w serii ukazały się: Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz Ludmiła Lipiec-Warzecha Odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa. Komentarz Redakcja naukowa Agnieszka Bielska-Brodziak Ustawa o muzeach. Komentarz Patrycja Antoniak Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz Wojciech Radecki Ustawa o pracownikach urzędów państwowych. Komentarz Wojciech Drobny, Marcin Mazuryk, Piotr Zuzankiewicz Ochrona praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Komentarz Andrzej Burzak, Małgorzata Okoń, Piotr Pałka
PRZYGOTOWANIE I REALIZACJA INWESTYCJI W ZAKRESIE DRÓG PUBLICZNYCH Komentarz Patrycja Antoniak, Maksymilian Cherka Filip M. Elżanowski, Krzysztof A. Wąsowski Warszawa 2012
Stan prawny na 31 lipca 2012 r. Wydawca Grzegorz Jarecki Redaktor prowadzący Małgorzata Jarecka Opracowanie redakcyjne Karina Parśniak Łamanie JustLuk Łukasz Drzewiecki, Justyna Szumieł, Krystyna Szych Autorstwo poszczególnych części komentarza: Patrycja Antoniak: rozdział 1 Patrycja Antoniak, Maksymilian Cherka: art. 11a, 11b, 11d, 11e, 11f, 11h Maksymilian Cherka: rozdział 4 Filip M. Elżanowski: rozdział 3 Krzysztof A. Wąsowski: art. 11c, 11g, 11i, 11j oraz rozdział 6 Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2012 ISBN: 978-83-264-3926-1 Wydane przez: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. Redakcja Książek 01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a tel. 22 535 82 00, fax 22 535 81 35 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl księgarnia internetowa www.profinfo.pl
Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 9 Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych 13 Rozdział 1 Przepisy ogólne 15 Art. 1. [Przedmiot regulacji] 15 Rozdział 2 Lokalizacja dróg 26 Art. 2 11. (uchylone). 26 Rozdział 2a Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych 27 Art. 11a. [Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej] 27 Art. 11b. [Opinie organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego] 37 Art. 11c. [Odesłanie kodeks postępowania administracyjnego] 42 Art. 11d. [Treść wniosku; skutki wszczęcia postępowania] 44 Art. 11e. [Zakaz nakładania dodatkowych obowiązków] 60 Art. 11f. [Treść rozstrzygnięcia; doręczenia] 62 Art. 11g. [Odwołanie] 66 Art. 11h. [Termin na wydanie decyzji] 70 Art. 11i. [Odesłanie ustawa Prawo budowlane] 72 Art. 11j. [Odesłanie ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych] 73 5
Spis treści Rozdział 3 Nabywanie nieruchomości pod drogi 75 Art. 12. [Wywłaszczenie nieruchomości pod drogi] 75 Art. 13. [Nabywanie nieruchomości przez zarządcę drogi] 82 Art. 14 15. (uchylone). 84 Art. 16. [Termin wydania nieruchomości; postępowanie egzekucyjne] 84 Art. 17. [Rygor natychmiastowej wykonalności] 86 Art. 18. [Odszkodowanie] 91 Art. 18a. (uchylony). 98 Art. 19. [Wpływ decyzji o wydaniu zezwolenia na stosunki zobowiązaniowe] 98 Art. 20. [Ustanowienie trwałego zarządu] 101 Art. 20a. [Zajęcie terenu na czas realizacji inwestycji] 104 Art. 20b. [Wycinka drzew i krzewów] 106 Art. 21. [Wyłączenia ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych i ustawa o ochronie przyrody] 107 Art. 22. [Koszty i zwolnienia od podatku] 109 Art. 23. [Odesłanie ustawa o gospodarce nieruchomościami] 112 Rozdział 4 Realizacja inwestycji drogowej 114 Art. 24 30. (uchylone). 114 Art. 31. [Trwałość decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej] 114 Art. 32. [Decyzja o pozwoleniu na użytkowanie drogi] 120 Art. 32a. [Odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego] 132 Art. 33. (uchylony). 136 Rozdział 5 Zmiany w przepisach obowiązujących 137 Art. 34. [Zmiana ustawa o drogach publicznych] 137 Art. 35. [Zmiana ustawa o lasach] 137 Art. 36. [Zmiana ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa] 138 6
Spis treści Art. 37. [Zmiana ustawa o autostradach płatnych] 138 Art. 38. [Zmiana ustawa o gospodarce nieruchomościami] 138 Art. 39. [Zmiana ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych] 139 Art. 40. [Zmiana ustawa Prawo ochrony środowiska] 139 Rozdział 6 Przepisy przejściowe i końcowe 140 Art. 41. [Przepis przejściowy sprawy zakończone decyzją lub udzieleniem wskazań] 140 Art. 42. [Przepis przejściowy sprawy niezakończone decyzją ostateczną] 142 Art. 43. [Przepis przejściowy kwestia utraty mocy] 144 Art. 44. [Wyłączenie ustawa o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym] 144 Art. 45. [Wejście w życie i utrata mocy] 145 Załączniki nr 1 2 (uchylone) 147 Wyciąg z innych aktów prawnych 149 Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych 151 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane 158 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami 170 Bibliografia 177 Indeks rzeczowy 181 Noty biograficzne 185 7
Wykaz skrótów WYKAZ SKRÓTÓW Akty prawne k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p.a. ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) nowela specustawy ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych drogowej z 2008 r. zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 154, poz. 958) nowela specustawy ustawa z dnia 30 marca 2012 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drogowej z 2012 r. dróg publicznych (Dz. U. poz. 549) p.o.ś. ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) p.p.s.a. ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270) pr. bud. ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) r.p.ś. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) 9
Wykaz skrótów r.w.t.d. specustawa drogowa u.a.p. u.d.p. u.d.s.s. u.g.n. u.g.r.l. u.k.w.h. u.o.p. u.o.z. u.p.e.a. u.r.o.d. u.s.p. u.u.i.ś. rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430 z późn. zm.) ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2571 z późn. zm.) ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.) ustawa z dnia 12 stycznia 2007 r. o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia (Dz. U. Nr 23, poz. 136 z późn. zm.) ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.) ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.) ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419 z późn. zm.) ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.) ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) 10
Wykaz skrótów Organy orzekające i instytucje GDDKiA NSA SN TK WSA Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Naczelny Sąd Administracyjny Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny wojewódzki sąd administracyjny Czasopisma, publikatory i inne CBOSA Dz. U. Dz. Urz. UE FK LEX ONSA WSA OSNC OSNP OTK OTK-A OTK-B PiP PPP Sam. Teryt. ZNSA Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych Dziennik Ustaw Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Finanse Komunalne System Informacji Prawnej LEX Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy, Seria A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy, Seria B Państwo i Prawo Przegląd Prawa Publicznego Samorząd Terytorialny Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 11
Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194; zm.: Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227; z 2009 r. Nr 72, poz. 620; z 2012 r. poz. 472, poz. 549)
Przedmiot regulacji Art. 1 Rozdział 1 PRZEPISY OGÓLNE Art. 1. [Przedmiot regulacji] 1. Ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, Nr 23, poz. 136 i Nr 192, poz. 1381 oraz z 2008 r. Nr 54, poz. 326), zwanych dalej drogami, a także organy właściwe w tych sprawach. 2. W odniesieniu do dróg innych niż zarządzane przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad uprawnienia, obowiązki i zadania Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad wynikające z niniejszej ustawy wykonuje właściwy zarządca drogi. 3. Uprawnienia, obowiązki i zadania Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad lub Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad stosuje się odpowiednio do drogowej spółki specjalnego przeznaczenia, z tym że spółce tej przysługuje prawo nieodpłatnego użytkowania w stosunku do nieruchomości nabytych w trybie ustawy lub przejętych od Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. 1. Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) ma charakter tzw. specustawy, tj. zgodnie z definicją słownikową specjalnej ustawy uchwa- Patrycja Antoniak 15
Art. 1 Rozdział 1. Przepisy ogólne lonej w celu rozwiązania doraźnego problemu, zagadnienia 1, a zatem z założenia o ograniczonym czasie działania (w obowiązującym stanie prawnym: do dnia 31 grudnia 2020 r. zob. art. 45 ust. 2 specustawy drogowej). Celem specustawy drogowej jest, w świetle uzasadnienia jej projektu 2, zdecydowane uproszczenie przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych 3. Jest to warunek konieczny do wyraźnego przyspieszenia procesu budowy tych dróg, a zwłaszcza autostrad, dróg szybkiego ruchu oraz obwodnic miast aż do 2010 r. 4 Przyspieszenie rozwoju sieci dróg krajowych jest warunkiem nadrobienia zaległości w tym zakresie występujących między Polską a większością krajów europejskich oraz podstawą długotrwałego rozwoju ekonomicznego i cywilizacyjnego kraju. Szybki wzrost inwestycji drogowych jest też szansą na przełamanie obecnej stagnacji gospodarczej i zmniejszenia skali bezrobocia. Ratio legis komentowanej ustawy sprowadza się zatem do przyspieszenia procesu rozwoju infrastruktury drogowej w Polsce 5. Jako taka stanowi ona element szerszego systemu regulacji specjalnych mających wspomóc szybki rozwój infrastruktury na potrzeby transportu, w którego skład wchodzą również przepisy rozdziału 2b Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.) oraz przepisy ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz. U. Nr 42, poz. 340 z późn. zm.), z zastrzeżeniem, że obowiązywanie tych ostatnich nie jest ograniczone terminem. 1 Nowe słownictwo polskie: materiały z prasy z lat 1985 1992, cz. 2, P Ż, red. T. Smółkowa, Kraków 1999, s. 181. 2 Druk sejmowy nr 858 z dnia 30 sierpnia 2002 r., IV kadencja Sejmu. 3 Zgodnie z art. 1 ust. 1 specustawy drogowej w jej pierwotnym brzmieniu. Zob. wyjaśnienia zawarte w dalszej części komentarza do niniejszego artykułu. 4 W założeniu jej twórców specustawa drogowa miała obowiązywać do końca 2006 r. i służyć realizacji Strategii Gospodarczej Rządu SLD-UP-PSL Przedsiębiorczość Rozwój Praca (dokument dostępny pod adresem internetowym http://archiwum-ukie.polskawue.gov.pl/hlp/files.nsf /0/463CD79DED9C7717C1256F4F00450861/$file/strategia.pdf). 5 Zob. wyrok NSA z dnia 12 stycznia 2011 r., II OSK 2348/10, LEX nr 953047 czy wyrok WSA w Gliwicach z dnia 5 lipca 2010 r., II SA/Gl 134/10, LEX nr 664553. 16 Patrycja Antoniak
Przedmiot regulacji Art. 1 Powołane powyżej ustawy nie są przy tym jedynymi ustawami specjalnymi w obowiązującym porządku prawnym. Oprócz nich występują jeszcze: 1) ustawa z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 26, poz. 133 z późn. zm.); 2) ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (Dz. U. Nr 84, poz. 700 z późn. zm.); 3) ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675); 4) ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr 143, poz. 963); 5) ustawa z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (Dz. U. Nr 135, poz. 789). W tym kontekście zasadnie można postawić pytanie o ryzyko związane z dalszym rozwojem polskiego systemu ustaw specjalnych. Zgodzić się bowiem należy z poglądem, że Znaczący wzrost liczby specjalnych (nierzadko epizodycznych lub pozbawionych przymiotu abstrakcyjności) ustaw uchwalanych w celu rozwiązania określonych problemów społeczno-gospodarczych rodzi obawę przekształcenia wyjątku w zasadę i zniekształcenia przyjętego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) modelu relacji proceduralnych w sferze prawa administracyjnego 6. Tego rodzaju ogólne rozważania wykraczają jednak poza ramy niniejszego komentarza. 2. Przepis art. 1 ust. 1 specustawy drogowej precyzuje jej zakres przedmiotowy, wskazując, że określa ona zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. 6 M. Kamiński, Postępowania administracyjne szczególne (odrębne) w sprawach z zakresu przygotowania i realizacji inwestycji infrastrukturalnych (w:) Przestrzeń i nieruchomości jako przedmiot prawa administracyjnego: publiczne prawo rzeczowe, red. I. Niżyk -Dobosz, Warszawa 2012, s. 280. Patrycja Antoniak 17
Art. 1 Rozdział 1. Przepisy ogólne z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.), a także organy właściwe w tych sprawach. Pierwotnie specustawa drogowa nie znajdowała zastosowania do wszystkich dróg publicznych w rozumieniu ustawy o drogach publicznych, obejmowała swoją regulacją jedynie drogi krajowe oraz drogi w miastach na prawach powiatu, finansowane z budżetów tych miast. Zmieniło się to dopiero wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych 7 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 220, poz. 1601 z późn. zm.). 3. Przywołany powyżej przepis art. 1 ust. 1 specustawy drogowej w swoim obowiązującym brzmieniu odnosi się wprost do definicji legalnej drogi publicznej zawartej w ustawie o drogach publicznych. Zgodnie z art. 1 u.d.p. drogą publiczną jest droga zaliczana na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Przepis art. 2 ust. 1 u.d.p. precyzuje z kolei, że drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie: 1) drogi krajowe; 2) drogi wojewódzkie; 3) drogi powiatowe; 4) drogi gminne. Dodatkowo ze względów funkcjonalno-technicznych drogi publiczne dzielą się na klasy określone w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430 z późn. zm.), a mianowicie: 1) autostrady ( A ); 2) drogi ekspresowe ( S ); 3) drogi główne ruchu przyspieszonego ( GP ); 4) drogi główne ( G ); 5) drogi zbiorcze ( Z ); 7 Pierwotny tytuł specustawy drogowej. 18 Patrycja Antoniak
Przedmiot regulacji Art. 1 6) drogi lokalne ( L ); 7) drogi dojazdowe ( D ) zob. 4 ust. 1 r.w.t.d. w zw. z art. 2 ust. 3 u.d.p. Od dróg publicznych należy odróżnić drogi wewnętrzne, tj. drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg (art. 8 u.d.p.), gdzie przez pas drogowy rozumie się wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą (art. 4 pkt 1 u.d.p.). Jak wskazał SN w wyroku z dnia 30 maja 2003 r., III CKN 1165/00, LEX nr 109442, Decydujące o tym, czy dana droga jest wewnętrzną, czy publiczną jest jej zaliczenie do jednej z kategorii dróg publicznych. Istota zaliczenia sprowadza się do tego, iż według art. 1 ustawy o drogach publicznych z drogi takiej może korzystać każdy zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Drogi publiczne i drogi wewnętrzne należą do zbiorczej kategorii dróg, tj. budowli, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami stanowiącymi całości techniczno-użytkowe przeznaczone do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowane w pasach drogowych (art. 4 pkt 2 u.d.p.). Zakwalifikowanie drogi jako budowli odsyła przy tym wprost do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.), gdzie budowla definiowana jest jako każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury 8, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdat- 8 W świetle art. 3 pkt 1 pr. bud. obiektem budowlanym jest: a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi; b) budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami; c) obiekt małej architektury. Patrycja Antoniak 19