SCENARIUSZ NA MIANOWANEGO Kolejnym stopniem awansu zawodowego nauczyciela jest nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego. Może on rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego (KN art. 9d ust. 4). Podobnie jak w przypadku poprzedniego stopnia, staż rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni, lecz w tym przypadku nauczyciel kontraktowy musi skierować wniosek do dyrektora szkoły (KN art. 9d ust.1). Gdy stosunek pracy został nawiązany po tym terminie, nauczyciel może rozpocząć staż dopiero w nowym roku szkolnym. Staż trwa 2 lata i 9 miesięcy (KN art. 9c ust. 1 pkt 2). W przypadku tego stopnia zawodowego także zostaje przydzielony nauczycielowi opiekun stażu (KN art. 9c ust. 4). Opiekunem stażu może zostać nauczyciel mianowany lub dyplomowany. W przedszkolach publicznych, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne nie będące jednostkami samorządu terytorialnego, przedszkolach niepublicznych, niepublicznych zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli placówkach oraz szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, opiekunem nauczyciela kontraktowego może być również nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze. W rodzinnej placówce opiekuńczo-wychowawczej opiekunem może być również nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w publicznym ośrodku adopcyjno-opiekuńczym, wskazany przez organ nadzoru w porozumieniu z organem prowadzącym. (KN art. 9c ust. 4). Podobnie jak w przypadku nauczyciela stażysty, nauczyciel kontraktowy również musi napisać plan rozwoju zawodowego, którego projekt przedkłada dyrektorowi szkoły wraz z wnioskiem o rozpoczęcie stażu. Plan ten powinien uwzględniać specyfikę i potrzeby szkoły, zadania przeznaczone do realizacji na tym etapie zgodnie z rozporządzeniem o awansie zawodowym. Przy pisaniu planu należy brać pod uwagę dotychczasową wiedzę, umiejętności i doświadczenie. Tak przygotowany plan musi zostać zatwierdzony przez dyrektora placówki (KN art. 9c ust.3). Ma on na to 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. Jeżeli dyrektor uzna plan za niepełny lub uzna, że powinien zostać poprawiony, zwraca go nauczycielowi ze wskazaniem zakresu zmian. Dokonuje tego w formie pisemnej (rozp. 3 ust. 3). Po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego (KN art. 9c ust. 3). Dyrektor w ciągu 21 dni od dnia złożenia tego sprawozdania ocenia dorobek zawodowy nauczyciela. Swoją ocenę przedstawia również opiekun stażu i rada rodziców. Opiekun stażu ma 14 dni na przedstawienie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela (rozp. 5). Rada rodziców również ma 14 dni na przedstawienie swojej opinii, jednak jej brak nie powoduje wstrzymania procesu oceny nauczyciela (KN art. 9c ust. 7). Nauczyciel musi pamiętać o kryteriach oceny dokonywanej przez rodziców. Na pewno będą oni brali pod uwagę przestrzeganie prawa wewnątrzszkolnego (zarządzeń, regulaminów), zdyscyplinowania pracy nauczyciela (efektywność wykorzystania czasu pracy własnej i uczniów). Istotnym czynnikiem branym pod uwagę w momencie oceniania będzie również, a może przede wszystkim umiejętność porozumiewania się z uczniem, rodzicami i innymi dorosłymi osobami. Ocenie podlegać będą zdolności organizacyjne nauczyciela, skuteczność rozwiązywania problemów
klasowych ucznia, bezpieczny rozwój dziecka w szkole. Współpraca z rodzicami przy rozwiązywaniu problemów indywidualnych i klasowych oraz aktywność nauczyciela w organizowaniu życia szkoły i środowiska będzie również przedmiotem tej oceny. Ocena dorobku zawodowego dokonywana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie, a także informację o możliwości wniesienia odwołania (KN art. 9c ust. 8). W każdym przypadku od oceny dorobku, nauczycielowi służy, w ciągu 14 dni od jej otrzymania, odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Powyższy organ ma 21 dni na rozpatrzenie odwołania. Jednak ocena przedstawiona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna (KN art. 9c ust 9). W sytuacji niedotrzymania terminu rozpatrzenia odwołania nauczyciel jest dopuszczony do postępowania egzaminacyjnego (KN art. 9c ust. 10). Gdy praca nauczyciela zostanie oceniona negatywnie - może on starać się o ponowną ocenę dorobku po odbyciu jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Może to zrobić na swój wniosek i za zgodą dyrektora szkoły (KN art. 9c ust. 11). Dodatkowy staż również można rozpocząć wraz z początkiem roku szkolnego (KN art. 9d ust. 3). W przypadku uzyskania ostatecznie pozytywnej oceny nauczyciel kontraktowy składa wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego. Musi tego dokonać w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Jednak jeżeli nie dotrzyma tego terminu, obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze (KN art. 9d ust 7). Wniosek zostaje skierowany do organu prowadzącego szkołę. Do wniosku nauczyciel jest zobowiązany dołączyć: - dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji zawodowych lub poświadczone kopie tych dokumentów; - zaświadczenie dyrektora szkoły o wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz zajmowanym przez niego stanowisku w dniu wydania zaświadczenia oraz w okresie odbywania stażu; w przypadku zmiany miejsca pracy w trakcie odbywania stażu do dokumentacji i wniosku należy dołączyć świadectwo pracy lub zaświadczenie o wymiarze zatrudnienia i zajmowanym stanowisku w poprzednim miejscu pracy; również, gdy nauczyciel jest zatrudniony w kilku szkołach, w każdej w wymiarze mniejszym niż połowa obowiązującego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co najmniej połowy obowiązującego wymiaru zajęć, należy załączyć zaświadczenia ze wszystkich szkół, w których nauczyciel był zatrudniony w okresie stażu, jeżeli nie ma możliwości udokumentowania zatrudnienia świadectwami pracy; - zatwierdzony plan rozwoju zawodowego, - sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego, - akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego, - ocena dorobku zawodowego za okres stażu, a w przypadku nauczyciela, który w okresie odbywania stażu zmienił miejsce zatrudnienia, również ocenę za okres stażu odbytego w poprzednim miejscu zatrudnienia (rozp. 9 ust. 1). Można również dołączyć: - inną dokumentację świadczącą o osiągnięciach zawodowych nauczyciela (rozp. 9 ust. 3). W przypadku niespełnienia przez wniosek lub dokumenty wymagań formalnych organ nadający stopień awansu zawodowego jest obowiązany do wskazania szczegółowo stwierdzonych braków i wyznaczenia terminu ich uzupełnienia (rozp. 11 ust. 2). Organ nadający stopień awansu zawodowego powiadamia nauczyciela o terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem (rozp. 11 ust. 3).
Organem nadającym stopień nauczyciela mianowanego jest organ prowadzący szkołę. Nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego w okresie stażu powinien uczestniczyć w pracach organów szkoły związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych wynikających ze statutu, potrzeb szkoły oraz środowiska lokalnego. Muszą pogłębiać swoją wiedzę i umiejętności zawodowe dzięki udziałowi w różnych formach doskonalenia zawodowego oraz poznawać przepisy dotyczące systemu oświaty z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż (rozp. 7 ust 1 pkt. 1-3). Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli, nauczyciel kontraktowy do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego powinien posiąść: umiejętność organizacji i doskonalenia warsztatu pracy, dokonywania ewaluacji własnych działań, a także oceniania ich skuteczności i dokonywania zmian w tych działaniach; w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 1a KN - umiejętność samodzielnego opracowania indywidualnych planów pracy z dzieckiem i prowadzenia karty pobytu dziecka oraz aktywnego działania w zespole do spraw okresowej oceny sytuacji wychowanków ( 7 ust. 2 pkt 1 ) Oznacza to, że od nauczyciela wymagana jest umiejętność przygotowania i stosowania pomocy naukowych, służących podnoszeniu jakości zajęć przez niego prowadzonych. Przy realizacji programu nauczyciel powinien systematycznie poddawać się samoocenie, zgodnie z którą powinien dokonywać zmian w swoim warsztacie pracy. Biorąc pod uwagę obserwacje swoich postępów w pracy, musi wprowadzać zmiany w realizowanych planach, scenariuszach zajęć lub zmieniać kryteria oceny. Wiąże się to z opracowaniem i wdrożeniem systemu monitorowania efektów swojej pracy. umiejętność uwzględniania w pracy potrzeb rozwojowych uczniów, problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych ( 7 ust. 2 pkt. 2) Nauczyciel na tym etapie swojej pracy powinien znać już sytuację rodzinną uczniów i pomagać rozwiązywać problemy dzieci, jak też mobilizować do tego rodziców, środowisko lokalne, ale przede wszystkim samych uczniów. umiejętność wykorzystywania w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej ( 7 ust. 2 pkt 3) Wysoko rozwinięta współczesna technika wymaga również od nauczyciela ciągłego rozwoju w celu nadążania za nowościami cywilizacyjnymi. Wiąże się to z nowocześniejszymi metodami nauczania, wykorzystującymi komputer, czy technologię informacyjną. umiejętność zastosowania wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki oraz ogólnych zagadnień z zakresu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w rozwiązywaniu problemów związanych z zakresem realizowanych przez nauczyciela zadań ( 7 ust. 2 pkt 4) Wiedza psychologiczna jest przydatna w życiu każdego człowieka, szczególnie w zawodzie nauczyciela, który powinien znać zasady rozwiązywania konfliktów w szkole, lecz również powinien
podejmować próby rozwiązywania problemów wychowawczych, społecznych i opiekuńczych. Wiedza ta przydatna jest także w procesie dydaktycznym. Ciągłe doszkalanie się nauczyciela jest pomocne w doskonaleniu umiejętności warsztatu pracy z uczniem. umiejętność posługiwania się przepisami dotyczącymi systemu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w zakresie funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż ( 7 ust.2 pkt 5) Poza wiedzą, jaką nauczyciel ma, bardzo istotna jest umiejętność wykorzystywania i przekazywania tej wiedzy, szczególnie w zakresie problemów wynikających ze specyfiki zadań realizowanych przez nauczyciela. Istotna jest również znajomość i stosowanie przepisów Konstytucji, Karty Nauczyciela, rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie awansu zawodowego nauczycieli, ustawy o systemie oświaty, Karty Praw Dziecka, Karty Praw Człowieka, Statutu Szkoły, Programu Wychowawczego Szkoły, rozporządzenia dotyczącego oceniania i promowania uczniów i innych ważnych w pracy nauczyciela przepisów. NAUCZYCIEL PRZED KOMISJĄ EGZAMINACYJNĄ Organ prowadzący szkołę zobowiązany jest powołać komisję egzaminacyjną. W skład tej komisji wchodzą: - przedstawiciel organu prowadzącego szkołę - przewodniczący; - przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny; - dyrektor szkoły; - dwaj eksperci z listy ustalonej przez ministra edukacji; - przedstawiciel wskazanego związku zawodowego, na wniosek nauczyciela. Przedstawiciela tego wskazuje właściwy organ statutowy związku (KN art. 9g ust. 2, 5, 5a). Postępowanie egzaminacyjne przeprowadzane jest na wniosek nauczyciela, skierowany do właściwego organu - w tym wypadku do organu prowadzącego szkołę (KN art. 9b ust. 2). Jeżeli nauczyciel złoży wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego do dnia 30 czerwca danego roku, właściwy organ, w tym wypadku organ prowadzący szkołę, wydaje decyzję o nadaniu bądź odmowie nadania stopnia awansu zawodowego do dnia 31 sierpnia danego roku. W przypadku wniosków złożonych do dnia 31 października - do 31 grudnia danego roku (KN art. 9b ust 3, 3a). Komisja egzaminacyjna podejmuje rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków (rozp. 13 ust. 1). W trakcie przeprowadzania egzaminu komisja zapoznaje się z prezentacją dorobku nauczyciela kontraktowego ubiegającego się o stopień awansu zawodowego. Nauczyciel odpowiada również na pytania członków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego (rozp. 12 ust. 2). Każdy z członków komisji ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego, według punktowej skali od 0 do 10 (rozp. 13 ust. 2). Na podstawie wystawionych ocen oblicza się średnią arytmetyczną. Jednak, gdy liczba członków komisji jest większa niż 3, odrzuca się najwyższą i najniższą ocenę. Z ocen przyznanych nauczycielowi oblicza się średnią arytmetyczną. Egzamin uważa się za zdany w przypadku, gdy obliczona średnia wynosi co najmniej 7 (rozp. 13 ust. 3,4). Po zdanym egzaminie nauczyciel otrzymuje od Komisji zaświadczenie o zdaniu egzaminu. Rejestr wydanych zaświadczeń prowadzi organ prowadzący szkołę (KN art. 9g ust. 9). W sprawach
proceduralnych, dotyczących prac komisji, nieuregulowanych w rozporządzeniu, decyduje komisja w drodze głosowania zwykłą większością głosów obecnych na posiedzeniu członków (Rozp. 15). Z przebiegu pracy komisji egzaminacyjnej zostaje sporządzony protokół. Zawiera on w szczególności uzyskaną przez nauczyciela punktację wraz z jej uzasadnieniem (Rozp. 14 ust. 1). W protokole muszą zostać odnotowane wszystkie rozstrzygnięcia komisji oraz decyzje podjęte w sprawach proceduralnych. W przypadku niezdania egzaminu nauczyciel ma możliwość ponownego złożenia wniosku o postępowanie egzaminacyjne po odbyciu dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Staż ten może być odbyty na wniosek nauczyciela, jednocześnie za zgodą dyrektora. Do ponownego egzaminu można przystąpić tylko jeden raz w danej szkole (KN art. 9g ust. 8 pkt 1). Dodatkowy staż rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego, jednak nie później niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć (KN art. 9d ust. 3). Po spełnieniu przez nauczyciela kontraktowego wymagań kwalifikacyjnych, odbyciu stażu i otrzymaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego oraz zdaniu egzaminu przed komisją egzaminacyjną organ prowadzący szkołę nadaje stopień NAUCZYCIELA MIANOWANEGO (KN art. 9b ust. 4 pkt 2). Przed wydaniem decyzji odmawiającej nadania stopnia nauczyciela mianowanego, należy umożliwić nauczycielowi wgląd do akt sprawy i wypowiedzenie się co do zebranych materiałów. W przypadku decyzji odmownej w uzasadnieniu należy podać, które z wymogów warunkujących nadanie stopnia nauczyciel spełnił, a których nie. Od tej decyzji nauczycielowi przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia, tj.: - w stosunku do dyrektora szkoły - organ prowadzący szkołę, - w stosunku do organu prowadzącego szkołę - organ sprawujący nadzór pedagogiczny, - w stosunku do organu sprawującego nadzór pedagogiczny - właściwy minister (KN art. 9b ust. 7). Nad pracami komisji, nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie nauczycielowi kontraktowemu stopnia nauczyciela mianowanego, nadzór sprawuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny (KN art. 9h ust. 1 pkt. 1). Protokoły wraz z dokumentacją komisji egzaminacyjnej przechowywane są przez organ prowadzący szkołę. Protokoły udostępniane są organom nadzorującym czynności podejmowane w postępowaniu o nadanie nauczycielowi stopnia awansu zawodowego (rozp. 14 ust. 2). Akt nadania stopnia awansu zawodowego zawiera w szczególności: nazwę komisji egzaminacyjnej, numer i datę wydania zaświadczenia o zdaniu egzaminu, stopień awansu zawodowego, jak również informację o poziomie wykształcenia nauczyciela (KN art. 9b ust. 5). Nauczycielowi, który w trakcie pracy zawodowej uzyskał wyższy poziom wykształcenia, niż określony w akcie nadania stopnia awansu zawodowego zostaje wydany, na wniosek nauczyciela, nowy akt nadania odpowiedniego stopnia awansu zawodowego, uwzględniający uzyskany poziom wykształcenia (KN art. 9f ust. 1).