Wsparcie efektywności energetycznej w latach 2014-2020 2020 ze środków w Unii Europejskiej Wrocław, 8 maja 2013 r.
Środki finansowe na sektor energetyki (EE i OZE) w latach 2007-2013 KATEGORIA INTERWENCJI ALOKACJA NA OZE I EE (mln EUR) PROCENTOWY UDZIAŁ ŚRODKÓW NA OZE I EE W ALOKACJI NA ENEREGTYKĘ W NSRO PROCENTOWY UDZIAŁ ŚRODKÓW NA OZE I EE W ALOKACJI NSRO OGÓŁEM OZE (KAT: 39, 40, 41,42) 835,9 36,03% 1,2% EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA (KAT: 43) 507,08 21,85% 0,75% PROCENTOWY UDZIAŁ ŚRODKÓW NA OZE I EE W NSRO ŁĄCZNIE 1,98 % CAŁY SEKTOR ENERGETYKI W NSRO 3,4% 2
Porównanie wysokości wsparci sektora energetyki w latach 2007-2013 i 2014-2020 Efektywność energetyczna i OZE: 2007-2013: alokacja na działania z zakresu EE i OZE w wysokości ok. 2% całej alokacji polityki spójności 2014-2020: MRR opiera się na kompromisie Rady minimum 10% alokacji EFRR (poza Mazowszem) Fundusz Spójności stanowić będzie 1/3 alokacji środków polityki spójności 2014-2020 dla Polski 3
Ring - Fencing RING-FENCING nakłada na państwa członkowskie minimalne poziomy alokacji na wskazane Cele Tematyczne. Jest to minimalny poziom alokacji na dany Cel Tematyczny w ramach funduszu, który został ustalony dla kategorii regionów: RING FENCING SŁABO ROZWINIETE LEPIEJ ROZWINIETE PRZEJŚCIOWE 4
Ring - Fencing Regiony mniej rozwinięte co najmniej 10% alokacji z EFRR (lub co najmniej 12% alokacji z EFRR oraz FS) zostanie przeznaczone na efektywność energetyczną i OZE Mazowieckie Regiony lepiej rozwinięte (Mazowsze) - co najmniej 20% alokacji z EFRR zostanie przeznaczone na efektywność energetyczną i OZE. 5
Cele tematyczne W latach 2014-2020, w Polsce realizowanych będzie celów tematycznych wskazanych w projektach rozporządzeń KE 1. wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji; 2. zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjnokomunikacyjnych; 3. podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury; 4. wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; 5. promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem; 6. ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów; 7. promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych; 8. wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników; 9. wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem; 10. inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie; 11. wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej. 6
Cel tematyczny 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach 1. Promowanie produkcji i dystrybucji odnawialnych źródeł energii; 2. Promowanie efektywności energetycznej i użycia OZE w przedsiębiorstwach; efektywność energetyczna w dużych przedsiębiorstwach i MŚP (zmniejszenie strat energii, ciepła, wody) 3. Wspieranie efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturach publicznych i sektorze mieszkaniowym; Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej oraz budynków mieszkaniowych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne w zakresie związanym m.in. z: ociepleniem obiektu, wymianą okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne, przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła), systemów wentylacji i klimatyzacji, systemów wodnokanalizacyjnych, instalacja OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, instalacja systemów chłodzących, w tym również z OZE. 4. Rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji na niskich i średnich poziomach napięcia; 7
Cel tematyczny 4 5. Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów, w szczególności na obszarach miejskich, w tym wspieranie zrównoważonego transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych; Wsparcie wynikające z planów gospodarki niskoemisyjnej dla różnych typów obszarów, obejmujące przykładowo: sieci ciepłownicze i chłodnicze, działania informacyjno-promocyjne dotyczące np. oszczędności energii oświetlenie miejskie, zrównoważona mobilność miejska - budowa, przebudowa infrastruktury transportu publicznego, zakup niskoemisyjnego taboru (szynowego, trolejbusowego, autobusowego), przebudowa infrastruktury miejskiej w celu ograniczania ruchu drogowego w centrach miast, kampanie promujące budownictwo zeroemisyjne. 6. Promowanie badań, innowacji i adaptacji do technologii niskowęglowych; 7. Promowanie wysokosprawnej kogeneracji energii cieplnej i elektrycznej w oparciu o popyt na użytkową energię cieplną; w tym np. budowa lub przebudowa jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu (w tym z OZE) 8
Warunkowość ex-ante Warunkowość ex-ante w projekcie rozporządzenia ramowego: Art. 17 rozporządzenia ramowego lista warunków, których spełnienie przez państwa członkowskie jest niezbędne do uruchomienia środków w poszczególnych celach tematycznych Załącznik IV do rozporządzenia ramowego tabela warunków; z tego następujące dotyczą efektywności energetycznej (wersja z kompromisu Rady) 9
Warunkowość ex-ante ENERGY EFFICIENCY - IMPLEMENTACJA DYREKTYW: 2012/27/EC - ON ENERGY EFFICIENCY amending Directives 2009/125/EC and 2010/30/EC and repealing Directives 2004/8/EC and 2006/32/EC 2010/31/EU - ON THE ENERGY PERFORMANCE OF BUILDINGS 2006/32/EC - ON ENERGY END USE EFFICIENCY AND ENERGY SERVICES 2004/8/EC - ON THE PROMOTION OF COGENERATION BASED ON A USEFUL DEMAND IN INTERNAL ENERGY MARKET 10
Krajowy Program Operacyjny Krajowy Program Operacyjny dotyczący gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałaniu i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego (z uwzględnieniem sektorów kultury i zdrowia) 11
Krajowy Program Operacyjny Podstawowe założenia 1. Zgodnie z założeniami Umowy Partnerstwa, przedmiotowy program jest jednym z sześciu krajowych programów operacyjnych; 2. Podejmuje interwencję w zakresie czterech głównych celów tematycznych: CT4, CT5, CT6 i CT7 i częściowo CT 9. 3. Realizuje wybrane priorytety inwestycyjne w obrębie ww. CT w obrębie CT4 priorytety inwestycyjne 4.1-4.5 i 4.7 w obrębie CT5 priorytety inwestycyjne 5.1-5.2 w obrębie CT6 priorytety inwestycyjne 6.1-6.6 w obrębie CT7 priorytety inwestycyjne 7.1-7.5 w obrębie CT9 priorytet inwestycyjny 9.1 (infrastruktura ochrony zdrowia) 4. Głównym źródłem finansowania będzie Fundusz Spójności oraz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego; 5. W sposób szczególny (dedykowana pula środków UE) będzie realizował wymiar miejski. 12
Krajowy Program Operacyjny Przedmiot wsparcia W obrębie CT4 przewiduje się m.in. następujący zakres interwencji: Produkcja i dystrybucja OZE; Wykorzystanie OZE w przedsiębiorstwach oraz infrastrukturze użyteczności publicznej; Inwestycje podnoszące efektywność energetyczną w przedsiębiorstwach (w tym wysokosprawna kogeneracja) oraz infrastrukturze użyteczności publicznej poprzez kompleksową termomodernizację, inwestycje w sieci ciepłownicze; Wdrażanie planów gospodarki niskoemisyjnej w ramach, których wsparcie będzie przeznaczone m.in. dla transportu miejskiego, sieci ciepłowniczej i chłodniczej; Działania miękkie, np. kampanie informacyjne. 13
Krajowy Program Operacyjny Harmonogram prac główne kamienie milowe Czerwiec 2013 Przygotowanie PO Grudzień 2013 Przekazanie PO do zatwierdzenia przez Radę Ministrów, a następnie oficjalne przekazanie do Komisji Europejskiej 14
Regionalne Programy Operacyjne możliwości wsparcia w zakresie gospodarki niskoemisyjnej 15
Regionalne Programy Operacyjne Podstawowe założenia 1. Zgodnie z założeniami Umowy Partnerstwa programy operacyjne będą realizowane w - 15 województwach zaliczanych do kategorii regionów słabiej rozwiniętych - w województwie mazowieckim zaliczanym do kategorii regionów lepiej rozwiniętych 2. Realizacja wybranych priorytety inwestycyjne w obrębie wszystkich CT (za wyjątkiem CT11 - Wzmacnianie EFS potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej) 3. Głównym źródłem finansowania będzie Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Europejski Fundusz Społeczny 4. Celem regionalnych programów operacyjnych będzie zwiększenie konkurencyjności regionów oraz poprawa jakości życia ich mieszkańców poprzez wykorzystywanie potencjałów regionalnych i skoncentrowane niwelowanie barier rozwojowych, w oparciu o strategie rozwoju województw, z naciskiem na regionalne strategie inteligentnej specjalizacji. 16
Regionalne Programy Operacyjne Przedmiot wsparcia W obrębie CT4 przewiduje się m.in. następujący zakres interwencji: Produkcja i dystrybucja OZE; Wykorzystanie OZE w przedsiębiorstwach, budynkach użyteczności publicznej i mieszkaniowych Inwestycje podnoszące efektywność energetyczną w przedsiębiorstwach (w tym wysokosprawna kogeneracja) oraz budynkach użyteczności publicznej i mieszkaniowych poprzez kompleksową termomodernizację, inwestycje w sieci ciepłownicze; Wdrażanie planów gospodarki niskoemisyjnej w ramach, których wsparcie będzie przeznaczone m.in. dla transportu miejskiego, oświetlenia miejskiego; Działania miękkie, np. kampanie informacyjne. 17
Gospodarka niskoemisyjna Założenia: redukcja emisji gazów cieplarnianych przynajmniej o 20% w stosunku do poziomu z 1990 roku; zwiększanie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; redukcja zużycia energii pierwotnej o przynajmniej 20%w stosunku do poziomów prognozowanych, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie poziomu efektywności energetycznej. 18
Plany gospodarki niskoemisyjnej Plan warunkiem uzyskania wsparcia w ramach PI 4.5 CT 4. Plany gospodarki niskoemisyjnej powinny stanowić integralną część nowotworzonych, bądź już istniejących planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną, bądź paliwa gazowe (lub założeń do tych planów) lub innych dokumentów (np. Miejskie Audyty Energetyczne) związanych z lokalnym bezpieczeństwem energetycznym, które wymagać będą aktualizacji. przy opracowywaniu planów warto korzystać z narzędzia wypracowanego w ramach, dofinansowanego przez NFOŚiGW, programu Apetyt na klimat realizowanego przez Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cites. 19
Plany niskoemisyjne Podstawowe wymagania wobec planu: Przyjęcie do realizacji uchwała Rady Gminy (WPI) Wskazanie mierników osiągnięcia celów Potwierdzenie realizacji celów do 2020 roku Odpowiednie źródła finansowania Plan wdrażania, monitorowania i weryfikacji (odpowiednie procedury) Kompleksowość planu Spójność z innymi planami/programami (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, założenia/plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, program ochrony powietrza) Zgodność z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (o ile jest to wymagane) 20
Plany gospodarki niskoemisyjnej Zadania inwestycyjne: Zużycie energii w budynkach/instalacjach (budynki i urządzenia komunalne, budynki i urządzenia usługowe niekomunalne, budynki mieszkalne), oświetlenie uliczne; zakłady przemysłowe poza EU ETS fakultatywnie. Zużycie energii w transporcie (transport publiczny, tabor gminny, transport prywatny i komercyjny, transport szynowy); Gospodarka odpadami w zakresie emisji nie związanej ze zużyciem energii (CH4 ze składowisk) fakultatywnie. Produkcja energii zakłady/instalacje do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu, z wyłączeniem instalacji objętej EU ETS. Zadania nieinwestycyjne Planowanie miejskie, zamówienia publiczne, strategia komunikacyjna, promowanie gospodarki niskoemisyjnej, etc. 21
Europejski Trybunał Obrachunkowy Opłacalność inwestycji w efektywność energetyczną realizowanych w ramach Polityki Spójności - Raport 2012 Główny wniosek: powinna zostać przeprowadzona właściwa identyfikacja potrzeb i możliwości pod kątem opłacalności (costeffectiveness), czyli powinny zostać zachowane odpowiednie relacje pomiędzy zaalokowanymi funduszami a rezultatami np. oszczędnością energii. Stanowisko KE: Potencjalnie pomiędzy wynikami oceny potrzeb a analizy pod kątem opłacalności może zachodzić konflikt. Faktyczna ocena potrzeb może prowadzić do wyznaczenia innych priorytetów niż w przypadku oceny pod kątem opłacalności. 22
Efektywność Energetyczna wyzwania dla Polski Brak spójnej, kompleksowej wizji, popartej polityczną deklaracją, na poziomie lokalnym na temat tego co i kiedy chcemy osiągnąć w zakresie efektywności energetyczne brak lokalnych planów gospodarki niskoemisyjnej zawierających działania Strategii Europa 2020 Niedostateczne wiedza z zakresu efektywności energetycznej konieczność wsparcie Regionalnych Agencji Energetycznych Konieczność tworzenia nowych mechanizmów finansowych bardziej uwzględniających instrumenty inżynierii finansowej, które mogą pomóc w niezadłużaniu się JST (np. Formuła ESCO) i wygenerować środki po 2020 roku. Konieczność wprowadzenia bodźców finansowych (na poziomie lokalnym i centralnym) w postaci ulg podatkowych zachęcających do rozwoju gospodarki niskoemisyjnej. Brak współpracy pomiędzy JST, przedsiębiorcami i instytucjami badawczo rozwojowymi i naukowymi konieczność tworzenia lokalnych/regionalnych platform współpracy, dzięki którym nastąpi przepływ wiedzy od pomysłu do jego zastosowania. 23
Dziękuję za uwagę www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.mrr.gov.pl zakładka Fundusze Europejskie 2014-2020 24