Codebreak, Inc. A Twist of the Wrist Przyspieszenie
Tytuł oryginału: A Twist of the Wrist Copyright 1983 Keith Code Authorized translation of the English edition 1983, 2005-2007 CODEBREAK, INC. This translation is published and sold by permission of CODEBREAK, INC. Wydanie polskie Przekład: Jan Halbersztat Redakcja: Marta Koszowy Korekta językowa: Barbara Jampolska-Wasiak Korekta merytoryczna: Tadeusz Klonowski Skład i projekt graficzny: Grażyna Kozłowska / Atilla Media Fotografia na okładce: Jacom Stephens, istockphoto Wydanie amerykańskie Wsparcie redaktorskie: Bill Stermer, Michael Church. Pomoc techniczna: Cort Sutton, Kawasaki Motors Corp., USA, Magazyn Motorcyclist i Cycle World, California Superbike School. Fotografie: Kevin Ashby (strona 118), Patrick Behar (strony 19, 108, 109, 115, 136, 137), Rich Chenet (strona 120), Mush Emmons (strona 35), Freud (strona 70), Mary Grothe (strona 34), Tom Riles (strony 47, 81, 86, 129), John Ulrich (strona 156). Ilustracje: Cameron Ashby Associates, Inc., Jeff Skrimstad. Przyjaciele: Bob West, Mel Dinesen, Pierre Des Roches, Richard Davis, Griffith Park, L. Ron Hubbard, Judy Code. Copyright for the Polish Edition 2008: Buk Rower Wyszyńskiego 7/412 05-220 Zielonka www.bukrower.pl Wszystkie prawa autorskie i wydawnicze zastrzeżone. Żadna część, w tym tabele i zdjęcia, ani całość dzieła Przyspieszenie nie może być reprodukowana, kopiowana, ani rozpowszechniana bez pisemnej zgody wydawcy. ISBN: 978-83-926387-2-8
Słowo wstępne Czuję się jakbym całe życie jeździł w wyścigach szosowych. W rzeczywistości robiłem to zaledwie przez dwa spośród dwunastu lat swojej kariery motocyklowej. Potrafiłem radzić sobie z każdym problemem, wszystko szło gładko, sprawy układały się znakomicie. Niemal po każdym wyścigu stawałem na podium. Oczywiście, moje doświadczenie żużlowca odegrało w tym dużą rolę, ale uwierzcie mi doświadczenie to nie wszystko. Mój pierwszy raz na szosie mówię o kontakcie dłuższym niż kilka okrążeń dla przyjemności miał miejsce w California Superbike School. To było dla mnie ważne doświadczenie. Nie byłem najszybszy, ale dowiedziałem się, o co chodzi w jeździe wyczynowej i, przede wszystkim, zrozumiałem, że właśnie tym chcę się zajmować. Firma Kawasaki pomogła mi w czasie szkolenia. Poznałem wówczas kilku wspaniałych ludzi, którzy uwierzyli w moje możliwości, wyposażyli mnie w sprzęt i zatrudnili Keitha Code a, pracującego ze mną przez cały rok. To było zaskakujące: spędziliśmy mnóstwo czasu, czytając wszystko, co Keith napisał na temat wyścigów motocyklowych. Myślałem, że po prostu wsiądziemy na maszyny i ruszymy. Ale nie siedzieliśmy nad książkami i rozmawialiśmy o jeździe. Kiedy w końcu znalazłem się na torze, zrozumiałem, dlaczego to robiliśmy, i sam zacząłem zapisywać wszystko, co robiłem. Keith nauczył mnie najważniejszej rzeczy: o jeździe trzeba myśleć, zanim wsiądzie się na motocykl, w czasie jazdy i po jej zakończeniu. Nie wiem, czy ktoś z was stanie na podium tak szybko jak ja. Ale jedno wiem na pewno: umiejętność myślenia o jeździe jest bardzo ważna. Ta książka powinna wam w tym pomóc. W ten sposób zaczynałem. Sądzę, że i wam przyda się taki początek. Wayne Rainey
Spis treści Słowo wstępne 5 Od autora 9 Wprowadzenie 11 Rozdział 1 17 Droga, którą jedziesz Sekrety nawierzchni Rozdział 2 27 To, co powinieneś zrobić Zostań naukowcem Rozdział 3 33 Produkt Świadome rozwijanie precyzji Rozdział 4 45 To, co widzisz Patrz, aby myśleć Rozdział 5 59 Koordynacja i czas Wszystko po kolei Rozdział 6 69 Decyzje Podejmowanie decyzji sposób kształtowania umiejętności Rozdział 7 83 Bariery Klucz do doskonałości Rozdział 8 91 Hamowanie Sztuka kontrolowania szybkości
Rozdział 9 111 Kierownica Kiedy trzeba zawrócić Rozdział 10 117 Poślizg Jak kontrolować i wykorzystywać Rozdział 11 123 Maksymalny przechył Dobrze wygląda i jest skuteczny Rozdział 12 131 Wyprzedzanie O, właśnie ktoś został z tyłu Rozdział 13 139 Kontroluj się Praca w domu okazuje się niezbędna Rozdział 14 147 Dobre rady Bądź swoim najlepszym doradcą Rozdział 15 149 Jak upadać Spokojnie testuj wytrzymałość kombinezonu Rozdział 16 155 Sponsorzy Za wszystko trzeba płacić Słowo na koniec 163 Aneks 165 Notatki i komentarze na marginesach Eddie Lawson. Uwaga: szerokie marginesy są przeznaczone na własne notatki.
Wprowadzenie Na początek muszę coś wyznać: właściwie nigdy nie pasjonowały mnie wyścigi. Po prostu lubię jeździć motocyklem. Od kiedy pamiętam, inni motocykliści na torze byli dla mnie czymś uciążliwym. Przeszkadzali w analizie jazdy i myśleniu o tym, jak zdobyte doświadczenie i wiedza mogłyby wpłynąć na moje wyniki oraz przydać się w trakcie szkolenia. Ściganie się z innymi nie dawało mi tyle satysfakcji, ile samotna jazda na torze. Przekonałem się, że każdy z nas musi polegać przede wszystkim na własnych umiejętnościach, a wyzwaniem jest sam tor, a nie współzawodnicy. Potwierdzają to moje obserwacje. Wielokrotnie widziałem najlepszych motocyklistów jeżdżących niemal tak samo szybko w czasie samotnych treningów, jak w czasie wyścigu. Oni po prostu rozumieją tor oraz swoją maszynę i potrafią to wykorzystać także wtedy, gdy nie odczuwają presji konkurencji. Bądź dobry w tej grze Szybka jazda motocyklem jest nieprawdopodobnie emocjonująca, ale stanowi też nie lada wyzwanie dla kierowcy. To gra o określonych regułach i granicach, których przekraczanie może być groźne: można dużo wygrać, ale można też wszystko przegrać. Każdy ma swoje powody, dla których chce uczestniczyć w tej grze. Konsekwencje popełnionego błędu mogą być poważne, dlatego trzeba pracować nad wyeliminowaniem go. Ta książka prezentuje konkretne techniki i zasady szybkiej jazdy motocyklem, które pozwolą poznać własne możliwości oraz rozumieć wszystkie jej aspekty tak by każdy wyścig kończyć zwycięstwem. Dysponując odpowiednią wiedzą, można się doskonalić i przekraczać kolejne granice, niezależnie od tego, jaki cel nam przyświeca. Moje nastawienie do treningu zamyka się w następującym zdaniu: Należy określać cele i myśleć o podejmowanych w trakcie jazdy decyzjach. 11
Przyspieszenie Bilans uwagi Jeśli szybka twojego kasku przepuszcza powietrze, uszczelnij ją taśmą. Nie pozwól, by wpadające pod kask powietrze odwracało twoją uwagę. Uwaga i to, co ją przyciąga, to kluczowe elementy jazdy motocyklem na torze. Pamiętaj: uwaga nie jest nieograniczona. Każdy z nas jest inny, każdy inaczej się koncentruje, inaczej angażuje swoją uwagę. Można powiedzieć, że dysponujesz określoną ilością uwagi tak jakbyś miał do dyspozycji określoną sumę pieniędzy. Wyobraź sobie, że masz uwagę wartą dziesięć dolarów: jeśli wydasz pięć na jeden aspekt jazdy, to na pozostałe pozostanie ci drugie pięć. Wydaj dziewięć, zostanie jeden. Kiedy zaczynałeś jeździć, zapewne dziewięć z dziesięciu dolarów wydawałeś na puszczanie sprzęgła, w taki sposób, by nie gasł silnik. Teraz, po przejechaniu tysięcy kilometrów, nie wydajesz na to więcej niż kilka centów. Wielu motocyklistów mówiło mi, że stale powtarzane czynności, na przykład zmiana biegów, stają się z czasem odruchowe. Myślę, że jest inaczej. Nie robią oni tego zupełnie nieświadomie. Po prostu przeznaczają na to znacznie mniej uwagi niż kiedyś. Zauważ: im więcej czynności opanujesz na tyle, żeby wydawać na nie kilka centów, tym więcej z dziesięciu dolarów uwagi pozostanie na inne aspekty jazdy. W czasie jednego okrążenia na torze czy danego odcinka drogi podejmujesz setki decyzji. Setki! Jeśli rozumiesz już ze swojej jazdy tyle, że poprawnie radzisz sobie z jedną czwartą z nich, to znaczy, że jesteś niezłym motocyklistą. To, czego nie rozumiesz i nie potrafisz, pochłania większą część twojej uwagi. Kiedy dzieje się coś, z czym nie umiesz sobie poradzić, skupiasz się na tym bez reszty. Często po prostu boisz się sytuacji, której efektów nie umiesz przewidzieć, a strach i panika zabierają dziewięć i dziewięćdziesiąt dziewięć setnych dolara. Czasami nawet przekraczasz stan swojego konta. Jeśli natomiast jakąś czynność masz już opanowaną i nie wpadasz w panikę, koszty są znacznie mniejsze, a pozostały zapas uwagi możesz przeznaczyć na inne zagadnienia. Trzeba opanować jak najwięcej sytuacji, które mogą się zdarzyć na torze, by pozwolić sobie na kreatywność w czasie jazdy. Jeśli masz trochę wolnej uwagi, możesz eksperymentować i doskonalić swoje umiejętności. Jazda na najwyższym poziomie wymaga nie tylko zdolności radzenia sobie z określonymi sytuacjami i wykonywania niezbędnych ruchów, ale także ciągłej obserwacji i analizy własnego postępowania. Zdolność wniknięcia w to, co robisz, daje szansę robienia tego coraz lepiej. Jeśli dokładnie zdajesz sobie sprawę z tego, co zrobiłeś, wiesz też, co można poprawić. Jeśli nie przyjrzysz się uważnie własnym działaniom, wprowadzane zmiany będą chaotyczne, przypadkowe i, najczęściej, nietrafione. Zgodzisz się z tym? W kolejnych rozdziałach dokładnie przedstawię całą grę związaną z jazdą motocyklem, zwłaszcza te jej aspekty, które pochłaniają najwięcej uwagi. Prześledzimy wszystkie ograniczenia, które nie pozwalają nam jeździć lepiej. Zastanowimy się także, co robić, aby je przezwyciężyć. 12
Wprowadzenie Nie możemy przy tym zapomnieć, że jazdę motocyklem kochamy głównie dlatego, że to wielka frajda, czynność, która naprawdę cieszy i sprawia, że możemy poczuć się wolni. Wystarczy tylko chwycić kierownicę swojej maszyny. Kto to jest motocyklista? Zanim przejdziemy do konkretów, ustalmy jeszcze jedno: motocyklista to osoba prowadząca motocykl, a nie pasażer. Motocyklista naciska hamulce i sprzęgło, dodaje gazu, kieruje. Podejmuje decyzję: wejść w kolejny zakręt szybciej czy wolniej, łagodnie czy ostro, zacząć skręcać przed łukiem czy w jego szczycie. Tylko motocyklista decyduje, jakie podjąć działania w trakcie jazdy, realizuje je od początku do końca oraz analizuje to, co zrobił. Być może coś, na co inni muszą wydać 5 dolarów uwagi, mnie będzie kosztowało zaledwie dziesiątą część centa. Ale wszystko, co robimy na torze, kosztuje. Im lepiej jesteśmy przygotowani, tym mniej płacimy. Brzmi to banalnie, ale jest ważne: podczas jazdy motocyklem wyłącznie od ciebie zależy, co się za chwilę stanie (albo co się nie stanie). Maszyna sama nie zrobi nic. Nie wygra ani nie przegra wyścigu. Nie popełni błędu ani nie podejmie właściwej decyzji. Powtórzę wszystko, co dzieje się w czasie jazdy, zależy jedynie od ciebie. Każdy z nas widział kiedyś nowicjusza, który na torze lub na drodze walczy o utrzymanie kontroli nad motocyklem. Najprostsze sprawy okazują się dla niego problemem. Znasz takie sytuacje? Nie przejmuj się, nawet najlepsi czasami ich doświadczają. Istnieje coś takiego jak technika jazdy. Nikt nie rodzi się dobrym lub złym motocyklistą. Wszystkiego można się nauczyć. Prawdziwy motocyklista to ktoś, kto potrafi jeździć po torze wyścigowym i po szosie, wolno lub szybko. Postępuje świadomie, wie, co zrobił oraz w jaki sposób może zmienić swoją jazdę. 13
Aby szybciej i bezpieczniej POKONYWAĆ ZAKRĘTY informacje zawarte w książce Code a to brakująca część edukacji ścigających się motocyklistów. Motorcycylist Keith trenował mnie przez rok. Zanim ruszyliśmy na tor, zmusił mnie do myślenia. Kazał mi myśleć na torze i po zejściu z niego. Od tego zacząłem mam nadzieję, że i wam to pomoże. Wayne Rainey Każdy kto umie czytać i potrafi myśleć może wziąć tę książkę do ręki i nauczyć się jeździć szybciej. Cycle World Nie każdy może uczestniczyć w kursach organizowanych przez Code a, ale każdy kto się ściga powinien przeczytać tę książkę. Cycle Guide Przyspieszenie A Twist of the Wrist To pierwsza pozycja, która konsekwentnie, krok po kroku prowadzi motocyklistę czy to nowicjusza, weterana toru, właściciela cruisera, czy zawodnika dosiadającego superbike przez wszystko, co potrzebne do poprawy techniki jazdy. Ta książka zawiera podstawowe informacje dla każdego, kto chce nauczyć się lepiej pokonywać zakręty na motocyklu. Keith Code jest założycielem i dyrektorem California Superbike Cornering Schools. Trenował dziesiątki tysięcy motocyklistów z całego świata, od początkujących po członków zespołów fabrycznych. Jego książki, kursy i technika jazdy wyznaczają standardy szkoleniowe od ponad dwudziestu lat. Chyba nikt nie włożył tyle pasji i oddania w naukę techniki jazdy na motocyklu, co Keith. cena 42 zł ISBN 978-83-926387-2-8