OPIEKA DŁUGOTERMINOWA W POLSCE
Polski system gwarantuje obywatelom kraju dostęp do opieki długoterminowej w ramach ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej. Z opieki tej mogą korzystać osoby przewlekle i obłożnie chore, których stan zdrowia nie wymaga leczenia w warunkach ostrego oddziału szpitalnego. Ministerstwo Zdrowia tak określa definicję opieki długoterminowej: Opieka długoterminowa to długookresowa, ciągła i profesjonalna pielęgnacja i rehabilitacja oraz kontynuacja leczenia farmakologicznego i dietetycznego. Opieka ta realizowana jest w zakładach opieki stacjonarnej lub w domu chorego. Opiekę inaczej definiuje Minister Pracy i Polityki Społecznej w ustawie o pomocy społecznej. Usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze należą się osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona. Usługi opiekuńcze mogą być przyznane także rodzinie, która nie może z różnych przyczyn sprawować opieki nad osobą niesamodzielną. Zakres świadczeń opiekuńczych omówiony zostanie w dalszej części.
Wracając do organizacji opieki długoterminowej w systemie zdrowia należy stwierdzić, że dopiero wprowadzenie od 1999r systemu ubezpieczeń zdrowotnych spowodowało zorganizowanie systemu kompleksowej opieki długoterminowej, w którego skład wchodzą: Oddziały dla przewlekle chorych, Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze (ZPO), Zakłady opiekuńczo-lecznicze (ZOL), Usługi pielęgniarskie w domu chorego, Hospicja.
SCHEMAT SYSTEMU KOMPLEKSOWEJ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ NAD PACJĘTEM
Z powyższego schematu wynika, że opieka długoterminowa w polskim systemie zdrowia funkcjonuje jako: Opieka stacjonarna- wszelkiego rodzaju szpitale, zakłady opieki długoterminowej, hospicja. Opieka ambulatoryjna- lekarz rodzinny, poradnie specjalistyczne. Opieka domowa- pielęgniarka rodzinna (POZ), pielęgniarka opieki długoterminowej, pielęgniarka opieki paliatywnej (od bólu).
ZASADY PRZYJĘCIA PACJĘTA DO ZAKŁADÓW OPIEKI STACJONARNEJ ( ZPO, ZOL). Procedurę przyjęcia poprzedza złożenie WNIOSKU o wydanie skierowania do ZOL. Wypełniony wniosek z załącznikami składa się lekarzowi lub kierownikowi w ZOL. Wniosek składa osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu lub jej przedstawiciel ustawowy, albo lekarz POZ, bądź lekarz prowadzący pacjenta na oddziale szpitalnym. Wniosek zawiera: ocenę stanu zdolności do samoobsługi (skala Barthel) zgodę na umieszczenie osoby zainteresowanej (oświadczenie) pisemną deklarację zgody na udzielanie informacji o stanie zdrowia pacjenta kopię dowodu osobistego
Do wniosku dołącza się: zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że osoba wymaga całodobowej pielęgnacji, opieki lub rehabilitacji wywiad pielęgniarski przeprowadzony przez pielęgniarkę środowiskową (POZ) dokumenty stwierdzające wysokość dochodu osoby ubiegającej się o skierowanie lub osoby zobowiązanej do ponoszenia odpłatności za pobyt w zakładzie.
ZASADY ODPŁATNOŚCI ZA ZOL Osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu zobowiązana jest do ponoszenia odpłatności za pobyt. Miesięczną opłatę ustala się w wysokości odpowiadającej 250% najniższej emerytury (obecnie 831zł x 250% =2077,50zł) z tym, że opłata nie może być wyższa niż 70% dochodu w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, czyli świadczenia rentowego lub emerytalnego). PRZYKŁAD: Jeżeli świadczenie netto wynosi 1500zł to miesięczną odpłatność określa się na kwotę 1050zł. (1500zł x 70% = 1050zł).
Opieka w ramach ubezpieczenia zdrowotnego świadczona jest również w domu obłożnie chorego. Należą mu się nieodpłatne wizyty lekarza rodzinnego, a także pielęgniarki Podstawowej Opieki Zdrowotnej u której złożył deklarację.
ZAKRES POMOCY PIELĘGNIARKI POZ Pielęgniarka pomaga choremu w terapii prowadzonej przez lekarza, aplikuje zastrzyki, zmienia opatrunki, wykonuje podstawowe zabiegi pielęgnacyjno- lecznicze- także w stomiach, przetokach i trudno gojących się ranach. Jeśli osoba chora wymaga specjalnej diety i karmienia pielęgniarka pomaga w ustaleniu sposobu żywienia i rodzaju pokarmu. Pielęgniarka pomaga w podstawowych ćwiczeniach rehabilitacyjnych.
PIELĘGNIARSKA OPIEKA DŁUGOTERMINOWA Do pielęgniarskiej opieki długoterminowej mogą być zakwalifikowani pacjenci przewlekle chorzy przebywający w domu, potrzebujący systematycznej opieki pielęgniarskiej, którzy w ocenie wg skali Barthel uzyskali od 0 do 40 punktów. Do pielęgniarskiej opieki długoterminowej kwalifikuje lekarz pierwszego kontaktu oraz pielęgniarka środowiskowa, określając stan chorego i rodzaj niezbędnej pomocy. Pielęgniarka opieki długoterminowej odwiedza chorego co najmniej 4 razy w tygodniu. W razie potrzeby dostępna jest również w niedziele i święta. Czas objęcia chorego tą formą opieki jest uzależniony od stanu zdrowia pacjenta. Jeżeli pacjent uzyska więcej niż 40 punktów w skali Barthel- NFZ nie finansuje dalszej opieki.
DOMOWA OPIEKA HOSPICYJNA Większość chorych w terminalnym okresie choroby nowotworowej woli przebywać w swoich domach pod opieką najbliższych. Chorego należy zgłosić do Poradni Medycyny Paliatywnej. Po dokonaniu rejestracji, chory może liczyć na regularną i profesjonalną pomoc Zespołu Domowej Opieki Hospicyjnej. Od potrzeb chorego i jego rodziny zależy częstotliwość wizyt lekarza, pielęgniarki, psychologa czy też duchownego. Domowa opieka hospicyjna jest całkowicie bezpłatna dla chorego i jego rodziny.