Pracownia Architektury Krajobrazu, ul. Piotra Skargi 2, 05-270 Marki, tel/fax: (+4822) 7812150, e-mail:bartman@autograf.pl ŁAZIENKI KRÓLEWSKIE W WARSZAWIE PROJEKT WYKONAWCZY KOMPOZYCJI I DOBORU GATUNKOWEGO ROŚLINNOŚCI OGRODU MODERNISTYCZNEGO GEOMETRYCZNEGO I OGRODU MODERNISTYCZNEGO NATURALISTYCZNEGO Zamawiający: Muzeum Łazienki Królewskie Zespół Pałacowo Ogrodowy ul. Agrykola 1, 00-460 Warszawa AKTUALIZACJA INWENTARYZACJI I PROJEKT GOSPODARKI ISTNIEJĄCYM DRZEWOSTANEM Autorzy: Edward Bartman prof. dr inż. arch. krajobrazu Paweł Bartman mgr inż. arch. krajobrazu Zuzanna Bartman stud. arch. krajobrazu Marzec 2012 r. EGZ. NR
1 CZĘŚĆ OPISOWA: 1. Informacje wstępne 1.1. Dane podstawowe 1.2. Materiały wyjściowe 1.3. Przedmiot opracowania 1.4. Lokalizacja terenu opracowania 1.5. Ochrona zabytków 2. Cel i zakres opracowania. 3. Metodyka. 4. Charakterystyka ogólna drzewostanu. 5. Założenia do projektu gospodarki istniejącym drzewostanem. 6. Tabela inwentaryzacyjna. 7. Tabela gospodarki istniejącym drzewostanem. CZĘŚĆ RYSUNKOWA: 1. Aktualizacja inwentaryzacji drzewostanu, skala 1:500, rys. nr I-01 2. Projekt gospodarki istniejącym drzewostanem, skala 1:500, rys. nr I-02.
2 1. Informacje wstępne 1.1. Dane podstawowe Obiekt: Muzeum Łazienki Królewskie ul. Agrykola 1, 00-460 Warszawa Inwestor: Muzeum Łazienki Królewskie Zespół Pałacowo Ogrodowy ul. Agrykola 1, 00-460 Warszawa Jednostka projektująca: BARTMAN, Paweł Bartman Pracownia Architektury Krajobrazu ul. Piotra Skargi 2, 05-270 Marki 1.2. Materiały wyjściowe - Umowa Nr 20/01/2012 r/k, z dnia 31 stycznia 2012 r. oraz Aneks nr 1 z dn. 8 marca 2012 r. - Studium historyczne i dezyderaty konserwatorskie modernistycznego założenia ogrodowego w Łazienkach Królewskich w Warszawie, autor: dr Andrzej Michałowski, grudzień 2010 r. - Koncepcja Rewaloryzacji Otoczenia Nowej Oranżerii, Ogrodu Modernistycznego, Terenu Hipodromu, Fragmentu Alei Chińskiej (Drogi Wilanowskiej), opracowana przez prof. dr inż. arch. krajobrazu Edwarda Bartmana i mgr inż. arch. krajobrazu Pawła Bartmana w grudniu 2010 r. - Opinia Stołecznego Konserwatora Zabytków nr KZ-ZZ-MJA-4120-2-3-11 z dnia 25.03.2011 r. - Mapa zasadnicza de celów projektowych wykonana przez: Pracownia Geodezyjna Gradus ul. Dragonów 6/60, Warszawa - Inwentaryzacja zieleni istniejącej na terenie Parku Łazienki Królewskie opracowana przez Ekoprojekt Autorska Pracownia Architektury Krajobrazu, mgr inż. arch. krajobrazu Regina Ekielska-Obara, styczeń 2011 r. - Wytyczne i uzgodnienia z Inwestorem. - ustawa o Ochronie Przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880). 1.3. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest inwentaryzacja drzewostanu oraz projekt gospodarki istniejącym drzewostanem w Łazienkach Królewskich w Warszawie Ogród Modernistyczny Geometryczny i Ogród Modernistyczny Naturalistyczny. Opracowanie obejmuje: - aktualizację inwentaryzacji drzewostanu w oparciu o opracowaną w styczniu 2011 r. Inwentaryzację zieleni istniejącej na terenie Parku Łazienki Królewskie autorstwa Ekoprojekt Autorska Pracownia Architektury Krajobrazu, mgr inż. arch. krajobrazu Regina Ekielska-Obara - projekt gospodarki istniejącym drzewostanem, związany z planowaną rewaloryzacją Ogrodu Modernistycznego. 1.4. Lokalizacja terenu opracowania Teren opracowania obejmuje całkowity obszar Ogrodu Modernistycznego Geometrycznego
3 zawarty pomiędzy: Aleją Chińską, ogrodzeniem od strony ul. Gagarina, kanałem parkowym oraz alejką rozgraniczającą Ogród Nowej Oranżerii i Ogród Modernistyczny. Granice opracowania przedstawiono graficznie na planach w skali 1:500, rys: I-01; I-02. 1.5.Ochrona zbytków Zespół pałacowo- parkowy Łazienki Królewskie w Warszawie został wpisany do rejestru zabytków Miasta Stołecznego Warszawy pod nr rejestru 2/1 1 lipca 1965 r. na mocy Decyzji w Sprawie Wpisania Dobra Kultury do Rejestru Zabytków na podstawie art. 5 pkt 1 art. 8 ust.1 pkt. 2 i art. 14 ust. 1 pk.t 1 ustawy z dnia 15 lutego 1962 o ochronie dóbr kultury i o muzeach) Dz. U. nr 10, poz.48 i z 1983 r. nr 38, poz. 173) oraz art.104 kpa. Niniejszy projekt został pozytywnie zaopiniowany przez Stołecznego Konserwatora Zabytków na etapie koncepcji (pismo L. dz. KZ-22-MJA-4120-2-3-11 z dnie 25.03.2011. 2. Cel i zakres opracowania. Celem niniejszego opracowania jest zinwentaryzowanie drzew i krzewów w określonym opracowaniem obszarze. Inwentaryzacja stanowi podstawę do opracowania projektu gospodarki istniejącym drzewostanem związanej z planowaną rewaloryzacją tej części parku. Obszar opracowania obejmuje wybrane kwatery z rejonu B, oznaczone nr od 25 do 48. Inwentaryzacją objęto wszystkie drzewa i krzewy znajdujące się w obszarze opracowania. 3. Metodyka. Prace pomiarowe w terenie przeprowadzono w lutym i marcu 2012 r. Pierśnice drzew (obwód pnia na wysokości 1,30 m) pomierzono taśmą geodezyjną; zasięgi koron i wysokości drzew zostały określone pomiarami oraz metodą szacunkowo- porównawczą. Oceniono i opisano stan zdrowotny poszczególnych drzew oraz istotne cechy pokroju. W celu uczytelnienia opracowania, obszar opracowania podzielony jest na kwatery. Podział kwater jest zgodny z przyjętym we wcześniejszych opracowaniach i stosowanym przez administrację Parku Łazienki Królewskie. Kwatery rejonu B, oznaczone nr od 25-40 oraz 43-48 opracowano jako aktualizację inwentaryzacji opracowanej w styczniu 2011 r, zwiększając zakres opracowania kwatery nr 48. W kilku przypadkach poprawiono na prawidłowe oznaczenia rodzajowe i gatunkowe drzew i krzewów, zasięgi koron i powierzchnie krzewów. Kwatery nr 41 i 42 opracowano w całości jako nową inwentaryzację. Drzewa i krzewy, które nie zostały wykazane na dostarczonej mapie sytuacyjno-wysokościowej, a które objęto pomiarami, zostały naniesione na mapę za pomocą pomiarów bezpośrednich w terenie. Podając powierzchnię zajmowaną przez grupy krzewów uwzględniono procent pokrycia terenu. Pomierzonym drzewom i krzewom nadano numer inwentaryzacyjny, a wyniki pomiarów terenowych ujęto w tabelach inwentaryzacyjnych oraz na mapie sytuacyjno wysokościowej w skali 1:500. 4. Charakterystyka ogólna drzewostanu. Istniejący drzewostan jest gatunkowo różnorodny, z dużym udziałem kasztanowców, klonów, lip oraz grabów. W mniejszej ilości występują: jesiony, robinie, wiązy, topole, dęby, świerki, jabłonie ozdobne oraz ałycze. Występują również: brzozy, olchy, sosny, platan, cisy, żywotniki, orzech, buki oraz czeremcha.
4 Istniejące krzewy to głównie: lilaki, jaśminowce, śnieguliczka, forsycja, porzeczka alpejska, bez czarny, suchodrzew. Występują również: ognik, leszczyna, ligustr, rokitnik, dereń, tawuła, trzmielina, berberys oraz róża. Drzewostan w większości stanowią drzewa 60-80-letnie. Młodsze drzewa to w dużej części nasadzenia z lat 70-tych i 80- tych XX wieku oraz samosiewy wiązu, klonu pospolitego, robinii oraz krzewy ałyczy i bzu czarnego. Pojedynczo występują drzewa ponad 100-letnie. Przez ostatnie 60 lat nie prowadzono prawidłowej gospodarki drzewostanowej. Drzewa rosnące w zbyt dużym zagęszczeniu posiadają słabo rozwinięte i wysoko osadzone korony. Jest to przyczyną ich niskiej wartości asymilacyjnej i przyrodniczej. Wzajemne kolizje koron powodują deformacje pokroju, liczne uszkodzenia konarów i gałęzi. W zwartych drzewostanach brak jest podszytu i runa. Krzewy rosnące w cieniu pod koronami drzew charakteryzują się luźnym, zdeformowanym pokrojem. Pozostałe krzewy zatraciły swoje walory przyrodnicze i ozdobne. W obszarze ogrodu geometrycznego, topole i część grabów mają silnie zredukowane korony cięciami pielęgnacyjnymi. Rosnące tu lilaki w większości przypadków dobiegają kresu aktywności biologicznej, a młodsze mają uszkodzone podstawy pni (prawdopodobnie wynik uszkodzeń podczas koszenia trawników). Formowane żywopłoty, zwłaszcza grabowe nie są jednorodnie zagęszczone, często z wrośniętymi innymi gatunkami (wiąz, bez czarny, śnieguliczka). W tabeli inwentaryzacyjnej dla wszystkich pozycji określono ogólny stan zdrowotny (dobry, średni, zły) oraz opisano widoczne uszkodzenia, oznaki obecności chorób grzybowych lub szkodników, istotne cechy pokroju. 5. Założenia do projektu gospodarki istniejącym drzewostanem. Gospodarkę drzewostanem opracowano w związku z planowaną rewaloryzacją ogrodu modernistycznego. Polegać to będzie na przywróceniu pierwotnej kompozycji, poprawie ogólnej zdrowotności i struktury drzewostanu oraz stworzeniu warunków dla wprowadzenia odpowiednich nowych roślin. Dąży się do ukształtowania świetlistych drzewostanów, wprowadzenia podszytu i runa parkowego, co wpłynie również korzystnie na fitoklimat dla rekreacji parkowej. Podczas typowania drzew i krzewów do usunięcia brano przede wszystkim pod uwagę przywrócenie pierwotnej kompozycji oraz stworzeniu warunków dla wprowadzenia odpowiednich nowych roślin przyjmując jako główne kryteria: ocenę stanu zdrowotnego, brak warunków do dalszego rozwoju, poprawa warunków rozwoju cennych drzew sąsiednich, kolizje z projektowanymi nowymi nasadzeniami oraz drogami i ścieżkami parkowymi. W projekcie gospodarki wykazano pozycje do usunięcia oraz pielęgnacji. 6. Tabela inwentaryzacyjna. Symbole i oznaczenia użyte w tabeli inwentaryzacyjnej: - RP h=0 3m o szer. 20cm - rana pnia na wysokości od 0m do 3m o szerokości 20cm - RKP h=1.5m (Ø=10cm) - rana kory pnia na wysokości 1.5m o średnicy 10cm - pochylenie 30 S - pień drzewa odchylony od pionu pod kątem 30 w kierunku południowym (użyto powszechnych symboli kierunków stron świata) - korona jednostronna na W - korona rozbudowana tylko od strony zachodniej (użyto powszechnych symboli kierunków stron świata) - Y= 1.2m - rozwidlenie pnia na wysokości 1.2 m - korona luźna - korona cechująca się częściowym brakiem głównych konarów, słabo zagęszczona
5 - korona uboga - korona składająca się głównie z drobniejszych konarów i gałęzi o słabym zagęszczeniu 7. Tabela gospodarki istniejącym drzewostanem. Edward Bartman prof. dr inż. arch. krajobrazu Paweł Bartman mgr inż. arch. krajobrazu Zuzanna Bartman stud. arch. krajobrazu Uwaga: Realizacja projektu zgodnie z zaleceniem Inwestora ma nastąpić w dwóch etapach, granicę etapów przedstawiono ma planie sytuacyjno-wysokościowym w skali 1:500, rys. nr I-02. Szczegółowy bilans każdego z etapów zgodnie z załączonymi przedmiarami.