReadLn( imie ); {2} WriteLn; {3} WriteLn( 'Witaj ', imie, '!' ); {4} Write( 'Wcisnij Enter...' ); ReadLn; {5} Programik ten wypisuje tekst {1} i czeka na wprowadzenie zmiennej IMIE {2}, następnie robi linijkę odstępu {3} i wypisuje tekst, zmienną i znowu tekst {4}. Na sam koniec czeka dodatkowo na wciśniecie klawisza Enter {5}. Procedura ClrScr Składnia: ClrScr; [CRT] Usuwa wszystkie znaki z ekranu tekstowego (czyści go) i ustawia kursor w pozycji 0,0 (lewy górny róg ekranu) Składnia: GotoXY(x,y:byte); [CRT] Procedura GotoXY Procedura ta pozwala na umieszczenie kursora (miejsca, od którego np. będą wyświetlane wartości przez Write), w dowolnym miejscu ekranu, procedura ta znajduje się w bibliotece CRT: Uses CRT; 6

GotoXY(20,10); Write('Ten tekst rozpoczyna się w 20 kolumnie i 10 wersie'); W tym programie procedura GotoXY nakazuje przenieść kursor do 20 wiersza i 10 kolumny i wyświetlić tekst. Procedura Sound Składnia: Sound(CZE:word); [CRT] Włącza dźwięk o częstotliwości CZE ( liczba typu word ) emitowany przez głośnik komputera. Z własnych praktyk zauwaŝyłem Ŝe dźwięk o częstotliwości 3160 jest "trochę" denerwujący :) Składnia: NoSound; [CRT] Procedura NoSound Wyłącza dźwięk emitowany przez głośnik komputera, włączony uprzednio przez SOUND. Procedura Delay Składnia: Delay(CZAS:word); [CRT] Wstrzymuje program na określoną (zmienna CZAS) ilość milisekund (1000 milisekund=sekunda), przydatne np. przy procedurze Sound Uses CRT; Sound(2000); Delay(1000); NoSound; Program1 program witaj; writeln('witaj szkolo!'); 7

Program 2 program czesc; write ('czesc'); writeln ('Jak sie masz?'); writeln ('Czy jestes gotowy na Pascala?'); Program 3 program wizytowka; writeln ('Gall Anonim'); writeln ('----------------------- '); writeln ('Klasa I SP'); writeln ('Programowanie strukturalne i obiektowe'); Program 4 program liczby; writeln ('Mnozenie dwoch liczb 50*40:',50*40); writeln ('oraz dzielenie liczb 2400/8:',(5+3)*(2-6 div 2)); Program 5 program zmienne; var a:integer; b:integer; x:real; writeln ('liczba a:',a); writeln ('liczba b:',b); writeln ('liczba x:',x); Program 6 8

program obliczenia; var a,b:integer; a:=33; b:=0; writeln ('a=',a); writeln ('b=',b); writeln ('a+b=',a+b); writeln ('a-b=',a-b); writeln ('a/b=',a/b); writeln ('a*b=',a*b); writeln ('a div b=',a div b); writeln ('a mod b=',a mod b); Program 7 program obwod_kola; const pi=3.14159; var promien, obwod,pole:real; promien:=4.9; pole:=pi*promien*promien; obwod:=2*pi*promien; writeln ('pole _kola=',pole); writeln ('obwod_kola=',obwod); writeln ('zaokraglona=',round(obwod)); writeln ('przycieta=',trunc(obwod)); 9