S-2.431.3.2.2013.JM P R O T O K Ó Ł z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Urzędzie Gminy w Nowym Warpnie w dniach 13-14 lutego 2013 r. Adres jednostki podlegającej kontroli: Urząd Gminy Pl. Zwycięstwa 1 72-022 Nowe Warpno Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Janusz Modrzejewski - starszy inspektor wojewódzki - przewodniczący zespołu, Anna Jasina starszy inspektor, na podstawie Upoważnienia Nr 5/2013 z dnia 31 stycznia 2013 r. wydanego przez Wicewojewodę Zachodniopomorskiego. Kontrolą objęto okres od dnia 01.01.2012 r. do dnia 13.02.2013 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Burmistrza Gminy Nowe Warpno Pana Władysława Kiragę z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Zakresem kontroli objęto: Realizację zadań własnych gminy z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.). Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: 1) opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie; 3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia; 4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych; 5) procedury Niebieskiej Karty; 6) inne działania podejmowane na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wyjaśnień udzielali: Pani Anna Pawłowska Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Nowym Warpnie, Przewodnicząca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Nowym Warpnie, Pani Katarzyna Witkowska Z-ca Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego, pracownik socjalny Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Warpnie, Pani Teresa Szybka kierownik OPS w Nowym Warpnie. 1
Ustalenia kontroli: Gmina Nowe Warpno jest jednostką samorządu terytorialnego, która zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, realizuje zadania własne gminy z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Jednostkami organizacyjnymi gminy bezpośrednio realizującymi zadania jest Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowym Warpnie ul. Kościuszki 3. Opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2012-2016 został przyjętą Uchwały Nr XVIII/121/2012 Rady Miejskiej w Nowym Warpnie z dnia 25.04.2012 r. (Zał. Nr 1). W dokumencie zawarte były w sposób ogólny informacje czym jest przemoc, założenia systemu, strategia i metody działania. Program nie zawierał diagnozy zjawiska przemocy. Uwzględniał współpracę instytucji, jednak nie wskazywał na terminy realizacji poszczególnych zadań oraz podmioty odpowiedzialne za ich realizację. Ponadto nie wyznaczał głównych działań na rzecz rodzin dotkniętych przemocą oraz nie określał sposobów ochrony ofiar przemocy. Dla skuteczniejszego podejmowania działań przeciwdziałających przemocy, wskazanym jest uzupełnienie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie o brakujące zakresy. Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie. W gminnym Programie zapisano prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie, jednak brak było dokumentów potwierdzających prowadzenie takich działań. Podczas kontroli Zastępca Przewodniczącej ZI poinformowała, że Gmina współpracuje w zakresie specjalistycznego poradnictwa z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej przy PCPR w Policach. Ponadto Z-ca Przewodniczącej ZI jako pracownik socjalny udziela pomocy w środowisku lub w kontakcie bezpośrednim z klientem w OPS. W gminie nie funkcjonuje bezpieczny telefon. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia. Na terenie Gminy Nowe Warpno nie funkcjonuje ośrodek wsparcia. W przypadku konieczności takiego umieszczenia gmina korzysta z miejsc noclegowych zabezpieczonych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Policach w Ośrodku Interwencji Kryzysowej. W sprawozdaniu z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie za 2012 rok, Gmina wskazała 1 punkt konsultacyjny pomocy ofiarom przemocy, z którego skorzystało 7 osób. Z informacji udzielonej przez kierownika OPS wynika, że choć w dokumentach określających strukturę OPS nie ma zapisu o funkcjonowaniu i wyodrębnieniu punktu konsultacyjnego, pomoc i wsparcie udzielane jest przez pracowników Ośrodka w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. 2
W Gminie nie podjęto uchwały umożliwiającej ofiarom przemocy w rodzinie otrzymanie w pierwszej kolejności mieszkań socjalnych. Z informacji kierownika OPS wynikało, ze w Gminie funkcjonuje 1 mieszkanie socjalne. Natomiast z wyjaśnień Burmistrza Nowego Warpna wynikało, że istnieje możliwość interwencyjnego pobytu w tym lokalu ofiar przemocy w rodzinie na czas od 1 do 2 tygodni. Tworzenie Zespołów Interdyscyplinarnych. Zespół Interdyscyplinarny funkcjonuje w oparciu o Uchwałę Nr IV/021/2011 Rady Miejskiej w Nowym Warpnie z dnia 28.02.2011 r. w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego w Nowym Warpnie oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania. Zapisy określone w ww. uchwale były przestrzegane (Zał. Nr 2). Było także Zarządzenie Nr 088/2011 Burmistrza Nowego Warpna z dnia 30.06.2011 r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego działającego na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz Zarządzenie Nr 128/2011 Burmistrza Nowego Warpna z dnia 30.09.2011 r. w sprawie zmiany w składzie Zespołu Interdyscyplinarnego działającego na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Skład zespołu jest zgodny z obowiązującymi przepisami. Jego członkowie to przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, straży miejskiej, służby zdrowia, prokuratury, kuratorskiej służby sądowniczej, organizacji pozarządowej (Zał. Nr 3). Zasadnym jest przyjęcie regulaminu funkcjonowania Zespołu Interdyscyplinarnego i zespołów roboczych. W analizowanej dokumentacji znajdowały się wystąpienia Burmistrza do kierownictwa instytucji delegujących osoby do Zespołu Interdyscyplinarnego i ich odpowiedzi. Ponadto były porozumienia zawarte pomiędzy Burmistrzem Nowego Warpna, a osobami reprezentującymi wszystkie podmioty, których przedstawiciele wchodzą w skład Zespołu Interdyscyplinarnego (Zał. Nr 4). Ponadto w dokumentacji były oświadczenia członków Zespołu Interdyscyplinarnego i zespołów roboczych o zachowaniu poufności zgodnie z treścią określoną w obowiązujących przepisach (Zał. Nr 5). Posiedzenia zespołu odbywają się w miarę potrzeb nie rzadziej niż co trzy miesiące. W 2012 roku odbyło się 7 spotkań. W 2013 roku do dnia kontroli odbyło się 1 spotkanie Zespołu Interdyscyplinarnego. Praca zespołu dokumentowana jest w formie zaproszeń do udziału w posiedzeniach. Protokoły z posiedzeń sporządzane były cząstkowo, oddzielnie dla każdego indywidualnego przypadku. Załączane były listy obecności (Zał. Nr 6 ). Korespondencja wpływająca do Zespołu Interdyscyplinarnego odbierana jest przez Z- cę Przewodniczącej, która powiadamia Przewodniczącą. Ustalany jest skład grup roboczych w celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach. W skład grup roboczych powoływane są osoby będące członkami ZI, a także osoby z poza członków Zespołu, z instytucji delegujących do Zespołu Interdyscyplinarnego. Przewodnicząca ZI w ciągu 3 dni od wpływu korespondencji powiadamiała pisemnie członków grupy o terminie pierwszego zebrania. Posiedzenia grup roboczych odbywały się w ciągu 7 dni od wpływu formularz A Niebieskiej Karty. Na spotkania grup roboczych zapraszane były osoby, które doświadczyły przemocy w rodzinie, a także wzywano osoby, co do których istniało podejrzenie, że stosują przemoc. Sytuacja w rodzinach dotkniętych przemocą i zagrożonych wystąpieniem przemocy monitorowana była przez pracowników socjalnych OPS lub dzielnicowych. Zespół Interdyscyplinarny rozpowszechniał informacje o instytucjach, osobach i możliwościach udzielania pomocy podczas pobytu w środowisku lokalnym oraz poprzez informacje umieszczone w OPS i placówce służby zdrowia. W opracowaniu Z-cy Przewodniczącej ZI była ulotka informacyjna. Na stronie internetowej OPS znajduje się zakładka o przemocy. 3
Członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego odbyli szkolenia z zakresu przeciwdziałania przemocy oraz tworzenia i funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych, organizowane w dniu 10.05.2012 r. przez Powiat Policki, w dniu 03.10.2012 r. przez Małopolskie Centrum Profilaktyki, a w dniu 15.11.2012 r. przez Urząd Marszałkowski (Zał. Nr 7). Procedury Niebieskiej Karty W kontrolowanym okresie do Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego wpłynęły w 2012 roku 7 formularzy A Niebieskiej Karty, a w 2013 roku 1 formularz. Formularze były przekazane przez Komendę Powiatową Policji w Policach, Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowym Warpnie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Policach. Wszystkie formularze A Przewodnicząca ZI przekazała grupom roboczym. Wszczęte procedury Niebieskiej Karty były w trakcie realizacji. Jedna procedura została przekazana do Zespołu Interdyscyplinarnego w Gminie Police w związku z pobytem ofiary przemocy w hostelu w Policach. Czynności wykonywane były zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. W większości przypadków zachowane były terminy poszczególnych działań. W dwóch sytuacjach sprawy skierowano do prokuratury. Przeprowadzono analizę losowo wybranych indywidualnych przypadków wykonywania czynności w rodzinach dotkniętych przemocą. W dniu do Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Warpnie wpłynęło pismo z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Policach wraz z Niebieską Kartą A o stosowaniu przemocy wobec Pani. Z-ca Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego w dniu wystosowała zaproszenie do osoby dotkniętej przemocą na posiedzenie ZI, które odbyło się w dniu. Przeprowadzono rozmowę z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie, sporządzono Niebieską Kartę C. Tego samego dnia osobę podejrzaną o stosowanie przemocy w rodzinie wezwano na posiedzenie, które odbyło się w dniu Sporządzono Niebieską Kartę D. Pan zobowiązał się do zgłoszenia na program korekcyjno-edukacyjny. Wystąpiono w dniu do PCPR w Policach z pismem kierującym Pana na zajęcia korekcyjno-edukacyjne organizowane przez PCPR. W dokumentacji znajdowała się notatka służbowa z dnia informująca o przeprowadzonej przez pracownika socjalnego OPS rozmowie z córką poszkodowanej. Córka wskazywała na ciągłe stosowanie przemocy psychicznej ojca wobec matki. Jednak matka nie chciała opuścić domu. Ponadto córka stwierdziła, że ojciec stawił się w Punkcie Interwencji Kryzysowej oraz w Ośrodku Terapii Uzależnień od Alkoholu w Szczecinie. Oczekuje na program dla sprawców przemocy. Pan dostarczył do OPS zaświadczenie z PCPR o uczestniczeniu w programie korekcyjnoedukacyjnym dla osób stosujących przemoc w rodzinie. W dokumentacji znajdowało się także oświadczenie syna poszkodowanej z dnia, w którym stwierdza stosowanie przemocy psychicznej ojca wobec matki. OPS w dniu przesłał powyższe oświadczenie do KP Policji w Policach. Z notatki służbowej z dnia wynika, że po interwencji dzielnicowego zachowanie Pana uległo zmianie, np. nie podsłuchuje już telefonicznych rozmów żony. W dniu sprawę omawiano na posiedzeniu ZI. Kolejne posiedzenie ZI miało miejsce w dniu. Przedstawiono na nim, że w czasie regularnych niezapowiedzianych odwiedzin dzielnicowego raz w miesiącu, nie zastaje już Pana pod wpływem alkoholu. Ponadto ukończył on program korekcyjno-edukacyjny, uczęszcza na indywidualne spotkania. Sytuacja w rodzinie jest monitorowana (Zał. Nr 8). W dniu do Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego wpłynęło pismo z KP Policji w Policach wraz z Niebieską Kartą A o stosowaniu przemocy wobec Pani. W dniu odbyło się posiedzenie ZI, na którym omówiono sytuację rodziny. Pani wyprowadziła się 4
w dniu wraz z dwójką dzieci do hostelu. Wobec sprawcy przemocy Pana toczyło się postępowanie w GKRPA. Przyjęto założenie, że wobec zamieszkania Pani w innej gminie formularz Niebieskiej Karty-A został przesłany do Zespołu Interdyscyplinarnego w Policach. W dniu... przesłano NK. W dniu. wezwano Pana - osobę podejrzaną o stosowanie przemocy w rodzinie na posiedzenie ZI w dniu Korespondencja nie była odbierana przez wzywanego. W dokumentacji znajdowała się notatka służbowa z dnia opisująca sytuację dzieci podczas wyjazdu Pani do Anglii i pozostawieniu ich pod opieką koleżanki. Było też pismo z dnia Pana kierowane do OPS w sprawie jego trudności w kontaktach z dziećmi. Wówczas dnia Zespół Interdyscyplinarny ponownie wystosował wezwanie na posiedzenie w dniu Pan przybył na posiedzenie. Odebrał skierowanie na zajęcia korekcyjnoedukacyjne w PCPR w Policach oraz skierowanie na terapię w Ośrodku Terapii Uzależnień od Alkoholu w Szczecinie. Nie została wypełniona Niebieska Karta D. W dniu Zespół Interdyscyplinarny wystosował do Pana pismo o przedłożenie potwierdzeń stawienia się w Punkcie Interwencji Kryzysowej w Policach oraz w Ośrodku Terapii Uzależnień od Alkoholu w Szczecinie. W dniu Pan został zatrzymany i przebywa w Areszcie Śledczym. Pani wraz z dziećmi przebywa nadal w hostelu (Zał. Nr 9). Inne działania podejmowane na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie Zastępca Przewodniczącej ZI złożyła pisemna informacje o planowanych pogadankach dla dzieci i młodzieży. Celem spotkań będzie przybliżenie zjawiska przemocy i możliwości udzielenia pomocy osobom pokrzywdzonym. Ponadto w opracowaniu była ulotka informacyjna, która będzie rozpowszechniana w szkołach, świetlicach i ośrodku zdrowia (Zał. Nr 10). W celu zmniejszenia skali zjawiska przemocy w rodzinie, członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego i grup roboczych w ramach wykonywania zadań służbowych, przekazują informacje o instytucjach i możliwościach udzielania pomocy. W sytuacjach dotyczących zabierania dziecka z rodziny w godzinach pracy OPS w czynnościach odbioru dziecka uczestniczy pracownik socjalny OPS. Po godzinach pracy OPS odbioru dziecka dokonują pracownicy Ośrodka Interwencji Kryzysowej przy PCPR w Policach. W gminie znana jest Żółta Kartka, która wręczana jest sprawcom przemocy przy wypełnianiu formularza D Niebieskiej Karty. Ustalenia kontroli zostały omówione z Burmistrzem Gminy Nowe Warpno Panem Władysławem Kiragą. Dokonano wpisu w książce kontroli w Urzędzie Gminy w Nowym Warpnie pod pozycją - 22/2013. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Burmistrz Nowego Warpna - egzemplarz nr 1 - a / a - egzemplarz nr 2 5
Burmistrz Nowego Warpna Kontrolujący Szczecin, dnia 3 kwietnia 2013 r. Protokół otrzymałem dnia 02.04.2013 r. 6