WARIATORY WYPRZEDZENIA ZAPŁONU W porównaniu do benzyny spalanie paliwa gazowego takiego jak LPG i CNG trwa dłużej. Aby spalana mieszanka paliwowo-powietrzna osiągnęła maksymalne ciśnienie w odpowiednim punkcie położenia tłoka konieczna jest zmiana momentu zapłonu przeskoku iskry na świecy zapłonowej).wariator jest urządzeniem, które zmienia kąt wyprzedzenia zapłonu obliczony przez komputer samochodowy do prawidłowej pracy silnika na benzynie, tak by uzyskać jak najlepsze parametry pracy silnika na paliwie gazowym. Wariatory wyprzedzenia zapłonu są niezbędne przy adaptacji samochodów na zasilanie CNG (sprężony gaz ziemny). Zalety zainstalowania wariatora w silniku zasilanym gazem: - lepsze przyspieszanie - mniejsze zużycie paliwa - większa dynamika - zmniejszenie niebezpieczeństwa wybuchu powrotnego w instalacjach II generacji - modyfikacja (zwiększenie) kąta wyprzedzenia zapłonu następuje tylko podczas pracy silnika na gazie Rys.1. Krzywe wyprzedzenia zapłonu dla paliw gazowych CNG i LPG względem teoretycznej krzywej dla benzyny Rys. 2. Porównanie krzywych charakterystyki zewnętrznej silnika przy zasilaniu gazowym(cng przy zastosowaniu wariatora) i benzynowym WARIATORY MOŻNA PODZIELIĆ NA NASTĘPUJĄCE GRUPY: A) wariatory wyprzedzenia zapłonu do sygnałów o wysokim napięciu- urządzenia te wyprzedzają sygnał na minusie cewki z pikami napięcia osiągającymi 400-500V WOLF-N KOD 526N Do samochodów z układem zapłonowym składającym się z: cewki zapłonowej, zapłonu elektronicznego z rozdzielaczem zapłonu, gdzie moduł zapłonowy kontroluje i steruje czasem ładowania cewki. PLATINOS KOD 531 SPARK-2 KOD 537 Tylko do samochodów ze stykowym układem zapłonowym z przerywaczem mechanicznym. Do samochodów 4 - cylindrowych bez rozdzielacza zapłonu z podwójną cewką (zapłon statyczny) gdzie moduł zapłonowy utrzymuje stały czas ładowania cewki we wszystkich warunkach pracy (przyspieszanie, zwalnianie). 7
BIWOLF548 KOD 548 Do samochodów 4 - cylindrowych bez rozdzielacza zapłonu z podwójną cewką zapłonową (zapłon statyczny) gdzie moduł zapłonowy kontroluje i steruje czasem ładowania cewki. JOKER-N KOD 549N Do samochodów z układem zapłonowym składającym się z: cewki zapłonowej, zapłonu elektronicznego z rozdzielaczem zapłonu, gdzie moduł zapłonowy kontroluje i steruje czasem ładowania cewki. Joker N tylko przyspiesza sygnał zapłonu zostawiając oryginalnemu modułowi zapłonowemu kontrolę nad czasem ładowania cewki. B) wariatory wyprzedzenia zapłonu sygnałów o niskim napięciu - urządzenia te wyprzedzają sygnały pochodzące od czujników lub ECU(komputera sterującego wtryskiem benzyny), które sterują zapłonem elektronicznym M.A.P. KOD 466 PICK-UP KOD 510 PICK-UP R KOD 510R/S PICK-UP SB KOD 510SB PICK-UP T KOD 510T/S Do samochodów, w których wyprzedzenie zapłonu obliczane jest przez komputer benzynowy na podstawie sygnału z M.A.P. sensora. prędkości obrotowej typu indukcyjnego, z wieńcem zębatym z 6, 35 lub 58 zębami. Do podłączenia wariatora potrzebna jest odpowiednia dla danego czujnika (na silniku) dodatkowa wiązka elektryczna (AE410A-H). SPIDER KOD 511 Do samochodów z czujnikiem Halla: położenia wału korbowego, prędkości obrotowej z wieńcem zębatym z 58 zębami. GREEN-MASTER KOD 532 Do samochodów marki FORD ze statycznym układem zapłonowym Motorcraft EDIS PUMA KOD 515N Zastępuje wariatory AE 524 Black, AE 527 Dis - 92, AE 533 Gold Master, AE 535 Blue Master, AE 536 Red Master, AE 540 Spark Master, AE 547 Cat Wariator ten należy zaprogramować na odpowiedni typ połączenia w zależności od zastosowania. Standartowo wariator ten zaprogramowany jest tak by zastępował AE 540- Spark Master. Wyżej wymienione wariatory występuja w aktualnej ofercie. W praktyce można także spotkać inne wariatory stosowane wcześniej a nie występujące juz w ofercie producenta: a) wariatory wyprzedzenia zapłonu do sygnałów o wysokim napięciu KOALA KOD 512 TRONIC KOD 534 Do samochodów Renault ze statycznym układem zapłonowym i systemem wtrysku SIEMENS SIRIUS 32 (przed montażem zapoznać się z listą modeli dołączoną do instrukcji). Do samochodów z zapłonem elektronicznym z rozdzielaczem i cewką gdzie moduł zapłonu utrzymuje stały czas zasilania dla wszystkich warunków pracy (np. Bosch Motronic oraz niektóre japońskie np. Nissan). 8
b) wariatory wyprzedzenia zapłonu do sygnałów o niskim napięciu BLACK KOD 524 Do niektórych modeli samochodów Volkswagen, z zapłonem elektronicznym, cewką i rozdzielaczem zapłonu. DIS-92 KOD 527 GOLD MASTER KOD 533 BLUE MASTER KOD 535 RED MASTER KOD 536 SPARK MASTER KOD 540 CAT KOD 547 PICK-UP 60 Do czujników wykorzystujących efekt Halla. Do samochodów Ford z modułem zapłonowym TFI. Do starszych samochodów Chrysler z czujnikami wykorzystującymi efekt Halla. Do samochodów koncernu G.M. ze statycznym układem zapłonowym i modułem typu HEI, EST lub ESC. Do samochodów, w których sygnał zapłonu emitowany jest z ECU benzyny i wzmacniany jest przez moduł mocy kontrolujący cewkę. Do samochodów, Honda ze zintegrowanym systemem zapłonowym w rozdzielaczu zapłonu. prędkości obrotowej typu indukcyjnego, z wieńcem zębatym z 58 zębami. Kod 522-1 dla czujników trójprzewodowych, Kod 522-3 dla czujników trójprzewodowych typu G.M. Kod 522-4 dla czujników dwuprzewodowych PICK-UP 36 KOD 522-2 V.P.M. KOD 544 prędkości obrotowej typu indukcyjnego (typ 2), z wieńcem zębatym z 35 zębami. Do samochodów z czujnikiem położenia wału korbowego 3 przewodowym typu indukcyjnego i wieńcem zębatym z 35 zębami. UWAGA!! Przed zainstalowaniem wariatora sprawdź: 1) układ zapłonowy (świece, przewody wysokiego napięcia, cewkę- muszą być w nienagannym stanie) 2) czy kąt wyprzedzenia zapłonu jest ustawiony według danych fabrycznych 3) czy istnieje schemat montażu wariatora do samochodu, w którym chcesz go zainstalować i zapoznaj się ze schematem oraz instrukcją przed rozpoczęciem montażu 9
1. Wariator wyprzedzenia zapłonu 2. Urządzenie sterujące sygnałem niskiego napięcia 3. Cewka zapłonowa 4. Akumulator 5. Stacyjka 6. Podłączenie do przewodu sterującego elektrozaworami gazu w instalacji gazowej Rys. 3 Schemat ideowy podłączenia wariatora wyprzedzenia sygnału o wysokim napięciu 11
1. Wariator wyprzedzenia zapłonu 2. Czujnik położenia wału korbowego 3. Cewka zapłonowa 4. Moduł zapłonowy 5. Podłączenie do przewodu sterującego elektrozaworami gazu w instalacji gazowej Rys. 4 Schemat ideowy podłączenia wariatora wyprzedzenia sygnału o niskim napięciu Większość wariatorów po montażu wymaga zaprogramowania za pomocą zespołu mikroprzełączników umieszczonych na obudowie (Rys 5). Programowania należy dokonać w oparciu o instrukcję konkretnego wariatora. Zazwyczaj zaprogramować można następujące opcje: Ilość cylindrów w silniku, w którym zastosowano wariator (4, 5, 6, 8 cylindrów) Rodzaj paliwa (CNG lub LPG) Zastosowanie wyprzedzenia zapłonu na biegu jałowym (tak lub nie) Ilość stopni wyprzedzenia zapłonu (zazwyczaj 3,6, 9, 12, 15 stopni) Rys. 5 Przykładowy wygląd zespołu mikroprzełączników 12 Tomasz Wojciechowski kier. Działu Badań i Rozwoju Elpigaz