Założenia organizacji i funkcjonowania Dolnośląskiego Klastra Rzeki Odry
Wstęp Niniejszy dokument powstał na podstawie umowy nr 414(2937)/F/2015 zwartej 19 października 2015 pomiędzy Fundacją Polskiej Miedzi, a Izbą Gospodarczą Europy Środkowej na realizację zadania pn. Dokument ma na celu wskazanie założeń organizacji funkcjonowania, pracy i realizacji zadań w ramach Dolnośląskiego Klastra Rzeki Odry.
Organizacja wewnętrzna klastra został powołany listem intencyjnym 24 kwietnia 2015 roku przez dwanaście podmiotów (jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw) z terenu Dolnego Śląska: - Gmina Czernica - Gmina Siechnice - Chorągiew Dolnośląska ZHP - Klub Sportowy AZS Politechnika Wrocławska - Dolnośląskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe we Wrocławiu - Riverfront Tomasz Strażyński - Brukteam Kacper Strażyński - Sharks sp. z o.o. - Yacht Club Sharks - Oławski Klub Kajakowy - Luk Pol Sp. k. - PHU Dr Kajak Jasiński Jacek.
Lista członków Klastra nie jest zamknięta i zgodnie z listem intencyjnym mogą do niego przystępować kolejne podmioty. Obecnie na przyjęcie oczekuje pięć kolejnych podmiotów. Liderem (koordynatorem) Klastra jest Izba Gospodarcza Europy Środkowej (IGEŚ) z siedzibą we Wrocławiu. Celem funkcjonowania Klastra jest rozwój oraz umocnienie roli podmiotów funkcjonujących w oparciu i z wykorzystaniem walorów rzeki Odry oraz na terenach jej przyległych poprzez: Dla realizacji celu wyrażonego listem intencyjnym, należy utworzyć strukturę i mechanizmy funkcjonowania Klastra. Z racji pełnionej roli w Klastrze, struktura powinna być funkcjonalnie i personalnie związana z IGEŚ. - intensyfikację współpracy między administracją rządową i samorządową, biznesem i organizacjami pozarządowymi; - budowanie świadomości unikatowych wartości turystycznych rzeki Odry; - wsparcie w obszarze rozwoju lokalnego, społecznego i gospodarczego.
Grupy robocze Klaster zrzesza podmioty o różnym profilu, zaangażowaniu, zakresie i możliwości działania. Dlatego, w celu usprawnienia pracy, należy, w miarę potrzeb, powoływać grupy robocze. Na obecnym etapie rozwoju Klastra proponuje się utworzenie czterech grup roboczych: turystyczną, gospodarczo - transportową, edukacyjną, kanału lateralnego Ich pracą mogą kierować osoby niezwiązane z instytucjami zrzeszonymi w Klastrze. Grupa turystyczna Grupa turystyczna będzie skupiać głównie jednostki samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców z obszaru sportu, turystyki i rekreacji. Jej zadaniem będzie opracowanie spójnego i zunifikowanego produktu turystycznego oferowanego przez członków Klastra, oraz wskazanie źródeł finansowania i wdrożenia projektu oraz wykorzystania infrastruktury już istniejącej. Powiązane zostaną ze sobą różnego rodzaju aktywności np. turystyka rowerowa, turystyka piesza. Wytypowane zostaną miejsca do umiejscowienie infrastruktury turystycznej (np. mariny, przystanie, pola biwakowe, usługi hotelarskie i gastronomiczne).
Grupa gospodarczo transportowa Wg danych Naczelnej Izby Kontroli w Polsce transport rzeczny realizuje około promila przewozów towarów w kraju (w Niemczech wartość ta wynosi 12%). W związku z powstaniem Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej i zapowiedziami administracji rządowej działań w celu rewitalizacji żeglugi śródlądowej w Polsce rysuje się możliwość skutecznego działań w tym obszarze. Zadaniem grupy będzie praca na dwóch płaszczyznach: będzie promować, przedstawiać narzędzia i sposoby wykorzystania Odry przez przedsiębiorców w wymiarze lokalnym (świadczenie usług rzecznego transportu ludzi i towarów, produkcja jednostek pływających, osprzętu, itp.). Drugim obszarem działania grupy będzie włączenie się w proces kreowania polityki rozwoju żeglugi śródlądowej w Polsce oraz propozycja i lobbowanie na rzecz lokowania na terenie Dolnego Śląska portów przeładunkowych, centrów transportu multimodalnego oraz elementów krajowego systemu transportu rzecznego. Należy założyć, że członkami grupy będą przede wszystkim przedsiębiorcy oraz przedstawiciele instytucji związanych z zarządzaniem i gospodarowaniem Odrą.
Grupa edukacyjna Wobec zakładanego wzrostu gospodarczego i turystycznego zagospodarowania Odry nastąpi wzrost zapotrzebowanie na wykwalifikowane kadry. Odpowiedzią na to winno być zorganizowanie szkolnictwa zawodowego poprzez opracowanie i zrealizowanie programu Kadry dla Odry. Grupa kanału lateralnego Najbardziej wyspecjalizowa grupa. Jej prace będą się skupiały na technicznych i ekonomicznych możliwościach budowy kanału lateralnego łączącego Ścinawę z Głogowem. Główną beneficjentem jego budowy będzie spółka KGHM Polska Miedź SA.
Kanał zaczynałby się w Ścinawie (321 km Odry) lub Malczycach (300 km Odry na budowanej obecnie śluzie) i prowadził poprzez Rudną, Lubin, Polkowice, a kończył w Głogowie (395 km Odry zakończony śluzą). Kanał zasilany może być zlewnią rzeki Kwisy, Odry i ewentualnie Baryczy, co zabezpieczy go w okresie suszy. Ponadto kanał pełniłby rolę zbiornika retencyjnego z przepustowością około 900 000 000 m 3. Kanał zapewni: - tani i ekologiczny transport na terenie Kombinatu; - połączenie Kombinatu z portami morskimi poprzez TEN-T; - źródło wody do procesów technologicznych; - tereny rekreacyjne; - optymalizację gospodarki wodnej i przeciwpowodziowej; - system nawadniania pól.
Inwentaryzacja Na Dolnym Śląsku od wielu lat funkcjonowały i funkcjonują rozproszone inicjatywy związane z przygotowaniem koncepcji zagospodarowania gospodarczego i rekreacyjnego Odry. Należy w miarę możliwości dotrzeć i zinwentaryzować wyniki tych prac. Baza ekspertów W celu utrzymania jakości przedstawianych rozwiązań, przy Klastrze powinna zostać utworzona baza współpracujących ekspertów, do której członkowie będą mieli prawo zgłaszać osoby o doświadczeniu naukowym i praktycznym w obszarze zainteresowania działań Klastra.
Regulamin Biorąc pod uwagę wzrost liczby członków Klastra oraz poszerzenie katalogu realizowanych projektów należy opracować regulamin, który umożliwi sprawne podejmowanie decyzji. Współpraca z innymi podmiotami Należy stworzyć listę podmiotów (stowarzyszeń, fundacji, klastrów, izb, spółdzielni, etc.) działających w podobnym obszarze tematycznym i zainicjować współprace z nimi. Docelowo należy dążyć do powołania Federacji Organizacji na Rzecz Żeglowności i Zagospodarowania Rzeki Odry. Duży nacisk należy położyć na nawiązanie współpracy z organami i agendami unijnymi oraz organizacjami międzynarodowymi.
Współpraca z Ministerstwem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Sejmową Komisją Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Należy w możliwie krótkim czasie nawiązać kontakt roboczy z ministerstwem i w roli partnera społecznego uczestniczyć w pracach planistycznych i strategicznych. Jednocześnie należy zainicjować kontakt i współpracę z członkami sejmowej Komisji. Należy podkreślić, że obecnie, w skład Komisji nie wchodzi żaden poseł z Dolnego Śląska. Niezależnie od tych działań należy prowadzić monitoring prac legislacyjnych i regulacji tworzonych na poziomie europejskim, krajowym i samorządowym. Pozyskiwanie środków Główną rolę w pozyskiwaniu środków na działalność Klastra oraz realizację projektów powinna Izba Gospodarcza Europy Środkowej. Wynika to z doświadczenia i know how osób nią zarządzających. Należy rozważyć korzystanie z usług profesjonalnych fundraiserów.
Rada naukowa przy klastrze Należy powołać przy Klastrze gremium skupiające przedstawicieli świata nauki z obszaru transportu, rozwoju gospodarczego, planowania strategicznego, ochrony środowiska, turystyki. Rada Naukowa będzie pełnić funkcję doradczo konsultacyjną. Będzie też dodatkowym miejscem generowania pomysłów na zagospodarowanie Odry. Działania promocyjne i informacyjne Idea klastrów nie jest mocno zakorzeniona wśród potencjalnych członków Klastra. Dlatego działania promocyjne powinny być prowadzone w dwóch obszarach: pokazywania korzyści z przystąpienia do takiej struktury oraz promocji wypracowanych rozwiązań i realizowanych przez Klaster projektów. Wśród działań promocyjnych należy zrealizować: - budowę wysokiej jakości portalu internetowego który docelowo ma się stać centrum wiedzy (turystycznej, rekreacyjnej, przyrodniczej, etc.) o Odrze oraz miejscem wymiany informacji biznesowej; - przygotowywanie i kolportaż materiałów drukowanych; - opracowanie i wdrożenie systemu identyfikacji wizualnej dla członków Klastra.