Bruksela, 24 sierpnia 2009 r. (02.09) BUDYNEK RÉSIDENCE PALACE Informacje dotyczące projektu. Geneza projektu W 2000 roku, podczas posiedzenia w Nicei, Rada Europejska postanowiła, że od przełomu lat 2002 i 2003 wszystkie jej obrady będą się odbywać w Brukseli. Jako że negocjacje dotyczące wielkiego rozszerzenia Unii Europejskiej były już wtedy mocno zaawansowane, Rada Unii Europejskiej opracowała szeroko zakrojony program budowlany, aby sprostać tym nowym potrzebom. W ramach tego programu, w latach 200 2006, przeprowadzono istotne prace adaptacyjne w budynku Justus Lipsius, tak aby można tam było gościć delegacje nowych państw członkowskich, organizować posiedzenia Rady Europejskiej, a także gościć obsługujących je przedstawicieli mediów audiowizualnych i prasy. Również zgodnie z tym programem w 2003 roku Rada postanowiła nabyć budynek Lex, w którym od 2007 roku pracują wszystkie służby językowe Sekretariatu Generalnego. Okazało się jednak, że mimo wszelkich adaptacji, budynek Justus Lipsius nie może spełnić wszystkich wymogów bezpieczeństwa oraz wymogów funkcjonalnych związanych z organizacją posiedzeń Rady Europejskiej. Dlatego też Rada Europejska podczas obrad w marcu 2004 roku pozytywnie odniosła się do propozycji rządu belgijskiego przekazania jej po przeprowadzeniu renowacji i przebudowy zgodnie z programem, który miała sporządzić Rada bloku A kompleksu budynków Résidence Palace. Chodzi tutaj o budynek położony przy rue de la Loi, między budynkiem Justus Lipsius a budynkiem Lex. Posiedzenia na szczycie, w których biorą udział szefowie państw lub rządów państw członkowskich Unii Europejskiej, którym towarzyszą ministrowie spraw zagranicznych, a także przewodniczący i jeden z członków Komisji Europejskiej.
Wykaz potrzeb zatwierdzony przez Radę obejmował utworzenie sal, w których odbywałyby się posiedzenia Rady Europejskiej, Rady Unii Europejskiej i innych organów wysokiego szczebla, pomieszczeń dla prezydencji, delegacji państw członkowskich oraz dla Sekretariatu Generalnego, jak również pomieszczeń restauracyjnych i recepcji. W programie tym określono ponadto wymogi w zakresie funkcjonalności i bezpieczeństwa, wymogi koncepcyjne oraz techniczne, jak również wymogi dotyczące zrównoważonego rozwoju. Na podstawie tego właśnie programu w 2004 roku Sekretariat Generalny Rady ogłosił pod egidą Międzynarodowego Związku Architektów europejski konkurs w zakresie architektury i inżynierii. W styczniu 2005 roku do udziału w konkursie wybrano we współpracy z Urzędem ds. zarządzania nieruchomościami 2 25 zespołów autorów projektów. Następnie, w czerwcu 2005 roku, międzynarodowe jury powołane przez Radę wybrało spośród 25 zgłoszonych projektów 7 koncepcji; ich autorów zaproszono do udziału w drugim etapie konkursu. 2 Ze względu na poważne prace adaptacyjne przeprowadzone niedawno w budynku Justus Lipsius Rada zdecydowała, że centrum prasowe pozostanie w tym gmachu, a w budynku Résidence Palace zostaną utworzone dodatkowe pomieszczenia dla prasy. Wyznaczony przez państwo belgijskie w celu zapewnienia nadzoru nad realizacją projektu. 2
Ostatecznie 2 września 2005 r. jury wyłoniło laureata konkursu spółkę joint venture Philippe Samyn & Partners - Studio Valle Progettazioni - Buro Happold, architekci i inżynierowie. Rada zwróciła się następnie do państwa belgijskiego, by zawarło z tą spółką umowę dotyczącą studium nowego projektu. 2. Koncepcja budynku Budynek Résidence Palace powstał w latach 922 927; jego inwestorem był Lucien Kaisin, a autorem projektu szwajcarski architekt Michel Polak. Projekt ten obejmował luksusowe apartamenty oraz związaną z nimi infrastrukturę. Po drugiej wojnie światowej budynek przekształcono na biura, które wykorzystywały belgijskie służby państwowe. Pod koniec lat sześćdziesiątych, w ramach modernizacji dzielnicy w związku z konstrukcją linii metra pod rue de la Loi, od strony tej ulicy dobudowano nową aluminiową fasadę; pracami kierowali synowie Michela Polaka. Wreszcie w 988 roku zburzono wschodnią część budowli, by umożliwić konstrukcję budynku Justus Lipsius. Pierwotne fasady budynku Résidence Palace, wejścia oraz główny korytarz parteru należą obecnie do belgijskiego dziedzictwa narodowego. Teatr, basen, restaurację, sklepy, usługi hotelarskie. 3
Wspomniany wcześniej zespół Samyn/Valle/Happold zaplanował zgodnie z przepisami zagospodarowania przestrzennego powiększenie budynku od strony północno-wschodniej (przy rue de la Loi) polegające na dobudowaniu dwóch nowych fasad, które nadadzą pierwotnemu układowi budowli w kształcie litery L formę sześcianu. W atrium pomiędzy tymi nowymi fasadami a starym budynkiem będzie się znajdować wejście główne i kawiarnia, a także nowa przestrzeń w kształcie urny, w której znajdą się sale konferencyjne. Philippe Samyn & Partners - Studio Valle Progettazioni - Buro Happold Nowa północno-wschodnia fasada będzie podwójna, a jej zewnętrzną część będzie tworzyć mozaika odrestaurowanych starych drewnianych okien pochodzących z różnych krajów Europy. Ponownemu wykorzystaniu tych starych tradycyjnych ram okiennych przyświecały dwa cele architektoniczne: przyczynienie się do zrównoważonego rozwoju i zobrazowanie kulturowego zróżnicowania Unii. Mozaika ta będzie ponadto stanowić pierwszą akustyczną i termiczną warstwę izolacyjną przestrzeni wewnętrznej. Nowa fasada otaczająca atrium i część budynku w kształcie urny, w której znajdą się sale konferencyjne, będą tworzyć miejską latarnię europejski punkt odniesienia na mapie miasta. Philippe Samyn & Partners - Studio Valle Progettazioni - Buro Happold Pod kierownictwem firmy Philippe Samyn & Partners, architekci i inżynierowie, przedstawiciela i koordynatora zespołu przeprowadzającego studium. 4
Wewnętrzna przestrzeń w kształcie urny symbolizująca płomień latarni zapewni minimalną wymaganą powierzchnię użytkową dla każdego z pomieszczeń: od sali prasowej na poziomie R+ do najmniejszej sali przeznaczonej na oficjalne posiłki na poziomie R+, przez wielkie sale konferencyjne z kabinami dla tłumaczy ustnych znajdujące się na pośrednich piętrach. Każde z pięter urny będzie mieć kształt elipsy; piętra będą się różnić rozmiarami, lecz będą mieć ten sam środek i te same główne osie. Konstrukcja tego obiektu będzie w pełni symetryczna, choć nie będzie sprawiać takiego wrażenia. Philippe Samyn & Partners - Studio Valle Progettazioni - Buro Happold Nowa fasada utworzona z odrestaurowanych starych okien obrazuje jeden ze sposobów, w jaki zespół projektantów uwzględnił życzenie Rady, aby jej nowa siedziba odwoływała się do idei zrównoważonego rozwoju. Inne elementy projektu nawiązujące do tej koncepcji obejmują zachowanie i renowację jak największej części zabytkowego budynku, parasol z paneli fotoelektrycznych idea w głównej mierze ukierunkowana na wykorzystanie materiałów naturalnych i odnawialnych, energooszczędne instalacje techniczne oraz wykorzystanie wód deszczowych. Budynek Résidence Palace będzie ponadto pierwszą budową w Belgii, która ma być na bieżąco monitorowana przez kontrolerów zewnętrznych tak, aby mógł uzyskać certyfikat wysokiej jakości środowiskowej. Należy także zauważyć, że koncepcja nowego budynku uwzględnia konstrukcję nowej podziemnej linii kolejowej, a także powiększenie i przebudowę wielofunkcyjnego dworca Schuman. Prace te zmniejszą powierzchnię podziemi obecnego budynku Résidence Palace o około jedną trzecią, a nowe roboty prowadzone pod ziemią będą wymagać istotnego wzmocnienia zabytkowego budynku oraz wysoce specjalistycznych struktur metalowych wspierających nowe konstrukcje (zwłaszcza urnę i fasady atrium). 5
3. Aspekty umowy W listopadzie 2005 roku po zakończeniu wspomnianego konkursu w zakresie architektury i inżynierii państwo belgijskie i Unia Europejska zawarły protokół ustaleń z myślą o realizacji projektu renowacji i przebudowy bloku A kompleksu Résidence Palace. Następnie w marcu 2009 roku, po uzyskaniu pozwoleń środowiskowego i budowlanego, obie strony zawarły ostateczną umowę. Umowa ta, określająca prawa i obowiązki stron podczas realizacji projektu aż do chwili przekazania własności ukończonego budynku, obejmuje następujące istotne elementy: wymogi, które należy spełnić podczas realizacji projektu: program potrzeb, wymogi w zakresie jakości, zagospodarowania terenu, monitorowania studium; ustalenia dotyczące finansowania realizacji projektu: budżet, prefinansowanie przez państwo belgijskie, zwrot kosztów przez Radę; warunki sprzedaży ukończonego budynku; harmonogram prac oraz terminy, których należy dotrzymać; warunki współpracy pomiędzy Urzędem ds. zarządzania nieruchomościami reprezentującym państwo belgijskie jako inwestora projektu z jednej strony a Radą z drugiej strony. 4. Stan realizacji projektu (lipiec 2009 roku) Zakończono usuwanie azbestu i wyburzanie. Trwa budowa fundamentów. Trwa procedura udzielania zamówień na przebudowę obiektu. 6
5. Fakty 5.. Powierzchnia: Powierzchnia brutto: część nadziemna: 54 265 m² część podziemna: 6 780 m² Powierzchnia użytkowa: sale konferencyjne i sale posiedzeń: 4 672 m² pomieszczenia dla prezydencji i delegacji: 8 236 m² pomieszczenia dla przedstawicieli mediów : 550 m² pomieszczenia dla Sekretariatu Generalnego: 6 652 m² pomieszczenia restauracyjne i recepcja: 5 795 m² miejsca parkingowe: 47 5.2. Terminy: Ogłoszenie europejskiego konkursu w zakresie architektury i projektu: sierpień 2004 rok Ogłoszenie laureata konkursu: wrzesień 2005 rok Zatwierdzenie koncepcji projektu: maj 2006 rok Zatwierdzenie projektu wstępnego: marzec 2007 rok Rozpoczęcie usuwania azbestu i wyburzania: listopad 2007 rok Uzyskanie pozwolenia środowiskowego: kwiecień 2008 rok Uzyskanie pozwolenia budowlanego: maj 2008 rok Początek prac podziemnych (fundamenty): grudzień 2008 rok Zatwierdzenie dokumentacji dotyczącej udzielenia zamówień na przebudowę obiektu: maj 2009 rok Udzielenie zamówienia publicznego na przebudowę obiektu: planowane na październik 2009 roku Oddanie budynku do użytkowania: planowane na początek drugiego półrocza 203 roku. 5.3. Budżet: Umowa przewiduje, że państwo belgijskie przekaże Radzie grunt i znajdujące się na nim zabudowania za symboliczną kwotę jednego euro. Budżet projektu (koszty robót, studium i usługi dodatkowe), który ma sfinansować Rada, ustalono na kwotę 240 mln EUR w cenach z stycznia 2004 r. Założenia budżetu są nadal realizowane, chociaż sam budżet wzrósł w międzyczasie do 35 mln EUR w związku z przewidzianą w umowie waloryzacją cen. W budżecie tym właściwe prace związane z przebudową wyceniono na 240 mln EUR. Pomieszczenia uzupełniające główne centrum prasowe, które pozostaje w budynku Justus Lipsius. 7