VADEMECUM RACHUNKOWOŚCI PODSTAWY ~ RACHUNKOWOSCI wykład IRENA OLCHOWICZ tom I wydanie 7 Di"lin
Spis treści Od autora 9 Część I Istota rachunkowości 13 1. Pojęcie rachunkowości 2. Zakres rachunkowości 3. Funkcje i cele rachunkowości 4. Użytkownicy informacji pochodzących z rachunkowości 5. Przedmiot rachunkowości 6. Podmiot rachunkowości 7. Metody rachunkowości 8. Zasady rachunkowości 8.1. Nadrzędne zasady rachunkowości 8.2. Zasady (polityka) rachunkowości 9. Cechy informacji pochodzących z rachunkowości 10. Ponadpaństwowa harmonizacja i standaryzacja rachunkowości 11. Normy prawne rachunkowości w Polsce Rozdział 2 Podstawy metodologii rachunkowości l. Systemowy charakter rachunkowości 2. Metoda bilansowa jako podstawa księgowości podwójnej 3. Bilans 3.1. Klasyfikacja majątku V 3.1.1. Aktywa trwałe (aktywów) 3.1.2. Aktywa obrotowe 3.2. Źródła pochodzenia majątku (pasywa) 3.3. Struktura bilansu 3.4. Warunki ujęcia aktywów i pasywów w bilansie 4. Rachunek zysków i strat 4.1. Przychody i koszty w rachunku zysków i strat 4.2. Układ rachunku zysków i strat (uproszczony) 13 15 16 18 20 21 24 27 28 38 39 40 46 48 49 49 50 51 51 52 55 59 65 72 76 76 83 92
6 Spis treści Rozdział 3 Ewidencja operacji gospodarczych 93 I. Pojęcie operacj i gospodarczej 93 2. Bezpośredni wpływ operacji gospodarczych na składniki bilansu 94 3. Pośredni wpływ operacji gospodarczych na składniki bilansu 98 4. Istota i funkcjonowanie kont 101 4.1. Istota konta 10 I 4.2. Funkcjonowanie kont bilansowych 103 4.3. Funkcjonowanie kont procesowych (wynikowych) 107 5. Podwójny "efekt" operacji gospodarczych 111 6. Zasada podwójnego księgowania 113 6.1. Zasada podwójnego księgowania na kontach bilansowych 114 6.2. Zasada podwójnego księgowania na kontach procesowych 117 7. Czynności księgowe od bilansu otwarcia do bilansu zamknięcia 120 7.1. Otwarcie kont i księgowanie operacji gospodarczych 120 7.2. Zestawienie obrotów i sald 123 7.3. Poprawa błędów księgowych 126 7.4. Inwentaryzacja składników majątkowych 129 7.5. Bilans zamknięcia i rachunek zysków i strat za okres sprawozdawczy 131 8. Ewidencja syntetyczna i analityczna 132 9. Klasyfikacja kont 137 146 Rozdział 4 Formalne, prawne i organizacyjne aspekty prowadzenia rachunkowości 147 l. Podstawy formalnoprawne prowadzenia rachunkowości 147 2. Porządek chronologiczny i systematyczny w rachunkowości 150 3. Zakładowy plan kont 151 4. Księgi rachunkowe 154 5. Dokumentacja operacji gospodarczych 158 6. Formy prowadzenia kont i techniki ewidencyjne 160 164 Rozdział 5 Wycena aktywów i pasywów 165 I. Ceny historyczne, bieżące i odtworzenia 165 2. Przejście od cen historycznych do cen godziwych 168 3. Wycena aktywów i pasywów 169 3.1. Wycena aktywów i pasywów w ciągu roku obrotowego 169 3.2. Wycena aktywów i pasywów na dzień bilansowy 172 176 Część II Aktywa pieniężne I. Pojęcie aktywów pieniężnych 2. Środki pieniężne w kasie 3. Środki pieniężne w banku i rozliczenia za pośrednictwem banku 4. Inne środki pieniężne 179 179 180 183 188 193
Spis treści 7 Rozdział 2 Należności i zobowiązania 194 l. Wycena należności i zobowiązań 194 2. Rozrachunki w ujęciu podmiotowym 197 2.1. Rozrachunki z tytułu dostaw 198 2.2. Rozrachunki publicznoprawne 200 2.3. Rozrachunki z pracownikami 203 2.4. Pozostale rozrachunki 205 3. Specyficzne kategorie należności zobowiązań 206 3.1. Roszczenia sporne 206 3.2. Rezerwy na zobowiązania 207 4. Należności i zobowiązania w sprawozdaniu finansowym 208 209 Rozdział 3 Rzeczowy majątek obrotowy 210 l. Klasyfikacja rzeczowego majątku obrotowego 210 2. Wycena rzeczowego majątku obrotowego 211 3. Dokumentacja i ewidencja zwiększenia rzeczowego majątku obrotowego 223 4. Dokumentacja i ewidencja rozchodu rzeczowego majątku obrotowego 227 4.1. Dokumentacja i ewidencja rozchodu materiałów 227 4.2. Dokumentacja ewidencja rozchodu towarów 230 4.3. Dokumentacja ewidencja rozchodu produktów 236 238 Rozdział 4 Rzeczowy majątek trwały 239 l. Klasyfikacja rzeczowego majątku trwałego 239 2. Wycena rzeczowego majątku trwałego 241 3. Amortyzacja środków trwałych 244 4. Dokumentacja i ewidencja środków trwałych 251 5. Środki trwałe w budowie 255 256 Rozdział 5 Wartości miematerialne i prawne 257 l. Pojęcie i klasyfikacja wartości niematerialnych i prawnych 257 2. Wycena wartości niematerialnych i prawnych 258 3. Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych 259 4. Ewidencja wartości niematerialnych i prawnych 260 263 Rozdział 6 Inwestycje 264 l. Pojęcie inwestycji i ich klasyfikacja 264 2. Inwestycje niefinansowe 266 2.1. Wycena nieruchomości inwestycyjnych 267 3. Instrumenty finansowe 269 3.\. Inwestycje finansowe długoterminowe 271 3.1.1. Wycena inwestycji finansowych długoterminowych 271 3.2. Inwestycje finansowe krótkoterminowe 278 Py~a ~
8 Spis treści Rozdział 7 Rachunek przychodów, kosztów i wyników l. Wprowadzenie 2. Przychody 2.1. Podstawowe przychody operacyjne 2.2. Pozostałe przychody operacyjne 2.3. Przychody finansowe 2.4. Przychody przyszłych okresów 2.5. Zyski nadzwyczajne 3. Opodatkowanie sprzedaży (VAT) 4. Koszty 4.1. Pojęcie i klasyfikacja kosztów 4.2. Straty nadzwyczajne 4.3. Podstawowe warianty ewidencyjne rachunku kosztów 4.4. Podstawowe metody kalkulacji kosztów 4.5. Rozliczenia rniędzyokresowe kosztów 4.5.1. Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów 4.5.2. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów 4.6. Współmierność czasowa i merytoryczna kosztów i przychodów 5. Warianty ewidencyjne ustalania wyniku finansowego 5.1. Warianty ewidencyjne podstawowych kosztów operacyjnych 5.2. Koszty poza układem rodzajowym (pozostałe operacyjne, finansowe zwyczajne) 6. Porównawczy i kalkulacyjny rachunek zysków strat 7. Podział i rozliczenie wyniku finansowego straty nad- 281 281 282 282 284 285 285 287 288 293 293 295 296 300 306 306 308 310 315 315 327 @ 333 336 Część III Sprawozdawczość finansowa i jej analiza 339 l. Założenia koncepcyjne sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych 339 2. Elementy sprawozdania finansowego jednostki 340 3. Rachunek przepływów pieniężnych 354 4. Badanie, zatwierdzanie i ogłaszanie sprawozdania finansowego 365 5. Analiza sytuacji majątkowej, finansowej i rentowności na podstawie sprawozdań finansowych 365 5.1. Kierunki analizy 365 5.2. Analiza wskaźnikowa 367 5.2.1. Wskaźniki strukturalne (ogólne) 367 5.2.2. Wskaźniki zadłużenia (wspomagania finansowego) 369 5.2.3. Wskaźniki płynności 370 5.2.4. Wskaźniki rentowności 371 5.2.5. Wskaźniki obrotu (rotacyjne, sprawności działania) 372 5.2.6. Wskaźniki lokacyjne (inwestycyjne) 374 376