Pomiary mętności Kontrola jakości przez pomiary mętności Mętność jest w wielu przypadkach decydującym parametrem dla kontroli jakości. Jest ona ważnym czynnikiem zarówno w procesie uzdatniania wody pitnej i oczyszczania ścieków, jak również przy produkcji napojów oraz w przemyśle chemicznym od procesów galwanizacji do petrochemicznych. Jeśli ciecz zawiera substancje stałe, takie jak algi, osad, mikroorganizmy i inne cząsteczki, to światło przechodzące przez nią jest zarówno absorbowane jak i rozpraszane. Fakt ten sprawia, że taka ciecz optycznie nie robi już wrażenia klarownej lecz mętnej. Intensywność mętności zależy przede wszystkim od ilości nierozpuszczonej suchej masy. Jednak na stopień mętności wpływa dodatkowo także kształt, wielkość i skład cząstek. Pomiar mętności polegał wcześniej po prostu na pomiarze światła przechodzącego przez ciecz. Jednak pomiar światła rozproszonego po kątem 90 okazał się, zwłaszcza w niższych zakresach pomiarowych, o wiele skuteczniejszy i jest dzisiaj uznaną na całym świecie metodą standardową. Mierniki, w których wykorzystano tę metodę nazywane są nefelometrami. 142 Pomiary mętności Bardzo precyzyjne standardy* Funkcje AQA DIN/ISO + US EPA * Dostarczane standardy kalibracyjne (AMCO Clear ) są identyfikowalne ze standardami formazynowymi i uznane jako wzorce pierwotne zgodnie z US EPA (Agencja Ochrony Środowiska USA). Ze względu na otrzymaną dokładność w procesie produkcji i stabilność roztworów podczas kalibracji, pomiary są dokładniejsze. Mętnościomierze, czy też nefelometry, różnią się źródłem zastosowanego w nich światła. By spełnić zalecenia norm ISO 7027/ DIN EN 27027 (EN ISO 7027) wymagana jest długość fali 860 nm (podczerwień). Standardowe Metody Badania Wody i Ścieków / US EPA wymagają zaś światła białego. Jakie źródło światła podczerwone czy białe? Podczerwone źródło światła minimalizuje lub wręcz niweluje wpływ zabarwienia roztworu na zakłócanie pomiaru, ponieważ prawie nigdy nie obserwuje się absorpcji przy długości fali 860 nm. Niemniej jednak, obniżona jest czułość na małe cząsteczki, gdyż prawie nie rozpraszają one światła podczerwonego.
Mętnościomierze Światło białe ma wyższą czułość dla małych cząstek, z drugiej jednak strony zabarwienie cieczy bardziej wzmacnia czynnik zakłócający. Pomiary IR są zgodne z normami ISO, pomiary ze światłem białym zgodne z US EPA. Pomiary nefelometryczne czy w świetle przechodzącym? Pomiary nefelometryczne ze światłem rozproszonym pod kątem 90 są korzystniejsze w niższych zakresach mętności. Metoda ze światłem przechodzącym w 180 jest zaś korzystniejsza przy średnich i wyższych wartościach mętności, ponieważ wtedy wzrasta efekt zacieniania i rozpraszania światła pomiędzy cząsteczkami. Zmniejszenie intensywności światła daje tutaj podobne rezultaty dla mętności, jak pomiar światła rozproszonego. Dlatego urządzenia do pomiaru wyższych wartości mętności są wyposażone w dodatkowe opcje pomiarowe: tryby ratio obliczają wartość ostateczną bazując na pomiarach pod różnymi kątami. Dla pomiarów metodą ratio nie ma konkretnych norm, które można wykorzystać, a jedynie procedury opracowane pod daną aplikację lub gałąź przemysłu. Właściwe urządzenie do danej aplikacji WTW oferuje 4 modele mętnościomierzy: 2 modele terenowe i 2 laboratoryjne, każdy z podczerwonym lub wolframowym źródłem światła: Zakres zastosowań mętnościomierzy Aplikacje Turb 355 T/IR Turb 430 T/IR Turb 550/Turb 550 IR Turb 555/Turb 555 Terenowe pomiary w ściekach, wodach powierzchniowych i gruntowych Terenowe aplikacje dla wszystkich badań wody, m.in. woda do picia, przemysł winiarski, kontrola procesów Praca laboratoryjna: opcjonalnie przy użyciu LabStation do aplikacji do 1100 NTU/FNU Precyzyjne rutynowe pomiary w laboratorium Precyzyjne pomiary w laboratorium łącznie z kontrolą jakości złożonych próbek oraz dla bardzo wysokich wartości mętności. Źródło światła lampa wolframowa/ir-led lampa wolframowa/ir-led lampa wolframowa/ir-led lampa wolframowa/ir-led Zakres pomiarowy 0-1100 NTU/FNU 0-1100 NTU/FNU 0-1000 NTU/FNU 0-10 000 NTU/FNU/FAU Kalibracja automatyczna 1-3 punktowa automatyczna 3-punktowa automatyczna 1-3 punktowa automatyczna 1-5 punktowa Cechy specjalne Miernik terenowy Miernik terenowy Interwał kalibracyjny Dokumentacja kalibracji Pamięć wartości pomiarowych Opcjonalnie: LabStation, LSdata Typowe wartości mętności dla różnych substancji Substancja NTU Woda dejonizowana 0,02 Woda do picia 0,02... 0,5 Woda źródlana 0,05... 10 Ścieki (surowe) 70... 2000 Biały papier (przemysł papierniczy) 60... 800 Proszę zwrócić uwagę: Ponieważ oznaczanie mętności polega na pomiarze pływających w cieczach ruchomych cząsteczek, możliwe są nieznaczne odchylenia podczas pomiarów. Aby możliwe było utrzymanie reprezentatywnych wyników, powinno się przestrzegać następujących reguł: próbki powinny być mierzone od razu, aby uniknąć sedymentacji cząsteczek temperatura pracy lamp powinna być stabilna nie należy dopuścić do kondensowania się pary na ściankach kuwet należy oznaczać pozycje wzorców, aby wyeliminować wpływ niejednorodności szkła AQA Możliwość pomiarów przepływowych (bezciśnieniowych) Kompletne AQA z ochroną hasłem, metoda ratio; transmitancja, możliwość pomiarów przepływowych (bezciśnienowych/ do 4 bar) Oprogramowanie i drukarki Licznik kolonii bakterii Parametr Przewodność Tlen Jonometria Redox ph Pomiary wieloparametrowe Rejestratory przepływ poziom Mętność Fotometria BZT/ oddychanie 143
Mętnościomierze laboratoryjne Turb 550 / Turb 550 IR Automatyczne przełączanie podzakresów od 0,01 do 1 000 NTU Automatyczna kalibracja 1-3 pkt. Pomiary przepływowe Profesjonalny mętnościomierz do 1000 NTU Mętnościomierze laboratoryjne do pomiarów nefelometrycznych z automatyczną kalibracją 1-3 -punktową i kontrolą interwału kalibracyjnego. Wybór zakresu pomiarowego od 0,01 do 1000 NTU odbywa się automatycznie. Przy pomiarach porównawczych istnieje możliwość jednoczesnego odczytu wartości aktualnie mierzonej i poprzedniej. Dostawa, oprócz miernika ze skróconą instrukcją obsługi, obejmuje 3 puste kuwety, 3 standardy kalibracyjne: 0,02 10,0 1000 NTU, AMCO Clear z dopuszczeniem także dla wody pitnej wg EN ISO 7027 (względnie jako wzorce pierwotne wg US EPA). Do pomiarów ciągłych służy specjalne bezciśnieniowe naczynie przepływowe. Turb 555 / Turb 555 IR Zakres od 0,0001 do 10 000 NTU z funkcją AutoRange Automatyczna kalibracja 1-5 pkt. Jednostki pomiarowe: NTU EBC FNU, FAU (Turb 555 IR) Nefelos (Turb 550) Pomiary przepływowe Profesjonalny miernik laboratoryjny do pomiarów w zakresie aż do 10 000 NTU Bardzo precyzyjny mętnościomierz o szerokim zakresie pomiarowym od 0,0001 do 10 000 NTU (z funkcją AutoRange) do wszelkich zastosowań: od pomiarów wody pitnej i ultraczystej, poprzez kontrolę jakości napojów, skończywszy na pomiarach ścieków. Układ pomiarowy składający się z czterech elementów pozwala nie tylko na pomiar światła rozproszonego (pod kątem 90 ) czy przechodzącego, ale daje możliwość dokonania pomiarów porównawczych (ratio), dzięki czemu redukuje się wpływ na pomiar, np. barwy próbki lub obcego światła. Rozbudowane funkcje AQA, np. kontrola interwału kalibracji czy zabezpieczenie hasłem dostępu do kalibracji i ustawień wypełniają założenia kontroli jakości uzyskanych wartości pomiarowych i podawane są także w dokumentacji wyników pomiaru. 144
Urządzenia laboratoryjne Parametr Możliwe jest także wykonywanie pomiarów w przepływie pod ciśnieniem do 4 bar dzięki specjalnemu naczyniu Flow-Turb. cetlus 2 lata gwarancji Naczynie przepływowe Flow-Turb Dane techniczne Turb 550 Turb 550 IR Turb 555 Turb 555 IR Zasada pomiaru Nefelometryczna Nefelometryczna Nefelometryczna metoda ratio transmitancja Nefelometryczna metoda ratio transmitancja Źródło światła Lampa wolframowa IR-LED Lampa wolframowa IR-LED Zakres pomiarowy NTU: FNU: EBC: Nefelos: FAU: 0... 1000 0... 1000 0... 1000 0... 2450 0... 67 000 0... 2450 Rozdzielczość 0,01 NTU w zakresie 0,00... 9,99 NTU 0,1 NTU w zakresie 10,0... 99,9 NTU 1 NTU w zakresie 100... 1000 NTU 0,0001 NTU w zakresie 0,0001... 9,9999 NTU 0,001 NTU w zakresie 10,000... 99,999 NTU 0,01 NTU w zakresie 100,00... 999,99 NTU 0,1 NTU w zakresie 1000,0... 9999,9 NTU Dokładność ±2% wartości lub ±0,01 NTU 0... 1000 NTU: ±2% wartości lub ±0,01 NTU 1000... 4000 NTU: ±5% wartości 4000... 10000 NTU: ±10% wartości Powtarzalność ±1% wartości lub ±0,01 NTU Kalibracja Automatyczna 1...3 punktowa Automatyczna 1...5 punktowa Czas reakcji < 3 sekundy < 6 sekund Kuwety okrągłe kuwety 28 x 70 mm, pojemność próbki 25 ml Funkcje AQA Kontrola interwału kalibracji Protokół kalibracji Temperatura pracy +10... +40 C 0... +50 C Zasilanie Zasilacz sieciowy 100-240 VAC ±10% / 47-63 Hz Informacje do zamówień Model Turb 550 Turb 550 IR Turb 555 Turb 555 IR Miernik dostarczany jest z zestawem 4 wzorców AMCO Clear, umożliwiających kalibrację urządzenia do 4000 NTU. Dla aplikacji do 10 000 NTU dostępny jest dodatkowy wzorzec. Ponieważ proces produkcyjny wzorców AMCO Clear jest bardzo precyzyjny, a same wzorce niezwykle stabilne, toteż zaleca się używanie ich zamiast standardów formazynowych. Kontrola interwału kalibracji Protokół kalibracji Chroniony hasłem dostęp do kalibracji i konfiguracji Kontrolowana czasowo transmisja danych Mętnościomierz laboratoryjny zgodny z US EPA z uniwersalnym zasilaczem sieciowym, 3 standardami kalibracyjnymi (0,02 10,0 1000 NTU), 2 pustymi kuwetami. Mętnościomierz laboratoryjny zgodny z DIN EN 27 027, ISO 7027 (EN ISO 7027) z uniwersalnym zasilaczem sieciowym, 3 standardami kalibracyjnymi (0,02 10,0 1000 NTU), 2 pustymi kuwetami. Wysokoprecyzyjny mętnościomierz laboratoryjny zgodny z US EPA z uniwersalnym zasilaczem sieciowym, 4 standardami kalibracyjnymi (0,02 10,0 100 1750 NTU), 3 pustymi kuwetami. Wysokoprecyzyjny mętnościomierz laboratoryjny zgodny z DIN/ISO (EN ISO 7027) z uniw. zasilaczem sieciowym, 4 standardami kalibracyjnymi (0,02 10,0 100 1750 NTU), 3 pustymi kuwetami. Nr kat. 600 100 600 110 600 200 600 210 Przewodność Tlen Jonometria Redox ph Pomiary wieloparametrowe Naczynia przepływowe, standardy kalibracyjne i inne akcesoria: na zapytanie Rejestratory przepływ poziom Mętność Fotometria BZT/ oddychanie Licznik kolonii bakterii Oprogramowanie i drukarki 145
Mętnościomierze terenowe Turb 430 IR / Turb 430 T Charakterystyka światła rozproszonego zgodnie z Farmakopea 5.0 Wielofunkcyjna stacja LabStation Dokumentacja zgodna z GLP/AQA Laboratoryjna dokładność i wygoda w urządzeniu terenowym Mętnościomierzami Turb 430 T i Turb 430 IR, użytkownik może wykonywać pomiary nefelometryczne w świetle rozproszonym pod kątem 90, zgodnie z zaleceniami aplikacji lub normy. Turb 430 IR spełnia wymagania DIN 27027/ ISO7027, Turb 430 T natomiast US EPA 180.1. Zakres pomiarowy mieści się w 0...1100 NTU/FNU i jest wykrywany automatycznie. Dokładne pomiary w niskim zakresie, np. dla wody do picia, nie stanowią problemu. Zestaw terenowy do pomiarów mętności Turb 430IR/T SET 146 Pomiary i automatyczna 3-punktowa kalibracja przebiegają w sposób przejrzysty i nie wymagają dużej wprawy. Do kalibracji używa się zestawu wzorców AMCO Clear (0,0210 1000 NTU). Pamięć urządzenia może pomieścić do 1000 danych pomiarowych łącznie z numerem identyfikacyjnym, które można później przesłać, przy użyciu oprogramowania LSdata i stacji dokującej LabStation, do komputera zgodnie z wymogami GLP (patrz str. 122). Jakość danych pomiarowych jest wspierana również przez regulowany interwał kalibracyjny wraz z dokumentacją. Turb 430 jest nie tylko mobilnym urządzeniem pomiarowym szczególnie w zestawie walizkowym, ale także niewielkim urządzeniem laboratoryjnym dla aplikacji do 1100 NTU/FNU z optymalnym zarządzaniem danych pomiarowych.
Urządzenia terenowe Turb 355 T / Turb 355 IR Parametr 0 1100 NTU/FNU Prosta obsługa Wygoda Niewielkich rozmiarów, przenośny mętnościomierz do zastosowań kontrolnych Zasilany bateryjnie, przenośny mętnościomierz z diodą IR-LED (860 nm) do nefelometrycznych pomiarów zgodnych z ISO 7027/ DIN EN 27027 (EN ISO 7027) lub z lampą wolframową zgodny z US EPA. Jest poręczny, lekki i prosty w obsłudze. Dane techniczne Turb 430 IR / Turb 430 T Turb 430 IR / Turb 430 T: IP 67 cetlus 2 lata gwarancji Turb 355 T / Turb 355 IR: IP 67 2 lata gwarancji Turb 355 T / 355 IR Zasada pomiaru Nefelometryczna (światło rozproszone pod kątem 90 ) Nefelometryczna (światło rozproszone pod kątem 90 ) Źródło światła IR-LED/lampa wolframowa IR-LED/lampa wolframowa Zakres pomiarowy Rozdzielczość NTU: FNU: 0,01 NTU w zakresie 0,00 9,99 NTU 0,1 NTU w zakresie 10 99,9 NTU 1 NTU w zakresie 10 NTU 0,01 NTU w zakresie 0,01 99,99 NTU 0,1 NTU w zakresie 100,0 999,9 NTU 1 NTU w zakresie 100 NTU Dokładność ±2 % wartości lub ±0,01 NTU w zakresie 0... 1100 NTU ±2 % wartości lub ±0,1 NTU w zakresie 0... 500 NTU ±3 % wartości w zakresie 500... 1100 NTU Powtarzalność <0,5% wartości lub ±0,01 NTU/FNU 1% wartości lub ±0,05 NTU/FNU Kalibracja Automatyczna 3-punktowa Automatyczna 1-3 punktowa Czas reakcji około 3 sekundy (IR) / około 7 sekund (T) 14 sekund Kuwety okrągłe 28x60 mm, objętość próbki 20 ml okrągłe 25x45 mm, objętość próbki 15 ml Interfejs RS 232, USB (przez adapter) Funkcje specjalne Protokół kalibracji: Tak Pamięć wartości: 1000 RS 232: Tak Data/Czas: Tak Zarządzanie danymi: Tak Akumulator: Opcjonalnie Temperatura pracy 0 +50 C 0... +50 C Zasilanie 4 x alkaliczne bterie AA na około 3000 pomiarów 4 alkaliczne baterie AAA na ponad 1500 pomiarów Informacje do zamówień Model Turb 355 IR Turb 355 T / IR jest dostarczany jako zestaw w małej poręcznej walizce, która zawiera wszystkie niezbędne akcesoria, np. wzorce kalibracyjne 0,0210,01000 NTU, puste kuwety i baterie. Urządzenie pracuje z 4 bateriami AAA. Przenośny mętnościomierz w walizce, zgodny z ISO 7027/ DIN EN 27027 (EN ISO 7027), z 4 bateriami alkalicznymi AAA, 3 standardami 0,02 10,0 1000 NTU i 2 pustymi kuwetami. Nr kat. 600 311 Turb 355 T Jak Turb 355 IR, ale z lampą wolframową, zgodny z US EPA 600 312 Turb 430 IR Terenowy mętnościomierz do pomiarów nefelometrycznych (pod kątem 90 ), zgodny z DIN EN 27027, z 600 320 zestawem kalibracyjnym (0,02 10,0 1000 NTU), 2 pustymi kuwetami, ściereczką, 4 bateriami AA, doskonały do badania wody do picia. (Opcjonalnie stacja LabStation, akumulatory, lub jako zestaw terenowy) Turb 430 T Jak Turb 430 IR, ale z lampą wolframową, zgodny z US EPA 600 325 Przewodność Tlen Jonometria Redox ph Pomiary wieloparametrowe Rejestratory przepływ poziom Mętność Fotometria BZT/ oddychanie Licznik kolonii bakterii Oprogramowanie i drukarki 147