Komunikacja Człowiek-Komputer Widzenie i czytanie Wojciech Jaśkowski Instytut Informatyki Politechnika Poznańska Wersja: 11 stycznia 2013 Na podstawie: 1. Designing with the Mind in Mind
Na poprzednich wykładach 1 Ewaluacja heurystyczna jest lekka i efektywna kosztowo. 2 Reguły projektowania Jacoba Nielsen a. 3 Reguły wynikają z psychologii człowieka. 4 Oczekiwania wpływają na percepcję 5 Zasady Gestaltu 6 Widzenie jest zorientowanie na kontrasty
Plan wykładu 1 Widzenie peryferyjne jest słabe 2 Czytanie jest nienaturalne 3 Podsumowanie
Budowa oka plamka żółta http://en.wikipedia.org/wiki/retina
Rozdzielczość plamki żółtej vs. obszaru peryferyjnego Rozkład plamka żółta: 1-2% 50% czopków czopków: 6mln, pręcików: 90mln receptory z zółtej plamki : komórki zwojowe = 1:1
Rozdzielczość plamki żółtej vs. obszaru peryferyjnego Rozkład
Rozdzielczość plamki żółtej vs. obszaru peryferyjnego Dlaczego nie widzimy tunelu? Iluzja widzenia calości, bo: szybkie ruchy oczu (3/s) mózg uzupełnia na podstawie wiedzy oczekiwań Eksperyment Clarka, 1998 Tylko plamka żółta umie czytać Rozróżnianie kolorów lepsze w centrum pola widzenia Ślepa plamka
Czy widzenie peryferyjne nadaje się do czegokolwiek? Po co widzenie peryferyjne? dane, żeby kierować uwagę w najważniejsze miejsca, w odpowiedniej kolejności
Czy widzenie peryferyjne nadaje się do czegokolwiek? Ruch Ruch: Widzenie peryferyjne jest dobre w wykrywaniu ruchu Człowiek wyewoluował, żeby dostrzegać jedzenie i unikać drapieżników Choroby: Neurony szklaku wielkokomórkowego wykrywanie ruchu Akinetopsja (uszkodzenie obszaru MT/MST) Syndrom Riddocha (uszkodzenie obszaru V1)
Przykłady Wiadomości o błędach
Przykłady Dlaczego użytkownik może nie zauważyć?
Przykłady Wiadomości o błędach
Jak tworzyć widoczne wiadomości? Wskazówki: 1 Pokaż wiadomość tam, gdzie użytkownik patrzy Okno: Lewy-górny prawy-dolny Kursor: tam gdzie jest lub tam gdzie będzie Przycisk: jeszcze kilka chwil po przyciśnięciu 2 Zwiększ widoczność: symbol błędu 3 Zarezerwuj kolor czerwony dla błędów
Przykład
Przykład Czy dobry?
Ciężka artyleria Informacja o błędzie w wyskakującym okienku Trudno przegapić Przerywa pracę Irytujące (szczególnie modalne) Użyj dzwięku Inni użytkownicy Irytacja, tylko w ekstremalnych sytuacjach Migaj albo drgaj Zauważalne (widzenie peryferyjne) Wystarczy lekki ruch Wielu trudno zignorować (szczególnie przy upośledzeniu uwagi) Prawo kciuka: najwyżej 1/4s lub 1/2s
Ciężka artyleria Informacja o błędzie w wyskakującym okienku Trudno przegapić Przerywa pracę Irytujące (szczególnie modalne) Użyj dzwięku Inni użytkownicy Irytacja, tylko w ekstremalnych sytuacjach Migaj albo drgaj Zauważalne (widzenie peryferyjne) Wystarczy lekki ruch Wielu trudno zignorować (szczególnie przy upośledzeniu uwagi) Prawo kciuka: najwyżej 1/4s lub 1/2s
Ciężka artyleria Informacja o błędzie w wyskakującym okienku Trudno przegapić Przerywa pracę Irytujące (szczególnie modalne) Użyj dzwięku Inni użytkownicy Irytacja, tylko w ekstremalnych sytuacjach Migaj albo drgaj Zauważalne (widzenie peryferyjne) Wystarczy lekki ruch Wielu trudno zignorować (szczególnie przy upośledzeniu uwagi) Prawo kciuka: najwyżej 1/4s lub 1/2s
Ciężka artyleria Używaj rzadko Używaj rzadko, ponieważ: irytują (niespodziewany, nieignorowalny bodziec) habituacja zanikanie reakcji
Ciężka artyleria Przykład. Czy dobrze?
Plan wykładu 1 Widzenie peryferyjne jest słabe 2 Czytanie jest nienaturalne 3 Podsumowanie
Ewolucja nie przystosowała nas do czytania Czytanie na wczesnym etapie edukacji Dla większości z nas czytanie jest automatyczne Mówienie i rozumienie języka mówionego jest naturalne, ale czytanie nie. Wrodzona umiejętność do nauki języka Czytanie sztuczną umiejętnością
Wielu ludzi czyta słabo Powody: Trudno nauczyć się czytania, gdy zaniedbania w dzieciństwie. Dzieci źle uczone lub zaniedbane Wielu takich ludzi (zwłaszcza w krajach rozwijających się) Drugi język Dysleksja (ok. 10%), niedowidzenie,... Analfabetyzm: w Europie 3%, w Afryce 50% Analfabetyzm funkcjonalny: UK 21%, Włochy 47%, Niemcy 14%, Kanada 14,6%
Czytanie polega na rozpoznawaniu wzorców Etapy: 1 cechy wizualne: linie, kontury, kształty (umiejętności wrodzone) 2 litery, cyfry, symbole (wzorce złożone z cech wizualnych) 3 morfemy (np. id-ę do prac-y ) 4 słowa 5 wyrażenia, zdania 6 paragrafy
Jak to jest być analfabetą?
Jak to jest być analfabetą?
Czy czytanie jest procesem odgórym czy oddolnym? Czytanie sterowane cechami (bezkontekstowe): proces oddolny Czytanie sterowane kontekstem: proces odgórny zgadywanie na podstawie wiedzy i oczekiwań Oba sposoby używane równocześnie. Ale który dominuje? Przykład Zdognie z nanjwoymszi baniadmai perzporawdzomyni na bytyrijskch uweniretasytch nie ma zenacznia kojnoleść ltier przy zpiasie dengao sołwa.
Teoria informacji a szybkość czytania 1970: zastosowanie teorii informacji do czytania hipoteza: nadmiarowość czytanie odgórne, kontekstowe jest szybsze efekt: metody szybkiego czytania (lata 1970-90): czytaj całe zdania/wyrażenia/paragrafy badania: dominujące i najbardziej efektywne jest czytanie oddolne (Boulton, 2009) wprawny czytelnik używa metody kontekstowej rzadko (np. gdy prezentacja informacji pozostawia do życzenia) słaby czytelnik: częściej
Czym mózg czyta? Wprawni vs. niewprawni czytelnicy Zła prezentacja informacji utrudnia czytanie wprawnych czytelników i może uniemożliwić czytanie niewprawnym.
Słabo zaprojektowane informacje przeszkadzają w czytaniu Nieznajome albo rzadkie słownictwo Żargon komputerowy Your session has expired. Please reauthenticate. Reguły upraszczania dla języka angielskiego: http://www.userlab.com/downloads/se.pdf, np: travel move therefore thus remote far prove show, make sure progressively in steps, slowly, continuously PlainLanguage.gov: http://www.plainlanguage.gov/howto/ wordsuggestions/simplewords.cfm a and/or b a or b or both accordingly so attempt try
Pismo trudne do przeczytania. Dlaczego? Wersaliki, kontury
Małe czcionki
Pojedynek: Szeryfowe vs. bezszeryfowe Alex Pool
Przeszkadzające tło
Przeszkadzające tło captch a
Przeszkadzające tło wzorzec
Przeszkadzające tło czy lepiej?
Powtarzanie informacji utrudnia pojmowanie
Wyśrodkowany tekst
Wyśrodkowany tekst
Większość tekstu w oprogramowaniu jest niepotrzebna
Przykład Jeep.com 2002
Przykład Jeep.com 2003
Przykład Jeep.com 2007
Przykład Costco.com 2007
Przykład Costco.com 2009
Plan wykładu 1 Widzenie peryferyjne jest słabe 2 Czytanie jest nienaturalne 3 Podsumowanie
Podsumowanie Czytanie: Za dużo tekstu, zła prezentacja niewprawni czytelnicy odpadają, wprawni czują się zagubieni Stacjonarne obiekty w obszarze peryferyjnym nie są zauważane Ruch w obszarze peryferyjnym jest zwykle zauważany