Seminarium Dyplomowe Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych dr hab. inż. Piotr J. Chrzan; pchrzan@pg.gda.pl Pokój EM211 ul. Jana III Sobieskiego 7
Przedmioty ochrony własności przemysłowej Zgodnie z polskim prawem do przedmiotów własności przemysłowej zaliczamy: projekty wynalazcze, w tym wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografia układu scalonego, znaki towarowe, nazwy pochodzenia (chronione nazwy pochodzenia oznaczenia geograficzne), zwalczanie nieuczciwej konkurencji, know-how 2
Wynalazki Są rozwiązaniem określonego problemu mającego charakter techniczny, niewynikający w sposób oczywisty ze stanu techniki. Jest to coś co zostało wymyślone i skonstruowane, w przeciwieństwie do odkrycia czegoś co już istniało, lecz nie było znane (np. odkrycia geograficzne, astronomiczne). Wynalazki muszą spełniać cztery przesłanki: nowości (w skali światowej), są nieoczywiste (znawca nie może do niego dojść bez wysiłku twórczego, niezbędny jest pewien element zaskoczenia), posiadają techniczny charakter, nadają się do przemysłowego stosowania (są użyteczne). 3
Wynalazki Opis wynalazku powinien przedstawić go na tyle jasno i wyczerpująco, aby znawca mógł ten wynalazek urzeczywistnić. 4
Wynalazki Za wynalazki nie uważa się: teorii naukowych i metod matematycznych (natomiast nie ma przeszkód do opatentowania rozwiązania, które je wykorzystuje), wytworów o charakterze jedynie estetycznym, wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana, przedstawiania informacji, sposobów leczenia/diagnozowania ludzi i zwierząt (chociaż udziela się patentów na sposób wytwarzania lekarstwa). 5
Wzory użytkowe Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzorami użytkowymi mogą być np.: uchwyt grzejnika, rower, pudełko na cukierki, lampa, zamek do drzwi. 6
Wzory przemysłowe Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać (design) wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, strukturę lub materiał wytworu oraz jego dekorację. Wzór przemysłowy stanowi połączenie bardziej lub mniej estetycznych elementów z funkcją jaką dany produkt pełnić powinien, co prowadzi do zwiększenia jego atrakcyjności, np.: wzór samochodu, wzór szpilki. 7
Znaki towarowe Znak towarowy to każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znakiem towarowym może być w szczególności : wyraz, rysunek, forma przestrzenna, melodia lub sygnał dźwiękowy. Samo oznaczenie nie jest znakiem towarowym. Dopiero związane z usługą lub towarem nadaje mu charakter prawny znaku towarowego. 8
Topografie układów scalonych Przez topografię układu scalonego rozumie się rozwiązanie polegajce na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego. Przez układ scalony rozumie się jedno- lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego, tworzącego ciągłą warstwę ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych, w celu spełnienia funkcji elektronicznych. 9
Know -how Know-how to nieujawnione do wiadomości publicznej istotne praktyczne informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne instytucji lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą. Są one wynikiem doświadczenia i badań, jak np. receptury, sposoby wytwarzania. Podejmowany jest przez instytucje w sytuacji gdy : przedmiot utajnienia nie posiada zdolności do ochrony patentowej, jego cykl życia jest krótki, jego publiczne ujawnienie, które wiąże się z ochroną patentową jest niekorzystne. 10
Projekt racjonalizatorski Przedsiębiorca może uznać za projekt racjonalizatorski każde rozwiązanie nadające się do wykorzystania, niebędące wynalzkiem podlegającym opatentowaniu, wzorem użytkowym, wzorem przemysłowym lub topografią układu scalonego. W regulaminie, przedsiębiorca określa co najmniej, jakie rozwiązania i przez kogo dokonane uznaje się w przedsiębiorstwie za projekty racjonalizatorskie, a także sposób przyjmowania i realizacji zgłoszonych projektów oraz zasady wynagradzania twórców. Uznanie rozwiązania za projekt racjonalizatorski zależy od przedsiębiorcy. 11
Przykład otwieracz puszki - patent napój - tajemnica produkcji (know-how) kształt puszki - wzór przemysłowy metoda wytwarzania puszki - patent oznaczenie - znak towarowy projekt graficzny puszki prawa autorskie 12
Literatura 1. J. Sieńczyło-Chlabicz (red.): Prawo własności intelektualnej; Wydawnictwo Lexis-Nexis, Warszawa 2009. 2. T. Augustyniak : Zarządzanie własnością intelektualną; Materiały szkoleniowe, Elbląski Uniwersytet Robotniczy 2014. 13