MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 62, 1, (2010), 87-92 www.ptcer.pl/mccm P ytki polerowane i rekty kowane jako przyk ad p ytek ceramicznych wysoko przetworzonych BOGUMI PREDO Niezale ny ekspert z bran y p ytek ceramicznych e-mail: boogman@poczta.fm Streszczenie P ytki polerowane i rekty kowane s przyk adem p ytek wysoko przetworzonych, które doskonale zosta y przyj te przez klientów i nadal zdobywaj liczne grono zwolenników. Ciekawie zaprojektowane pomieszczenie z wykorzystaniem tych p ytek jest du o bardziej atrakcyjne ni w przypadku zastosowania p ytek tradycyjnych. G ówn ich zalet jest idealne wyko czenie powierzchni i kraw dzi oraz efekt lustrzanej powierzchni i jednolitej ciany daj cy wra enie u o enia p ytek bez fugi. W artykule przedstawiono sposób produkcji p ytek polerowanych i rekty kowanych, pokazano ró nice pomi dzy takimi p ytkami i p ytkami tradycyjnymi oraz wskazano praktyczne uwagi dotycz ce monta u, a tak e pó niejszej eksploatacji p ytek polerowanych i rekty kowanych. S owa kluczowe: p ytki rekty kowane, p ytki polerowane POLISHED AND RECTIFIED TILES AS AN EXAMPLE OF HIGHLY PROCESSED CERAMIC TILES The polished and recti ed tiles are an example of highly processed tiles, which have received an excellent welcome from the Clients and still win a great number of supporters. A room designed in an interesting manner, where these tiles were used, is much more attractive than in the case of application of traditional tiles. Their main advantage is an ideal nishing of the surface and edges as well as the effect of mirror surface and uniform wall, giving an impression of laying the tiles without a joint. The paper presents a method of manufacturing the polished and recti ed tiles, demonstrates differences between these and traditional tiles, and provides practical clues in regard to assembly and further use of the polished and recti ed tiles. Keywords: Recti ed tiles, Polished tiles Wst p Producenci poszerzaj c swoj ofert p ytek ceramicznych od pewnego czasu produkuj p ytki rekty kowane i polerowane. Tego rodzaju p ytki wysoko przetworzone daj wi ksze mo liwo ci projektantom pomieszcze w kreowaniu stylu azienek, salonów i kuchni. Klienci coraz cz ciej wybieraj p ytki rekty kowane i polerowane do swoich pomieszcze. Proces rekty kacji p ytek polega na szlifowaniu ich kraw dzi, w wyniku czego p ytki uzyskuj bardzo dok adne wymiary oraz bardziej estetyczny wygl d. Proces polerowania polega na szlifowaniu i polerowaniu powierzchni p ytek nadaj c im odpowiedni stopie g adko ci. W praktyce p ytki rekty kowane pozwalaj na stosowanie minimalnych szeroko- ci fug, co jest coraz cz ciej wybierane przez klientów na etapie projektowania pomieszcze. Proces rekty kacji i polerowania odbywa si na mokro z u yciem wody w obiegu zamkni tym, która jest oczyszczana i wykorzystywana powtórnie do produkcji. Polerowanie i rekty kacja p ytek ceramicznych Proces polerowania przebiega w nast puj cych etapach: etap I szlifowanie powierzchni p ytek za pomoc zespo- u obracaj cych si wa ków i g owic obrotowych pokrytych cierniwem diamentowym, etap II polerowanie powierzchni p ytek za pomoc obracaj cych si g owic poleruj cych o ró nej ziarnisto ci zainstalowanych w nich kamieni poleruj cych. Uk ad wa ków i g owic mo e by ró ny. Przyk adow kolejno dla pierwszego etapu procesu polerowania pokazano na Rys. 1. Rys. 1. Uk ad: wa ek wa ek g owica wa ek g owica g owica. Fig. 1. Arrangement: roll roll head roll head head. Proces rekty kacji przebiega w nast puj cych etapach: etap I szlifowanie kraw dzi p ytek za pomoc tarcz diamentowych, etap II fazowanie kraw dzi p ytek za pomoc tarcz diamentowych (nie wyst puje w przypadku p ytek szkliwionych). W procesie produkcji mo na wytwarza p ytki tylko rekty kowane oraz rekty kowane i polerowane. Niezale nie od wariantu, na ko cu procesu obróbki mechanicznej nast puje osuszanie p ytek. Nast pnie transportowane s one na wydzia sortowni, gdzie poddawane s ocenie wg przyj - 87
B. PREDO tych kryteriów sortowania. Potem nast puje pakowanie p ytek i magazynowanie wyrobu gotowego na 7 polach odk adczych dzia u handlu. Na Rys. 2 pokazano schemat blokowy procesu polerowania i rekty kowania p ytek ceramicznych przebiegaj cy na jednej linii produkcyjnej. Rys. 3. Pobieranie p ytek z rega u na lini polerowania i rekty kacji. Fig. 3. Collecting the tiles from the rack to the polishing and recti- cation line. Rys. 4. Szlifowanie powierzchni p ytek. Fig. 4. Grinding a layer of tiles. Rys. 2. Schemat blokowy procesu polerowania i rekty kacji p ytek ceramicznych. Fig. 2. Block diagram of the polishing and recti cation process of the ceramic tiles. Rysunki 3-17 stanowi wizualizacj procesu polerowania i rekty kacji p ytek ceramicznych. P ytki polerowane Procesowi polerowania poddaje si p ytki typu gres techniczny, nieszkliwione, w wyniku czego uzyskuje si jednolicie wyb yszczon powierzchni p ytki (Rys. 18), oraz p ytki szkliwione pokryte tzw. granili. Po wypaleniu granilia tworzy szklist, chropowat powierzchni o odpowiedniej grubo ci. W procesie polerowania nast puje usuni cie pewnej okre lonej warstwy granilii w wyniku czego na powierzchni p ytek powstaj miejsca b yszcz ce (wypolerowane) i matowe, co daje efekt tzw. pó poleru (Rys. 19). Rys. 5. Widok wa ka szlifuj cego. Fig. 5. View of the grinding roll. Praktyczne uwagi do p ytek polerowanych 1. Przed przest pieniem do w a ciwego spoinowania p ytek nale y przeprowadzi prób zastosowania fugi i ewentualnie zabezpieczy powierzchni p ytek przed przebar- 88 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 62, 1, (2010)
P YTKI POLEROWANE I REKTYFIKOWANE JAKO PRZYK AD P YTEK CERAMICZNYCH WYSOKO PRZETWORZONYCH Rys. 6. Widok g owicy szlifuj cej. Fig. 6. View of the grinding head. Rys. 9. Widok kamienia polerskiego. Fig. 9. View of the polishing stone. Rys. 7. Polerowanie powierzchni p ytek. Fig. 7. Polishing the surface of tiles. Rys. 10. Obcinanie kraw dzi p ytek. Fig. 10. Cutting the tile edges. Rys. 8. Widok g owicy poleruj cej. Fig. 8. View of the polishing head. Rys. 11. Fazowanie kraw dzi p ytek. Fig. 11. Bevelling of the tile edges. wieniem, np. dokona impregnacji odpowiednimi rodkami dost pnymi na rynku (nie dotyczy p ytek tzw. pó poleru). 2. Niektórzy producenci przed fugowaniem zalecaj pokry p ytki polerowane impregnatem. Ma to na celu zabezpieczy p ytki przed wch anianiem wszelkiego rodzaju zabrudze (w tym równie fugi) oraz zmatowieniem i zarysowaniami. 3. Impregnacj p ytek nale y przeprowadzi ci le wg zalece producenta impregnatu. Nieprawid owo przeprowadzona impregnacja, np. nierównomierne rozprowadzenie impregnatu, niew a ciwa ilo (warstwa) impregna- MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 62, 1, (2010) 89
B. PREDO Rys. 12. Osuszanie p ytek. Fig. 12. Tile drying. Rys. 15. Pomiar wymiarów i krzywizn p ytek. Fig. 15. Measurement of dimensions and curvatures of the tiles. Rys. 13. Oczyszczanie p ytek. Fig. 13. Tile cleaning. Rys. 16. Uk adanie paczek na palecie. Fig. 16. Laying packs on the pallet. Rys. 14. Sortowanie p ytek. Fig. 14. Tile sorting. Rys. 17. Magazynowanie p ytek. Fig. 17. Tile storage. tu mo e powodowa, e powierzchnia p ytek (warstwa impregnatu) b dzie przyjmowa zanieczyszczenia lub p ytka b dzie brudzi si nierównomiernie. 4. P ytki polerowane s bardziej liskie od innych p ytek ceramicznych. 5. Producenci p ytek nie zalecaj monta u p ytek polerowanych w miejscach nara onych na opady atmosferyczne (nie dotyczy p ytek tzw. pó poleru). 90 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 62, 1, (2010)
P YTKI POLEROWANE I REKTYFIKOWANE JAKO PRZYK AD P YTEK CERAMICZNYCH WYSOKO PRZETWORZONYCH Rys. 18. P ytka typu gres podwójny zasyp o ca kowicie b yszcz cej powierzchni ( ród o: www.paradyz.com.pl). Fig. 18. Stoneware tile double charge with a completely glossy surface (source: www.paradyz.com.pl). Rys. 20. Kraw dzie p ytek tradycyjnych. Fig. 20. Edges of the traditional tiles. Rys. 19. P ytka typu gres szkliwiony tzw. pó poler ( ród o: www. paradyz.com.pl). Fig. 19. Glazed stoneware tile the so called semi-polish (source: www.paradyz.com.pl). P ytki rekty kowane P ytki rekty kowane posiadaj du o bardziej dok adne wymiary ni p ytki tradycyjne. Tolerancje wymiarowe dla p ytek rekty kowanych stosowane przez producentów wynosz ±0,5 mm, ±0,3 mm lub ±0,2 mm. Na Rys. 20 pokazano tradycyjne p ytki pod ogowe. Posiadaj one kraw dzie o pro lu trapezu, co wynika z procesu prasowania p ytek. Na Rys. 21 pokazano p ytki rekty kowane. Uzyskuje si je w wyniku obróbki kraw dzi p ytek tradycyjnych. Cho wizualnie posiadaj on kraw dzie zeszlifowane pod k tem prostym, to równie posiadaj niewielki trapez. Dzi ki zastosowaniu p ytek rekty kowanych, zarówno ciennych jak i pod ogowych, mo liwe jest stosowanie minimalnych szeroko ci fugi, np. 1 mm (Rys. 22). Najcz ciej klienci stosuj dla uzyskania w a ciwego efektu wizualnego Rys. 21. Kraw dzie p ytek rekty kowanych. Fig. 21. Edges of the recti ed tiles. fugi o szeroko ci 1 mm, 1,5 mm i 2 mm. Zdarzaj si sytuacje, e p ytki rekty kowane montowane s bezfugowo - na styk. Producenci nie zalecaj takiego monta u z uwagi na fakt, e podczas wi zania zaprawy klejowej p ytki pracuj. W takim przypadku zachodzi ryzyko, e mo e nast pi ich p kanie lub odpryskiwanie fragmentów powierzchni p ytek. Praktyczne uwagi do p ytek rekty kowanych: 1. Kraw dzie p ytek po procesie rekty kacji s bardzo delikatne. Nale y wi c zachowa szczególn ostro no podczas transportu i monta u p ytek. 2. Producenci nie zalecaj montowania p ytek rekty kowanych bezfugowo ( na styk ). 3. Do monta u p ytek rekty kowanych zaleca si stosowanie elastycznych zapraw klejowych oraz elastycznych zapraw spoinowych. Wa ne jest przy tym aby stosowa si do zalece producenta zapraw klejowych i spoinowych. MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 62, 1, (2010) 91
B. PREDO Podsumowanie Rys. 22. Ró nica mi dzy p ytkami tradycyjnymi i rekty kowanymi. Fig. 22. The difference between traditional and recti ed tiles. 4. Ze wzgl du na delikatne kraw dzie p ytek rekty kowanych zaprawa fugowa powinna wype nia szczeliny mi dzy p ytkami tak, aby kraw dzie te nie wystawa y. W przeciwnym razie istnieje ryzyko wyszczerbienia kraw dzi i naro y p ytek podczas codziennej eksploatacji. 5. Fugowanie nale y przeprowadza przy zastosowaniu w a ciwych narz dzi takich, aby nie pozostawia y zanieczyszcze metalicznych oraz nie rysuj cych powierzchni p ytek i nie wyszczerbiaj cych ich kraw dzi. Obecnie wi kszo producentów w kraju wytwarza p ytki rekty kowane i polerowane. Daje to klientom, projektantom i architektom ogromne mo liwo ci w projektowaniu pomieszcze. Dzi ki zastosowaniu p ytek rekty kowanych stosuje si minimalne szeroko ci fug, co daje efekt jednolitej ciany lub pod ogi. P ytki polerowane z kolei daj mo liwo projektowania bardzo estetycznych pomieszcze wzbogacanych dodatkowo poprzez wiat o naturalne i sztuczne. Projektanci cz czasem p ytki polerowane z p ytkami satynowymi, nie polerowanymi, mieszaj dodatkowo kolory, formaty p ytek oraz wprowadzaj ró nego rodzaju dekoracje o kszta tach typowych lub specjalnych, uzyskiwanych w wyniku obróbki p ytek technologi ci cia wodn zawiesin proszku ciernego - waterjet. Ostateczny efekt zale y tylko i wy cznie od wymaga i pomys owo ci klientów. Przeznaczenie p ytek polerowanych i rekty kowanych P ytki polerowane i rekty kowane przeznaczone s do wyk adania na ciany, elewacje i pod ogi w pomieszczeniach o niewielkim nat eniu ruchu z uwagi na ich podatno na zarysowania. Nale y mie wiadomo, e p ytki polerowane w pomieszczeniach o bardzo du ym nat eniu ruchu, jak np. centra handlowe czy apteki, z czasem ulegn zmatowieniu na skutek intensywnej eksploatacji. 92 MATERIA Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 62, 1, (2010)