Załącznik do Uchwały Nr VII/46/2007 Rady Powiatu w Głubczycach z dnia 28 lutego 2007r. POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POWIECIE GŁUBCZYCKIM NA LATA 2007 2010
Głubczyce, luty 2007 1. Wstęp... 3 2. ZałoŜenia programu... 5 3. Diagnoza środowiska osób niepełnosprawnych w powiecie głubczyckim... 6 4. Zadania i ich realizacja... 7 5. Oczekiwane rezultaty...11 6. Adresaci i uczestnicy programu...12 2
1. Wstęp. Niepełnosprawność jest jednym z powaŝniejszych zjawisk i problemów współczesnego świata. Znaczenie tych problemów wynika z rozmiarów i powszechności jej występowania w populacji, a takŝe z konsekwencji, jakie wywołuje w sensie indywidualnym i społecznym. Niepełnosprawność bywa następstwem wypadków, wad wrodzonych, choroby i moŝe powstać w róŝnym okresie Ŝycia osób. Uchwalona przez Ogólne Zgromadzenie ONZ - Deklaracja Praw Osób Niepełnosprawnych z dnia 9 grudnia 1975 roku wprowadza pojęcie osoby niepełnosprawnej, która nie moŝe samodzielnie, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie moŝliwości normalnego Ŝycia, indywidualnego lub społecznego na wskutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznych lub psychicznych. Prawa przedstawione w Deklaracji odnoszą się do wszystkich bez wyjątku osób niepełnosprawnych jak i ich rodzin. Osobom niepełnosprawnym przysługują te same podstawowe prawa, które mają inni pełnosprawni obywatele oraz prawo: cywilne, polityczne, do opieki medycznej, ekonomicznego i społecznego zabezpieczenia, opieki psychologicznej i usprawniającej, do środków umoŝliwiających im osiągnięcie największej samodzielności, do Ŝycia na pewnym poziomie, do uzyskania zatrudnienia, do Ŝycia z ich rodzinami, do partycypowania we wszystkich formach Ŝycia społecznego, twórczego i rekreacji. Nasza Konstytucja uchwalona dnia 2 kwietnia 1997 roku, jako jedną z zasad ogólnych dotyczących wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela, ustanawia równość wszystkich wobec prawa i prawo wszystkich do równego traktowania przez władze publiczne. Jednocześnie określa, Ŝe nikt nie moŝe być dyskryminowany w Ŝyciu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 roku Karta Praw Osób Niepełnosprawnych jest szczególnym 3
dokumentem odnoszącym się do osób niepełnosprawnych. Konkretne zadania na rzecz osób niepełnosprawnych realizowane przez samorząd powiatowy zostały określone w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Większość z nich realizowana jest przy wsparciu środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Przepisy tej ustawy wskazują podmioty odpowiedzialne za realizację poszczególnych zadań z niej wynikających. w ustawie znalazł się zapis zobowiązujący samorządy powiatowe do opracowania i realizacji powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych. W ostatnich latach zaszły istotne zmiany w postrzeganiu osób z niepełnosprawnością. Postrzegamy osoby niepełnosprawne nie tylko jako osoby chore, ale teŝ zauwaŝamy bariery, na jakie napotyka ona w środowisku. Chodzi przede wszystkim o bariery społeczne, ekonomiczne, fizyczne i architektoniczne. Mimo iŝ osoby niepełnosprawne posiadają te same fundamentalne prawa, co wszyscy inni obywatele w rzeczywistości, niestety, napotykają jednak na zbyt wiele przeszkód, by mogły z tych praw w pełni korzystać. Aby osobom niepełnosprawnym zagwarantować prawa człowieka potrzeba stworzenia mechanizmów wyrównywania szans i warunków do korzystania z przysługujących im praw. Równolegle z tym naleŝy przeciwdziałać dyskryminacji tych osób. śycie osób niepełnosprawnych to ciągła walka. Z jednej strony zmaganie się z ograniczeniami spowodowanymi niepełnosprawnością z drugiej strony muszą przełamywać negatywne stereotypy, jakie tkwią w społeczeństwie w odbiorze i postrzeganiu tych osób. Problem ten odnosi się równieŝ do bliskich osób niepełnosprawnych. Przede wszystkim im bardzo trudno jest na początku zaakceptować niepełnosprawność bliskiej osoby. Pokonywanie społecznych i psychicznych skutków niepełnosprawności w pewnym sensie ogranicza lub dłuŝej trwa osiągnięcie optymalnego poziomu Ŝycia przez osoby niepełnosprawne. Podstawą wszelkich działań kierowanych do tej grupy ludzi jest tworzenie takich warunków lokalnych, które umoŝliwiają osobom niepełnosprawnym uczestnictwo w Ŝyciu społecznym tak samo jak osobom sprawnym. Osoby niepełnosprawne w codziennym Ŝyciu napotykają na bariery w szczególności architektoniczne, społeczne i psychiczne. W celu moŝliwości wydobycia istniejących moŝliwości samodzielnego Ŝycia naleŝy podejmować działania usuwania barier we wszystkich tych trzech w/w sferach ze szczególnym naciskiem na sferę społeczną i psychiczną. 4
Organizacja Narodów Zjednoczonych ustanowiła dzień 3 grudnia Międzynarodowym Dniem Osób Niepełnosprawnych. W grudniu kaŝdego roku jest podejmowanych wiele inicjatyw, których celem jest podniesienie świadomości społeczeństwa i zwrócenie uwagi opinii publicznej na problemy osób niepełnosprawnych. 2. ZałoŜenia programu. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych są zadaniem ogólnospołecznym i waŝnym elementem polityki i pomocy społecznej powiatu głubczyckiego. Plan polityki powiatu na rzecz osób niepełnosprawnych nakreśla na lata 2007 2010 cele, które osobom niepełnosprawnym zapewnią takie same prawa, jak innym obywatelom. Polityka ta jest skierowana głównie na minimalizowanie skutków niepełnosprawności oraz zaspokajanie potrzeb ludzi niepełnosprawnych na wszystkich płaszczyznach Ŝycia tj.: 1. aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych poprzez tworzenie nowych stanowisk pracy, 2. integracja osób niepełnosprawnych z lokalnym społeczeństwem, 3. podnoszenie świadomości społecznej celem akceptacji osób niepełnosprawnych, 4. wyrównywanie szans w zakresie edukacji oraz szeroki dostęp do niej dla osób niepełnosprawnych, 5. stworzenie dogodnych warunków w zakresie dostępu do rehabilitacji leczniczej, zawodowej i społecznej, 6. likwidacja barier transportowych zakup lub przystosowanie pojazdów dla osób niepełnosprawnych co zwiększy mobilność tych osób, 7. ułatwianie kontaktów z otoczeniem poprzez organizację imprez dających moŝliwości samorealizacji osobom niepełnosprawnym przyczyniając się tym samym do kształtowania ich wizerunku, 8. eliminowanie czynników powodujących niepełnosprawność, 9. poprawa Ŝycia codziennego osób niepełnosprawnych swobodne poruszanie się i samodzielne funkcjonowanie, 10. umoŝliwienie osobom niepełnosprawnym dostępu do informacji, 11. propagowanie wiedzy o problematyce związanej z osobami niepełnosprawnymi, 12. udzielanie pomocy rodzinom i opiekunom osób niepełnosprawnych oraz wszystkim, 5
którzy interesują się problematyką osób niepełnosprawnych. Realizowanie załoŝonych powyŝej celów będzie odbywać się głównie poprzez pozyskiwanie środków finansowych z budŝetu państwa ( dotacje celowe), budŝetu samorządów, środków PFRON przyznawanych powiatowi wg. algorytmu jak i realizując programy PFRON, środków unijnych i innych źródeł. Celem polityki powiatu wobec osób niepełnosprawnych jest osiągnięcie załoŝeń programu. Oczywiście podczas jego realizacji niezbędne jest dąŝenie do ustawicznej koordynacji działań samorządów róŝnych szczebli oraz organizacji pozarządowych zwłaszcza takich, które zrzeszają i działają na rzecz osób niepełnosprawnych. 3. Diagnoza środowiska osób niepełnosprawnych w powiecie głubczyckim. Powiat głubczycki utworzony jest z 4 gmin tj. Branice, Baborów, Kietrz i Głubczyce. Na terenie powiatu działają 4 Ośrodki Pomocy Społecznej, Dom Dziecka w Krasnym Polutyp socjalizacyjny dla 30 dzieci wraz z filią Gniazdo w Głubczycach - typ interwencyjny dla 26 dzieci. W Głubczycach funkcjonuje Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy. Na terenie powiatu działają 4 Domy Pomocy Społecznej w Klisinie wraz z filiami (Boboluszki, Branice, Radynia), Dzbańcach, Bliszczycach, Głubczycach na ogólną liczbę miejsc 600 - dla osób starszych, przewlekle chorych psychicznie i niesprawnych intelektualnie oraz Dom Pomocy Społecznej w Kietrzu dla 52 dzieci dziewczynek upośledzonych umysłowo. Do instytucji wsparcia działających na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie naszego powiatu naleŝy zaliczyć równieŝ Zakłady Opiekuńczo Lecznicze w Głubczycach, Kietrzu i Branicach, Samodzielny Wojewódzki Szpital dla Psychicznie i Nerwowo Chorych w Branicach, Stacje Caritas, Poradnię Psychologiczno Pedagogiczną oraz publiczne i niepubliczne ośrodki zdrowia. Ponadto działają dzienne ośrodki wsparcia Środowiskowy Dom Samopomocy w Nowych Gołuszowicach, Dom Dziennego Pobytu w Głubczycach, Warsztaty Terapii Zajęciowej w Głubczycach, Zakład Aktywności Zawodowej w Branicach. Na terenie powiatu działają równieŝ organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych. Jest to Koło Polskiego Związku Niewidomych, Stowarzyszenie Rodziców Dzieci Niepełnosprawnych Tacy Sami, Stowarzyszenie na Rzecz Osób 6
Niepełnosprawnych, Polski Związek Emerytów i Rencistów, Franciszkański Ośrodek Pomocy Dzieciom oraz Osobom Niepełnosprawnym i Społecznie Niedostosowanym. 4. Zadania i ich realizacja. ZADANIE 1 ZAKTYWIZOWANIE ZAWODOWE I SPOŁECZNE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH. SPOSÓB REALIZACJI 1. Promowanie wśród pracodawców zatrudniania osób niepełnosprawnych. 2. WyposaŜenie nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych odpowiednio do ich potrzeb. 3. Dofinansowanie do wyposaŝenia do nowo utworzonych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. 4. Dofinansowanie do działalności Warsztatu Terapii Zajęciowej, Zakładu Aktywności Zawodowej. 5. Udzielanie poŝyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej. 6. Dokonywanie zwrotu kosztów zatrudnienia pracowników pomagającym pracownikom niepełnosprawnym w pracy. 7. Przyznawanie bezrobotnym osobom niepełnosprawnym środków z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej lub załoŝenie spółdzielni socjalnej. 8. Kierowanie na staŝ absolwentów niepełnosprawnych. PODMIOTY REALIZUJĄCE PUP, PCPR, PFRON ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PFRON, programy PFRON, PUP Fundusz Pracy, środki własne Powiatu, EFS 7
CZAS REALIZACJI 2007 2010 ZADANIE 2 POPRAWA WARUNKÓW śycia OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH. SPOSÓB REALIZACJI 1. Dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się u osób indywidualnych. 2. Likwidacja barier architektonicznych i w komunikowaniu się w celu ułatwienia dostępu do budynków uŝyteczności publicznej, placówkach medycznych edukacyjnych i handlowych a tym samym zapewnienie samodzielnej egzystencji. 3. Likwidacja barier architektonicznych, urbanistycznych i w komunikowaniu się na terenie placówek specjalnych oraz koszty zakupu odpowiednich urządzeń i sprzętu stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności uczniów i wychowanków. PODMIOTY REALIZUJĄCE PCPR, PFRON, Starostwo Powiatowe ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PFRON, programy PFRON, środki własne Powiatu, EFS CZAS REALIZACJI 2007-2010 8
ZADANIE 3 EDUKACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ORAZ STWORZENIE CORAZ LEPSZYCH WARUNKÓW W ZAKRESIE DOSTĘPU DO REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ, LECZNICZEJ. SPOSÓB REALIZACJI 1. Dokonywanie zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych. 2. Finansowanie kosztów szkolenia i przekwalifikowania zawodowego osób niepełnosprawnych. 3. Opracowanie broszury na temat bazy rehabilitacyjnej jaka istnieje na terenie Powiatu. 4. Dofinansowanie do pobytu osób niepełnosprawnych na turnusach rehabilitacyjnych. 5. Dofinansowanie do zakupu materiałów i pomocy dydaktycznych niezbędnych w procesie nauczania dzieci niepełnosprawnych i niepełnosprawnej młodzieŝy, 6. Dofinansowanie do zakupu wyposaŝenia pracowni szkolnych w sprzęt umoŝliwiający naukę dzieciom i młodzieŝy stosownie do potrzeb wynikających z rodzaju ich niepełnosprawności. 7. WyposaŜenie lub doposaŝenie infrastruktury socjalno- bytowej placówek specjalnych zapewniających całodobową opiekę dzieciom i młodzieŝy niepełnosprawnej. 8. Podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowanie się osób niepełnosprawnych. 9. Udzielanie dofinansowań do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych. PODMIOTY REALIZUJĄCE PCPR, PFRON, Starostwo Powiatowe ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PFRON, programy PFRON, środki własne Powiatu, 9
CZAS REALIZACJI 2007-2010 ZADANIE 4 ORGANIZACJA IMPREZ INTEGRACYJNYCH KULTURALNO ROZRYWKOWYCH DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH SPOSÓB REALIZACJI 1. Przygotowanie wspólnego obchodu 3 grudnia kaŝdego roku Dzień Osób Niepełnosprawnych 2. Występy zespołów artystycznych z poszczególnych Domów Pomocy Społecznej, młodzieŝy i dzieci z klas integracyjnych oraz przedszkola, podopieczni Środowiskowego Domu Samopomocy, uczestnicy Warsztatów Terapii Zajęciowej. 3. Wystawa prac osób niepełnosprawnych. 4. Kiermasz stroików boŝonarodzeniowych wykonanych przez mieszkańców Domów Pomocy Społecznej, uczestników Warsztatu Terapii Zajęciowej, pracowników Zakładu Aktywności Zawodowej i podopiecznych Środowiskowego Domu Samopomocy, Dzieci z klas integracyjnych i przedszkola. 5. Dofinansowanie do sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. 6. Popularyzacja w mediach lokalnych osiągnięć i sukcesów osób niepełnosprawnych w róŝnych dziedzinach Ŝycia społecznego. PODMIOTY REALIZUJĄCE Starostwo Powiatowe, Domy Pomocy Społecznej, przedszkola i szkoły z oddziałami integracyjnymi, Środowiskowy Dom Samopomocy, Warsztaty Terapii Zajęciowej, Zakład Aktywności Zawodowej ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PFRON, środki własne Powiatu, sponsorzy CZAS REALIZACJI 2007 2010 10
ZADANIE 5 UMOśLIWIENIE OSOBOM NIEPEŁNOSPRAWNYM DOSTĘPU DO INFORMACJI SPOSÓB REALIZACJI 1. Opracowanie informatora dla osób niepełnosprawnych. 2. Opracowanie i prowadzenie strony internetowej dotyczącej problemów osób niepełnosprawnych w zakresie informacji, ulg i obowiązujących przepisów prawnych. 3. Podawanie informacji w lokalnej prasie i telewizji na temat programów celowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych realizowanych w danym roku dla osób niepełnosprawnych. PODMIOTY REALIZUJĄCE Starostwo Powiatowe, PCPR ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PFRON, środki własne Powiatu, sponsorzy CZAS REALIZACJI 2007 2010 5. Oczekiwane rezultaty. Realizacja zadań zawartych w programie pozwoli osiągnąć następujące rezultaty: wyrobienie zaradności osób niepełnosprawnych i ich rodzin, podniesienie poziomu świadomości społeczności lokalnej na temat praw, potrzeb i moŝliwości osób niepełnosprawnych, poprawę warunków bytowych osób niepełnosprawnych, wzrost dostępności do rehabilitacji, upowszechnienie w społeczeństwie wizerunku osoby niepełnosprawnej jako osoby aktywnie uczestniczącej w Ŝyciu społecznym, zainteresowanie pracodawców zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, przygotowanie osób niepełnosprawnych do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie, 11
stwarzania warunków dla zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych na takim samym poziomie i w takim samym zakresie, jakie mają osoby pełnosprawne, kształtowanie pozytywnych i właściwych postaw osób pełnosprawnych wobec niepełnosprawnych, uzyskanie przez osobę niepełnosprawną odpowiedniego zatrudnienie poprzez szkolenia i przekwalifikowanie zawodowe osób niepełnosprawnych, poszerzenie wiedzy o programach celowych PFRON oraz sposobach i moŝliwościach likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się. 6. Adresaci i uczestnicy programu. Adresatami programu są wszystkie osoby niepełnosprawne zamieszkałe na terenie powiatu głubczyckiego. Uczestnicy programu: a) Pracownicy instytucji zajmujących się problematyką osób niepełnosprawnych: - Ośrodków Pomocy Społecznej, Domów Pomocy Społecznej, Środowiskowego Domu Samopomocy, Zakładu Aktywności Zawodowej, Warsztatu Terapii Zajęciowej, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, b) zakłady pracy, c) organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych, d) pracownicy placówek oświatowych z klasami integracyjnymi, e) Urzędy Gmin, f) Starostwo Powiatowe, g) Powiatowy Urząd Pracy. 12