Odpowiedzialne rodzicielstwo odnosi się do sfer przekazywania życia. Planowanie rodziny zawsze powinno być poddane Bogu. Jest to współpraca z Panem Bogiem w poczęciu dziecka. W Humane Vitae Paweł VI pisze o moralnym przekazywaniu życia. Określa odpowiedzialne rodzicielstwo jako: a) poznanie i zaakceptowanie własnej płodności i poszanowanie jej; b) poddanie rozumowi własne popędy i namiętności; c) małżonkowie po rozpatrzeniu swojej sytuacji wielkodusznie decydują się na przyjęcie potomstwa lub odkładają na czas późniejszy, ale ta decyzja ma wynikać z miłości do dziecka. Małżonkowie maja do siebie miłość ludzką i ta miłość mogą sobie przekazywać w sposób duchowy lub cielesny: - duchowy dbać o rozwój duchowy ( być lepszy dla drugiej osoby), dbać o kontakt z Panem Bogiem, dbać o rozwój intelektualny. Ta miłość wtedy emanuje na innych. - cielesny jest łatwiejsza do zrealizowania, ale małżonkowie powinni dbać aby ta miłość ulegała rozwojowi. 1 / 10
Płodność małżeńska Metody naturalne to: - metoda termiczna obserwujemy temp. (PTC) - metoda objawowa Billingsa obserwujemy odczucie i zmiany śluzu szyjkowego - metoda objawowo-termiczna stosuje się w niej pomiar PTC oraz obserwację śluzu. Naturalne planowanie rodziny jest również sprawą mężczyzny męża. Aby w pełni włączyć się w ten styl życia (odpowiedzialne rodzicielstwo) mężczyzna powinien: poznać rytm płodności żony i zaakceptować go a) poznać i zrozumieć różnice płciowe i psychiczne mężczyzny i kobiety b) być współodpowiedzialny za współżycie i poczęcie dziecka c) dać poczucie bezpieczeństwa żonie i być oparciem dla niej d) traktować żonę osobowo a nie przedmiotowo 2 / 10
Mąż powinien pomagać żonie w prowadzeniu obserwacji, podkreślać ich celowość, mobilizować ją do systematyczności. Powinien również budować i tworzyć właściwy klimat do współżycia, przygotowywać żonę do tego intymnego spotkania przez cały dzień. Ważne jest unikanie konfliktów i łagodzenie ich w ciągu dnia, a nie rozwiązywanie problemów wieczorem w łóżku. Widząc, że w trakcie cyklu występują u żony napięcia emocjonalne, mąż powinien wpływać na ich złagodzenie. Gdy małżonkowie odkładają poczęcie dziecka to w okresie płodności powinni sobie okazywać miłość nie przez współżycie, lecz dotyk, pocałunek, rozmowę. Gdy małżonkowie planują poczęcie i wspólnie decydują o jego terminie są z dzieckiem od początku jego życia. Prowadząc obserwacje wiedzą, że w 21 dniu podwyższonej temperatury zaczyna bić serce dziecka. (Można pokazać narzeczonym przykładową kartę cyklu z wykresem ciążowym). Mąż jest podporą i gwarantem życia dziecka szczególnie wtedy, gdy jego poczęcie stało się nie planowanym faktem. Jakość więzi między mężem i żoną ma znaczenie dla całej rodziny. Poznanie naturalnego rytmu płodności ma szczególne znaczenie dla wczesnej diagnostyki chorób kobiecych: - w oparciu o wykres temperatury u danej kobiety można odpowiedzieć na pytanie, czy cykl jest 2-fazowy, tzn. czy wystąpił w nim wzrost temperatury i czy utrzymuje się on w drugiej fazie cyklu. Brak wzrostu temperatury sugeruje, że cykl był bezowulacyjny. - dokładna znajomość wydzieliny śluzowej umożliwia rozpoznanie wczesnej patologii. 3 / 10
- obserwacje pomagają określić termin porodu - podwyższona temperatura ciała utrzymuje się w czasie ciąży przez około trzy miesiące na podwyższonym poziomie. Jej spadek w tym czasie wskazuje na zagrażające poronienie z powodu niewydolności ciałka żółtego. - często do lekarza zgłaszają się kobiety, które obserwują u siebie śluz podbarwiony krwią lub odbarwienie i są tym zaniepokojone. Jeżeli występuje ono w okresie skoku temperatury, przy objawach śluzu płodnego, na około 14 dni przed następna miesiączką nie wymaga to leczenia jest to krwawienie okołoowulacyjne. Dzięki obserwacji wskaźników możemy ustalić charakter krwawienia i ustosunkować się do ewentualnego leczenia. Planowane poczęcie eliminuje wiele stresów i daje dużą satysfakcje małżonkom. Codzienna samoobserwacja wskazuje kobiecie okres największej płodności. Znajomość podstawowych wskaźników ma duże znaczenie w stanach ograniczonej płodności. Małżonkowie mogą określić najlepszy czas na współżycie gdy planują poczęcie. Samoobserwacje prowadzone przez pacjentkę daje również możliwości pośredniego leczenia hormonalnego w przypadku niepłodności. Hormony 4 / 10
Hormony to wytwarzane w organizmie związki organiczne regulujące i koordynujące funkcjonowanie narządów oraz zapewniające stałość składu środowiska wewnętrznego organizmu. Hormony wydzielane przez jajniki to: - estrogeny wpływają na odbudowę błonę śluzową macicy, szyjka macicy jest miękka, otwarta i w górze, wytwarza się śluz, temperatura jest niska - progesteron szyjka macicy jest twarda, zamknięta i obniżona, tworzy się czop śluzowy, pełność w piersiach, wyższa temperatura. Hormony działają na cały organizm kobiety, na jej samopoczucie. Pod wpływem estrogenów kobiety są bardziej nastawione ku światu, nastawione pozytywnie do świta i problemów. Pod wpływem progesteronu trudniej przyswajają wiedzę, utrzymują koncentrację i jest duża nerwowość. Hormony wydzielane przez przysadkę mózgową to: - prolaktyna (PRL) podtrzymuje laktację - lutropina (LH) powoduje jajeczkowanie i powstanie ciałka żółtego - folitropina (FSH) pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego i wydzielanie estrogenów. 5 / 10
Wskaźniki płodności W celu rozpoznania początku i końca fazy płodności możemy obserwować trzy główne wskaźniki płodności: - temperatura - śluz szyjkowy - szyjka macicy Przejdziemy teraz do omówienia każdego z nich. (Nie będziemy dzisiaj mówić o zasadach obserwacji szyjki macicy, gdyż obserwacji takich nie zaleca się pannom). Temperatura W cyklu miesiączkowym przebieg temperatur zmienia się. (Plansza z przebiegiem temperatury w cyklu) Pierwsza część cyklu do owulacji temp. utrzymuje się na niższym poziomie. 6 / 10
Od powstania ciałka żółtego po owulacji temperatura podnosi się (pod wpływem działania hormonu progesteronu, wytwarzanego przez ciałko żółte) i utrzymuje się na wyższym poziomie przez około 14 dni. Dwufazowość utrzymanie się na poziomie wyższej temp. świadczy o odbytym procesie jajeczkowania. Jest to prawidłowy cykl. Przebieg prawidłowej temp. ciała możemy obserwować poprzez zasady pomiaru temperatury: - mierzymy ją rano - bezpośrednio po przebudzeniu się - po minimum 3 godzinnym śnie - przed wstaniem z łóżka - o tej samej godz. - w tym samym miejscu (w ustach pod językiem 7min., w odbycie lub pochwie 5min.) - tym samym termometrem 7 / 10
Zmiany termometru, pory mierzenia (przekraczająca 1godz.), zmiany klimatu należy odnotować na karcie cyklu. Temperaturę zapisujemy bezpośrednio po pomiarze. Śluz szyjkowy Możemy zaobserwować śluz szyjkowy płodny i niepłodny. Przy obserwacji śluzu zwracamy uwagę na: 1. jego konsystencję i wygląd 2. odczucie, jakie daje w przedsionku pochwy Śluz można łatwo zauważyć, najwygodniej podczas korzystania z toalety. Należy przed oddaniem moczu, kawałkiem papieru toaletowego dotknąć ujścia pochwy i obejrzeć czy jest na nim śluz i jak wygląda. Ważne są odczucia jakie śluz daje kobiecie! Po miesiące występuje u kobiety odczucie 1. suchości 8 / 10
2. stałej niezmienającej się wydzieliny Potem pojawia się zmiana w odczuciu na już nie sucho. Pojawia się śluz lub zmiana w dotychczas niezmienającej się wydzielinie. Początkowo śluz jest mętny, lepki, daje odczucie wilgotności, po kilku dniach staje się przejrzysty, rozciągliwy, daje odczucie mokrości i śliskości. Taki śluz wykazuje na największą płodność. Ostatni dzień, w którym śluz ma choć jedną cechę śluzu płodnego to jest dzień szczytu objawu śluzu. Z dnia na dzień śluz staje się gęsty, lepki lub w ogóle zanika. Metoda objawowo termiczna a. Okres niepłodności przedowulacyjnej Trwa od początku cyklu, to jest od pierwszego dnia miesiączki, do okresu płodności. Jego czas trwania można wyznaczyć dopiero po odbserwacji 6-12 cyklów miesięcznych. Dokonuje się wtedy obliczeń: najkrótszy z ostatnich cyklów odjąć 19. Od najkrótszej fazy niskiej temperatury odjąć 6. W przypadku otrzymania różnych liczb, o długości tego okresu decyduje ta mniejsza. Obliczenia unieważniamy, gdy wcześniej pojawi się zmiana w odczuciu lub wydzielina. A by zauważyć zmiany świadczące o początku okresu płodności, zaleca się w okresie niepłodności przed jajeczkowaniem nie współżyć częściej niż co drugi dzień wieczorem. b. Okres płodności. 9 / 10
Zaczyna się w dniu po okresie niepłodności przed jajeczkowaniem. Okresu płodności kończy się trzeciego dnia wieczorem podwyższonej temperatury po szczycie objawu śluzu i po 6 dniach temperatury niższej. c. Okres niepłodności poowulacyjnej. Zaczyna się czwartego dnia temperatury fazy wyższej i po co najmniej trzech dniach po szczycie objawu śluzu. Trwa do wystąpienia miesiączki. 10 / 10