wietlenie, stanowi ce niezb dny czynnik umo liwiaj cy widzenie, realizowane jest za pomoc trycznych urz dze o wietleniowych. W a ciwe o wietlenie wp jemne odczucia cz owieka w okre lonym pomieszczeniu, jak i na ograniczenie zm czenia wzroku podczas wykonywania pracy. Jego rola jest wi c bardzo wa na w kszta towaniu warunków pracy tak, aby wydajno pracy by a mo liwie najwy sza przy jednoczesnym ograniczeniu zm czenia wzroku. i to zarówno w domu jak i w pracy. W zwi zku z tym urz dzenia o wietleniowe musz spe nia coraz wy sze wyma,,. wynikaj z analizy czynników wp ywaj cych na jako wynikaj z przes anek psychologicznych oddzia ywania o cie. O wietlenie powinno stwarza przyjemny nastrój w pomieszczeniu, a urz dzenia o wietleniowe powinny harmonizowa z otoczeniem. polegaj na wybraniu takiego wariantu o wietlenia, który przy spe nieniu powy szych zasad da by w efekcie najni sze koszty w rachunku ekonomicznym. uzyskanie wy szego poziomu produkcji pod wzgl dem ilo ciowym i jako ciowym, zmniejszenie ryzyka wypadku, u atwienie w a ciwego rozró niania barw, zapobieganie potrzebie wyt ania wzroku, a tym samym przedwczesnemu jego os abieniu, u atwienie eksploatacji i konserwacji maszyn i urz dze produkcyjnych, usprawnienie transportu wewn trz zak adu. wiat o jest jednym z podstawowych czynników kszta tuj cych rodowisko cz owieka. Oddzia no na psychik cz owieka. wiat o, które bierze czynny udzia kresie d ugo ci fal, które wywo uje wra enie wietlne. Jest to przyj ty umownie zakres. Na fale d u sze od 780 nm i krótsze od 380 nm oko cz owieka nie reaguje. Oko wykazuje najwi ksz wra liwo na promieniowanie o d ugo nego i ok. ugo ci fali towarzyszy nie tylko zmiana wra liwo ci oka, ale tak e zmiana postrzegania barwy wiat a. o wietlenie ogólne, maj ce na celu zapewnienie wymaganego nat o wietlenie miejscowe jako o wietlenie dodatkowe do danego stanowiska pracy, o wietlenie z o one sk adaj ce si enia o wietlenia w ca ym pomieszczeniu, z o wietlenia ogólnego i o wietlenia miejscowego. 112
nat enie o równomierno o barwa wiat rozk ad luminancji w ca ograniczenie ol nienia. pracy. Cz 1: Miejsca pracy we wn trzach, wiat o i o wietlenie. O wietlenie miejsc odpowiedni rodzaj o przy pracach wzrokowych wymagaj cych ma ych nat e o o dok adne prace lusarskie) zaleca si stosowanie o wietlenia ogólnego przy pracach wymagaj cych nat enia o wiat dok adne prace stosowanie o wietlenia ogólnego lub z o onego przy pracach wymagaj cych nat enia powy cz robów w zaleca si stosowanie z o onego. Oceny warunków o wietlenia pomieszczenia i stanowisk pracy dokonuje si lub zmodernizowanych urz dze o na podstawie wyników poprzy odbiorze wiat ludzie powinny by o wietlone okien do powierzchni pod ogi powinien wynosi co najmniej 1 : 8. a zm niejszenie ostro wiat PROMIENIOWANIE stan energetyczny przestrzeni wokó adunków elektrycznych opisywany przez dwie wielko powstaje na skutek oddzia ywania si pomi dzy obiektami o ró nym potencjale elektrycznym. powstaje wokó przewodów z pr dem elektrycznym lub w otoczeniu namagnesowanych substancji (magnesów trwa ych). przez ich nat enie i cz stotliwo adowo w elektroenergetyczna jest ród em pól elektrycznych i magnetycznych o cz stotliwo 113
Pole elektromagnetyczne o wielkich cz stotliwo ciach mo na nazwa promieniowaniem elektromagnetycznym. W przepisach bezpiecze stwa i higieny pracy oraz ochrony rodowiska pola elektromagnetyczne to pola elektrostatyczne, magnetostatyczne oraz zmienne o cz stotliwo ci do 300 GHz (300 000 000 000 Hz). ród ami pól elektromagnetycznych, istotnych dla bezpiecze stwa i higieny pracy, spotykanymi najcz ciej w ro dowisku pracy lub ycia cz owieka s przyk adowo: urz dzenia energetyczne linie wysokiego napi cia, stacje przesy oworozdzielcze, urz dzenia elektrotermiczne piece ukowe, piece i nagrzewnice indukcyjne, zgrzewarki i prasy dielektryczne, urz dzenia radio i telekomunikacyjne obiekty nadawcze radiowe i telewizyjne, stacje radiolokacyjne, systemy telefonii bezprzewodowej (ruchomej), urz dzenia medyczne diatermie krótkofalowe, urz dzenia do elektrochirurgii, tomografy j drowego rezonansu magnetycznego, urz dzenia do stymulacji pr dowej, zgrzewarki oporowe, sprz t spawalniczy, urz dzenia elektrolityczne i separatory magnetyczne. Pole elektromagnetyczne mo e oddzia ywa bezpo rednio na ludzi lub na infrastruktur techniczn. Skutki ekspozy cji na pole elektromagnetyczne, wyst puj ce w organizmach ywych, s silnie uzale nione od cz stotliwoci i nat enia pola oddzia uj cego z zewn trz na ten organizm oraz od jego w a ciwo ci elektrycznych, a tak e od przestrzennej charak terystyki ekspozycja cia a (ca e cia o b d tylko jego cz ci) i od jej roz o enia w czasie. Efekty bezpo redniego oddzia ywania pola na organizm mo na podzieli g ównie na: stymulacj tkanki mi niowej lub nerwowej przez indukowane w ciele pr dy dominuj c rol zjawisko to ma przy cz stotliwo ciach mniejszych od kilkuset khz, ogrzewanie tkanek na powierzchni lub wewn trz organizmu, spowodowane poch anianiem energii pól najwi ksze znaczenie tego zjawiska wyst puje dla cz stotliwo ci powy ej 1 MHz. Ekspozycja na pola o du ych nat eniach i/lub d ugim czasie trwania mo e wp ywa negatywnie na zdrowie i zdolno do pracy, na przyk ad powoduj c: pobudzenie nerwów i mi ni pr dami indukowanymi, zatrzymanie pracy serca przy ekstremalnie du ych g sto ciach pr dów indukowanych, wra enia s uchowe, tzw. zjawisko Freya, zmiany ci nienia krwi, zmiany w obrazie EKG, lokalne przegrzania tkanek, a nawet poparzenie przez zaabsorbowane promieniowanie lub pr dy kontaktowe i indukowane, zmiany aktywno ci mózgu (EEG), prawdopodobne równie zmiany obrazu krwi i pewnego rodzaju nowotwory, np. bia aczki. Wiele reakcji organizmu ustaje po zako czeniu ekspozycji. Badania naukowe dotycz ce skutków zdrowotnych ekspozycji s prowadzone w dalszym ci gu, aby uzyska ci ekspozycji ludzi (szczególnie wieloletniej). Oprócz ró norodnego oddzia ywania na organizm pracownika, pole elektromagnetyczne mo e stwarza tak e zagro enie dla ludzi poprzez oddzia ywanie na infrastruktur techniczn, na skutek odbioru przez ni energii pola elektro magnetycznego, co mo e by przyczyn m.in.: zak óce pracy automatycznych urz dze steruj cych i elektronicznej aparatury medycznej (w tym elektrostymulatorów serca oraz innych elektronicznych implantów medycznych), detonacji urz dze elektrowybuchowych (detonatorów), po arów i eksplozji zwi zanych z zapaleniem si materia ów atwopalnych od iskier wywo ywanych przez pola indukowane lub adunki elektrostatyczne. 114
115
Du oczy po LITERATURA A BHP w praktyce. Ochrona przed promieniowaniem optycznym. Metody pomiaru promieniowania widzialnego i podczerwonego na stanowiskach pracy. Ochrona przed promieniowaniem optycznym. Metody pomiaru promieniowania nad 9. PYTANIA KONTROLNE 116
2. Na prawid owe o wietlenie stanowiska pracy ma wp yw m.in.: 3. Przy pracy biurowej (z komputerem) wymagane jest nat enie o wietlenia co najmniej... 4. Niew a ciwe o wietlenie stanowiska pracy powoduje 6. Skutkiem nadmiernego promieniowania podczerwonego (IR) na organizm ludzki mo e m.in. by : a szkodliwie na 117