MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Warszawa, 28.08.2014 Departament Rynków Rolnych POLSKI HANDEL ZAGRANICZNY ARTYKUŁAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI W OKRESIE STYCZEŃ CZERWIEC 2014 ROKU Według wstępnych danych (GUS) w okresie styczeń - czerwiec 2014 roku, wartość polskiego eksportu ogółem wyniosła 80,0 mld EUR i była wyższa niż rok wcześniej o 6,3%. Udział eksportu towarów rolno-spożywczych w eksporcie ogółem wyniósł 12,8%, czyli był na dokładnie takim samym poziomie jak w pierwszym półroczu 2013 roku. Wartość polskiego importu ogółem w okresie pierwszych sześciu miesięcy 2014 roku wyniosła 80,2 mld EUR, co oznaczało wzrost o 5,1% w porównaniu do tego samego okresu 2013 roku. Udział artykułów rolno-spożywczych w wartości całego polskiego importu stanowił 9,0% (w I-VI 2013 r.: 9,2%). Saldo w polskim handlu zagranicznym ogółem po pierwszym półroczu 2014 roku było ujemne i wyniosło minus 0,2 mld EUR (w I-VI 2013 r. minus 1,0 mld EUR). * * * EKSPORT ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH W okresie styczeń - czerwiec 2014 roku wartość eksportu artykułów rolnospożywczych wyniosła 10 262 mln EUR, co oznaczało wzrost o 6,3%. W pierwszym półroczu 2013 roku wartość zagranicznej sprzedaży zrealizowano na poziomie 9 650 mln EUR. Sprzedaż do państw Unii Europejskiej 1 (UE) wzrosła o 5,6%, a do państw dawnej piętnastki o 5,9%. Do 12 nowych państw członkowskich wywóz polskiej żywności wzrósł o 5,0%. Ogółem na rynek UE sprzedano towary na kwotę 7 983 mln EUR. W strukturze eksportu rolno-spożywczego udział państw UE w porównaniu do pierwszego półrocza 2013 roku spadł z 78,3% do 77,8%. Wartość eksportu do państw Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP) wyniosła 995 mln EUR i w stosunku do pierwszego półrocza 2013 roku spadła o 9,9%. Taka sytuacja wynikała przede wszystkim z mniejszego importu wieprzowiny z Polski m.in. przez Rosję, Białoruś i Ukrainę (z powodu embarga) oraz mniejszego importu jabłek. Sprzedaż do państw WNP stanowiła 9,7% wartości całego eksportu towarów rolno-spożywczych i była na niższym poziomie niż przed rokiem (11,4%). 1 W niniejszym opracowaniu Unia Europejska to ugrupowanie 28 państw łącznie z Chorwacją, która została przyjęta do UE 1 lipca 2013 roku. 1
W okresie styczeń - czerwiec 2014 roku tradycyjnie, najwięcej artykułów rolnospożywczych sprzedano do Niemiec. Wartość tego eksportu wyniosła 2 243 mln EUR i w porównaniu z tym samym okresem 2013 roku był to wzrost o 7,1% (w I-VI 2013 r. 2 094 mln EUR). Eksport do Niemiec stanowił 21,9% wartości całego eksportu rolnospożywczego zrealizowanego w okresie styczeń - czerwiec 2014 roku. Na rynek niemiecki najwięcej (wartościowo) sprzedano: mięsa drobiowego, ryb wędzonych (gł. łososia), ryb przetworzonych i zakonserwowanych, wyrobów piekarniczych w tym m.in. herbatników i wafli, soków z owoców (gł. soku jabłkowego), papierosów, mleka i śmietany, kukurydzy, czekolady i wyrobów czekoladowych, mrożonych owoców (gł. truskawek i malin), pszenicy, filetów rybnych oraz oleju rzepakowego. Największy, bo ponad dwukrotny, wzrost wartości sprzedaży do Niemiec odnotowano w przypadku oleju rzepakowego. Ponadto o 67% wzrosła wartość wywozu żyta, o 60% kukurydzy, zaś o 30% mięsa drobiowego. Na drugim miejscu wśród odbiorców polskich produktów rolno-spożywczych znalazła się Wielka Brytania. W okresie styczeń - czerwiec 2014 roku sprzedano na ten rynek towary o wartości 764 mln EUR, czyli o 6,0% więcej niż przed rokiem (w I-VI 2013 r. 720 mln EUR), zaś udział w całym eksporcie rolno-spożywczym wyniósł 7,4%. Wielka Brytania była odbiorcą głównie czekolady i wyrobów czekoladowych, mięsa drobiowego, mięsa przetworzonego i solonego (np. boczku wędzonego) oraz wafli i herbatników. Należy zwrócić uwagę na wysoką pozycję Francji, która znalazła się na trzecim miejscu. W pierwszym półroczu 2014 roku sprzedano tam towary o wartości 673 mln EUR. Oznaczało to w porównaniu do pierwszego półrocza poprzedniego roku wzrost o 12,3% (w I-VI 2013 r. - 599 mln EUR) i udział w eksporcie na poziomie 6,6%. W pierwszych miesiącach 2014 roku do Francji sprzedawano głównie papierosy, mięso drobiowe, syropy cukrowe oraz wódkę. Wymienione towary stanowiły około 50% wartości wyeksportowanych artykułów. Na rynek francuski trafiały również wyroby piekarnicze (np. bułki, wafle, herbatniki) oraz filety rybne i ryby wędzone. W pierwszym półroczu 2014 roku na czwartym miejscu wśród największych odbiorców polskich towarów rolno-spożywczych znalazła się Republika Czeska, gdzie sprzedano towary o wartości 614 mln EUR. Oznaczało to w porównaniu do poprzedniego roku wzrost o 6,9% (w I-VI 2013 r. 574 mln EUR) i udział w eksporcie na poziomie 6,0%. Do Czech sprzedawano głównie olej rzepakowy, mięso drobiowe, sery i twarogi, wyroby piekarnicze (w tym m.in. herbatniki i wafle), mięso wieprzowe oraz kawę. Wartość wymienionych towarów stanowiła blisko połowę sprzedaży produktów rolno-spożywczych, która trafiła na ten rynek w pierwszym półroczu bieżącego roku. 2
Na piątym miejscu wśród największych odbiorców polskich towarów znalazła się Federacja Rosyjska, gdzie sprzedano towary o wartości 582 tys. EUR. W efekcie oznaczało to spadek wartości eksportu o 8,8%. W pierwszym półroczu 2014 roku do Rosji sprzedawano głównie jabłka, które stanowiły około 24% wartości wyeksportowanych artykułów. Ponadto, na rynek rosyjski trafiały również sery, warzywa zarówno świeże, jak i w postaci mrożonek, syropy cukrowe oraz pieczarki. Kolejne miejsca wśród ważniejszych odbiorców artykułów rolno-spożywczych zajęły: Włochy - 559 mln EUR, Niderlandy - 517 mln EUR, Słowacja - 342 mln EUR i Węgry 266 mln EUR. Do Włoch sprzedawano głównie mięso wołowe, mięso wieprzowe, papierosy i sery, zaś do Niderlandów trafiały najczęściej papierosy, mięso drobiowe, mięso wołowe oraz jaja. Słowacja była odbiorcą takich towarów jak: mięso wieprzowe, olej rzepakowy, mięso drobiowe, sery, papierosy oraz cukier. Natomiast na Węgry sprzedawano głównie papierosy, mięso wieprzowe, wyroby piekarnicze (m.in. herbatniki i wafle), czekoladę i wyroby czekoladowe a także mięso drobiowe oraz syropy cukrowe. Największy wzrost wartości eksportu w porównaniu z pierwszym półroczem poprzedniego roku, wśród ważniejszych partnerów handlowych odnotowano w handlu z Marokiem. Sprzedaż do tego państwa wzrosła wielokrotnie, osiągając poziom 47 mln EUR (w I-VI 2013r. było to tylko 1,3 mln EUR), głównie z powodu znaczącego eksportu pszenicy. Sprzedaż dużej partii pszenicy przyczyniła się do istotnego wzrostu polskiego eksportu m.in. do Arabii Saudyjskiej, Egiptu, Zimbabwe i Sudanu. W efekcie, łączna wartość sprzedanych towarów rolno-spożywczych do Arabii Saudyjskiej wyniosła 112 mln EUR, do Egiptu 40 mln EUR, do Zimbabwe - 12,9 mln EUR, zaś do Sudanu - 8,5 mln EUR. Większa niż przed rokiem sprzedaż mleka w proszku wpłynęła na istotny wzrost wartości sprzedaży polskich towarów do Algierii i na Kubę. Sprzedaż na te rynki wyniosła odpowiednio 102 mln EUR i 19,2 mln EUR. Z kolei wzrost sprzedaży mięsa wieprzowego do Hongkongu wpłynął na wzrost eksportu do tego kraju o 64% do poziomu 52 mln EUR z 31 mln EUR. Większe zainteresowanie odbiorców w Beninie mięsem drobiowym z Polski, wpłynęło na 45% wzrost wartości eksportu do tego państwa do poziomu 18 mln EUR. Poza tym większa sprzedaż syropów cukrowych i kawy wpłynęła na 22% wzrost wartości wywozu na Łotwę, który łącznie w pierwszym półroczu wyniósł 124 mln EUR. Znaczący wzrost wartości sprzedaży towarów rolno-spożywczych odnotowano również m.in. do takich państw jak: Hiszpania, Belgia, Francja, Chorwacja, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Portugalia oraz Cypr. Natomiast o 62% spadł eksport do Japonii, co wynikało przede wszystkim ze spadku sprzedaży mięsa wieprzowego. Mniejszy eksport wołowiny i sadzonek roślin przyczyniły się do spadku o 31% sprzedaży do Uzbekistanu. Eksport na Ukrainę spadł o około 24%, przede 3
wszystkim z powodu mniejszych zakupów mięsa wieprzowego (embargo) oraz owoców, w tym głównie jabłek. Na skutek embarga na wieprzowinę wprowadzonego 29 stycznia br. przez Rosję eksport do tego kraju spadł w pierwszym półroczu br. o 8,8%. Ponadto, o około 12% spadła sprzedaż z Polski do Irlandii, głównie kukurydzy i jęczmienia. Do Estonii zmniejszył się eksport o 10%, przede wszystkim z powodu mniejszego zainteresowania mięsem wołowym, wędlinami i przetworami z mięsa. W pierwszym półroczu 2014 roku pod względem wartości eksportowano głównie: mięso drobiowe, papierosy, czekoladę i przetwory zawierające kakao, wyroby piekarnicze (herbatniki, wafle, itp.), syropy cukrowe, sery i twarogi, mięso wołowe, mięso wieprzowe, ryby wędzone (głównie łosoś), jabłka, mleko w proszku, pszenica, przetworzone i konserwowane mięso, soki owocowe (gł. sok jabłkowy) oraz owoce mrożone. Wartość eksportu wymienionych wyżej towarów stanowiła 53% ogólnego wywozu towarów rolnospożywczych z Polski. W porównaniu do pierwszego półrocza 2013 roku, na uwagę zasługuje ponad dwukrotny wzrost wartości eksportu pszenicy oraz mleka w proszku. Znacząco, bo o 33%, wzrósł także eksport oleju rzepakowego, o 30% syropów cukrowych, o 20% mięsa drobiowego, o 18% zarówno mleka i śmietany jak oraz jaj. Spadła natomiast wartość eksportu m.in. cukru o 24%, soków z owoców (gł soku jabłkowego) o 21%, jabłek o 20%, mięsa wieprzowego o 20% a mięsa wołowego o 8%. IMPORT ARTYKUŁOW ROLNO-SPOŻYWCZYCH W okresie styczeń - czerwiec 2014 roku zostały sprowadzone do Polski artykuły rolno-spożywcze na ogólną kwotę 7 251 mln EUR, co oznaczało w porównaniu do analogicznego okresu 2013 roku wzrost o 3,6%. W pierwszym półroczu 2013 roku wartość importu wyniosła 6 998 mln EUR. W ramach UE sprowadziliśmy towary na kwotę 5 074 mln EUR i w stosunku do okresu styczeń - czerwiec 2013 roku był to wzrost o 4,7% (w I-VI 2013 r. - 4 845 mln EUR). Natomiast o 6,0% wzrósł import z państw dawnej piętnastki, który ukształtował się na poziomie 4 382 mln EUR (w I-VI 2013 r. 4 135 mln EUR). Wartość zakupów w pozostałych 12 państwach spadła o 2,5% i wyniosła 692 mln EUR (w I-VI 2013 r. 710 mln EUR). Udział przywozu z państw UE stanowił 70,0% ogólnej wartości importu towarów rolnospożywczych do Polski, rok wcześniej było to 69,2%. W porównaniu z pierwszym półroczem 2013 roku, wartość importu z państw WNP wzrosła o 31%, z 230 mln EUR do 302 mln EUR w okresie styczeń - czerwiec 2014 roku. W ogólnej strukturze, import z WNP stanowił 4,2%, podczas gdy przed rokiem było to 3,3%. Artykuły rolno-spożywcze, które importowano do Polski, tak jak w przypadku eksportu pochodziły głównie z Niemiec a ich wartość wyniosła 1 620 mln EUR. Import z Niemiec 4
w porównaniu z rokiem poprzednim wzrósł o 4,7% (w I-VI 2013 r. 1 546 mln EUR) i stanowił 22,3% importu rolno-spożywczego ogółem. W analizowanym okresie najwięcej pod względem wartości sprowadzono z Niemiec do Polski: mięsa wieprzowego, czekolady i wyrobów czekoladowych, karmy dla zwierząt, świń, wyrobów piekarniczych w tym m.in. herbatników i wafli, serów, mleka w proszku, syropów cukrowych oraz kawy. Import z Niderlandów osiągnął wartość 627 mln EUR, z Hiszpanii 412 mln EUR, z Danii 355 mln EUR, z Norwegii 312 mln EUR, z Francji 294 mln EUR a z Włoch 269 mln EUR. Ponadto, znaczący udział w imporcie do Polski miały również Argentyna, Belgia, Republika Czeska, Wielka Brytania, Ukraina, Chiny oraz Brazylia. Import z wymienionych wyżej państw stanowił 72% wartości przywozu towarów rolno-spożywczych do Polski w tym okresie. Z Niderlandów sprowadzano do Polski najwięcej mięsa wieprzowego, kwiatów ciętych, roślin żywych i nasion do siewu (głównie nasion warzyw), z Hiszpanii owoców cytrusowych, pomidorów oraz mięsa wieprzowego, z Danii mięsa wieprzowego i świń, z Norwegii ryb świeżych (gł. łososia), z Francji kukurydzy i syropów cukrowych a z Włoch przede wszystkim czekolady i wyroby zawierających kakao, syropów cukrowych, wina oraz makaronów. Wielokrotny wzrost wartości importu w porównaniu do pierwszego półrocza poprzedniego roku odnotowano w handlu z Paragwajem, czego powodem był znaczący import makuchów sojowych. Wartość importu towarów rolno-spożywczych z Paragwaju wyniosła 35 mln EUR (w okresie I-VI 2013 tylko 0,1 mln EUR). Zwiększony import makuchów sojowych wpłynął również na prawie 3-krotny wzrost wartości importu z Rosji, który w efekcie osiągnął wartość około 92 mln EUR. Większe niż przed rokiem zakupy ryb świeżych w Szwecji spowodowały, że import z tego kraju wzrósł o 38% do wartości około 104 mln EUR. Ponadto, większy import z Irlandii mleka w proszku wpłynął na wzrost o 25% wartości zakupionych w tym kraju towarów rolno-spożywczych osiągając łącznie wartość 68 mln EUR. Na skutek większego importu makuchów sojowych o 24% wzrosła wartość importu z Argentyny do poziomu 248 mln EUR. Ponadto import towarów rolno-spożywczych wzrósł m.in. z takich państw jak Cypr (ponad 2-krotnie), Sudan (o 58%), Rumunia (o 33%), Portugalia (o 23%) oraz Indie (o 22%). W porównaniu do pierwszego półrocza 2013 roku, spadek importu odnotowano między innymi w handlu z USA o 50%, co wynikało ze znacznie mniejszych zakupów makuchów sojowych. Wartość importu z Wietnamu spadła o 11%, głównie w wyniku mniejszego przywozu kawy. Z powodu mniejszego zainteresowania polskich odbiorców winogronami z Chile o 17% spadła wartość importu z tego państwa. Spadek wartości importu odnotowano 5
również w handlu z RPA o 21%, z Indonezją o 13%, ze Słowacją o 10%, z Węgrami o 6% oraz z Brazylią o 5%. Pod względem wartości, najważniejszymi towarami sprowadzanymi do Polski w analizowanym okresie były: mięso wieprzowe, makuchy sojowe, ryby świeże, świnie, filety rybne, karma dla zwierząt, syropy cukrowe, czekolada i wyroby zawierające kakao, tytoń nieprzetworzony, owoce cytrusowe, kawa, wyroby piekarnicze w tym m.in. herbatniki i wafle, sery i twarogi, mleko w proszku oraz banany i pomidory. Import wymienionych wyżej towarów stanowił prawie połowę całkowitej wartości przywozu towarów rolnospożywczych do Polski. Import mięsa wieprzowego oraz świń pochodził głównie z Niemiec, Danii i z Belgii, makuchów sojowych z Argentyny i Rosji, ryb świeżych z Norwegii i Szwecji, filetów rybnych z Chin i z Norwegii, syropów cukrowych z Niemiec i z Francji, zaś czekolady i wyrobów zawierających kakao z Niemiec, Włoch i Francji. Największy wzrost importu w stosunku do pierwszego półrocza 2013 roku odnotowano w przypadku mleka w proszku, którego wartość przywozu wzrosła prawie dwukrotnie, drobiu żywego o 27%, serów o 21%, ryb mrożonych o 15% oraz makuchów sojowych o 14%. Natomiast wyraźnie spadł import między innymi nasion rzepaku o 39%, kawy o 19%, owoców cytrusowych o 18%, cukru o 17% oraz winogron o 16%. SALDO W HANDLU ARTYKUŁAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI Rośnie dodatnie saldo w obrotach artykułami rolno-spożywczymi. W okresie styczeń - czerwiec 2014 roku osiągnęło ono poziom plus 3 011 mln EUR i wzrosło o 13,5% w porównaniu z pierwszym półroczem 2013 roku (+2 652 mln EUR). Saldo w obrotach z państwami UE również było dodatnie i wyniosło 2 910 mln EUR i w porównaniu do pierwszego półrocza 2013 roku odnotowano wzrost o 7,3%, wówczas wartość ta była na poziomie plus 2 713 mln EUR. Najwyższe dodatnie saldo uzyskała Polska w obrotach z Niemcami (+623 mln EUR), Wielką Brytanią (+569 mln EUR), Rosją (+490 mln EUR), Republiką Czeską (+403 mln EUR) i Francją (+379 mln EUR). Natomiast zdecydowanie większy import od eksportu a tym samym ujemne saldo miało miejsce w handlu m.in. z Norwegią (-272 mln EUR), Argentyną (-247 mln EUR), Hiszpanią (-200 mln EUR) i z Danią (-146 mln EUR). 6