Rysunek 4.2.4. Główne Punkty Transportowe OFAK z uwzględnieniem dziennej liczby osób korzystających z danego Punktu Transportowego Źródło: opracowanie własne. 96
Rysunki 4.2.3 i 4.2.4 wskazują, które Punkty Transportowe powinny być głównymi węzłami przesiadkowymi. Jednocześnie dokonano analizy danych dotyczących obecnego stanu infrastruktury przystankowej, w każdej z wymienionych lokalizacji, co przedstawia tabela 4.2.3. Tabela 4.2.3. Stan infrastruktury poszczególnych przystanków w latach 2012-2013 Obecne elementy infrastruktury Lp. Nazwa przystanku Gmina Wiata Zatoka Ławka Informacja pasażerska Uwagi 1. Dworzec Kolejowy 2. Rondo 3. Dworzec Autobusowy 4. Dworcowa 5. Wyszyńskiego 6. Spółdzielców I 7. Warszawska 8. Chopina II 9. Szpitalna (J. Bema) 10. Zakole + + + 11. Żychlin I Stare Miasto 12. Ślesin Ślesin + + + 13. Ferio Stare Miasto 14. Nowy Dwór + + 15. Kramsk Kramsk 16. Golina Golina + + 17. Gosławice Cukrownia 18. Kazimierz Kazimierz Szkoła Biskupi + przystanek w rynku 97
Obecne elementy infrastruktury Lp. Nazwa przystanku Gmina Wiata Zatoka Ławka Informacja pasażerska Uwagi 19. Sompolno Sompolno + + 20. Ślesin Ślesin + + + 21. Pątnów Skrzyżowanie 22. Rzgów Rzgów 23. Ślesin Targowa Ślesin 24. Laskówiec 25. Niesłusz 26. Kleczew Kleczew 27. Rychwał Rychwał 28. Szpitalna 29. Skulsk Skulsk 30. Grodziec Grodziec + + + 31. Gosławice Elektrownia 32. Posada I Kazimierz Biskupi 33. Wola Podłężna Kramsk 34. Posada II Kazimierz Biskupi 35. Kawnice Golina 36. Chorzeń 37. Stare Miasto Stare kościół Miasto 38. Żychlin II 39. 40. Wyszyńskiego I Spółdzielców Stare Miasto przystanek przy urzędzie miasta przystanek w rynku betonowy budynek z wiatą i lokalem usługowym wiata i ławka tylko po stronie południowej 98
Obecne elementy infrastruktury Lp. Nazwa przystanku Gmina Wiata Zatoka Ławka Informacja pasażerska Uwagi 41. Maliniec 42. Osiecza Rzgów 43. Brzeźno Krzymów 44. Sławsk Rzgów 45. Kazimierz Kazimierz Biskupi Biskupi 46. Babia Rzgów Źródło: opracowanie własne. Obecnie na 46 wyznaczonych głównych Punktów Transportowych 44 z nich ma wiatę i ławkę, 39 zatokę dla autobusów i wszystkie mają wywieszone rozkłady jazdy, zatem aby przystanek pełnił funkcję węzła przesiadkowego, należałoby: dążyć do standardu umożliwiającego oczekiwanie na przesiadkę przy dowolnych warunkach atmosferycznych (wyposażenie w wiatę); umożliwić oczekiwanie osobom starszym, niepełnosprawnym i ograniczonym ruchowo przez umieszczenie ławki oraz wstawienie wyższego krawężnika umożliwiającego wejście do pojazdu oraz niższego, zapewniającego bezpieczny wjazd na chodnik; utworzyć zatokę umożliwiającą przede wszystkim bezpieczne oczekiwanie na autobus z dala od krawędzi jezdni, a jednocześnie ułatwiającą innym pojazdom płynny ruch w czasie, kiedy autobus zatrzymuje się na przystanku. Dla największych węzłów przesiadkowych należy pomyśleć o dodatkowej istotnej funkcji integrowania różnych rodzajów i form transportu. Przykładowo w wybranych węzłach powinny funkcjonować zadaszone parkingi dla rowerów. Lista proponowanych standardów przedstawiona jest w rozdziale 5.1. 4.3. Charakterystyka transportu indywidualnego na terenie OFAK Substytut podróży komunikacją zbiorową stanowi podróż własnym środkiem transportu. Obecnie na terenie aglomeracji według danych GUS w 2012 roku zarejestrowanych było łącznie 163 269 pojazdów (w tym 132 204 pojazdy samochodowe osobowe). Wyszczególnienie liczby pojazdów osobowych i jednośladów zarejestrowanych na terenie OFAK ukazuje tabela 4.3.1. 99
Tabela 4.3.1. Liczba pojazdów osobowych i jednośladów w OFAK na tle województwa wielkopolskiego i kraju OFAK Wielkopolska Polska Pojazdy samochodowe rok rok rok rok rok rok 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Pojazdy ogółem 127 845 132 204 2 100 686 2 168 208 20 554 322 21 287 556 motocykle ogółem 7% 7% 5% 5% 5% 5% motocykle o pojemności silnika do 125 cm 3 3% 3% 2% 2% 2% 2% samochody osobowe 85% 84% 88% 87% 88% 88% motorowery 5% 6% 5% 6% 5% 5% Samochody osobowe według dopuszczalnej masy 108 542 112295 1 834 083 1 890 908 18 125 490 18 744 412 całkowitej ogółem masa całkowita do 1399 kg 34% 32% 36% 34% 33% 32% masa całkowita 1400-1649 kg 32% 32% 30% 29% 31% 30% masa całkowita 1650-1899 kg 20% 21% 19% 20% 20% 21% masa całkowita 1900 kg i więcej 14% 15% 15% 17% 16% 17% Samochody osobowe według pojemności silnika ogółem 108 542 112295 1 834 083 1 890 908 18 125 490 18 744 412 do 1399 cm 3 45% 45% 47% 46% 44% 43% 1400-1999 cm 3 49% 49% 46% 47% 49% 50% 2000 i więcej cm 3 6% 6% 7% 7% 7% 7% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, 2013. Na terenie OFAK wskaźnik motoryzacji wynosił w 2012 roku 534, podczas gdy na terenie województwa wielkopolskiego 546, natomiast na terenie kraju 486 48. Poniżej zaprezentowano badania wykonane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w 2010 roku 49, które zostały poszerzone o zaproponowane założenia prognoz ruchu 50. Zostały wykonane na istniejącej sieci dróg krajowych z wyjątkiem tych odcinków, których zarządcami są prezydenci miast na prawach powiatu 51. Po analizie wyników można wywnioskować, że w pobliżu a dziennie przejeżdża około: 24 291 pojazdów autostradą A2 z a w kierunku Sługocina; 11 534 pojazdy drogą krajową numer 92 w kierunku Goliny; 7815 pojazdów drogą krajową numer 72; 48 Źródło: dane GUS, www.stat.gov.pl, 2013, [data dostępu: 20.08.2014]. 49 Źródło:1http://www.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/g/GENERALNY_POMIAR_RUCHU_2010/0.1.1.4_SDR_w_pkt_pomiarowych_w_20 10_roku.pdf, [data dostępu: 20.08.2014]. 50 Źródło: http://www.gddkia.gov.pl/pl/992/zalozenia-do-prognoz-ruchu, [data dostępu: 20.08.2014]. 48 Źródło: http://www.gddkia.gov.pl/pl/987/gpr-2010, [data dostępu: 20.08.2014]. 100
10 908 pojazdów drogą krajową numer 25 na odcinku Ślesin. Z uwagi na fakt, że pomiary GDDKiA zostały przeprowadzone tylko na drogach krajowych i wojewódzkich, w celu uzyskania pełniejszego obrazu rozkładu ruchu na terenie OFAK wykonano również badania natężenia ruchu drogowego w wyznaczonych punktach pomiarowych. W każdym z nich pomiar miał miejsce przez 50 następujących po sobie godzin w dni robocze, z wyjątkiem pomiaru we wsi Izabelin (na trasie do Lichenia), gdzie badanie przeprowadzono również w weekend. Badanie zostało przeprowadzone przy użyciu urządzenia wykorzystującego falę Dopplera, która rozróżnia typy pojazdów na podstawie ich długości. Poniżej przedstawiono kategorie pomiarowe, do których zostały zaklasyfikowane poszczególne typy pojazdów: do 5,4 m długości jednoślady, samochody osobowe, małe samochody dostawcze; powyżej 5,4 m długości samochody dostawcze ciężarowe, ciągniki siodłowe z naczepami, autobusy. Przyjęto, że do grupy użytkowników komunikacji indywidualnej zostanie zakwalifikowany segment samochodów osobowych o długości nieprzekraczającej 5,4 m. Rozkład ruchu na terenie OFAK ukazuje rysunek 4.3.1. 101
Rysunek 4.3.1. Wielkość natężenia ruchu drogowego w poszczególnych punktach pomiarowych na terenie OFAK w 2014 roku Źródło: opracowanie własne. 102
Dużo większe natężenie ruchu drogowego jest z na kierunku wschód zachód niż północ południe. Najbardziej obłożone trasy, to autostrada A2, Stare Miasto, Kramsk, Kazimierz Biskupi Kleczew, DK25 zwłaszcza na odcinku węzeł A2 Rychwał. Wyraźnie jest zauważalna tendencja, że im dalej od a tym mniejsze natężenie. Wewnątrz miasta największy ruch drogowy odbywa się przez krzyżujące się drogi główne oraz wojewódzkie w okolicach ul. Przemysłowej, Trasy Warszawskiej i Wiaduktu Briańskiego. Równie duże natężenie ruchu na takich ulicach, jak np. ul. Jana Pawła II, ul. Przemysłowa czy ul. Szpitalna może wynikać ze słabiej rozwiniętej sieci komunikacji publicznej na obrzeżach oraz w północnej i północno-wschodniej części OFAK. We wsi Izabelin badania przeprowadzono także w trakcie weekendu, gdzie ruch pojazdów do 5,4 m długości stanowczo wzrasta w porównaniu z dniem roboczym. Może być to spowodowane przede wszystkim położeniem miejscowości, która leży na jednej z dróg dojazdowych do Lichenia Starego, w którym znajduje się Bazylika Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski. 4.4. Charakterystyka transportu ciężarowego na terenie OFAK Transport samochodowy jest najczęściej stosowaną gałęzią transportu nie tylko w OFAK, ale także w Polsce i na świecie. Jednym z warunków osiągnięcia odpowiedniego poziomu atrakcyjności inwestycyjnej regionu, dzięki której będzie możliwy jego rozwój, jest przemyślana polityka transportowa dotycząca przewozu ładunków. Poniżej zanalizowano stan obecny, na który składa się liczba zarejestrowanych pojazdów, wolumen ładunków transportowanych w regionie oraz natężenie ruchu pojazdów na drogach OFAK. Tabela 4.4.1 przedstawia liczbę zarejestrowanych pojazdów ciężarowych na terenie OFAK. 103
Tabela 4.4.1. Wyszczególnienie liczby pojazdów ciężarowych zarejestrowanych na terenie OFAK OFAK Wielkopolska Polska Pojazdy samochodowe rok Rok rok rok rok rok 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Pojazdy ogółem 31 035 31 065 561 790 563 465 5 419 050 5 462 249 autobusy ogółem 2% 2% 1% 1% 2% 2% samochody ciężarowe 44% 44% 53% 54% 54% 53% samochody ciężarowo-osobowe 3% 3% 3% 3% 3% 3% samochody specjalne (łącznie z 3% 3% 2% 2% 3% 3% sanitarnymi) ciągniki samochodowe 3% 3% 5% 5% 4% 5% ciągniki siodłowe 3% 3% 5% 5% 4% 5% ciągniki rolnicze 42% 42% 31% 30% 30% 29% Przyczepy i naczepy ogółem 6012 5982 125 254 125 411 959 822 963 755 ciężarowe 89% 89% 86% 86% 85% 85% specjalne 11% 11% 14% 14% 15% 15% Przyczepy ogółem 9195 9258 167 622 168 851 1 033 361 1 043 477 ciężarowe 45% 44% 45% 44% 54% 52% ciężarowe rolnicze 48% 49% 45% 46% 33% 35% specjalne 7% 7% 10% 10% 13% 13% Naczepy ogółem 1249 1305 33 333 34 864 271 997 282 357 ciężarowe 97% 97% 98% 98% 98% 98% specjalne 3% 3% 2% 2% 2% 2% Samochody ciężarowe wg grup 13 519 13 703 295 283 297 258 2 892 064 2 920 779 ładowności ogółem do 999 kg 51% 51% 54% 53% 55% 54% 1000-1499 kg 25% 25% 25% 25% 23% 24% 1500-2999 kg 8% 8% 7% 7% 7% 7% 3000-3499 kg 1% 1% 1% 1% 1% 1% 3500-4999 kg 2% 2% 2% 2% 2% 2% 5000-6999 kg 6% 6% 5% 5% 5% 5% 7000-9999 kg 3% 3% 3% 3% 3% 3% 10 000-14 999 kg 3% 3% 2% 3% 3% 3% 15 000 kg i więcej 1% 1% 1% 1% 1% 1% Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS, 2012. Na terenie OFAK samochody ciężarowe stanowiły w 2012 roku 44% wszystkich pojazdów ciężarowych (dla województwa ten wskaźnik wynosi 54%, natomiast dla Polski 53%). Drugą największą podgrupą są ciągniki rolnicze 42% całości (dla województwa wartość ta wynosi 30%). Tak duża ilość ciągników rolniczych wskazuje na istotną rolę rolnictwa w OFAK. Poza liczbą zarejestrowanych pojazdów ciężarowych na drogach należących do OFAK istotnym czynnikiem charakteryzującym transport towarowy jest wolumen przewożonych 104
ładunków. Ze względu na wrażliwość danych, które niejednokrotnie stanowią tajemnicę przedsiębiorstw, nie uzyskano informacji o wolumenie ładunków przewożonych przez największe przedsiębiorstwa działające na terenie OFAK. W związku z tym wolumen przewożonych ładunków został określony na podstawie danych GUS dla podregionów 52, co przedstawią tabele 4.4.2 i 4.4.3. Tabela 4.4.2. Bilans przewozów ładunków transportem samochodowym w podregionie konińskim w 2013 roku w tysiącach ton Obszar ogółem Nadane Przyjęte Bilans za z przewozów w granicę ogółem w kraju zagranicy (dodatni +, kraju (eksport) (import) ujemny ) w tys. ton Podregion koniński 15 452 92% 8% 16 837 95% 5% 1 385 Województwo wielkopolskie 117 825 94% 6% 121 255 95% 5% 3 430 Polska 1 179 878 95% 5% 1 170 700 95% 5% +9178 Źródło: dane GUS 2013. Tabela 4.4.3. Bilans przewozów ładunków transportem samochodowym w podregionie konińskim w 2013 roku w milionach tonokilometrów Podregiony ogółem Nadane w kraju za granicę (eksport) ogółem Przyjęte w kraju w mln tonokilometrów z zagranicy (import) Bilans przewozów (dodatni +, ujemny ) Podregion koniński 2 565 53% 47% 2 297 71% 29% +268 Województwo wielkopolskie 17 099 61% 39% 16 566 69% 31% +533 Polska 154 616 65% 35% 148 198 68% 32% +6418 Źródło: dane GUS 2013. Według danych z GUS na terenie OFAK pod względem tonażu dominują przewozy nadane i przyjęte w kraju, które stanowią ponad 90% wszystkich przewożonych ładunków. W bilansie przewozów ładunków wyrażonych w tonokilometrach można zauważyć, że eksport jest blisko dwa razy większy niż import dla podregionu konińskiego. 52 W skład podregionu konińskiego wchodzi powiat miasto (grodzki) oraz powiaty ziemskie: koniński, słupecki, wrzesiński, gnieźnieński, kolski i turecki. Dane GUS 2013, dane z badania reprezentacyjnego towarowego transportu drogowego (informacje metodologiczne znajdują się w pkt. 20 Uwag metodycznych do publikacji Transport wyniki działalności w 2013 r.. Tablica 49 (81) obejmująca wojewódzki bilans przewozów ładunków transportem samochodowym zamieszczona jest we wspomnianej publikacji na s. 182. 105
Bazując na pomiarach opisanych w poprzednim rozdziale, wydzielono pojazdy o długości przekraczającej 5,4 m: dostawcze ciężarowe, ciągniki siodłowe z naczepami, autobusy. Natężenie pojazdów ciężarowych (powyżej 5,4 m, w tym także autobusów) pokazuje rysunek 4.4.1. 106
Rysunek 4.4.1. Natężenie ruchu pojazdów powyżej 5,4 m długości na terenie OFAK Źródło: opracowanie własne. 107