PROBLEMY OPIEKI PALIATYWNEJ W POLSCE Dr n. med. Aleksandra Ciałkowska-Rysz Pracownia Medycyny Paliatywnej Katedra Onkologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wrocław, 18.09.2014
Liczba świadczeniodawców Liczba świadczeniodawców 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 442 447 416 352 354 368 373 371 285 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Liczba świadczeniodawców z podziałem na województwa w roku 2013 Lp. Województwo Poradnie Opieka domowa Opieka domowa dzieci Opieka stacjonarna 1 2 3 4 5 1 Dolnośląskie 14 19 2 13 2 Kujawsko-pomorskie 6 18 3 9 3 Lubelskie 5 18 2 10 4 Lubuskie 4 14 1 4 5 Łódzkie 14 25` 2 7 6 Małopolskie 8 20 11 16 7 Mazowieckie 2 42 8 15 8 Opolskie 5 7 1 6 9 Podkarpackie 1 25 2 10 10 Podlaskie 1 9 2 6 11 Pomorskie 8 19 3 11 12 Śląskie 32 39 3 14 13 Świętokrzyskie 5 9 1 6 14 Warmińsko-mazurskie 10 20 2 6 15 Wielkopolskie 10 40 8 18 16 Zachodniopomorskie 7 19 1 3 Razem 132 343 52 154
Liczba świadczeniodawców Opieka stacjonarna 155 153 154 154 150 148 145 140 139 135 130 2010 2011 2012 2013 2014
Liczba świadczeniodawców Hospicja domowe dla dorosłych 400 350 324 348 343 360 300 277 250 200 150 100 50 0 2010 2011 2012 2013 2014
Liczba świadczeniodawców Hospicja domowe dla dzieci 60 50 41 50 51 52 51 40 30 20 10 0 2010 2011 2012 2013 2014
Liczba świadczeniodawców Poradnie medycyny paliatywnej 142 140 141 139 138 136 136 134 132 132 132 130 128 126 2010 2011 2012 2013 2014
Struktura wiekowa pacjentów 2,12 5,74 61,47 30,67 0-18 lat 19-49 lat 50-64 lat 65 lat i powyżej
[%] Struktura wiekowa pacjentów opieka stacjonarna 0-18 lat 19-49 lat 50-64 lat 65 lat i powyżej 100 80 60 63,4 40 20 30,6 0 5,7 Ogółem Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-Mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Dolnośląskie
[%] Struktura wiekowa pacjentów hospicja domowe dla dorosłych 0-18 lat 19-49 lat 50-64 lat 65 lat i powyżej 100 80 60 64,1 40 20 30,5 0 5,3 Ogółem Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-Mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Dolnośląskie
[%] Struktura wiekowa pacjentów poradnie medycyny paliatywnej 0-18 lat 19-49 lat 50-64 lat 65 lat i powyżej 100 80 57,2 60 40 20 34,8 0 7,6 Ogółem Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-Mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Dolnośląskie
[%] Struktura wiekowa pacjentów hospicja domowe dla dzieci 0-3 4-6 7-18 19-49 100 3,4 80 49,1 60 40 14,4 20 33,1 0 Ogółem Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-Mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Dolnośląskie
Nakłady na opiekę paliatywną w 2013 roku
Nakłady [mln PLN] Nakłady ogółem Polska 400000 350000 300000 265 276 297 331 355 250000 200000 183 168 189 215 150000 100000 50000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Nakłady [PLN/mieszkańca] Nakłady na opiekę paliatywną ogółem na jednego mieszkańca 14 12 10 8,98 8 6 4 Wielkopolskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Opolskie Śląskie Podkarpackie Świętokrzyskie Małopolskie Dolnośląskie Lubuskie Pomorskie Podlaskie Łódzkie Mazowieckie Lubelskie Zachodniopomorskie
Nakłady [PLN/mieszkańca] Nakłady na poradnie medycyny paliatywnej na jednego mieszkańca 0,25 0,20 0,15 0,10 0,068 0,05 0,00 Warmińsko-Mazurskie Śląskie Zachodniopomorskie Dolnośląskie Łódzkie Opolskie Kujawsko-Pomorskie Świętokrzyskie Wielkopolskie Lubuskie Pomorskie Małopolskie Lubelskie Podlaskie Mazowieckie Podkarpackie
Nakłady [PLN/mieszkańca] Nakłady na hospicja domowe na jednego mieszkańca 7 6 5 4 3,87 3 2 1 0 Kujawsko-Pomorskie Lubuskie Wielkopolskie Warmińsko-Mazurskie Śląskie Łódzkie Świętokrzyskie Dolnośląskie Mazowieckie Pomorskie Podkarpackie Podlaskie Opolskie Zachodniopomorskie Lubelskie Małopolskie
Nakłady [PLN/mieszkańca] Nakłady na hospicja domowe dla dzieci na jednego mieszkańca 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,60 0,4 0,2 0,0 Małopolskie Podkarpackie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Pomorskie Lubelskie Śląskie Zachodniopomorskie Opolskie Świętokrzyskie Dolnośląskie Łódzkie Mazowieckie Lubuskie
Nakłady [PLN/mieszkańca] Nakłady na opiekę stacjonarną na jednego mieszkańca 7,0 6,0 5,0 4,44 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Małopolskie Opolskie Wielkopolskie Podkarpackie Swiętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Kujawsko-Pomorskie Dolnośląskie Pomorskie Śląskie Podlaskie Lubelskie Mazowieckie Lubuskie Łódzkie Zachodniopomorskie
W Polsce rocznie umiera łącznie około 380 tysięcy osób liczba zgonów z powodu chorób przewlekłych wynosi 320 tysięcy w tym z powodu nowotworów 95 tysięcy ze świadczeń z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej skorzystało około 90 tysięcy pacjentów (dane Narodowego Funduszu Zdrowia z 2011) Beneficjentem opieki paliatywnej w 98% są pacjenci dorośli, a > 90% tych pacjentów to chorzy z rozpoznaniem nowotworu 90% pacjentów umierających z powodu choroby nowotworowej miało styczność z opieką paliatywną
Nie oznacza to jednak, że wszyscy otrzymali formę opieki paliatywnej odpowiednią do swojego stadium choroby, dostarczoną we właściwym czasie
ponieważ średni czas opieki domowej wynosi około 30 dni Oznacza to zbyt późne zgłaszanie się lub zbyt długie oczekiwanie na objęcie opieką. Nie wszyscy pacjenci oczekujący na hospicjum domowe mogą skorzystać z poradni medycyny paliatywnej, gdyż w części kraju jest to forma niedostępna. Dostępność opieki stacjonarnej jest ograniczona w części województw z powodu niewystarczającej liczby jednostek lub małej liczby kontraktowanych świadczeń.
Ilość środków finansowych przeznaczanych na leczenie objawowe i opiekę nad pacjentem w zaawansowanym okresie choroby nowotworowej, pozostającego tylko pod opieką lekarza medycyny paliatywnej, jest wielokrotnie niższa w porównaniu do nakładów finansowych przewidzianych na terapię onkologiczną. Hospitalizacja na oddziale onkologicznym czy internistycznym jest wyżej wyceniana przez NFZ niż pobyt na oddziale medycyny paliatywnej. Sytuacja ta stygmatyzuje, a nawet dyskryminuje chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową
W Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy, obserwuje się stały rozwój opieki paliatywnej nadal jednak istnieje szereg barier, szczególnie administracyjnych i ekonomicznych, utrudniających dostęp do zgodnego z aktualną najlepszą wiedzą i praktyką medyczną postępowania w leczeniu bólu nowotworowego, z zastosowaniem obowiązujących wytycznych WHO i międzynarodowych towarzystw opieki paliatywnej
Łagodzenie cierpień pacjentów poprzez zapewnienie właściwej opieki paliatywnej nie jest związane z wysokimi nakładami finansowymi jednak istnieją minimalne nakłady, które powinny być zapewnione, aby te działania mogły być prowadzone we właściwy sposób.