Warunki funkcjonowania polskich przedsiębiorstw żeglugi śródlądowej
Uwarunkowania transportu żeglugi śródlądowej na drogach wodnych w Polsce i poza granicami kraju Problemy polityki transportowej na Odrze proekologiczna polityka transportowa w Europie Zachodniej - rola, rozwój i kreowanie żeglugi śródlądowej jako jednej z głównej gałęzi transportu polski rynek transportowy - marginalne znaczenie żeglugi śródlądowej
Udział żeglugi śródlądowej w strukturze gałęziowej przewozów sięga w %: Holandii Belgii Niemczech Polsce 50 0,7 30 40
Ilość dróg wodnych spełniających standardy unijne : w Polsce w Niemczech w krajach Beneluksu we Francji ok. 70% ok. 5% ok. 30% ok. 50%
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 Deficyty w Programie: - nie ma konkretnych informacji dotyczących inwestycji, nie przewiduje się sposobu monitorowania poprawy stanu dróg wodnych, tak jak w innych gałęziach transportu - żegluga śródlądowa pojawia się tylko jako wzmianka, jako transport przyjazny środowisku Na poprawę stanu dróg wodnych przeznaczono 79,2 mln Euro, czyli ca. 320 mln zł.tyle kosztuje wybudowanie jednej śluzy na rzece. Fundusz ten ma wspierać żeglugę przez 7 lat. Odrze potrzebnych jest kilka stopni wodnych, aby stała się europejską arterią komunikacyjną. Za 320 mln zł można wybudować ok. 10 km autostrady, 1 stopień wodny zapewnia poprawę warunków nawigacyjnych na odcinku rzeki długości 20-80 km.
Atuty żeglugi śródlądowej Jak podają dane Ministerstwa Infrastruktury : - 1 litr paliwa pozwala przewieźć na odległość 1 km 127 ton barką samochodem koleją 50 ton 97 ton
Niska energochłonność jest przyczyną znacznie mniejszej niż w transporcie samochodowym emisji zanieczyszczeń powietrza Koszty zewnętrzne transportu śródlądowego wynoszą wg opracowań Komisji Europejskiej 5 Euro na 1000 tkm i są blisko pięciokrotnie mniejsze niż koszty zewnętrzne transportu drogowego (24,12 Euro/1000 tkm). Podczas gdy transport samochodowy napotyka bariery w postaci kongestii na drogach, drogi wodne dysponują dużymi rezerwami przepustowości. Na uwagę zasługuje duża ładowność i masowość floty żeglugi śródlądowej Według niemieckich badań porównawczych koszty wypadków średnio na 100 tkm są 178 razy niższe w żegludze niż w transporcie drogowym i 12 razy niższe w porównaniu z koleją.
Rys historyczny i polityka transportowa 1945-1990 okres świetności ŻŚ lata 70-te kryzys lat 80-tych Stan obecny Około 80% przewozów w Polsce wykonywana jest na Odrze głównie na skanalizowanym górnym odcinku Odry i dolnym odcinku Odry swobodnie płynącej
Odrzańska Droga Wodna jest: drogą o zróżnicowanych parametrach hydrotechnicznych (Kanał Gliwicki, Odra skanalizowana, Odra swobodnie płynąca) nie dostosowaną do standardów UE, szczególnie jeśli chodzi o głębokości tranzytowe, potrzeba prac pogłębiarskich na wybranych odcinkach nie przystosowaną do nowych, rozwijających się technologii transportu (transport kontenerowy i w systemie RO-RO) niskie zanurzenie, małe prześwity pod mostami, wysoki stopień niezawodności przerwy w nawigacji nie przystosowaną do uprawiania żeglugi całodobowej. Wynika to z braku odpowiedniego oznakowania szlaku, a także braków w wyposażeniu w odpowiedni sprzęt eksploatowanej floty
Zadania do wykonania: określić i opracować technologię utrzymania głębokości tranzytowych na Odrze swobodnie płynącej przez prowadzenie stałego jej monitorowania i prowadzenia prac pogłębiarskich na wybranych odcinkach w większym stopniu wykorzystywać istniejące zbiorniki retencyjne w dorzeczu Odry do zasilania rzeki w przypadku niskich stanów wody na odcinku Odry swobodnie płynącej w ramach prac modernizacyjnych śluz na Odrze, zwiększać ich szerokość do 12m, przy zachowaniu długości rzędu 190m zakończyć budowę stopnia wodnego Malczyce
Do celów rozwojowych transportu wodnego na Odrze należą: Powołanie Komisji Odrzańskiej potrzeba dużego lobbingu Dalsze działania na rzecz utworzenia Środkowoeuropejskiego Odrzańskiego Korytarza Transportowego (jako XII korytarza transportowego TEN-T), współpraca regionalna w zakresie modernizacji ODW Podpisanie porozumienia AGN twórcą jest Europejska Komisja Gospodarcza przy ONZ Działania w kierunku zwiększenia konkurencyjności żeglugi śródlądowej Ograniczenie zimowej przerwy nawigacyjnej Redukcja opłat za korzystanie z infrastruktury drogi wodnej Zmniejszenie podatków od gruntów i nieruchomości portowych Wprowadzenie preferencyjnych cen paliw Wspieranie rozwoju nowych typów przewozów
Zadania mające na celu poprawę trudnych warunków żeglugi: -możliwość przewozu towarów od Gliwic do Szczecina - dokończenie budowy stopnia wodnego Malczyce (budowanego od lat 90-tych) - potrzeba zracjonalizowania zrzutów wody poniżej ostatniego stopnia wodnego na Odrze skanalizowanej w Brzegu Dolnym - prace odmulające na Odrze i Kanale Gliwickim - remonty kapitalne i modernizacja śluz, którym grozi katastrofa budowlana - budowa zbiorników retencyjnych - budowa miejsc przeładunkowych
Porównanie niektórych kosztów środków transportu Rodzaj kosztów Żegluga śródlądowa Kolej Transport drogowy Moc silników (KM) potrzebna dla przemieszczenia 1 t ładunku 0,25 2,0 7,0 1 l paliwa pozwala przemieścić ładunek 1 t na odległość (km) ok. 100 ok.70 ok.20 Ładunek (t), jaki można przemieścić na odległość 1 km, zużywając 1 kwh energii 3-4 0,375 0,11 Zużycie energii (kj/tkm) 584 677 2889 Zanieczyszczenie powietrza, emisje razem (g/tkm) w tym: CO 2, CH 4, NO x, CO 42,73 41,31 213,4
Uwarunkowania transportu żeglugi śródlądowej poza granicami kraju uprawnienia techniczne: flota odpowiednie atesty do nawigacji poszczególnych rejonów dróg wodnych uprawnienia załogowe warunki funkcjonowania handlu
BM-500 na Kanale Gliwickim
Zestawy pchane Tur i Bizon
Barka motorowa JANTJE na Kanale Mitteland
ul. Kleczkowska 50, 50-227 Wrocław tel. (071) 329 26 21, fax: (071) 329 14 11 e-mail: odratrans@odratrans.com.pl www.odratrans.com.pl