DLACZEGO CHORWACJA? Powierzchnia lądu: 56,6 tys. km² Wody terytorialne: 31 tys. km², 1246 wysp Liczba ludności: 4,2 mln (2014 r.) PKB: 43,1 mld EUR (2014) PKB per capita: 10,1 tys. EUR Przeciętna płaca netto: 737 EUR (styczeń 2016) Stopa bezrobocia: 18,5 % (styczeń 2016 r) Obroty handlu zagran. 30,01 mld EUR (2015 r.) - eksport: 11,53 mld EUR - import: 18,48 mld EUR Dochody z turystyki: ok. 8 mld EUR 18 proc PKB Liczba turystów zagr.: 12,68 mln (2015 r.) - w tym z Polski: 675 tys. Opracowanie: WPHI Zagrzeb, kwiecień 2015 r. Więcej informacji: http://zagrzeb.trade.gov.pl/pl ;
Dobry i perspektywiczny partner handlowy Polska Chorwacja wymiana handlowa (mln EUR) 2014 r (mln EUR) 2013 r (mln EUR) Dynamika 14/13 (%) Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Eksport Import 399,1 103,1 296,0 327,6 97,4 230,3 121,8 105,9 2015 r (mln EUR) Dynamika 15/14 (%) Eksport Import Saldo Eksport Import 544,1 167,9 376,2 136,3 162,9 Dane: Insigos Ministerstwo Rozwoju W wymianie handlowej między Polską i Chorwacją utrzymuje się znaczna, prawie czterokrotna przewaga wartości polskiego eksportu do Chorwacji nad importem z tego kraju. W roku 2012 odnotowano spadek obrotów względem roku 2011, lecz w roku 2013 powróciły wyraźne tendencje wzrostowe. Rok 2015 to dalszy wzrost dynamiki polskiego eksportu do Chorwacji, dzięki czemu jego wartość wyraźnie przekroczyła poziom 0,5 mld euro. Import z Chorwacji do Polski rósł również wyjątkowo dynamicznie, choć pod względem wartości jest on z reguły przeszło 3-krotnie mniejszy od polskiego eksportu do tego kraju. Obroty handlowe Polski z Chorwacją w latach 2005-2015 (mln EUR) Źródło: INSIGOS Polska cieszy się w Chorwacji dobrą opinią, jest uważana za model kraju, który osiągnął sukces wchodząc do UE, zwłaszcza w sferze absorpcji funduszy unijnych, kraju o dynamicznej gospodarce i rosnącym znaczeniu, także ekonomicznym. W stosunkach politycznych pomiędzy oboma krajami nie występują żadne problemy, nie ma również żadnych drażliwych nawarstwień historycznych czy choćby epizodów w bliższej i dalszej przeszłości, które rzutowałyby negatywnie na wzajemne postrzeganie bądź tworzyły niekorzystne stereotypy.
Eksport z Polski do Chorwacji w 2015 r., wg sekcji, (w mln EUR): o Gotowe artykuły spożywcze 103,0 o Pojazdy, jednostki pływające 68,4 o Urządzenia mechaniczne i elektryczne 61,5 o Zwierzęta żywe, produkty pochodzenia zwierzęcego 56,7 o Wyroby różne 54,6 o Wyroby niechlachetne i z metali nieszlachetnych 47,9 o Produkty przemysłu chemicznego i pokrewnych 33,5 o Tworzywa sztuczne i wyroby z nich 32,1 o Materiały i wyroby włókiennicze 23,8 o Produkty pochodzenia roślinnego 12,7 o Papier, tektura, ścier drzewny 11,1 o Obuwie 9,3 Najpopularniejsze polskie wyroby na chorwackim rynku to: wyroby tytoniowe, meble, artykuły higieniczne (pampersy i podpaski), pieczywo cukiernicze, mięso wołowe i drobiowe, pojazdy samochodowe, części i akcesoria motoryzacyjne, opony, czekolada i wyroby czekoladowe, chrupki i chipsy, stal zbrojeniowa i inne podobne wyroby hutnicze (kątowniki, blacha), bydło żywe, leki, mleko i śmietana (śmietanka do kawy), obuwie. Warto dodać, że sprowadzane z Polski papierosy stanowią 85 procent wyrobów tytoniowych importowanych przez Chorwację, w grupie towarowej obejmującej materace i artykuły pościelowe udział importu z Polski to 44 procent, w przypadku pampersów i podpasek 28 procent, mięsa drobiowego 29 proc., a mięsa wołowego 21 procent. Z Polski pochodzi także 13 procent pieczywa cukierniczego oraz 11 procent części i akcesoriów samochodowych importowanych przez Chorwację. Do tej pory w powszechnym odbiorze w Chorwacji Polska nie jest jednak postrzegana jako producent towarów wysokiej jakości, o ugruntowanej w świecie marce. Wiele polskich wyrobów jest tu sprzedawanych pod obcymi znakami towarowymi lub przez ponadnarodowe koncerny. To się zmienia, lecz nie tak szybko, jak powinno. Import z Chorwacji w 2015 r., wg sekcji, (w mln EUR): o Urządzenia mechaniczne i elektryczne 29,1 o Wyroby nieszlachetne i z metali nieszlachetnych 22,0 o Gotowe artykuły spożywcze 18,3 o Produkty przem. chemicznego i pokrewnych (gł. leki) 17,4 o Materiały i wyroby włókiennicze 9,7 o Tworzywa sztuczne i wyroby z nich 8,7 o Wyroby różne 5,3 o Drewno i wyroby z drewna 4,1 o Produkty mineralne 2,9 Najpopularniejsze chorwackie towary w Polsce to leki, sosy i przyprawy, odbiorniki i monitory telewizyjne, odzież, folia aluminiowa, pieczywo cukiernicze, maszyny do belowania słomy, transformatory energetyczne, drewno.
Czynniki sprzyjające dalszemu wzrostowi obrotów: o Wejście Chorwacji do UE o Korzystny stosunek ceny do jakości polskich towarów, o Stale rosnące zainteresowanie Chorwacją w Polsce. Przyjazdy turystyczne z Polski do Chorwacji w latach 2008-2015, w tysiącach Dane: Croatian Bureau of Statistics W 2015 r. Chorwcję odwiedziło 675 tys. turystów z Polski. Należy oczekiwać, iż wzrost liczby polskich turystów powinien skutkować zwiększeniem liczby nabywanych nieruchomości wakacyjnych, wzrostem zainteresowania tym rynkiem ze strony polskiego drobnego i średniego biznesu, firm świadczących usługi turystyczne, budowlano-remontowe, transportowe i in. Szanse na eksport: o meble, o pojazdy samochodowe, części samochodowe, o maszyny rolnicze, o mięso i wyroby mięsne, o wyroby mleczarskie, o warzywa i owoce oraz przetwory z nich, o kosmetyki, o jachty i łodzie. Perspektywiczne obszary inwestowania i współpracy: o technologie środowiskowe o infrastruktura (np. kolejowa, gazowa) o rolnictwo (np. akwakultury), uprawa warzyw i owoców, o turystyka o przemysł spożywczy o projektowanie i budowa gotowych obiektów przemysłowych o OZE
Polskie inwestycje w Chorwacji Pod koniec III kwartału 2015 r. łączna wartość polskich inwestycji bezpośrednich w Chorwacji wynosiła 73,1 mln euro (dane Chorwackiego Banku Narodowego). Największe polskie spółki inwestujące i rozwijające działalność na tutejszym rynku to Globe Trade Centre, która wybudowała 2 centra handlowe (w Zagrzebiu i w Osijeku), Press Glass zbudowana od podstaw fabryka szkła fasadowego, OT Logistics nabycie 21 porc. Akcji operatora portu w Rijece, a także spółki CCC, Inter Cars, Asseco, LPP. Wartość inwestycji polskiego kapitału w Chorwacji jest stosunkowo niewielka na tle skali inwestycji firm z rozwiniętych krajów Europy Zachodniej i z krajów będących bezpośrednimi sąsiadami. W ostatnim okresie obserwuje się jednak wzrost zainteresowania Chorwacją ze strony potencjalnych polskich inwestorów z różnych sektorów. Rośnie również zainteresowanie Polaków możliwością nabywania nieruchomości wakacyjnych na chorwackim wybrzeżu. Bezpośrednie inwestycji zagraniczne w Chorwacji kraje pochodzenia wg stanu na koniec III kw. 2015 r. Źródło: Chorwacki Bank Narodowy (HNB) Chorwackie inwestycje w Polsce Łączna wartość chorwackich inwestycji w Polsce pod koniec I kwartału 2015 r. wynosiła 140,5 mln euro (dane Chorwackiego Banku Narodowego). Są to przede wszystkim inwestycje takich firm, jak Podravka (przemysł spożywczy), Pliva (leki) i Orbico (dystrybucja FMCG). Jako destynacja inwestycyjna dla chorwackiego kapitału Polska zajmuje wysokie, 7. miejsce na świecie i 3. wśród krajów UE. Ostatnio potencjał polskiego rynku został doceniony przez chorwacką firmę Orbico, jedną z największych europejskich firm dystrybucyjnych towarów szybkozbywalnych, która w 2014r. zakupiła polską sieć dystrybucyjną Navo, a w 2015 r. nabyła od Grupy Żywiec spółkę dystrybucyjną Distribev.
Chorwacja i sąsiedzi Chorwacja jest drugim z krajów byłej Jugosławii, który wszedł do UE (wcześniej weszła Słowenia). Jest to zarazem kraj relatywnie bliski nam kulturowo w porównaniu z innymi państwami postjugosłowiańskimi, co dodatkowo powinno sprzyjać intensyfikacji dwustronnej współpracy gospodarczej. Istniejące na tym obszarze tradycyjne powiązania gospodarcze z krajami ościennymi, a zwłaszcza z Bośnią i Hercegowiną, są dodatkowym atutem - współpraca z firmami chorwackimi może sprzyjać ekspansji polskich firm na obszarze Bałkanów Zachodnich. Bośnia i Hercegowina PKB 2013 r. (mld euro) Dynamika PKB r/r (%) PKB per capita 2013 r. (tys. euro) Stopa bezrobocia 2014 r. (%) Eksport 2013 r. (mld euro) Import 2013 r. (mld euro) Dynamika eksportu r/r (%) Dynamika importu r/r (%) 13,51 2,4 3,5 27,5 5,51 7,54 142,6 97,1 Chorwacja 43,55-0,9 10,2 20,2 9,03 15,87 94,4 98,6 Czarnogóra 3,33 3,3 5,4 19,5 0,38 1,77 102,4 97,4 Macedonia 8,11 2,7 3,9 28,6 3,12 4,97 102,8 98,0 Serbia 34,26 2,5 4,8 23,9 13,96 17,80 121,4 104,7 Słowenia 36,14-1,0 17,6 12,0 21,55 22,11 102,3 100,2 Powierzchnia Liczba ludności Inwestycje zagraniczne Polskie inwestycje CIT VAT PIT tys. km 2 mln mln EUR mln EUR % % % Bośnia i Hercegowina 51,1 3,87 5 650 12,3 10 17 10 Chorwacja 56,5 4,3 28 900 35,9 20 25 12;25;40 Czarnogóra 13,8 0,65 6 340 46,6 9 19 9 Macedonia 25,7 2,1 3 180 6,8 10 18 10 Serbia 88,4 7,2 17 840 67,1 15 20 10;20:45 Słowenia 20,3 2,0 5 440 4,6 17 22 16;27;41;50 Obroty handlowe Polski z Chorwacją, Serbią i Słowenią w latach 2009-2015 (w mln EUR) 2015 2014 2013 r. 2012 r. 2011 r. 2010 r. 2009 r. Exp. Imp. Exp. Imp. Exp. Imp. Exp. Imp. Exp. Imp. Exp. Imp. Exp. Imp. Chorwacja 544 168 399 103 328 97 305 86 322 109 266 83 284 118 Serbia 615 211 654 181 634 157 362 107 275 103 282 77 149 48 Słowenia 619 634 573 597 482 537 471 540 465 519 424 527 373 443 Dane: Insigos, Ministerstwo Rozwoju
Eksport z Polski do Chorwacji, Serbii i Słowenii w latach 2009 2015 (mln EUR) Import do Polski z Chorwacji, Serbii i Słowenii w latach 2009-2015 (mln EUR) Chorwacja jako destynacja inwestycyjna zalety: o relatywnie stabilna gospodarka, niska inflacja, stabilny system bankowy, o wejście do UE, o dobra infrastruktura transportowa (ponad 1000 km autostrad, 3 korytarze paneuropejskie, 6 lotnisk międzynarodowych, 6 portów morskich i 4 rzeczne), o duże zasoby wody pitnej, jedne z największych na świecie, o własny gaz ziemny zaspokaja 2/3 potrzeb, złoża gazu i ropy na obszarze wód terytorialnych oczekiwane wydobycie za kilka lat, o duży potencjał OZE woda, słońce, biomasa, o potencjał ludzki wykształcenie, dobra znajomość języków (1/2 mieszkańców zna angielski, 1/3 niemiecki),
o relatywnie niskie koszty pracy wg Eurostatu 9,4 eur/h w 2014 r. (PL 8,4 euro/h), w styczniu 2016 r. przeciętna płaca brutto wyniosła 7709 kun, a płaca netto 5646 kun (odpowiednio ok. 1006 i 737 euro), o wsparcie dla inwestorów - Ustawa o wspieraniu inwestycji oraz Ustawa o strategicznych projektach inwestycyjnych Republiki Chorwacji, o wysoka jakość życia 18. miejsce na świecie (pod względem jakości życia ocenianej z uwzględnieniem poziomu rozwoju gospodarki, bezpieczeństwa, podstawowych wolności, stanu środowiska naturalnego, klimatu, ochrony zdrowia, kosztów utrzymania, oferty kulturalnej, rozrywek, infrastruktury, zagrożeń wg International Living Magazine), o atrakcje turystyczne - wybrzeże z 1246 wyspami Roczny napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Chorwacji w latach 2000-2014, mln EUR Źródło: Chorwacki Bank Narodowy (HNB) Chorwacja regionalnym węzłem energetycznym Chorwacja ma potencjał, by stać się regionalnym hubem energetycznym w Europie Środkowej i Wschodniej. W ostatnim okresie stworzono tu dogodne warunki do inwestowania w poszukiwanie i wydobycie węglowodorów ze złóż na chorwackim obszarze Adriatyku i na lądzie powstały odpowiednie regulacje prawne i instytucjonalne, rozpoczęto procedury koncesyjne. Oczekuje się, że w ciągu kilku lat Chorwacja z importera stanie się eksporterem nośników energii, a miejscowe podmioty gospodarcze będą miały zapewniony dostęp do relatywnie tanich jej źródeł. Obecne zużycie gazu ziemnego w Chorwacji wynosi ok. 3 mld m³ rocznie, a wydobycie własne 2 mld m³. Projektami energetycznymi o szczególny znaczeniu są: budowa terminala LNG na wyspie Krk oraz budowa gazociągu IAP (Jońsko-Adriatyckiego), który ma być odgałęzieniem gazociagu Transadriatyckiego (TAP).
Największe przedsiębiorstwa w Chorwacji (2014 r.): Sklasyfikowane pod względem wielkości przychodów ze sprzedaży w mln EUR w 2014 r. 1. INA E&R 3334 2. Konzum CB&T 1763 3. HEP Grupa E&R 1499 4. HEP Operator E&R 926 5. HT Group TM&T 816 6. Petrol d.o.o. E&R 675 7. HEP Proizvodnja E&R 520 8. Pliva Hrvatska LS&HC 498 9. Plodine d.d. CB&T 448 10. Lidl Hrvatska CB&T 429 11. Zagrebacki Holding PS 422 12. VIPnet d.o.o. TM&T 396 13. Kaufland Hrvatska CB&T 393 14. Prvo Plinarsko E&R 378 15. Crodux Derivati E&R 378 16. Agrokor d.d. CB&T 360 17. Tisak d.d. CB&T 360 18. Boxmark Leather Mfg 340 19. Vindija d.d. CB&T 337 20. Orbico d.o.o. CB&T 327 Źródło: Poslovni dnevnik Najwięksi eksporterzy w Chorwacji: Pod względem wartości eksportu w 2014 r., w mln EUR. 1. INA petrochemia 1007 2. Pliva leki 375 3. Boxmark Leather tapicerka samochodowa 333 4. Petrokemija (nawozy azotowe) 204 5. Croatia Airlines 131 6. Končar-Energetski Transformatori - elektrotechnika 130 7. Valamar Riviera 128 8. Ericsson Nikola Tesla ICT 118 9. Podravka 107 10. Petrol 96 11. HEP 96 12. Benetton Tekstil 93 13. HR Kontrola zračne plovidbe kontr. ruchu powietrznego 84 14. TLM Aluminium (folia aluminiowa) 82 15. ENI Croatia B.V. wydobycie węglowodorów 81 Źródło: Poslovni Dnevnik