II CZĘŚĆ Raportu z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych rok 2011 Powiat Międzychodzki
WSTĘP 1. Analiza bezrobocia wśród absolwentów szkół powiatu międzychodzkiego 1.1. Absolwenci roku szkolnego 2010/2011 zarejestrowani w PUP według szkół i zawodów. 1.2. Przewidywani absolwenci szkół powiatu międzychodzkiego w roku szkolnym 2011/2012 2. Oferty pracy 2.1. Analiza potrzeb rynku pracy na absolwentów w roku 2011 3. Podsumowanie Raport sporządzono w oparciu o wyniki badań GUS, dane o uczniach z Systemu Informacji Oświatowej (SIO) MEN, dane statystyczne sprawozdanie MPiPS 01 za grudzień 2011 roku. Raport stanowi uzupełnienie do monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za rok 2011. Opracowywanie analiz, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych to jedno z zadań samorządu powiatu wynikające z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 9 ust. 1 pkt 9). Zebrane dane mogą stanowić informacje pomocnicze placówkom oświatowym i instytucjom szkoleniowym w wyborze właściwych kierunków kształcenia i szkolenia, dostosowanych do potrzeb pracodawców. Ma służyć również osobom poszukującym pracy przy uwzględnianiu dopasowania swoich kwalifikacji zawodowych do oczekiwań pracodawców. Analizą objęto osoby do 25 roku życia, które w roku 2011 ukończyły naukę w szkołach ponadgimnazjalnych powiatu międzychodzkiego.
1. Analiza bezrobocia wśród absolwentów 1.1. Absolwenci zarejestrowani w PUP według szkół i zawodów w roku 2011 Stan bezrobotnych absolwentów szkół powiatu międzychodzkiego w końcu roku 2011 wynosił 92 osoby, co stanowiło 12,91 % ogółu (1188) zarejestrowanych bezrobotnych. W analogicznym okresie roku 2010 liczba zarejestrowanych absolwentów wynosiła 52 osoby i stanowiła 4,42 % ogółu (1177) bezrobotnych. Zachodzące zmiany na lokalnym rynku pracy, w tym ograniczenie środków finansowych dla Urzędu jak i wzrost zapotrzebowania przez pracodawców na pracowników z doświadczeniem zawodowym wpłynęły niekorzystnie na aktywizację bezrobotnych, w tym również absolwentów szkół ponadgimnazjalnych powiatu międzychodzkiego. W roku 2011 liczba zgłoszonych ofert pracy wynosiła 1160 i wzrosła o 278 miejsc pracy w porównaniu do roku 2010. Jednakże znaczne ograniczenie środków na staże, szkolenia, dotacje na otwarcie działalności gospodarczej jak i doposażenie stanowisk pracy spowodowało spadek zainteresowania pracodawców zatrudnieniem absolwentów. Pomimo wzrostu liczby zgłoszonych ofert bardzo nieliczna grupa absolwentów miała możliwość bycia zaktywizowaną poprzez skierowanie do pracy niesubsydiowanej lub na ww. formy.
Sytuację absolwentów szkół powiatu międzychodzkiego obrazuje tabela nr 1 Lp. Nazwa szkoły Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w roku 2011 Szkoły policealne Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP na dzień 31.12.2011 r. Przewidywani absolwenci w roku 2012 1. 2. Policealna Szkoła Biznesu i Ochrony DELTA Szkoła Policealna Nr 1 spedytor Opiekun medyczny ochrony fizycznej osób i mienia administracji 0 0 0 36 1 15 12 1 24 0 0 0 3. 4. 5. 6. 7. 8. um nr 1 um nr 3 um Liceum Profilowane nr 1 Liceum Ogólnokształcące Sieraków Liceum Ogólnokształcące Międzychód Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) informatyk 22 2 16 ekonomista 26 4 28 architektury 20 4 22 krajobrazu rolnik 10 2 8 żywienia i gosp. 9 6 24 domowego ochrony środowiska 13 2 0 hotelarstwa 9 2 20 rolnik 8 0 0 żywienia i gosp. domowego 24 3 28 Licea ogólnokształcące i profilowane Bez zawodu 20 5 23 Bez zawodu 28 3 24 Bez zawodu 67 5 71
9. Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych Bez zawodu 7 0 40 Zasadnicze szkoły zawodowe 10. 11. Zasadnicza Szkoła Zawodowa Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 Kucharz małej gastronomii 10 3 7 Sprzedawca 15 3 22 Fotograf 2 1 1 Kucharz małej gastronomii 8 3 6 Malarz - tapeciarz 2 0 3 Lakiernik 3 1 0 Blacharz samochodowy 1 0 0 Mechanik pojazdów samochodowych 16 3 18 Fryzjer 7 2 8 Murarz 2 0 13 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych Operator obrabiarek skrawających 3 0 3 3 0 3 Ślusarz 5 1 0 Cieśla 0 0 1 Elektryk 11 0 12 Elektromechanik 0 0 3 Elektromechanik pojazdów samochodowych 0 0 1 Cukiernik 4 0 2 Piekarz 1 0 0 Stolarz 1 0 3 Krawiec 1 0 0 Tapicer 2 0 0 Ogółem 408 57 449 W liczbie absolwentów kończących naukę w roku 2011 w porównaniu do roku 2010 odnotowano wzrost o 16 osób. Znaczące zwiększenie liczby absolwentów widoczne jest w szkołach policealnych oraz szkołach średnich technicznych. Spadek natomiast zaobserwować można w liceach ogólnokształcących jak i zasadniczych szkołach zawodowych.
Zaistniałe zmiany w roku 2010 w kierunkach kształcenia w szkole policealnej tj. wycofanie zawodów: spedytor, technik informatyk i zastąpienie ich nowym zawodem: opiekun medyczny skutkuje wzrostem liczby absolwentów w tym zawodzie w roku 2011 o 118 %. Tendencja wzrostowa w absolwentach w porównaniu do roku 2010 dotyczy osób kończących naukę. Natomiast liczba osób rejestrujących się po raz pierwszy w tutejszym urzędzie w porównaniu do roku 2010 spadła z 212 na 198, z czego 56 to również absolwenci spoza powiatu międzychodzkiego. 1.2. Przewidywani absolwenci szkół powiatu międzychodzkiego w roku szkolnym 2011/2012 W oparciu o posiadane informacje w roku szkolnym 2011/2012 nie nastąpią radykalne zmiany w kierunkach kształcenia, jak również w liczbie przewidywanych absolwentów w poszczególnych kategoriach zawodowych. Różnice pomiędzy stanem absolwentów roku szkolnego 2010/2011 a przewidywanym stanem roku szkolnego 2011/2012 utrzymają się na poziomie kilku osób, za wyjątkiem: Policealna Szkoła Biznesu i Ochrony DELTA zawody: - opiekun medyczny przewidywany spadek o 23 osoby; - technik ochrony fizycznej osób i mienia przewidywany wzrost o 16 osób; um nr 3 zawody: - technik żywienia i gospodarstwa domowego przewidywany wzrost o 13 osób; - technik ochrony środowiska przewidywany spadek o 13 osób (brak zainteresowanych nauką zawodu w roku szkolnym 2010/2011); - technik hotelarstwa przewidywany wzrost o 11 osób;
um zawód: technik rolnik przewidywany spadek o 8 osób (brak zainteresowanych nauką zawodu w roku szkolnym 2010/2011); Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych bez zawodu przewidywany wzrost o 33 osoby; Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 zawód: - murarz przewidywany wzrost o 10 osób 2.Oferty pracy 2.1. Analiza potrzeb rynku pracy w roku 2011 W przypadku absolwentów zapotrzebowanie na zawody najczęściej wynika z wniosków pracodawców o zorganizowanie stażu dla bezrobotnego i nie zawsze odzwierciedla faktyczne potrzeby kadrowe pracodawców. Forma stażu oznacza nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych w danym zawodzie przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązywania stosunku pracy z pracodawcą. Pracodawca we wniosku określa wymagania stawiane kandydatom, które w szczególności dotyczą poziomu wykształcenia oraz predyspozycji zdrowotnych. Przy wyborze kandydata nie zawsze decydują jego kwalifikacje zawodowe. Pracodawcy często stawiają na posiadane umiejętności i predyspozycje do wykonywania danego zawodu. W okresie od stycznia do grudnia 2011 roku ze stażu skorzystało 5 absolwentów szkół powiatu międzychodzkiego. Sytuację absolwentów szkół powiatu międzychodzkiego zarejestrowanych w rejestrze bezrobotnych - rok szkolny 2010/2011 obrazuje tabela nr 2
Nazwa Szkoły - zawód Bezrobotni absolwenci zarejestro wani po raz pierwszy Staż Inne formy : stanowisko doposażone, dotacja na działalność gospodarczą Aktywizacja zawodowa Szkolenie Prace interwencyjne Praca niesubsydiowana Szkoły policealne Policealna Szkoła Biznesu i Ochrony DELTA Opiekunka środowiskowa Opiekun medyczny ochrony fizycznej osób i mienia Szkoły policealne Szkoła Policealna nr 1 administracji Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) um nr 1 informatyk ekonomista 2 2 0 0 0 0 4 1 0 0 0 0 Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) um nr 3 ochrony środowiska rolnik architektury krajobrazu żywienia i gosp. domowego hotelarstwa 2 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 4 1 0 0 0 0 6 0 0 0 0 2 2 0 0 0 0 0 Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) um rolnik żywienia i gosp. domowego 3 0 0 0 0 0
Licea ogólnokształcące Liceum profilowane Nr 1 Bez zawodu 5 0 0 0 0 0 Licea ogólnokształcące Liceum Ogólnokształcące w Międzychodzie Bez zawodu 5 1 0 0 0 0 Licea ogólnokształcące Liceum Ogólnokształcące w Sierakowie Bez zawodu 3 0 0 0 0 0 Zasadnicze szkoły zawodowe Zasadnicza Szkoła Zawodowa Kucharz małej gastronomii 3 0 0 0 0 0 Zasadnicze szkoły zawodowe Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 Fotograf 1 0 0 0 0 0 Kucharz małej 3 0 0 0 0 0 gastronomii Fryzjer 2 0 0 0 0 0 Sprzedawca 3 0 0 0 0 0 Murarz Cieśla Monter instalacji i urządzeń sanitarnych Malarz - tapeciarz Lakiernik 1 0 0 0 0 0 Blacharz sam. Ślusarz 1 0 0 0 0 0 Mechanik poj. sam. 3 0 0 0 0 0 Operator obrabiarek skrawających Elektromechanik poj. sam. Elektryk Elektromechanik Cukiernik Piekarz Stolarz Krawiec Tapicer Ogółem 55 5 0 1 0 2
3. Wnioski Porównując I część monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych z częścią II dotyczącą absolwentów należy podkreślić, że najbardziej zagrożone bezrobociem są osoby z kwalifikacjami: sprzedawca, kucharz, elektryk, murarz oraz mechanik pojazdów samochodowych. W tych zawodach w roku szkolnym 2011/2012 nadal przewidywane jest kształcenie co może powodować dalszy wzrost poziomu bezrobocia wśród absolwentów zdobywających dane kwalifikacje. Osoby bez zawodu (absolwenci Liceum Ogólnokształcącego i Liceum Profilowanego) wraz z osobami z zawodami: technik żywienia i gospodarstwa domowego oraz kucharz małej gastronomii stanowiły największy odsetek w absolwentach zarejestrowanych po raz pierwszy w roku 2011 i stanowiły 45,45 % ogółu zarejestrowanych. Warunki na lokalnym rynku pracy dyktują pracodawcy, których oczekiwania w stosunku do nowozatrudnionych pracowników są wysokie zarówno pod względem kwalifikacji zawodowych jak również predyspozycji kandydata w tym: zdolności do samodzielnego działania, dyspozycyjności, operatywności i innowacyjności. Dlatego absolwenci szkół już w czasie edukacji powinni mieć możliwość zdobywania wiedzy nie tylko zawodowej ale również z zakresu rynku pracy i jego wymogów. Popyt na staże nie obrazuje faktycznych potrzeb zawodowych lokalnego rynku pracy, gdyż przy doborze kandydatów pracodawcy często nie kierują się ich kwalifikacjami. Znacznie większe znaczenie przy aktywizacji absolwentów odgrywają środki finansowe, którymi dysponuje dany Urząd Pracy. W 2011 roku z formy aktywizacji jaką jest staż
skorzystali absolwenci w zawodzie: technik ekonomista, technik informatyk, technik architektury krajobrazu, oraz bez zawodu (LO). Poza stażami absolwenci w roku 2011 aktywizowani byli poprzez: szkolenie, oferty pracy niesubsydiowanej oraz udział w zajęciach Klubu Pracy, gdzie zapoznali się z technikami aktywnego poszukiwania pracy. Ponadto osobom mającym trudności z rozpoznaniem własnych oczekiwań zawodowych jak i ich dostosowaniem do potrzeb rynku, które bardzo często nie mają możliwości sprecyzowania swoich zainteresowań, preferencji, uzdolnień, kompetencji, wiedzy, umiejętności, potrzeb, cech charakteru oraz osobowości niezbędnych na stanowisku pracy oferowano usługi poradnictwa zawodowego. Jest to niezwykle istotna postać aktywizacji ludzi młodych, gdyż poszerza ich wiedzę o nich samych co często przekłada się na branże, w których poszukują zatrudnienia. Zjawisko bezrobocia wśród absolwentów uzależnione jest od wielu czynników m.in.: - koniunktury społeczno - gospodarczej w kraju i na świecie, - poziomu dostosowania kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy, - mobilności i elastyczności w poszukiwaniu szkół i zdobywaniu zawodu najodpowiedniejszego do potrzeb lokalnego rynku pracy, - zmniejszenia popytu na konkretne dobra czy usługi, - wygórowanych kryteriów w wyborze kandydatów do pracy przez pracodawców.