Komentarz tygodniowy 16-23.10.2015 DANE MAKROEKONOMICZNE Z Z POLSKI Stopa bezrobocia - GUS Wskaźnik IX 2014 VIII 2015 IX 2015 Stopa bezrobocia 11,5 % 9,9 % 9,7 % Według danych GUS, stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec września br. ukształtowała się na poziomie 9,7 % (tj. o 1,8 pp. mniej niż na koniec września 2014 r.). Jest to najniższe bezrobocie rejestrowane o tej porze roku od siedmiu lat. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec września br. wyniosła 1 539,4 tys. osób (tj. spadła w ciągu roku o 282,5 tys. osób). Tym samym, poziom bezrobocia we wrześniu okazał się niższy (o 0,2 pp.) od oczekiwań rynku, a także od szacunków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, co jednak w dużej mierze wynikało z korekty danych historycznych (od grudnia 2014 r.), jakiej dokonał GUS. Lepsza niż w poprzednich latach sytuacja na rynku pracy (wykres obok) powinna wspierać wzrost konsumpcji, który w najbliższych kwartałach będzie decydował o tempie wzrostu PKB w Polsce. Dług i deficyt finansów publicznych Eurostat opublikował skorygowane, porównawcze dane dotyczące zadłużenia oraz deficytu finansów publicznych w państwach Unii Europejskiej według stanu na koniec 2014 r. Zgodnie z metodologią unijną, dług sektora rządowego i samorządowego Polski wyniósł na koniec 2014 roku 50,4 % Produktu Krajowego Brutto (wobec 50,1 % przed korektą), co oznacza spadek zadłużenia w porównaniu do stanu z końca 2013 r. o 5,5 pp. Odnotowany spadek zadłużenia w Polsce był przede wszystkim spowodowany umorzeniem w lutym 2014 r. skarbowych papierów wartościowych w efekcie reformy systemu emerytalnego. W porównaniu z innymi państwami Europy Środkowo- Wschodniej oraz ze strefą euro, zadłużenie Polski w relacji do PKB nie jest najwyższe (na Węgrzech relacja długu do PKB wynosi 76,2 %, na Słowacji 53,5 %, w Czechach 42,7 %, w Rumunii 39,9 %, w Bułgarii 27,0 %). 1
Produkcja przemysłowa dane GUS Produkcja przemysłowa we wrześniu br. wzrosła o 4,1 % r/r, w porównaniu ze wzrostem o 5,3 % r/r w sierpniu br. (wykres obok). Dane za wrzesień należy ocenić pozytywnie. Niewielkie pogorszenie rocznej dynamiki we wrześniu wynika m.in. z efektu bazy (w ubiegłym roku na skutek efektu kalendarzowego poziom produkcji w sierpniu był relatywnie niski, zaś we wrześniu relatywnie wysoki). Po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym produkcja we wrześniu br. wzrosła o 4,2 % r/r, wobec 3,6 % r/r wzrostu w sierpniu br.). Wraz z danymi o produkcji przemysłowej GUS opublikował dane o inflacji producentów. Wskaźnik cen producentów (ang. PPI Producer Price Index) wyniósł we wrześniu br. minus 2,9 % r/r, co oznacza, iż ukształtował się trzydziesty piąty miesiąc z rzędu poniżej zera. Taki odczyt potwierdza brak presji inflacyjnej w gospodarce. WYDARZENIA GUS opublikował dane dotyczące kształtowania się cen produktów rolnych we wrześniu br. Prezentowane dane wskazują, iż w ostatnim roku odnotowano spadek cen większości produktów rolnych. Wyższe niż przed rokiem są jednak m.in. ceny ziemniaków (wzrost cen w skupie o 25,5 % r/r) oraz pszenicy, której ceny w skupie wzrosły o 2,9 % r/r. Wyższe ceny tych produktów są prawdopodobnie efektem tegorocznej suszy, która wystąpiła w miesiącach letnich. Trudna sytuacja (z punktu widzenia producentów) utrzymuje się na rynku mleka, gdzie ceny w ujęciu rocznym spadły o 12,7 %. Według danych GUS, sprzedaż detaliczna w cenach bieżących wzrosła we wrześniu br. o 0,1 % r/r, wobec spadku o 0,3 % r/r w sierpniu br. Niska dynamika sprzedaży w cenach bieżących jest m.in. konsekwencją utrzymującej się deflacji. Po wyeliminowaniu wpływu niższych cen (we wszystkich kategoriach), dane wskazują na wzrost sprzedaży detalicznej ogółem we wrześniu o 2,9 % r/r (w cenach stałych, wobec 2,0 % r/r wzrostu w sierpniu br.). Chiński bank centralny obniżył w piątek (23.10) stopy procentowe o 0,25 pp. Po obniżce stopa depozytowa wynosi 1,50 % w skali rocznej, zaś stopa pożyczkowa wynosi 4,35 % w skali rocznej. Decyzja banku centralnego koresponduje z utrzymującymi się obawami o stan koniunktury w Chinach, które są źródłem zawirowań na rynkach finansowych. Według wstępnych danych opublikowanych przez Markit, indeks PMI dla sektora przemysłowego w strefie euro w październiku br. wyniósł 52,0 pkt (w porównaniu z 52,0 pkt we wrześniu). Tym samym, wartość indeksu ukształtowała się dwudziesty ósmy miesiąc z rzędu powyżej poziomu 50 pkt, co oznacza poprawę koniunktury w strefie euro. Opublikowany raport należy ocenić pozytywnie, stąd może on nieco ostudzić rozbudzone komunikatem EBC (szczegóły poniżej) oczekiwania rynku na złagodzenie polityki pieniężnej w strefie euro. 2
DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA DANE MAKROEKONOCZNE Z POLSKI Strefa euro Decyzja ws stóp procentowych Rada Europejskiego Banku Centralnego pozostawiła (zgodnie z oczekiwaniami) stopy procentowe w strefie euro na niezmienionym poziomie (główna stopa procentowa wynosi 0,05 %). Równocześnie, prezes EBC powiedział, iż podczas posiedzenia Rada omawiała możliwość obniżki stopy depozytowej (obecnie na poziomie minus 0,20 %). Prezes Mario Draghi dodał, iż spadek cen surowców oraz niepewność związana z rozwojem sytuacji na rynkach wschodzących sprzyja utrzymywaniu się inflacji na niskim poziomie, dlatego EBC zamierza ponownie przeanalizować stopień dostosowania polityki pieniężnej do obecnych warunków rynkowych na grudniowym posiedzeniu decyzyjnym. RYNKI FINANSOWE RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Rynkowe stawki WIBOR pozostały w ubiegłym tygodniu stabilne (wykres obok). Poziom stawek oraz nachylenie krzywej odzwierciedlają oczekiwania rynku, zgodnie z którymi w najbliższych miesiącach stopy NBP pozostaną bez zmian, zaś pierwszą decyzją zmieniającą poziom stóp procentowych banku centralnego będzie podwyżka. Pewnym czynnikiem ryzyka dla prognoz długoterminowych pozostaje fakt, iż w styczniu i lutym 2016 r. kończą się kadencje 8 z 9 członków Rady Polityki Pieniężnej, stąd o stopach procentowych w przyszłym roku decydować będą już inni członkowie Rady, którzy zostaną wybrani przez Prezydenta, Sejm i Senat. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 19 23.10.2015 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,67% -0,12% 0,20% -0,78% 0,51% 3M 1,73% -0,05% 0,32% -0,73% 0,58% 6M 1,81% 0,02% 0,52% -0,67% 0,74% 1Y 1,84% 0,13% 0,83% -0,56% 1,03% 3
RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 16.10.2015 23.10.2015 Zmiana USDPLN 3,7243 3,8200 2,6% EURPLN 4,2315 4,2520 0,5% CHF/PLN 3,9022 3,9296 0,7% Biorąc pod uwagę kurs ustalony na fixingu NBP złoty w minionym tygodniu osłabił się wyraźnie wobec dolara (o 2,6 %) oraz (w nieco mniejszym stopniu) wobec euro i franka. Warto odnotować, iż osłabienie złotego byłoby większe gdyby nie bardzo łagodny komunikat EBC, który został opublikowany w czwartek (22.10). Ponieważ miało to miejsce już po ustaleniu fixingu NBP, pozytywny efekt w notowaniach EUR/PLN (spadek kursu) był widoczny dopiero w piątek (wykres obok). Prawdopodobna perspektywa złagodzenia polityki pieniężnej przez EBC w grudniu br. będzie w najbliższych miesiącach ograniczała skalę ewentualnego osłabienia złotego. Z drugiej strony, silny wzrost kursu USD/PLN w ostatnich dniach odzwierciedla nadal dużą niepewność przed wynikiem najbliższego posiedzenia decyzyjnego Fed (28.10), na którym stopy procentowe mogą zostać podwyższone. RYNEK TOWAROWY Cena Cena Cena Cena ropy Data miedzi złota srebra (USD/bbl) (USD/lb) (USD/oz.) (USD/oz.) 16.10 50,46 5304,25 1176,90 16,04 19.10 48,61 5208,50 1170,30 15,82 20.10 48,71 5208,50 1175,70 15,88 21.10 47,85 5208,50 1166,70 15,68 22.10 48,08 5246,50 1165,65 15,81 23.10 47,99 5188,25 1163,86 15,80 Ceny surowców ujętych w zestawieniu obok spadły w minionym tygodniu. Warto jednak odnotować, iż tempo przeceny w drugiej połowie tygodnia nieznacznie wyhamowało. Zastopowaniu negatywnych tendencji sprzyjały decyzje banków centralnych. W strefie euro Rada EBC w czwartek wyraźnie zasugerowała możliwość dalszego złagodzenia polityki pieniężnej w grudniu br., zaś w Chinach tamtejszy bank centralny obniżył stopy procentowe o 0,25 pp (stopa depozytowa i pożyczkowa). W najbliższych dniach uwaga uczestników rynku nadal będzie skoncentrowana na polityce pieniężnej. W szczególności istotny będzie komunikat po posiedzeniu decyzyjnym w USA. W najbliższych dniach cena ropy (Brent) prawdopodobnie nadal będzie kształtowała się poniżej poziomu 50 dolarów za baryłkę, jednak (podobnie jak w poprzednich tygodniach) nie można wykluczyć krótkotrwałych korekt wzrostowych. Ich występowaniu sprzyjają powracające na rynek spekulacje, iż coraz niższy poziom cen surowca (ze względu na spadek opłacalności) skłoni głównych producentów do ograniczenia wydobycia. 4
RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 stracił 0,6 %. Na rynku polskich akcji nadal dominują czynniki ryzyka związane z toczącą się debatą publiczną na temat kredytobiorców posiadających zobowiązania w walutach obcych, a także ewentualne zaangażowanie spółek, w których posiada udziały Skarb Państwa w proces restrukturyzacji polskiego górnictwa. W najbliższych dniach na nastroje na rynkach wschodzących (do których jest zaliczana Polska) będzie miał także wpływ komunikat Fed po posiedzeniu decyzyjnym (28.10). KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (05-09.10.2015 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Prognoza BPS Wartość poprzednia 28 października USA Decyzja w sprawie stóp procentowych X 0,0-0,25 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5