KRAJOWY PROGRAM ZWALCZANIA NIEKTÓRYCH SEROTYPÓW SALMONELLI W STADACH NIOSEK GATUNKU KURA (GALLUS GALLUS) NA ROK 2010 CZ A a) Cel krajowego programu zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus) Stosownie do art. 5 ust. 1 rozporz dzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie zwalczania salmonelli i innych okre lonych odzwierz cych czynników chorobotwórczych przenoszonych przez ywno (Dz. Urz. UE L 325 z 12.12.2003, str. 1, z pó n. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 41, str. 328, z pó n. zm.), zwanego dalej rozporz dzeniem nr 2160/2003, zadaniem narodowego programu zwalczania choroby odzwierz cej i odzwierz cego czynnika chorobotwórczego jest osi gni cie odpowiedniego celu wspólnotowego ograniczenia rozprzestrzeniania chorób odzwierz cych i odzwierz cych czynników chorobotwórczych wymienionych w kolumnie 1, w populacjach zwierz t wymienionych w kolumnie 2 za cznika I do rozporz dzenia nr 2160/2003. Cel wspólnotowy zosta okre lony w art. 1 rozporz dzenia Komisji (WE) nr 1168/2006 z dnia 31 lipca 2006 r. w sprawie wykonania rozporz dzenia (WE) nr 2160/2003 w odniesieniu do celu wspólnotowego ograniczenia cz sto ci wyst powania niektórych serotypów salmonelli w stadach kur niosek gatunku Gallus gallus oraz zmieniaj cego rozporz dzenie (WE) nr 1003/2005 (Dz. Urz. UE. L 211 z 01.08.2006, str. 4), zwanego dalej rozporz dzeniem nr 1168/2006. Rozporz dzenie nr 1168/2006 wyznaczy o cel wspólnotowy w odniesieniu do nast puj cych serotypów pa eczek Salmonella: a) Salmonella Enteritidis, b) Salmonella Typhimurium. Cel wspólnotowy zostanie osi gni ty w odniesieniu do stad niosek gatunku kura (Gallus gallus) w roku 2010 w przypadku, gdy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej roczna minimalna warto procentowa ograniczenia liczby stad doros ych kur niosek z wynikiem dodatnim zostanie zmniejszona o odpowiedni warto procentow, okre lon w art. 1 ust. 1 rozporz dzenia nr 1168/2006 lub, gdy odsetek stad z wynikiem dodatnim zostanie zredukowany do 2% lub poni ej tej warto ci. 1
Program nie dotyczy produkcji jaj konsumpcyjnych, o której mowa w art. 1 ust. 3 rozporz dzenia nr 2160/2003, czyli: - produkcji na u ytek w asny oraz - produkcji w celu sprzeda y bezpo redniej. b) Zgodno programu z minimalnymi wymaganiami w zakresie pobierania próbek okre lonymi w cz ci B za cznika II do rozporz dzenia nr 2160/2003 Pobieranie próbek b dzie si odbywa o na zasadach okre lonych w ust. 2 do za cznika rozporz dzenia nr 1168/2006 co jest zgodne z minimalnymi wymaganiami w zakresie pobierania próbek opisanych w cz ci B za cznika II do rozporz dzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie zwalczania salmonelli i innych okre lonych odzwierz cych czynników chorobotwórczych przenoszonych przez ywno (Dz. Urz. UE L 325 z 12.12.2003, str. 1, z pó n. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 41, str. 328, z pó n. zm.), zwanego dalej rozporz dzeniem nr 2160/2003. c) Zgodno programu ze szczególnymi wymaganiami okre lonymi w cz ciach C, D i E za cznika II do rozporz dzenia (WE) nr 2160/2003 Zgodno programu z cz ci D za cznika II do rozporz dzenia nr 2160/2003. 1. Wymagania ogólne 1.1. Wyst powanie serotypów Salmonelli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej W okresie od 1 pa dziernika 2004 r. do 30 wrze nia 2005 r. przeprowadzono na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej badania podstawowe dotycz ce wyst powania pa eczek Salmonella w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus), zgodnie z decyzj Komisji 2004/665/WE z dnia 22 wrze nia 2004 r. dotycz c bada podstawowych nad wyst powaniem bakterii Salmonella w stadach niosek gatunku Gallus gallus (Dz. Urz. UE L 303 z 30.9.2004, str. 30). Do badania pobrano próbki w 440 stadach kur niosek utrzymywanych w 355 fermach. W oparciu o wyniki tych bada przeprowadzonych we wszystkich Pa stwach Cz onkowskich Unii Europejskiej, okre lono, zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporz dzenia nr 1168/2006, minimalny poziom redukcji liczby stad z wynikiem dodatnim o 40%, w pierwszym roku realizacji programu. 2
Tab. 1 Cz stotliwo wyst powania zaka e pa eczkami Salmonella w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus) w poszczególnych województwach (wed ug sprawozdania z bada podstawowych u kur niosek w kierunku wyst powania pa eczek Salmonella, opracowanego przez Pa stwowy Instytut Weterynaryjny Pa stwowy Instytut Badawczy w Pu awach) Polska zachodniopomorskie 81% 82% warmi sko-mazurskie 60% wielkopolskie 94% wi tokrzyskie 69% l skie 73% pomorskie 57% podlaskie 67% podkarpackie 85% opolskie 79% mazowieckie 91% ma opolskie 87% ódzkie 73% lubuskie 88% lubelskie 80% kujawsko-pomorskie 93% dolno l skie 64% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % zaka onych gospodarstw Wy szy odsetek zaka e odnotowano w gospodarstwach o du ej obsadzie niosek, co przedstawia poni sza tabela. Tab. 2 3
Obsada gospodarstwa Liczba gospodarstw % zaka onych poddanych zaka onych gospodarstw badaniu 1000-2999 65 38 58% 3000-4999 43 32 74% 5000-9999 65 49 75% 10000-29999 129 115 89% powy ej 30000 138 121 88% Suma: 440 355 81% Cz stotliwo wyst powania bakterii Salmonella w stadach kur niosek jaj konsumpcyjnych w Polsce zale y równie od sposobu chowu. Pa eczki Salmonella wykryto w 1565 badanych próbkach, co stanowi 51% przebadanych próbek. Próbki kurzu by y cz ciej zaka one ni próbki ka u i wymazów podeszwowych, co wskazuje na ska enie rodowiska kurnika. Wysoki odsetek ferm zaka onych uzasadnia wdro enie programu zwalczania. W 2008 roku, stanowi cym pierwszy rok realizacji Krajowego programu zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus), z 1479 stad kur niosek zbadanych w ramach programu, S.Enteritidis lub/ S.Typhimurium urz dowo stwierdzono w 135 stadach, co stanowi 9,13% zaka enia. W zwi zku z zadowalaj cymi wynikami realizacji programu w 2008 roku, dokonano aktualizacji prognozy liczby zaka onych stad niosek oraz szacunkowych kosztów programu w 2010 roku. U ludzi, do zaka e pa eczkami Salmonella najcz ciej dochodzi poprzez spo ywanie ska onej ywno ci, g ównie produktów drobiowych: mi sa i jaj. Zgodnie z danymi zawartymi w Meldunkach o zachorowania na choroby zaka ne i zatruciach w Polsce, opracowywanych przez Zak ad Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Pa stwowego Zak adu Higieny w Warszawie w 2008 r. w Rzeczypospolitej Polskiej zarejestrowano 9473 zatru pokarmowych wywo ywanych przez pa eczki Salmonella, w 2007 roku 11565 przypadków, natomiast w 2006 roku - 13214 przypadków zatru pokarmowych wywo anych przez pa eczki Salmonella. Powy sze dane wskazuj na trend spadkowy w odniesieniu do zatru pokarmowych u ludzi wywo ywanych przez te bakterie. 1.2. Struktura i organizacja organów Inspekcji Weterynaryjnej 4
Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w a ciw w adz wykonawcz w zakresie realizacji programów, o których mowa w art. 5 ust. 1 rozporz dzenia nr 2160/2003, s organy Inspekcji Weterynaryjnej. Organami Inspekcji Weterynaryjnej s : 1) G ówny Lekarz Weterynarii; 2) wojewódzki lekarz weterynarii; 3) powiatowy lekarz weterynarii; 4) graniczny lekarz weterynarii. Rys. 1. Schemat organizacji Inspekcji Weterynaryjnej w Polsce Struktura oraz kompetencje organów Inspekcji Weterynaryjnej zosta y okre lone w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 121, poz. 842, z pó n. zm.). Zgodnie z art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej urz dowe badania laboratoryjne wykonywane s przez: 1) zak ady higieny weterynaryjnej wchodz ce w sk ad wojewódzkich inspektoratów weterynarii, które s regionalnymi laboratoriami weterynaryjnymi w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej; 2) laboratoria weterynaryjne wchodz ce w sk ad innych ni wymienione w pkt 1 jednostek organizacyjnych Inspekcji; 3) krajowe laboratoria referencyjne w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej. Dodatkowo, zgodnie z art. 23 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, w uzasadnionych przypadkach badania laboratoryjne mog przeprowadza zatwierdzone laboratoria inne, ni wy ej wymienione. 5
Aktualnie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej istnieje 16 zak adów higieny weterynaryjnej, oraz 16 pracowni terenowych. Ich status zale y od wewn trznych przepisów reguluj cych funkcjonowanie poszczególnych wojewódzkich inspektoratów weterynarii. Laboratorium weterynaryjnym wchodz cym w sk ad innych jednostek organizacyjnych Inspekcji Weterynaryjnej jest Laboratorium Badania Mleka Surowego dzia aj ce jako gospodarstwo pomocnicze przy Powiatowym Inspektoracie Weterynarii w Skierniewicach. Zadania laboratoriów referencyjnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wykonuj : 1) Pa stwowy Instytut Weterynaryjny-Pa stwowy Instytut Badawczy w Pu awach; 2) Krajowe Laboratorium Pasz nale ce do struktur organizacyjnych Instytutu Zootechniki - Pa stwowego Instytutu Badawczego w Balicach k. Krakowa; 3) Instytut Ochrony Ro lin Laboratorium Zak adu Badania Pozosta o ci rodków Ochrony Ro lin. Nadzór nad dzia alno ci Inspekcji Weterynaryjnej oraz laboratoriów referencyjnych sprawuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który jest naczelnym organem administracji rz dowej, w a ciwym w dziedzinie weterynarii. Kompetencje ministra w a ciwego do spraw rolnictwa w tym zakresie wynikaj z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 4 wrze nia 1997 r. o dzia ach administracji rz dowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z pó n. zm.). 1.3. Zatwierdzone laboratoria, w których dokonuje si analizy próbek zgromadzonych w ramach programu Laboratoriami zatwierdzonymi, w których przeprowadza si badania próbek zgromadzonych w ramach programu s : 1. Zak ad Higieny Weterynaryjnej we Wroc awiu - dla województwa dolno l skiego; 2. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Bydgoszczy i Oddzia Terenowy Zak adu Higieny Weterynaryjnej w Toruniu - dla województwa kujawsko pomorskiego; 3. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Lublinie - dla województwa lubelskiego; 4. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Bia ymstoku dla województwa podlaskiego; 5. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Gorzowie Wielkopolskim - dla województwa lubuskiego; 6. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w odzi - dla województwa ódzkiego; 7. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Krakowie - dla województwa ma opolskiego; 8. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Warszawie - dla województwa mazowieckiego; 9. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Opolu - dla województwa opolskiego; 6
10. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Kro nie - dla województwa podkarpackiego; 11. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Gda sku - dla województwa pomorskiego; 12. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Olsztynie - dla województwa warmi skomazurskiego; 13. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Katowicach - dla województwa l skiego; 14. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Kielcach - dla województwa wi tokrzyskiego; 15. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Poznaniu - dla województwa wielkopolskiego; 16. Zak ad Higieny Weterynaryjnej w Szczecinie i Oddzia Zak adu Higieny Weterynaryjnej w Koszalinie - dla województwa zachodniopomorskiego. W przypadkach uzasadnionych ekonomicznie lub logistycznie, próbki pobrane w ramach programu mog by przes ane do zak adu higieny weterynaryjnej znajduj cego si w innym województwie. W takiej sytuacji w przypadku próbek urz dowych, powiatowy lekarz weterynarii powiadamia wojewódzkiego lekarza weterynarii o zamiarze przes ania próbek do zak adu higieny weterynaryjnej po o onego w innym województwie. Wojewódzki lekarz weterynarii w a ciwy dla powiatu, gdzie s pobierane próbki powiadamia wojewódzkiego lekarza weterynarii w a ciwego ze wzgl du na po o enie zak adu higieny weterynaryjnej o zamiarze przes ania próbek. Próbki pobrane z inicjatywy hodowcy, mog zosta przes ane do laboratoriów innych, ni wy ej wymienione, które: 1) s akredytowane w kierunku metody badawczej opisanej w za czniku D do normy ISO 6579:2002; 2) zosta y zatwierdzone przez G ównego Lekarza Weterynarii oraz 3) regularnie uczestnicz w badaniach bieg o ci organizowanych przez Krajowe Laboratorium Referencyjne ds. salmonellozy (w aspekcie chorób odzwierz cych). Krajowym laboratorium referencyjnym ds. salmonellozy (w aspekcie chorób odzwierz cych), stosownie do przepisów rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 czerwca 2008 r. w sprawie krajowych laboratoriów referencyjnych w a ciwych dla poszczególnych rodzajów i kierunków bada (Dz. U. Nr 118, poz. 757), jest Laboratorium Zak adu Mikrobiologii Pa stwowego Instytutu Weterynaryjnego - Pa stwowego Instytutu Badawczego w Pu awach. 1.4. Metody stosowane do wykrywania serotypów Salmonelli w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus) 7
Metody stosowane do wykrywania serotypów Salmonelli w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus) s okre lone w pkt 3.2-3.4 za cznika do rozporz dzenia nr 1168/2006. Do wykrywania serotypów obj tych programem jest stosowana metoda zalecana przez Wspólnotowe Laboratorium Referencyjne w Bilthoven w Holandii. Metoda ta zosta a opisana w za czniku D do normy PN-EN ISO 6579:2003+A1:2007 Mikrobiologia ywno ci i pasz - Horyzontalna metoda wykrywania Salmonella spp. (Za cznik D: Wykrywanie Salmonella w kale zwierz t i próbkach rodowiskowych z etapu produkcji pierwotnej), w której do selektywnego namna ania stosuje si pó p ynn po ywk MSRV. Serotypowaniu podlega przynajmniej jeden izolat z ka dej dodatniej próbki, zgodnie ze schematem Kaufmanna-White a. 1.5. Kontrole urz dowe w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus) oraz pasz Etapy produkcji, na których pobieranie próbek w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus) jest obowi zkowe, zosta y okre lone w rozdziale B za cznika II rozporz dzenia nr 2160/2003. Procedura pobierania i przesy ania próbek zosta a okre lona w pkt 2.2. za cznika do rozporz dzenia nr 1168/2006. Pobieranie próbek w stadzie niosek gatunku kura (Gallus gallus) piskl t jednodniowych przeprowadza si zgodnie z nast puj cymi zasadami: 1) próbki wy ció ki wraz z mekonium z 10 pojemników transportowych z ka dej dostawy (po 25 g z pojemnika) lub 2) wymazy powierzchniowe z dna 10 pojemników (pulowane w laboratorium w 1 próbk ), w przypadku pojemników bez wy ció ki, lub 3) piskl ta pad e (w tym równie w czasie transportu), nie wi cej ni 20 sztuk pulowane w laboratorium w 1 próbk. Pobieranie i przes anie do analizy próbek w stadzie niosek gatunku kura (Gallus gallus) na 2 tygodnie przed rozpocz ciem sk adania jaj lub przed przeniesieniem do jednostki nie nej odbywa si zgodnie z wymaganiami okre lonymi w pkt. 2.1. za cznika do rozporz dzenia 1168/2006. Pobieranie i przesy anie do analizy próbek u niosek gatunku kura (Gallus gallus) w okresie nie no ci odbywa si zgodnie z wymaganiami okre lonymi w pkt. 2.1. za cznika do rozporz dzenia 1168/2006 co 15 tygodni, przy czym pierwsze pobranie próbek powinno nast pi mi dzy 22 a 26 tygodniem ycia ptaków. Pobieranie próbek na wskazanych powy ej etapach produkcji nast puje z inicjatywy hodowcy, który ponosi koszty ich pobrania, transportu oraz analizy w laboratorium. 8
W pi mie przewodnim do czonym do próbek kierowanych do badania hodowca powinien umie ci informacje dotycz ce rodzaju zastosowanej szczepionki w stadzie niosek gatunku kura (Gallus gallus) oraz terminy jej podania, jak równie stosowania wszelkich rodków przeciwdrobnoustrojowych, które mog wp yn na wynik bada laboratoryjnych. Hodowca jest zobowi zany do prowadzenia dokumentacji zwi zanej z pobieraniem próbek zawieraj cej co najmniej informacje dotycz ce: rodzaju próbek, daty i godziny pobrania próbek, danych osoby pobieraj cej próbki, daty i godziny wys ania próbek do laboratorium, nazwy i adresu laboratorium oraz wyników analiz próbek pobranych w ramach programu. W a ciwy miejscowo powiatowy lekarz weterynarii nadzoruje prawid owe pobieranie próbek z inicjatywy hodowcy oraz kontroluje dokumentacj prowadzon przez hodowc. Nadzór mo e odbywa si w trakcie urz dowych kontroli gospodarstw oraz w ka dym przypadku, gdy powiatowy lekarz weterynarii uzna, e zachodzi taka konieczno. Wykrycie serotypów pa eczek Salmonella obj tych programem lub stwierdzenie efektu hamuj cego wzrost bakterii, w próbkach pobranych z inicjatywy hodowcy albo przez powiatowego lekarza weterynarii, powinno by bezzw ocznie zg aszane w a ciwemu dla miejsca prowadzenia gospodarstwa powiatowemu lekarzowi weterynarii przez zatwierdzone laboratorium, o którym mowa w pkt 1.5 programu, przeprowadzaj ce badanie laboratoryjne próbek. W przypadku stwierdzenia w próbkach pobranych z inicjatywy hodowcy obecno ci serotypów Salmonelli obj tych programem lub efektu hamuj cego wzrost bakterii powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza urz dowe pobranie próbek w gospodarstwie. Je li zostanie stwierdzony efekt hamuj cy wzrost bakterii, op aty zwi zane z badaniem laboratoryjnym próbek urz dowych ponosi hodowca. Do op at tych dolicza si koszty dojazdu zwi zanego z pobraniem próbek oraz u ytych wyrobów stosowanych w medycynie weterynaryjnej. Wysoko op at okre lono w przepisach odr bnych. Cz stotliwo pobierania próbek urz dowych przez powiatowego lekarza weterynarii zosta y okre lone w pkt 2.1. za cznika do rozporz dzenia nr 1168/2006. Procedura pobierania i przesy ania próbek urz dowych zosta a okre lona w pkt 2.2. za cznika do rozporz dzenia nr 1168/2006. Zgodnie z ust. 2.1. za cznika do rozporz dzenia nr 1168/2006 urz dowe pobranie próbek mo e zast pi jedno pobranie próbek przeprowadzone z inicjatywy hodowcy. Kontrole urz dowe pasz przeznaczonych dla stad niosek gatunku kura (Gallus gallus) w zakresie wykrywania serotypów Salmonelli obj tych programem zosta y przewidziane w 9
Krajowym planie kontroli urz dowej pasz, przygotowanym i wdro onym zgodnie z postanowieniami art. 44 ustawy z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz. U. Nr 144 poz. 1045, z pó n. zm.) oraz art. 42 rozporz dzenia (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urz dowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodno ci z prawem paszowym i ywno ciowym oraz regu ami dotycz cymi zdrowia zwierz t i dobrostanu zwierz t (Dz. Urz. UE L 165 z 30.4.2004 r., str. 1 z pó n. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 3, t. 45, str. 200). 1.6. rodki podj te przez w a ciwe organy w odniesieniu do zwierz t lub produktów, u których lub w których wykryto Salmonella spp., w szczególno ci te podj te w celu ochrony zdrowia publicznego, a tak e wszelkie podj te rodki zapobiegawcze, takie jak szczepienia. Stosownie do art. 52 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prowadzi si monitorowanie chorób odzwierz cych i odzwierz cych czynników chorobotwórczych. Obowi zkiem monitorowania obj te s miedzy innymi salmonellozy i ich czynniki chorobotwórcze. Obowi zek monitorowania obejmuje zbieranie, przechowywanie, analizowanie i rozpowszechnianie danych dotycz cych salmonelloz i ich czynników chorobotwórczych na wszystkich etapach produkcji produktów pochodzenia zwierz cego. Ogólne zasady przeprowadzania kontroli urz dowych s okre lone w rozporz dzeniu (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urz dowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodno ci z prawem paszowym i ywno ciowym oraz regu ami dotycz cymi zdrowia zwierz t i dobrostanu zwierz t. Kontrole urz dowe w rze niach obejmuj ce m.in. badanie przedubojowe oraz poubojowe drobiu skierowanego do uboju s prowadzone przez Inspekcj Weterynaryjn na zasadach okre lonych w rozporz dzeniu (WE) nr 854/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiaj cym szczególne przepisy dotycz ce organizacji urz dowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierz cego przeznaczonych do spo ycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 139 z 30.4.2004, str. 206; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 75), Inspekcja Weterynaryjna sprawuje równie nadzór nad rozbiorem i przetwórstwem mi sa drobiowego oraz nad ch odniami sk adowymi oraz hurtowniami, które maj pomieszczenia z kontrolowan temperatur. 10
Rozporz dzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotycz cych rodków spo ywczych (Dz. Urz. UE L 338 z 22.12.2005, str. 1, z pó n. zm.) nak ada obowi zek przeprowadzania w rze niach prowadz cych ubój drobiu bada 5 zbiorczych próbek pobranych z tuszek drobiu w kierunku pa eczek Salmonella. Plan pobierania próbek przy produkcji mi sa drobiowego zostanie okre lony po ustanowieniu szczegó owych zasad, o których mowa w lit. E ust. 2 za cznika II rozporz dzenia nr 2160/2003. Sprzeda detaliczna produktów drobiowych obj ta jest nadzorem Pa stwowej Inspekcji Sanitarnej, która opracowuje coroczne Plany pobierania próbek do badania ywno ci w ramach urz dowej kontroli i monitoringu. 1.6.1 W przypadku uzyskania dodatniego wyniku bada laboratoryjnych próbek pobranych z inicjatywy hodowcy w stadzie niosek gatunku kura (Gallus gallus), w kierunku serotypu pa eczek Salmonella obj tego programem, lub wykrycia w próbkach pobranych z inicjatywy hodowcy efektu hamuj cego wzrost bakterii stosuje si przepisy art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t. Hodowca jest obowi zany do: 1) niezw ocznego zawiadomienia o tym fakcie powiatowego lekarza weterynarii; 2) pozostawienia ptaków w miejscu ich sta ego przebywania i nie wprowadzania tam innego drobiu; 3) uniemo liwienia osobom postronnym dost pu do kurnika lub miejsc, w których znajduj si ptaki podejrzane o zaka enie pa eczkami Salmonella obj tymi programem lub ich zw oki; 4) wstrzymania si od wywo enia, wynoszenia i zbywania mi sa oraz produktów pochodz cych od niosek, zw ok ptaków, paszy, odchodów i ció ki pochodz cych od drobiu oraz innych przedmiotów znajduj cych si w miejscu utrzymywania ptaków; 5) udost pnienia organom Inspekcji Weterynaryjnej ptaków do bada i zabiegów weterynaryjnych a tak e udzielania pomocy przy wykonywaniu tych bada i zabiegów; 6) udzielania powiatowemu lekarzowi weterynarii wyja nie i informacji, które mog mie znaczenie dla wykrycia choroby i róde zaka enia lub zapobiegania szerzeniu si choroby lub zaka enia. 1.6.2. W przypadku, o którym mowa w pkt 1.6.1., powiatowy lekarz weterynarii 11
1) przeprowadza dochodzenie epizootyczne, zgodnie z art. 42 ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t; 2) pobiera próbki do bada diagnostycznych we wszystkich stadach niosek w gospodarstwie, zgodnie z pkt 2.1 lit. d za cznika do rozporz dzenia nr 1168/2006; 3) w celu ustalenia ród a zaka enia stada pa eczkami Salmonella, przeprowadza badania: a) paszy, b) wody; 4) nakazuje w drodze decyzji administracyjnej: a) odosobnienie drobiu znajduj cego si w gospodarstwie, w poszczególnych kurnikach lub w innych miejscach, w których jest on utrzymywany, b) zastosowanie w a ciwych produktów biobójczych przed wej ciami i wyj ciami z kurników, jak równie wjazdami i wyjazdami z terenu gospodarstwa; c) przetrzymywanie jaj w warunkach uniemo liwiaj cych rozprzestrzenienie zaka enia; je eli nie istnieje mo liwo przetrzymywania jaj w magazynie fermy, nale y poinformowa hodowc o mo liwo ci skierowania ich do przetwórstwa z poddaniem obróbce cieplnej; przemieszczenie jaj odbywa si za zgod organu Inspekcji Weterynaryjnej wydanej w porozumieniu z organem sprawuj cym nadzór nad zak adem, w którym jaja te maj by przetworzone; post powanie z jajami odbywa si zgodnie z przepisami ust. 2 cz ci D za cznika II rozporz dzenia nr 2160/2003; 5) zakazuje w drodze decyzji administracyjnej: a) wywo enia jaj z gospodarstwa z wy czeniem przemieszczania bezpo rednio do zak adu wytwarzaj cego lub przetwarzaj cego produkty jajeczne, o którym mowa w przepisach o wymaganiach weterynaryjnych dla produktów pochodzenia zwierz cego; post powanie z jajami odbywa si zgodnie z przepisami ust. 2 cz ci D za cznika II rozporz dzenia nr 2160/2003. b) stosowania produktów biobójczych, produktów leczniczych weterynaryjnych i innych rodków utrudniaj cych izolacj pa eczek Salmonella w stadzie przed pobraniem próbek urz dowych, c) wywo enia z gospodarstwa mi sa, zw ok ptaków, paszy, odchodów i ció ki pochodz cej od drobiu oraz innych przedmiotów znajduj cych si w miejscu utrzymywania ptaków, bez jego zgody, d) przemieszczania niosek z gospodarstwa i do gospodarstwa, chyba e drób, na wniosek hodowcy, zostanie przemieszczony do rze ni. W przypadku 12
przemieszczania do uboju w rze ni, w wiadectwie zdrowia nale y zaznaczy fakt pochodzenia niosek gatunku kura (Gallus gallus) ze stada, w którym w wyniku próbek pobranych z inicjatywy hodowcy uzyskano dodatni wynik w kierunku Salmonella Enteritidis lub Salmonella Typhimurium lub w próbkach pobranych z inicjatywy hodowcy wykryto efekt hamuj cy wzrost bakterii. Post powanie w czasie uboju i ocen poubojow nale y przeprowadzi zgodnie z odr bnymi przepisami obowi zuj cymi w rze niach drobiu. 1.6.3. Powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza równie pobieranie próbek stadzie w przypadku okre lonym w pkt. 2.1 lit. c za cznika do rozporz dzenia nr 1168/2006. 1.6.4. W przypadku uzyskania dodatniego wyniku bada laboratoryjnych urz dowo pobranych próbek w kierunku serotypów pa eczek Salmonella Enteritidis lub Salmonella Typhimurium (innych, ni szczepy szczepionkowe), lub w przypadku wykrycia w urz dowo pobranych próbkach efektu hamuj cego wzrost bakterii, powiatowy lekarz weterynarii nakazuje w drodze decyzji administracyjnej: 1) niezw oczny ubój lub zabicie wszystkich sztuk niosek gatunku kura (Gallus gallus) ze stada zaka onego; 2) zniszczenie zw ok wszystkich sztuk drobiu pad ego, zgodnie z przepisami rozporz dzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1774/2002 z dnia 3 pa dziernika 2002 r. ustanawiaj cego przepisy sanitarne dotycz ce produktów ubocznych pochodzenia zwierz cego nieprzeznaczonych do spo ycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 273 z 10.10.2002, str. 1, z pó n. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 37, str. 92); 3) poddanie jaj obróbce cieplnej gwarantuj cej zabicie wszystkich pa eczek Salmonella lub ich zniszczenie; post powanie z jajami odbywa si zgodnie z przepisami ust. 2 cz ci D za cznika II rozporz dzenia nr 2160/2003; 4) zniszczenie pasz lub ich zagospodarowanie, poprzez zastosowanie rodków kontroli gwarantuj cych pe n inaktywacj pa eczek Salmonella, w przypadku gdy wyniki badania laboratoryjnego próbek paszy w kierunku obecno ci pa eczek Salmonella da y wynik dodatni; 5) zniszczenie lub zagospodarowanie ció ki, odchodów i innych przedmiotów, które mog y ulec zaka eniu, w sposób, który wyklucza zanieczyszczenie pa eczkami Salmonella zgodnie z rozporz dzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 13
Nr 1774/2002 z dnia 3 pa dziernika 2002 r. ustanawiaj cym przepisy sanitarne dotycz ce produktów ubocznych pochodzenia zwierz cego nieprzeznaczonych do spo ycia przez ludzi; 6) przeprowadzenie dok adnego oczyszczania i odka ania kurników, w których by przetrzymywany drób ze stada, ich otoczenia, rodków transportu oraz pozosta ych przedmiotów, które mog y ulec zaka eniu, pod nadzorem powiatowego lekarza weterynarii, po wykonaniu czynno ci, o których mowa w ppkt 1-5; 7) podj cie innych dzia a maj cych na celu popraw warunków zoohigienicznych. Przy przemieszczaniu zaka onych niosek do rze ni, w wiadectwie zdrowia nale y zaznaczy fakt pochodzenia ptaków z takiego stada. Wzór wiadectwa zdrowia okre la rozporz dzenie (WE) nr 854/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiaj ce szczególne przepisy dotycz ce organizacji urz dowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierz cego przeznaczonych do spo ycia przez ludzi - za cznik I, sekcja IV, rozdz. X, cz A. Zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t powiatowy lekarz weterynarii mo e nakaza przetworzenie mi sa pozyskanego z niosek pochodz cych ze stada zaka onego pa eczkami Salmonella obj tymi programem z zastosowaniem okre lonej technologii. W przypadku konieczno ci transportu tuszek do innego zak adu przetwórstwa, powiatowy lekarz weterynarii okre la warunki takiego transportu, bior c pod uwag odleg o zak adu przetwórstwa. Post powanie w trakcie uboju, badanie przedubojowe, ocen mi sa oraz sposób post powania z mi sem pozyskanym z niosek, u których w badaniach urz dowych stwierdzono inny serotyp Salmonelli, ni obj ty programem, reguluj przepisy rozporz dzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 854/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 ustanawiaj cego szczególne przepisy dotycz ce organizacji urz dowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierz cego przeznaczonych do spo ycia przez ludzi oraz rozporz dzenia Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotycz cych rodków spo ywczych (Dz. Urz. L 338, z 22.12.2005, s. 1) 14
Zaleca si podj cie dzia ania maj cego na celu popraw : 1) warunków zoohigienicznych w gospodarstwie (odpowiednia temperatura, wilgotno, wymiana powietrza, odpowiednie ywienie, zachowanie prawid owej obsady kurnika itp.) oraz 2) bezpiecze stwa epizootycznego gospodarstwa (rewizja planu zabezpieczenia gospodarstwa przeciwko gryzoniom, zakaz wst pu do budynków inwentarskich osobom postronnym, zabezpieczenie paszy przed dost pem gryzoni i dzikich ptaków, wy o enie mat dezynfekcyjnych, zaopatrzenie osób zatrudnionych w odzie ochronn itp.). Powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza urz dowe pobranie próbek skuteczno ci wykonanego oczyszczania i odka ania przed ponownym umieszczeniem kur w kurniku. Ponowne umieszczenie ptaków w kurniku mo e odby si tylko po uzyskaniu ujemnych wyników bada urz dowo pobranych próbek. W odniesieniu do osób pracuj cych w gospodarstwie zaleca si przeprowadzenie badania na nosicielstwo pa eczek Salmonella. Powiatowy lekarz weterynarii powiadamia w a ciwego miejscowo pa stwowego powiatowego inspektora sanitarnego o osobach, które mia y kontakt z zaka onymi nioskami. 1.6.5. Powiatowy lekarz weterynarii mo e, w oparciu o analiz ryzyka, odst pi od stosowania rodków, o których mowa w pkt 1.6.4. w przypadku uzyskania dodatniego wyniku bada laboratoryjnych pobranych urz dowo próbek kurzu w kierunku serotypów pa eczek Salmonella Enteritidis lub Salmonella Typhimurium (innych, ni szczepy szczepionkowe) oraz ujemnego wyniku bada laboratoryjnych pobranych urz dowo próbek ka u lub prób podeszwowych. W takim przypadku powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza dodatkowe urz dowe pobranie próbek w sposób okre lony w ust. 4 lit. b rozdzia u D za cznika II do rozporz dzenia nr 2160/2003. Do czasu uzyskania wyniku bada, stosuje si rodki okre lone w pkt 4 i 5 ppkt 1.6.2. W przypadku uzyskania dodatniego wyniku bada próbek pobranych urz dowo zgodnie z ust. 4 lit. b rozdzia u D za cznika II do rozporz dzenia nr 2160/2003, stosuje si rodki okre lone w pkt 1.6.4. 15
1.6.6. Powiatowy lekarz weterynarii, w przypadku gospodarstw, w których znajduj si dwa lub wi ksza liczba stad drobiu, mo e zastosowa rodki, o których mowa w pkt 1.6.4., równie w stosunku do tych stad drobiu w gospodarstwie, które nie s utrzymywane w kurnikach: 1) gwarantuj cych ca kowite odizolowanie od pomieszcze, w których znajduje si drób zaka ony; 2) w których czynno ci zwi zane z utrzymywaniem drobiu, w tym karmienie drobiu odbywaj si w sposób uniemo liwiaj cy szerzenie si pa eczek Salmonella. 1.6.7. Powiatowy lekarz weterynarii powiadamia niezw ocznie pa stwowego powiatowego inspektora sanitarnego o uzyskaniu dodatniego wyniku bada laboratoryjnych próbek pobranych w stadzie kur niosek gatunku kura (Gallus gallus), w kierunku serotypu pa eczek Salmonella obj tego programem, zgodnie z art. 51 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t. 1.6.8. Powiatowy lekarz weterynarii powiadamia niezw ocznie pa stwowego powiatowego inspektora sanitarnego o uzyskania dodatniego wyniku bada laboratoryjnych próbek pobranych w stadzie kur niosek gatunku kura (Gallus gallus), w kierunku serotypu pa eczek Salmonella obj tego niniejszym programem, zgodnie z art. 51 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t. 1.6.9. Zasady stosowania rodków zwalczaj cych drobnoustroje, przeprowadzania szczepie oraz przyznawania odst pstw od obowi zku szczepie okre laj przepisy rozporz dzenia Komisji (WE) nr 1177/2006 z dnia 1 sierpnia 2006 r. w sprawie wykonania rozporz dzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotycz cych stosowania szczególnych metod kontroli w ramach krajowych programów na rzecz zwalczania salmonelli (Dz. Urz. UE L 212 z 2.08.2006, str. 3). Zgodnie z art. 3 ust. 3 tego rozporz dzenia, pocz wszy od 2008 r. wszystkie stada kur niosek s szczepione przeciwko Salmonella Enteritidis. 1.6.10. rodki, o którym mowa w pkt 1.6.1-1.6.9., s stosowane bez naruszenia rodków wskazanych w rozdziale D za cznika II rozporz dzenia nr 2160/2003. 16
1.7. Ustawodawstwo krajowe odnosz ce si do wdra ania programu, w tym wszelkiego rodzaju przepisy krajowe dotycz ce dzia alno ci okre lonej w programie 1) ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2007r Nr 121, poz. 842 z pó n. zm.); 2) ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342); 3) ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz. U. Nr 144, poz. 1045 z pó n. zm.); 4) ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierz cego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127, z pó n. zm.); 5) Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpiecze stwie ywno ci i ywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225, z pó n. zm.); 6) ustawa z dnia 6 wrze nia 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 Nr 45 poz. 271); 7) ustawa z dnia 4 wrze nia 1997 r. o dzia ach administracji rz dowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z pó n. zm.); 8) ustawa z dnia 6 wrze nia 2001 r. o chorobach zaka nych i zaka eniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384 z pó n. zm.); 9) ustawa z dnia 27 sierpnia 2003 r. o weterynaryjnej kontroli granicznej (Dz. U. Nr 165, poz. 1590, z pó n. zm.) 10) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie wykazu laboratoriów upowa nionych do prowadzenia bada pasz oraz pasz leczniczych w ramach urz dowej kontroli (Dz. U. z 2007r Nr 98, poz. 653); 11) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 czerwca 2008 r. w sprawie krajowych laboratoriów referencyjnych w a ciwych dla poszczególnych rodzajów i kierunków bada (Dz. U. z 2008 Nr 118, poz. 757); 12) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 wrze nia 2004 r. w sprawie szczegó owych wymaga weterynaryjnych maj cych zastosowanie do drobiu i jaj wyl gowych (Dz. U. Nr 219, poz. 2225, z pó n. zm.); 13) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 wrze nia 2003 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymania poszczególnych gatunków zwierz t gospodarskich (Dz. U Nr 167, poz. 1629 z pó n. zm.) 14) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 kwietnia 2007 r. w sprawie trybu powo ywania i odwo ywania rzeczoznawców, ich kwalifikacji i wysoko ci 17
przys uguj cego im wynagrodzenia oraz dokonywania przez nich szacowania (Dz. U. z 2007r Nr 89, poz. 591); 15) rozporz dzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 kwietnia 2006 r. w sprawie wspó dzia ania mi dzy organami Pa stwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Weterynaryjnej oraz Inspekcji Ochrony rodowiska w zakresie zwalczania chorób zaka nych (Dz. U. Nr 73, poz. 516); 16) rozporz dzenie Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wspó pracy organów Inspekcji Weterynaryjnej, Pa stwowej Inspekcji Sanitarnej, Pa stwowej Inspekcji Farmaceutycznej, Inspekcji Handlowej, Inspekcji Transportu Drogowego, Inspekcji Jako ci Handlowej Artyku ów Rolno-Spo ywczych oraz jednostek samorz du terytorialnego przy zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t, w tym chorób odzwierz cych (Dz. U. Nr 83, poz. 575); 17) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia ewidencji leczenia zwierz t i dokumentacji lekarskoweterynaryjnej (Dz. U. Nr 100, poz. 1022); 18) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 pa dziernika 2008 r. w sprawie sposobu prowadzenia dokumentacji obrotu detalicznego produktami leczniczymi weterynaryjnymi i wzoru tej dokumentacji (Dz. U. Nr 200, poz. 1236); 19) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymaga weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierz cego przeznaczonych do sprzeda y bezpo redniej (Dz. U. z 2007 r. Nr 5, poz. 38.); 20) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie sposobu prowadzenia rejestru zak adów produkuj cych produkty pochodzenia zwierz cego (Dz. U. z 2007 r. Nr 2, poz. 18); 21) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego (Dz. U. z 2007 r. Nr 2, poz. 19); 22) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 pa dziernika 2008 r. w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego (Dz. U. Nr 193, poz. 1193); 23) rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie sposobu ustalania i wysoko ci op at za czynno ci wykonywane przez Inspekcj Weterynaryjn, sposobu i miejsc pobierania tych op at oraz sposobu przekazywania informacji w tym zakresie Komisji Europejskiej (Dz. U z 2007 r., Nr 2, poz. 15) 18
24) rozporz dzenie Nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie zwalczania salmonelli i innych okre lonych odzwierz cych czynników chorobotwórczych przenoszonych przez ywno (Dz. Urz. UE L 325 z 12.12.2003, str. 1, z pó n. zm.); 25) rozporz dzenie Komisji (WE) Nr 1168/2006 w sprawie wykonania rozporz dzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wspólnotowego celu ograniczenia cz sto ci wyst powania niektórych serotypów salmonelli w stadach kur niosek gatunku Gallus gallus oraz zmieniaj ce rozporz dzenie (WE) 1003/2005 (Dz. Urz. UE L 211 z 1.8.2006, str. 4); 26) rozporz dzenie Komisji (WE) Nr 1177/2006 w sprawie wykonania rozporz dzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotycz cych stosowania szczególnych metod kontroli w ramach krajowych programów zwalczania salmonelli u drobiu (Dz. Urz. UE L 212 z 2.8.2006, str. 3); 27) rozporz dzenie Komisji (WE) nr 599/2004 z dnia 30 marca 2004 r. dotycz ce przyj cia zharmonizowanego wzoru wiadectwa i sprawozdania z kontroli zwi zanych z wewn trzwspólnotowym handlem zwierz tami i produktami pochodzenia zwierz cego (Dz. Urz. UE L 94 z 31.3.2004, str. 44); 28) rozporz dzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiaj ce ogólne zasady i wymagania prawa ywno ciowego, powo uj ce Europejski Urz d ds. Bezpiecze stwa ywno ci oraz ustanawiaj ce procedury w zakresie bezpiecze stwa ywno ci (Dz. Urz. UE L 31 z 1.2.2002, str. 1); 29) Dyrektywa Rady nr 90/539/EWG z dnia 15 pa dziernika 1990 r. w sprawie warunków zdrowotnych zwierz t, reguluj cych handel wewn trzwspólnotowy i przywóz z pa stw trzecich drobiu i jaj wyl gowych (Dz. Urz. L 303 z 31.10.1990, str. 6). 1.8 Pomoc finansowa udzielana przedsi biorstwom spo ywczym i paszowym w ramach programu Ogólne informacje o pomocy finansowej. Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, koszty wykonywania zada Inspekcji Weterynaryjnej s pokrywane z bud etu pa stwa, chyba, e co innego wynika z programu. Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy do wspomnianych zada nale y zwalczanie chorób zaka nych zwierz t, w tym chorób odzwierz cych. 19
Stosownie do art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t, za zwierz ta zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej albo za zwierz ta pad e w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przys uguje odszkodowanie ze rodków bud etu pa stwa. Odszkodowanie, co do zasady, przys uguje w wysoko ci warto ci rynkowej zwierz t. Odszkodowanie ze rodków bud etu pa stwa przys uguje równie za zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej produkty pochodzenia zwierz cego, pasze oraz sprz t, który nie mo e by poddany odka eniu. Warto odszkodowania okre la si na podstawie redniej z trzech kwot oszacowania przyj tych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz dwóch rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z listy przez niego prowadzonej. Szczegó owy sposób powo ywania i odwo ywania rzeczoznawców oraz szacowania zosta y okre lone w rozporz dzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 kwietnia 2007 r. w sprawie trybu powo ywania i odwo ywania rzeczoznawców, ich kwalifikacji i wysoko ci przys uguj cego im wynagrodzenia oraz dokonywania przez nich szacowania (Dz. U. Nr 89, poz. 591). Odszkodowanie nie przys uguje podmiotom prowadz cym dzia alno w zakresie zarobkowego przewozu zwierz t lub przewozu zwierz t, wykonywanego w zwi zku z prowadzeniem innej dzia alno ci gospodarczej, organizowania targów, wystaw, pokazów lub konkursów zwierz t, obrotu zwierz tami, po rednictwa w tym obrocie, skupu zwierz t, obrotu paszami, uboju zwierz t rze nych lub produkcji mi sa oraz zbierania, transportowania, przechowywania, operowania, przetwarzania oraz wykorzystywania lub usuwania ubocznych produktów zwierz cych. Podmioty te we w asnym zakresie ponosz ryzyko prowadzenia dzia alno ci gospodarczej zwi zanej ze zwierz tami i produktami pochodzenia zwierz cego. O przyznaniu lub odmowie przyznania odszkodowania rozstrzyga powiatowy lekarz weterynarii, w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja przyznaj ca odszkodowanie jest ostateczna (tzn. nie przys uguje od niej odwo anie do wojewódzkiego lekarza weterynarii). Strona niezadowolona z wysoko ci odszkodowania mo e jednak, w terminie miesi ca od dnia dor czenia decyzji, wnie powództwo do s du rejonowego. 1.8.1. Za nioski gatunku kura (Gallus gallus) zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej albo za takie zwierz ta pad e w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy, przy realizacji programu, przys uguje odszkodowanie ze 20