Niniejszy ebook to darmowa wersja promocyjna, nie przeznaczona do sprzedaży, dołączana do drukowanej książki o tym samym tytule. Copyright by Złote Myśli & Marcin Wiśniowski, rok 2012 Autor: Marcin Wiśniowski Tytuł: Rozmowa kwalifikacyjna Wydanie I Data: 9.02.2012 ISBN: 978 83 7701 323 6 Projekt okładki: Janusz Skierkowski Redakcja: Magdalena Michalak, Sylwia Fortuna Skład: Magda Wasilewska Wydawnictwo Złote Myśli sp. z o.o. 44 117 Gliwice ul. Toszecka 102 www.zlotemysli.pl e-mail: kontakt@zlotemysli.pl Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.
Spis treści Wstęp...5 1. Co musisz wiedzieć...9 Używaj historii do opisu swoich dokonań...11 Każdy pracownik musi mieć to coś...12 Wiedza i kompetencje...13 Zdolność współpracy...13 Profesjonalizm...14 Rozwiązywanie problemów...16 Zapał do pracy...17 2. Profil psychologiczny idealnego kandydata...19 3. Ogólny podział pytań...25 Pytania otwarte...25 Pytania sugerujące...26 Pytania projekcyjne...27 Pytania zamknięte...29 4. Dwie osobowości, które dostają pracę...31 Osobowość kandydata...32 Osobowość pracownika...33 5. Jak mówić o sobie i być wiarygodnym...41 6. Najtrudniejsze pytania, których możesz się spodziewać...45 7. Pytania wprost...49 8. Pytania o doświadczenie i wiedzę...67 9. Pytania dotyczące miejsca pracy...91
10. Pytania podchwytliwe...97 11. Pytania wyprowadzające z równowagi... 111 12. Pytania, które nie powinny paść... 135 13. Pytania testujące uległość... 141 14. Zadawanie pytań osobie rekrutującej... 143 15. Porady dla absolwentów... 145 16. Pytania do absolwentów... 151 17. Przygotowanie do negocjacji wynagrodzenia... 161 18. Negocjowanie wynagrodzenia bez ujawniania oczekiwań... 163 19. Negocjowanie wynagrodzenia z ujawnionymi oczekiwaniami. 171 20. Pytania dotyczące wynagrodzenia... 175 21. Zaawansowane techniki oceny kandydatów do pracy... 177 Assessment Center... 177 Testy psychologiczne... 179 Kwestionariusze osobowości... 180 Testy zdolności... 182 Próbki pracy... 184 Testy wiedzy... 185 Zakończenie... 187
Wstęp Czytasz ten tekst, więc prawdopodobnie szukasz pracy, ciekawego zajęcia. Choć możliwe także, że rekrutujesz w swojej firmie i chcesz znaleźć inspirację dotyczącą tego, o co pytać kandydatów. Książka ta skierowana jest do osób przygotowujących się do rozmowy kwalifikacyjnej i obydwie strony w niej uczestniczące znajdą coś dla siebie. Możliwe, że czujesz się niepewny i zarazem zjada Cię ciekawość, o co mogą Cię zapytać. Być może też rozmowy kwalifikacyjne nie są Ci obce i wiesz, na czym polegają. Z drugiej strony masz świadomość, że na rozmowie odpowiada się raz lepiej, raz gorzej. Są takie odpowiedzi, z których nie jesteśmy zadowoleni. Dlatego lepiej się przygotować, przemyśleć odpowiednio ofertę, własną wiedzę, doświadczenie i unikatowe atuty. Książka, którą dla Ciebie przygotowałem, zawiera trochę teorii i wiele praktycznych informacji, ćwiczeń i przede wszystkim wyjaśnienia pytań, które możesz usłyszeć podczas rekrutacji. Wiele opowieści znajomych, jak i własne perypetie z rozmowami kwalifikacyjnymi i najdziwniejszymi pytaniami, jakie można usłyszeć, skłoniły mnie do napisania tego opracowania. Jestem psychologiem i od wielu lat wykorzy- 5
Marcin Wiśniowski stuję swoją wiedzę w udoskonalaniu własnych biznesów i biznesów innych ludzi. Chciałbym podzielić się z Tobą swoją praktyczną wiedzą dotyczącą rekrutacji, żeby ułatwić Ci dostanie dobrej pracy. Obecnie bezrobocie w Polsce jest bardzo wysokie, warunki makroekonomiczne nie za dobre, firmy nie zawsze chcą zwiększać zatrudnienie. Ciekawe stanowiska często dostają znajomi innych osób już pracujących lub rodzina wysoko postawionych w hierarchii firmy. Dlatego daję Ci coś, co może wyróżnić Cię z tłumu i pozwoli dostać wymarzoną pracę. W dalszych częściach książki dowiesz się, na czym polega istota rozmowy kwalifikacyjnej, zwłaszcza od strony osoby rekrutującej. Dowiesz się, co interesuje pracodawcę, jakich cech osobowości szuka i jak zaprezentować się jako taka osoba. Dużą część opracowania stanowią przykładowe pytania wraz z ich omówieniem, najtrudniejsze zawierają przykłady najlepszej i najgorszej odpowiedzi. Wiele z tych pytań ma na celu odkrycie prawdziwego oblicza kandydata, posiadanej przez niego wiedzy, umiejętności oraz osobistych predyspozycji zawodowych. Dlatego warto być przygotowanym i odpowiadać sprawnie, bez problemów. Od tego zależy, czy Ty i pracodawca będziecie zadowoleni ze współpracy. W firmach dobrze zarządzających kadrami zwraca się uwagę na dostosowanie pracownika do stanowiska zwłaszcza chodzi o dopasowanie psychiczne. Gdy każemy osobie 6
Wstęp nieśmiałej codziennie występować publicznie przed dużą grupą nieznanych ludzi, jest bardzo prawdopodobne, że związany z tym stres negatywnie odbije się na jej zdrowiu. A tym samym pracownika trzeba będzie zastąpić. Dlatego ważne jest, żeby pasować do danej pracy pod względem psychofizycznym i czerpać radość ze swojego zawodu. Można to osiągnąć, odpowiednio dobierając pracownika i pracę.
1. Co musisz wiedzieć W dalszych częściach tego tekstu dowiesz się, na co zwraca się uwagę podczas rekrutacji, co mają na celu poszczególne rodzaje pytań. Dowiesz się, jak na poszczególne pytania odpowiadają kandydaci idealni, a jak z miejsca dyskwalifikowani. Wyjaśnię Ci, co mają na celu pytania, jakie kompetencje są wymagane na większości stanowisk i jak między wierszami komunikować, że pasuje się na to stanowisko. Rozmowa kwalifikacyjna często niestety nie jest szczerą rozmową między dwojgiem zainteresowanych sobą ludzi, a jedynie rozmową o określonych założeniach i konkretnym celu. Rekrutujący zakłada, że druga strona będzie robić wszystko, żeby wypaść jak najlepiej, może lekko idealizować swój wizerunek. Natomiast osoba rekrutowana zakłada, że jej rozmówca mocno filtruje podawane informacje i stara się przebić przez autoprezentacje, jakie stosują kandydaci. Niestety często zdarza się, że wiele informacji, jakie podają osoby ubiegające się o pracę, traktowanych jest jako przekoloryzowane lub kłamliwe, a pytania osoby rekrutującej wydają się nie na temat lub dziwne. W dalszych częściach wyjaśnię, jaki ma to cel 9
Marcin Wiśniowski i jak rozbroić trudne i dziwne pytania. Dodatkowo dowiesz się, jak opisywać swoje doświadczenie, żeby nie było wątpliwości, że mówisz prawdę i jesteś osobą, jakiej szukają na to stanowisko. Najpierw postaram się uchylić rąbka tajemnicy osób rekrutujących i technik przygotowywania się do rozmów kwalifikacyjnych. Każde stanowisko ma tak zwany profil kandydata idealnego, na który składają się konkretne kompetencje, które kandydat powinien posiadać. Pokażę Ci, jak we własnym zakresie przygotować taki profil psychologiczny, żeby łatwiej było opisywać siebie i mówić o tym, co jest warte powiedzenia. Niestety, jeśli my nie będziemy w stanie streścić naszej osoby i zaprezentować się z dobrej strony, osoba rekrutująca zaszufladkuje nas jako nie do końca zgodną z profilem idealnym i wtedy już będzie bardzo ciężko przekonać ją do siebie. Odpowiadając na pytania, ważne, aby zdać sobie sprawę, że pracodawca potrzebuje pracownika, ma także jakiś problem do rozwiązania. Rozmowa ma na celu wybranie z puli kandydatów tego najbardziej odpowiedniego na dane stanowisko. Kandydat powinien mówić jak najwięcej o sobie jako pracowniku i około 15% o sobie jako o człowieku z wartościami. Zagadnienia prywatne nie interesują pracodawcy, dlatego nie mówimy o swoim życiu osobistym, chyba że zostaniemy o to zapytani. Odpowiedzi powinny być na temat, wypowiedziane zdecydowanie i bez zbędnych opisów. 10
1. Co musisz wiedzieć Warto patrzeć na pytania jak na możliwość przedstawienia się w dobrym świetle i podania jak największej liczby przykładów. Gdy to tylko możliwe, powinno się zadawać jak najwięcej pytań o przyszłe obowiązki, o lepszy opis stanowiska, co pozwoli jeszcze lepiej przedstawić się jako idealny kandydat. Używaj historii do opisu swoich dokonań Ważną umiejętnością jest podawanie przykładów z poprzednich miejsc pracy i ubieranie ich w przyswajalne historie. Aby przykład był wyrazisty, można nadać mu budowę opowiadania, które ma tytuł, wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Przykład. Dajmy na to, że udało Ci się zwiększyć sprzedaż produktu X o 50%. Osoba rekrutując pyta o osiągnięcia z poprzedniej pracy. Zaczynasz od nazwania przykładu, który opiszesz. Może opowiem o zwiększeniu sprzedaży produktu X o 50%. Następnie formułujesz wstęp, pokazujący na przykład produkt, poprzedni poziom sprzedaży. Opowiedz, co spowodowało spadek sprzedaży, jakie czynniki wpływały na sprzedaż przedstaw problem z różnych perspektyw. Następnie rozwiń temat, mówiąc, jak udało Ci się uporać z problemem, jakie działania trzeba było wdrożyć. Zakończ podaniem przykładów, przedstawiając liczby, reakcje współpracow- 11