P O L S K A N O R M A

PROJEKT ROBOCZY opracowany przez Podkomitet ds. Asfaltów czerwiec 2007 P O L S K A N O R M A P o l s k i K o m i t e t N o r m a l i z a c y j n y ICS 91.100.50, 93.080.20 13808 miesiąc i rok publikacji Wprowadza EN 13808:2005, IDT Zastępuje 13808:2005 (U) Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady klasyfikacji kationowych emulsji asfaltowych Norma Europejska EN 13808:2005 ma status Polskiej Normy Copyright by PKN, Warszawa. nr ref. 13808:200.. Wszelkie prawa autorskie zastrzeŝone. śadna część niniejszej normy nie moŝe być zwielokrotniana jakąkolwiek techniką bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego

2 (R) 13808: Przedmowa krajowa Niniejsza norma została przygotowana przez KT nr 222 ds. Przetworów Naftowych i Cieczy Eksploatacyjnych i zatwierdzona przez Prezesa PKN dzień, miesiąc, rok. Jest tłumaczeniem - bez jakichkolwiek zmian - angielskiej wersji Normy Europejskiej EN 13808:2005. W zakresie tekstu Normy Europejskiej wprowadzono odsyłacze krajowe oznaczone od N1) do N4). Niniejsza norma zastępuje 13808:2005 (U). Odpowiedniki krajowe norm i dokumentów powołanych w niniejszej normie moŝna znaleźć w katalogu Polskich Norm. Oryginały norm i dokumentów powołanych, które nie mają odpowiedników krajowych, są dostępne w Ośrodku Informacji Normalizacyjnej. W sprawach merytorycznych dotyczących treści normy moŝna zwracać się do właściwego Komitetu Technicznego PKN, kontakt: www.pkn.pl Załącznik krajowy NA (informacyjny) Odpowiedniki krajowe norm i dokumentów powołanych. UWAGA: Oryginały norm powołanych są dostępne w Ośrodku Informacji Normalizacyjnej PKN Normy powołane EN EN 58:2004 EN 1425:/A1:2006 EN 1426:1999 EN 1427:1999 EN 1428:1999 EN 1429:1999 EN 1430:1999 EN 1431:1999 EN 12591:1999 EN 12595:2007 EN 12596:2007 EN 12597:2000 Odpowiedniki krajowe 58:2005(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Pobieranie próbek lepiszczy asfaltowych 1425:2002/A1:2006(U), Asfalty i produkty asfaltowe Ocena organoleptyczna 1426:2001, Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą 1427:2001, Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula 1428:2002(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej 1429:2002(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie 1430:2002(U), Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie polarności cząstek w emulsjach asfaltowych 1431:2002(U), Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie zawartości asfaltu i olejów destylacyjnych w emulsjach asfaltowych metodą destylacji 12591:2004, Asfalty i produkty asfaltowe - Wymagania wobec asfaltów drogowych Pr 12595, Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepkości kinematycznej w opracowaniu w Podkomitecie ds. Asfaltów KT 222 Pr 12596, Asfalty i lepiszcza asfaltowe - Oznaczanie lepkości dynamicznej metodą kapilary próŝniowej w opracowaniu Podkomitecie ds. Asfaltów KT 222 12597:2003, Asfalty i produkty asfaltowe Terminologia

(R) 13808: EN 12846:2002 12846:2003(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym EN 12847: 2002 12847:2003(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych EN 12848:2002 12848:2003(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie stabilności emulsji asfaltowych w mieszaninie z cementem EN 12849:2002 12849:2003(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zdolności emulsji asfaltowych do penetracji EN 13074:2002 13074:2003(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie EN 13075-1:2002 13075-1:2003(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym EN 13075-2:2002 13075-2:2003(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Cześć 2: Oznaczanie czasu mieszania kationowych emulsji asfaltowych EN 13357:2002 13357:2003(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu asfaltów upłynnionych i asfaltów fluksowanych EN 13398:2003 13398:2005(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu spręŝystego asfaltów modyfikowanych EN 13587:2003 13587:2005(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie siły rozciągania lepiszczy asfaltowych metodą rozciągania EN 13588:2003 13588:2005(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu z wahadłem EN 13589:2003 13589:2005(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie siły rozciągania asfaltów modyfikowanych, metoda z duktylometrem EN 13614:2004 13614:2005(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie przyczepności emulsji bitumicznych poprzez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem EN 13703:2003 13703:2005(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii odkształcenia EN 14023:2005 14023:2006(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady klasyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami EN 14733:2005 14733:2005(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Emulsje asfaltowe, asfalty fluksowane i asfalty upłynnione Zakładowa Kontrola Produkcji EN 14769:2005 14769:2006(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Przyśpieszone oznaczanie długoterminowego starzenia asfaltów Metoda ciśnieniowa PAV EN 14895:2006 14895:2006(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Stabilizacja lepiszczy z emulsji asfaltowych asfaltów upłynnionych i fluksowanych EN 14896:2006 14896:2006(U), Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepkości dynamicznej emulsji asfaltowych Lepkościomierz z trzpieniem obrotowym EN ISO 3838:2004 ISO 3838:2005(U), Ropa naftowa i ciekłe stałe przetwory naftowe Oznaczanie gęstości gęstości względnej Metoda z uŝyciem piknometru z korkiem kapilarnym i piknometru dwukapilarnego z podziałką 3

NORMA EUROPEJSKA EN 13808 EUROPEAN STANDARD maj 2005 NORME EUROPÉENNE EUROPÄISCHE NORM ICS 91.100.50, 93.080.20 (R) Wersja polska Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady klasyfikacji kationowych emulsji asfaltowych Bitumen and bituminous binders Framework for specifying cationic bituminous emulsions Bitumes et liants bitumineux Cadre de spécifications pour les émulsions cationiques de bitume Bitumen und bitumenhältige Bindemittel Rahmenwerk für die Spezifizierung kationischer Bitumenemulsionen Niniejsza norma jest polską wersją Normy Europejskiej EN 13808:2005. Została ona przetłumaczona przez Polski Komitet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oficjalne. Niniejsza Norma Europejska została przyjęta przez CEN 1 marca 2005. Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania Normie Europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych, łącznie z ich danymi bibliograficznymi, moŝna otrzymać na zamówienie w Sekretariacie Centralnym w krajowych jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN. Niniejsza Norma Europejska istnieje w trzech oficjalnych wersjach (angielskiej, francuskiej i niemieckiej). Wersja w kaŝdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka CEN na jego własny język i notyfikowana w Sekretariacie Centralnym, ma ten sam status, co wersje oficjalne. Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa. CEN Europejski Komitet Normalizacyjny European Committee for Standardization Comité Européen de Normalisation Europäisches Komitee für Normung Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels 2005 CEN All rights of exploitation in any form and by any means reserved worldwide for CEN national Members. nr ref. EN 13808:2005: E 1

(R) EN 13808: 2005 Spis treści Przedmowa 1 Zakres normy 2 Powołania normatywne 3 Terminy i definicje 4 Oznaczenia wyraŝone literami i cyframi 5 Wymagania i metody badań 6 Ocena zgodności Załącznik A (informacyjny) 1.1 Przykłady oznaczeń emulsji Załącznik B (informacyjny) Przykłady wybranych klas właściwości emulsji C65BP3 Załącznik ZA (informacyjny) Rozdziały niniejszej Normy Europejskiej odnoszące się do Dyrektywy Unii Europejskiej Wyroby Budowlane Załącznik NA ( informacyjny ) Kationowe emulsje asfaltowe stosowane w budownictwie drogowym - wymagania techniczne Bibliografia 2

(R) EN 13808:2005 Przedmowa Niniejszy dokument (EN 13808:2005) został opracowany przez Komitet Techniczny CEN/TC 336 Lepiszcza asfaltowe, którego sekretariat jest prowadzony przez AFNOR. Niniejsza Norma Europejska powinna uzyskać status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego tekstu uznanie, najpóźniej do listopada 2005, a normy krajowe sprzeczne z daną normą powinny być wycofane najpóźniej do lutego 2007. Niniejszy dokument został opracowany na podstawie mandatu, udzielonego CEN przez Komisję Europejską i Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, i wspiera zasadnicze wymagania Dyrektywy UE Wyroby Budowlane (89/106/EEC). W informacyjnym Załączniku ZA, który stanowi integralną część niniejszego dokumentu, podano informacje dotyczące powiązania niniejszego dokumentu z Dyrektywą UE Wyroby Budowlane. Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej Normy Europejskiej są zobowiązane krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa. 3

(R) EN 13808: 2005 1 Zakres normy Niniejsza Norma Europejska określa wymagania dotyczące właściwości uŝytkowych poszczególnych klas kationowych emulsji asfaltowych, które są odpowiednie do stosowania przy budowie i utrzymaniu dróg, lotnisk i innych umocnionych powierzchni. Niniejsza Norma Europejska dotyczy emulsji otrzymanych z uŝyciem asfaltu drogowego, asfaltu upłynnionego, asfaltu fluksowanego oraz z uŝyciem modyfikowanego asfaltu, modyfikowanego asfaltu fluksowanego, modyfikowanego asfaltu upłynnionego, a takŝe emulsji asfaltowych modyfikowanych lateksem. Uwaga 1 W Europie stosuje się wiele rodzajów emulsji asfaltowych. W zaleŝności od lokalnej praktyki, do tego samego celu mogą być stosowane emulsje z róŝną zawartością lepiszcza. Wykaz właściwości i wymagań wobec kationowych emulsji asfaltowych, ujęty w niniejszej Normie Europejskiej, daje podstawę do uzgodnień jakościowych pomiędzy producentem, a klientem. Dobór klas naleŝy dokonać z naleŝytą starannością tak, aby moŝliwe było spełnienie określonych wymagań. Uwaga 2 w procentach Do celów niniejszej Normy Europejskiej, wyraŝenie % (m/m) oznacza ułamek masowy wyraŝony 2 Powołania normatywne N1) Do stosowania niniejszego dokumentu są niezbędne podane niŝej dokumenty powołane. W przypadku powołań datowanych ma zastosowanie wyłącznie wydanie cytowane. W przypadku powołań niedatowanych stosuje się ostatnie wydanie dokumentu powołanego (łącznie ze zmianami). EN 58, Bitumen and bituminous binders Sampling bituminous binders EN 1425, Bitumen and bituminous binders Characterization of perceptible properties EN 1426, Bitumen and bituminous binders Determination of needle penetration EN 1427, Bitumen and bituminous binders Determination of softening point Ring and Ball method EN 1428, Bitumen and bituminous binders Determination of water content in bitumen emulsions Azeotropic distillation method EN 1429, Bitumen and bituminous binders Determination of residue on sieving of bitumen emulsions, and determination of storage stability by sieving EN 1430, Bitumen and bituminous binders Determination of particle polarity of bitumen emulsions EN 1431, Bitumen and bituminous binders Determination of recovered binder and oil distillate from bitumen emulsions by distillation EN 12591, Bitumen and bituminous binders Specifications for paving grade bitumens EN 12595, Bitumen and bituminous binders Determination of kinematic viscosity EN 12596, Bitumen and bituminous binders Determination of dynamic viscosity by vacuum capillary EN 12597:2000, Bitumen and bituminous binders Terminology EN 12846, Bitumen and bituminous binders Determination of efflux time of bitumen emulsions by the efflux viscometer N1) Odsyłacz krajowy: Patrz załącznik NA 4

(R) EN 13808:2005 EN 12847, Bitumen and bituminous binders Determination of settling tendency of bitumen emulsions EN 12848, Bitumen and bituminous binders Determination of mixing stability with cement of bitumen emulsions EN 12849, Bitumen and bituminous binders Determination of penetration power of bitumen emulsions EN 13074, Bitumen and bituminous binders Recovery of binder from bitumen emulsions by evaporation EN 13075-1, Bitumen and bituminous binders Determination of breaking behaviour Part 1: Determination of breaking value of cationic bitumen emulsions, mineral filler method EN 13075-2, Bitumen and bituminous binders Determination of breaking behaviour Part 2: Determination of fines mixing time of cationic bitumen emulsions EN 13357, Bitumen and bituminous binders Determination of the efflux time of petroleum cut-back and fluxed bitumens EN 13398, Bitumen and bituminous binders Determination of the elastic recovery of modified bitumen EN 13587, Bitumen and bituminous binders Determination of the tensile properties of bituminous binders by the tensile test method EN 13588, Bitumen and bituminous binders Determination of cohesion of bituminous binders with pendulum test EN 13589, Bitumen and bituminous binders Determination of the tensile properties of modified bitumen by the force ductility method EN 13614, Bitumen and bituminous binders Determination of adhesivity of bitumen emulsions by water immersion test EN 13703, Bitumen and bituminous binders Determination of deformation energy EN 14023, Bitumen and bituminous binders Framework specification for polymer modified bitumens EN 14733, Bitumen and bituminous binders Bituminous emulsions, fluxed and cut-back bitumen factory production control EN 14769, Bitumen and bituminous binders Accelerated long-term ageing conditioning by a Pressure Ageing Vessel (PAV) EN 14895, Bitumen and bituminous binders Stabilisation of binder from bituminous emulsion or from cut-back and fluxed bitumen EN 14896, Bitumen and bituminous binders Determination of dynamic viscosity of bituminous emulsions Rotating spindle viscometer method EN ISO 3838, Crude petroleum and liquid or solid petroleum products Determination of density or relative density Capillary-stoppered pyknometer and graduated bicapillary pyknometer methods (ISO 3838:2004) 3 Terminy i definicje Do celów niniejszej normy zastosowano terminy i definicje zamieszczone w EN 12597:2000. 5

(R) EN 13808: 2005 4 Oznaczenia wyraŝone literami i cyframi Oznaczenia, wyraŝone literami i cyframi, uŝyte do opisania waŝnych właściwości kationowych emulsji asfaltowych, np. polarności emulsji, zawartości asfaltu, rodzaju asfaltu i indeksu rozpadu, powinny być zgodne z Tablicą 1. Pozycja symbolu w oznaczeniu Litery i cyfry Tablica 1 Objaśnienie oznaczeń Objaśnienie Według EN 1 C Kationowa emulsja asfaltowa EN 1430 (polarność cząstek) 2 i 3 liczba dwucyfrowa Deklarowana przez producenta zawartość asfaltu w % (m/m) EN 1428 EN 1431 (zawartość wody) (asfalt odzyskany + olej podestylacyjny) 4 4 i 5 albo 4 i 5 oraz 6 5 6 albo 7 (jako istotny) UWAGA B P F Rodzaj zastosowanego lepiszcza Asfalt drogowy Modyfikowany polimerami Dodatek większy niŝ 2 % (m/m) fluksu w stosunku do emulsji EN 12591 (wymagania dla asfaltów drogowych) EN 14023 polimer moŝe być dodany przed, podczas po emulgowaniu 1 do 7 Klasa indeksu rozpadu EN 13075-1 (indeks rozpadu) Przykłady oznaczeń do emulsji asfaltowych podane są w załączniku A W tablicach wymagań niniejszej Normy Europejskiej (patrz Tablice 3, 4 i 5) zostały uŝyte następujące skróty: NPD - No Performance Determined - oznacza właściwość uŝytkowa nie określana : ta klasa moŝe być zadeklarowana, jeŝeli w państwie członkowskim, na którego rynek wyrób jest przeznaczony, dana właściwość wyrobu nie jest przedmiotem odnośnych przepisów. W takim przypadku producent moŝe jej nie określać, przy jednoczesnym podaniu tego faktu w informacji towarzyszącej dostawie wyrobu (patrz ZA.1). TBR To Be Reported - oznacza do zadeklarowania : przyporządkowanie właściwości tej klasie powoduje, Ŝe producent jest proszony o dostarczenie odpowiednich informacji wraz z wyrobem, jednak nie jest do tego zobowiązany. UWAGA Te wartości mogą być wykorzystane do przyszłego ustalenia wymagań DV Declared Value - oznacza wartość deklarowana : przyporządkowanie właściwości tej klasie powoduje, Ŝe producent jest zobowiązany do podawania wartości tej właściwości w prawnie przewidzianej deklaracji i późniejszego prawnie uregulowanego oznakowania. 5 Wymagania i metody badań Wszystkie właściwości kationowych emulsji asfaltowych powinny być klasyfikowane zgodnie z odpowiednimi częściami Tablic 3, 4 i 5. Przy klasyfikacji emulsji, odpowiednią klasę kaŝdej właściwości technicznej naleŝy wybierać w ustalonej kolejności. 6

(R) EN 13808:2005 Przy wyborze metody oznaczania zawartości asfaltu, jak równieŝ oznaczania lepkości, naleŝy wybrać tylko jedną z kaŝdej grupy metod badań. Wybór klas do wszystkich właściwości powinien być dokonany tak, aby nie wybrać zestawu klas, czyli wymagań, niemoŝliwych jednocześnie do spełnienia. UWAGA 1 Tablice 3, 4 i 5 zawierają klasę NPD i klasy TBR DV. W pozostałych klasach, dla kaŝdej właściwości, są podane wartości zakresy wartości. UWAGA 2 Tablice od 3 do 5 obowiązują do określania wymagań wobec emulsji we wszystkich krajach. KaŜdy kraj powinien dokonać wyboru własnego zestawu wymagań (klas), w przypadku prawnego ich ustanowienia, spośród będących do dyspozycji wg tablic 3, 4 i 5 (patrz tablica 2). Zaleca się, aby kaŝdy kraj opublikował dokument aplikacyjny w postaci odpowiednich tablic z podanymi wymaganiami do kaŝdego zastosowania. W ten sposób zostaną wybrane odpowiednie klasy do konkretnego wymagania i zastosowania, a wybór klas powinien być dokonany na podstawie lokalnych praktyk, tak, aby nie wybrać takiego zestawu klas, czyli wymagań, które by były niemoŝliwe do jednoczesnego spełnienia. UWAGA 3 Metoda badania lepkości dynamicznej podana w Tablicy 3 oraz procedury badawcze stabilizacji i starzenia lepiszczy podane w Tablicy 5 nie były dotychczas stosowane w Europie. Dopóki nie będzie zgromadzona wystarczająca ilość danych, która pozwoli ustalić wiarygodne klasy uŝytkowe, klasa DV klasa TBR powinny być stosowane w odniesieniu do lepkości dynamicznej wymienionej w Tablicy 3 do wszystkich właściwości wymienionych w Tablicy 5. Tablica 2 Wymagane właściwości i metody badań Wymagane właściwości Dotyczy Wielkość fizyczna i metody badań Lepkość Wpływ wody na adhezję lepiszcza Rozpad Niezmienność konsystencji w średniej temperaturze Niezmienność konsystencji w podwyŝszonej temperaturze Kohezja Niezmienność konsystencji w średniej temperaturze Niezmienność konsystencji w podwyŝszonej temperaturze Niezmienność kohezji Kationowe emulsje asfaltowe według Tablicy 3 Lepiszcze odzyskane według Tablicy 4 Lepiszcze odzyskane według Tablicy 4 (dotyczy tylko asfaltowych emulsji modyfikowanych) Lepiszcze odzyskane według Tablicy 5 Lepiszcze odzyskane według Tablicy 5 dotyczy tylko asfaltowych emulsji modyfikowanych Czas wypływu wg EN 12846 Lepkość dynamiczna wg EN 14896 Adhezja wg EN 13614 Indeks rozpadu wg EN-13075-1 Stabilność podczas mieszania z cementem wg EN-12848 (tylko dla emulsji nadstabilnych) Penetracja wg EN 1426 Czas wypływu wg EN 13357 Temperatura mięknienia wg EN 1427 Lepkość dynamiczna wg EN 12596 Test z wahadłem wg EN 13588 Siła rozciągania wg EN 13587 Oznaczanie siły rozciągania, metoda z duktylometrem wg EN 13589 Penetracja wg EN 1426 Temperatura mięknienia wg EN 1427 Lepkość dynamiczna wg EN 12596 Test z wahadłem wg EN 13588 Siła rozciągania wg EN 13587 Oznaczanie siły rozciągania, metoda z duktylometrem wg EN 13589 7

(R) EN 13808: 2005 6 Ocena zgodności 6.1 Postanowienia ogólne Zgodność kationowych emulsji asfaltowych z wymaganiami niniejszej Normy Europejskiej i podanymi w odnośnych tablicach wartościami (włączając klasy) powinna być wykazana poprzez: wstępne badanie typu (pierwsze badanie wyrobu) zakładową kontrolę produkcji UWAGA Informacje niezbędne do oceny zgodności powinny być dostępne podczas inspekcji ZKP, zgodnie wymaganiami p.6.3. 6.2 Badanie wyrobu 6.2.1 Wstępne badania typu (pierwsze badania wyrobu) Wstępne badania typu (pierwsze badania wyrobu) naleŝy przeprowadzać w celu wykazania zgodności z niniejszą Normą Europejską. Mogą być wzięte pod uwagę wcześniej przeprowadzone badania wg ustaleń niniejszej Normy Europejskiej (takie same: wyroby, właściwości, metody badań, metody pobierania próbek, systemy oceny zgodności, itp.). Wszystkie właściwości podane w dokumentach zakładowej kontroli produkcji (ZKP) naleŝy poddać wstępnym badaniom typu (pierwszym badaniom wyrobu). 6.2.2 Kolejne badanie typu (kolejne badania wyrobu) W przypadku jakiejkolwiek zmiany surowców w procesie produkcji, które mogłyby znacząco zmienić jedną więcej właściwości, naleŝy powtórzyć badania odpowiedniej właściwości wyrobu. 6.2.3 Pobieranie próbek, badanie i kryteria zgodności Próbki do badań naleŝy pobierać według EN 58. Wyniki wszystkich badań typu (pierwszych i kolejnych) powinny być udokumentowane, przechowywane przez producenta przez co najmniej 5 lat i dostępne do kontroli. 6.3 Zakładowa kontrola produkcji (ZKP) Producent powinien opracować i udokumentować system ZKP, zgodnie z wymaganiami EN 14733 i przestrzegać ustalony Plan Jakości. Częstotliwość przeprowadzania badań jest określona w EN 14733. JeŜeli system ZKP spełnia wymagania normy EN ISO 9001 i właściwości wyrobu spełniają wymagania niniejszej Normy Europejskiej, to uwaŝa się, Ŝe wymagania odnośnie oceny zgodności zostały spełnione. 8

Tablica 3 Wykaz właściwości technicznych i klas właściwości kationowych emulsji asfaltowych Klasy właściwości kationowych emulsji asfaltowych Właściwości techniczne EN odniesienia Jednostka Klasa 0 Klasa 1 a Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Klasa 9 Właściwości organoleptyczne EN 1425 - NPD TBR - - - - - - - - Polarność cząstek EN 1430 - - - dodatnia - - - - - - - Indeks rozpadu EN 13075-1 - NPD TBR 80 50 do 100 70 do 130 120 do 180 170 do 230 220 - - Stabilność podczas mieszania z cementem EN 12848 g NPD TBR 2 > 2 - - - - - - Czas mieszalności EN 13075-2 s NPD TBR 180 300 - - - - - - Zdolność do penetracji EN 12849 min NPD TBR - - - - - - - - Zawartość lepiszcza b (poprzez oznaczenie EN 1428 % (m/m) NPD TBR 38 do 42 48 do 52 53 do 57 58 do 62 63 do 67 65 do 69 67 do 71 70 zawartości wody) Zawartość lepiszcza c pozostałego po destylacji EN 1431 % (m/m) NPD TBR 38 48 53 58 63 65 67 70 Zawartość oleju d podestylacyjnego EN 1431 % (m/m) NPD TBR 2,0 3,0 5,0 8,0 10,0 5-15 > 15 _ Czas wypływu Ø 2 mm w 40 0 C EN 12846 s NPD TBR 20 15 do 45 35 do 80 70 do 130 - - - - Czas wypływu Ø 4 mm w 40 0 C EN 12846 s NPD TBR - - - - 10 do 45 30 do 70 50 do 100 - Czas wypływu Ø 4 mm w 50 0 C EN 12846 s NPD TBR - - - - - - - 25 do 50 Lepkość dynamiczna w 40 0 C EN 14896 m Pa s NPD TBR DV - - - - - - - Pozostałość na sicie EN 1429 Sito 0,5 mm % (m/m) NPD TBR 0,1 0,2 0,5 - - - - Sito 0,16 mm % (m/m) NPD TBR 0,25 0,5 - - - - - Pozostałość na sicie (7 dni magazynowania) EN 1429 Sito 0,5 mm % (m/m) NPD TBR 0,1 0,2 0,5 - - - - Sedymentacja (po 7 dniach magazynowania) EN 12847 % (m/m) NPD TBR 5 10 - - - - - Adhezja EN 13614 % pokrycia powierzchni NPD TBR 75 90 9

(R) EN 13808: 2005 Tablica 3 (ciąg dalszy) Wykaz właściwości technicznych i klas właściwości kationowych emulsji asfaltowych UWAGA Niektóre modyfikowane kationowe emulsje asfaltowe o wysokiej lepkości nie są trwałe i/ trudne w operowaniu nimi w temperaturze pokojowej. W konsekwencji zalecane jest przechowywanie tych emulsji w temperaturze wyŝszej niŝ 50 0 C w czasie pomiędzy pobraniem a badaniem próbek. Dodatkowo zaleca się, aby badania laboratoryjne emulsji modyfikowanych były przeprowadzane w takim czasie, w którym emulsje są stabilne. a b c Klasa 1, TBR, nie moŝe być zastosowana do, wystawionej zgodnie z obowiązującym prawem, deklaracji zgodności i do oznakowania Zawartość lepiszcza w emulsji, oznaczona metodą opisaną w EN 1428 powinna być określana jako [100 % - zawartość wody] Zawartość lepiszcza oznaczonego metodą destylacyjną opisaną w EN 1431 powinna być wyraŝona jako [% (m/m) lepiszcza pozostałego po destylacji + % (m/m) oleju oddestylowanego] d Zawartość oleju podestylacyjnego m wyraŝona w % (m/m) moŝe być oznaczona dla duŝych ilości rozpuszczalnika po oznaczeniu gęstości zgodnie z EN ISO 3838 oraz po oznaczeniu procentu objętościowego w destylacie otrzymanym zgodnie z EN 1431. JeŜeli oznaczenie gęstości nie jest moŝliwe tą metodą, moŝna przyjąć wartość 0,850. 10

(R) EN 13808:2005 Tablica 4 Wykaz właściwości technicznych i klas właściwości lepiszcza odzyskanego z kationowych emulsji asfaltowych poprzez odparowanie Właściwości techniczne Metoda odzyskiwania: poprzez odparowanie EN odniesienia 1.1.1 EN 13 07 4 Klasy właściwości lepiszcza odzyskanego z kationowych emulsji asfaltowych poprzez odparowanie Jednostka Klasa 0 Klasa 1 a Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 - - - - - - - - - Penetracja w 25 0 C b EN 1426 0,1 mm NPD TBR 50 100 150 220 330 > 330 Temperatura mięknienia c EN 1427 0 C NPD TBR 55 50 43 39 35 35 Czas wypływu (Ø 10 mm odpowiednio w 25 0 C 40 0 C) EN 13357 s NPD TBR DV - - - - - Lepkość dynamiczna w 60 0 C c EN 12596 Pa s NPD TBR 18,0 12,0 7,0 4,0 2,0 - Lepkość kinematyczna w 60 0 C c EN 12595 mm 2 /s NPD TBR 16000 8000 6000 4000 2000 2000 Kohezja (tylko do asfaltów modyfikowanych) Energia kohezji wyznaczona metodą pomiaru EN 13587 ciągliwości w 5 0 C (mała szybkość) d EN 13703 Energia kohezji wyznaczona metodą pomiaru siły EN 13589 rozciągającej w 5 0 C d EN 13703 J/cm 2 NPD TBR 1 2 3 - - - J/cm 2 NPD TBR 1 2 3 - - - Kohezja wyznaczona z zastosowaniem wahadła d EN 13588 J/cm 2 NPD TBR 0,5 0,7 1,0 1,2 1,4 - Nawrót spręŝysty w 10 0 C (lepiszczy modyfikowanych elastomerami) Nawrót spręŝysty w 25 0 C (lepiszczy modyfikowanych elastomerami) EN 13398 % NPD TBR 30 40 50 75 - - EN 13398 % NPD TBR 30 40 50 75 - - 11

(R) EN 13808: 2005 Tablica 4 (ciąg dalszy) Wykaz właściwości technicznych i klas właściwości lepiszczy odzyskanych z kationowych emulsji asfaltowych poprzez odparowanie a Klasa 1, TBR, nie moŝe być zastosowana do, wystawionej, zgodnie z obowiązującym prawem, deklaracji zgodności i do oznakowania b Konsystencja odzyskanego lepiszcza w średniej temperaturze powinna być określona przez oznaczenie penetracji wg EN 1426, o ile odzyskane lepiszcze ma konsystencję asfaltu, albo przez oznaczenie czasu wypływu wg EN 13357, jeśli odzyskane lepiszcze ma konsystencję upłynnionego fluksowanego asfaltu. c Konsystencja odzyskanego lepiszcza w podwyŝszonej temperaturze powinna być określona w zaleŝności od konsystencji odzyskanego lepiszcza, albo przez oznaczenie temperatury mięknienia wg EN 1427 metodą PiK, albo przez oznaczenie lepkości dynamicznej wg EN 12596 metodą kapilary próŝniowej, wg EN 12595 metodą lepkości kinematycznej. d Kohezja lepiszcza odzyskanego z emulsji modyfikowanych polimerami, które są stosowane do powierzchniowych utrwaleń powinna być oznaczana zgodnie z EN 13588. W przypadku lepiszczy stosowanych do mieszanek na zimno powinny być zastosowane metody podane w EN 13587 EN 13589. W przypadku lepiszczy do pozostałych zastosowań naleŝy posłuŝyć się jedną z trzech wymienionych metod: EN 13587, EN 13589 EN 13588. 12

(R) EN 13808:2005 Tablica 5 Wykaz właściwości technicznych i klas właściwości lepiszcza odzyskanego z kationowych emulsji asfaltowych poprzez odparowanie, które poddano procesowi stabilizacji i ewentualnie procesowi starzenia Klasy właściwości lepiszcza odzyskanego poprzez odparowanie z kationowych emulsji asfaltowych, które poddano procesowi stabilizacji (pren 14895) Klasy właściwości lepiszcza odzyskanego poprzez odparowanie z kationowych emulsji asfaltowych, które poddano procesowi stabilizacji i starzenia (pren 14895, następnie EN 14769) 1.1.2 Właściwości techniczne EN odniesienia Jednostka Klasa 0 Klasa 1 a Klasa 0 Klasa 1 a Klasa 2 Stabilizacja lepiszcza EN 14895 - - - - - - Metoda starzenia: Przyspieszone starzenie w PAV EN 14 769 - Do pominięcia Do pominięcia - - - Penetracja w 25 0 C b EN 1426 0,1 mm NPD TBR NPD TBR DV Temperatura mięknienia c EN 1427 0 C NPD TBR NPD TBR DV Lepkość dynamiczna w 60 0 C c EN 12596 Pa. s NPD TBR NPD TBR DV Lepkość kinematyczna w 60 0 C c EN 12595 mm 2 /s NPD TBR NPD TBR - Kohezja (tylko asfalty modyfikowane) Energia kohezji wyznaczona metodą pomiaru EN 13587 ciągliwości w 5 0 C (mała szybkość) d EN 13703 Energia kohezji wyznaczona metodą pomiaru EN 13589 siły rozciągającej w 5 0 C d EN 13703 J/cm 2 NPD TBR NPD TBR DV J/cm 2 NPD TBR NPD TBR DV Kohezja wyznaczona z zastosowaniem wahadła d EN 13588 J/cm 2 NPD TBR NPD TBR DV Nawrót spręŝysty w 10 0 C (lepiszczy modyfikowanych elastomerami) Nawrót spręŝysty w 25 0 C (lepiszczy modyfikowanych elastomerami) EN 13398 % NPD TBR NPD TBR - EN 13398 % NPD TBR NPD TBR - 13

(R) EN 13808: 2005 Tablica 5 (ciąg dalszy) Wykaz właściwości technicznych i klas właściwości lepiszcza odzyskanego z kationowych emulsji asfaltowych poprzez odparowanie, które poddano procesowi stabilizacji i ewentualnie procesowi starzenia a b c d Klasa 1, TBR, nie moŝe być zastosowana do, wystawionej, zgodnie z obowiązującym prawem, deklaracji zgodności i do oznakowania Konsystencja lepiszcza stabilizowanego i poddanego starzeniu, przy średniej temperaturze powinna być oznaczona przez pomiar penetracji wg EN 1426. Konsystencja lepiszcza stabilizowanego i poddanego procesowi starzenia przy podwyŝszonej temperaturze wykonania tych procesów powinna być zmierzona w zaleŝności od konsystencji lepiszcza, albo przez oznaczenie temperatury mięknienia metodą pierścień i kula zgodnie z EN 1427 przez pomiar lepkości dynamicznej metodą kapilary próŝniowej według EN 12596, albo przez oznaczenie lepkości kinematycznej metodą opisaną w EN 12595. Kohezja lepiszcza odzyskanego z emulsji modyfikowanych polimerami, które są stosowane do powierzchniowych utrwaleń powinna być oznaczana zgodnie z EN 13588. W przypadku lepiszczy stosowanych do mieszanek na zimno powinny być zastosowane metody podane w EN 13587 13589. W przypadku lepiszczy do pozostałych zastosowań naleŝy posłuŝyć jedną z trzech wymienionych metod: EN 13587, EN 13589 EN 13588 14

Załącznik A (informacyjny) Przykłady oznaczeń emulsji asfaltowych Tablica A.1 - Przykłady oznaczeń emulsji asfaltowych Przykład 1 C 69 B 2 Kationowa, deklarowana przez producenta zawartość lepiszcza 69%, wyprodukowana z asfaltu drogowego, klasa 2 indeksu rozpadu emulsji asfaltowej Przykład 2 C 65 BF 3 Kationowa, deklarowana przez producenta zawartość lepiszcza 65%, wyprodukowana z asfaltu drogowego, zawierająca więcej niŝ 2% fluksu, klasa 3 indeksu rozpadu emulsji asfaltowej Przykład 3 C 40 BF 6 Kationowa, deklarowana przez producenta zawartość lepiszcza 40%, wyprodukowana z asfaltu drogowego, zawierająca więcej niŝ 2% fluksu, klasa 6 indeksu rozpadu emulsji asfaltowej Przykład 4 C 65 BP 3 Kationowa, deklarowana przez producenta zawartość lepiszcza 65%, wyprodukowana z asfaltu drogowego, modyfikowana polimerem, klasa 3 indeksu rozpadu emulsji asfaltowej Przykład 5 C 60 BPF 6 Kationowa, deklarowana przez producenta zawartość lepiszcza 60%, wyprodukowana z asfaltu, modyfikowana polimerem, zawierająca więcej niŝ 2% fluksu, klasa 6 indeksu rozpadu emulsji asfaltowej UWAGA Polimery mogą być dodane przed, w trakcie po emulgowaniu. 15

(R) EN 13808: 2005 Załącznik B (informacyjny) 16 Przykłady wybranych klas właściwości emulsji C65BP3 UWAGA PoniŜsze tablice mają wyłącznie przykładowy charakter. Wymagania techniczne dla wyrobu są oparte na istotnych parametrach i wybranych właściwościach, zaleŝnych od zamierzonego zakresu stosowania i od lokalnych warunków klimatycznych. NaleŜy starannie dokonywać wyboru klas, które powinny być niesprzeczne i moŝliwe do uzyskania. Tablica B.1 - Przykład wybranych klas właściwości emulsji z Tablicy 3 Właściwości Wybrane klasy z Tablicy 3 Właściwości organoleptyczne TBR (Klasa 1) Polarność cząstek Dodatnia (Klasa 2) Indeks rozpadu 50-100 (Klasa 3) Stabilność podczas mieszania z cementem NPD (Klasa 0) Czas mieszalności NPD (Klasa 0) Zdolność do penetracji NPD (Klasa 0) Zawartość asfaltu (poprzez oznaczenie zawartości wody) Od 63 % do 67 % (Klasa 6) Zawartość lepiszcza pozostałego po destylacji NPD (Klasa 0) Zawartość oleju podestylacyjnego < 2 % (m/m) (Klasa 2) Czas wypływu Ø 2mm w 40 0 C 15 s 45 s (Klasa 3) Lepkość dynamiczna w 40 0 C NPD (Klasa 0) Pozostałość na sicie Pozostałość na sicie (po 7 dniach magazynowania) 0,1 % (sito 0,5 mm) (Klasa 2), 0.25 % (sito 0,16 mm) (Klasa 2) NPD (Klasa 0) Sedymentacja < 5 % (Klasa 2) Adhezja TBR (Klasa 1) Tablica B.2 - Przykład wybranych klas właściwości lepiszcza odzyskanego z emulsji C65BP3 Właściwości Wybrane klasy z Tablicy 4 (dotyczy lepiszcza odzyskanego metodą odparowania) Wybrane klasy z Tablicy 5 (dotyczy lepiszcza odzyskanego metodą odparowania i po stabilizacji) Wybrane klasy z Tablicy 5 (dotyczy lepiszcza odzyskanego metoda odparowania i po stabilizacji oraz starzeniu) Penetracja w 25 0 C 220 (Klasa 5) TBR (Klasa 1) DV (Klasa 2) Temperatura mięknienia 43 (Klasa 4) TBR (Klasa 1) DV (Klasa 2) Czas wypływu (kubek Ø 10 mm w 40 0 C) NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) Lepkość dynamiczna w 60 0 C NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) Lepkość kinematyczna w 60 0 C NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) Energia kohezji wyznaczona metodą pomiaru ciągliwości NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) Energia kohezji wyznaczona metodą pomiaru siły rozciągającej w 10 0 C NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) Energia kohezji wyznaczona metodą pomiaru siły rozciągania w 25 0 C NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) Kohezja wyznaczona z zastosowaniem > 1,0 (Klasa 4) TBR (Klasa 1) DV (Klasa 2) wahadła Nawrót spręŝysty w 10 0 C (lepiszcza modyfikowane elastomerami) NPD (Klasa 0) PD (Klasa 0) NPD (Klasa 0) Nawrót spręŝysty w 25 0 C (lepiszcza modyfikowane elastomerami > 30 (Klasa 2) TBR (Klasa 1) TBR (Klasa 1)

(R) EN 13808:2005 Załącznik ZA (informacyjny) Rozdziały niniejszej Normy Europejskiej odnoszące się do Dyrektywy Unii Europejskiej Wyroby Budowlane ZA.1 Zakres i odpowiednie właściwości Niniejsza Norma Europejska została opracowana na podstawie Mandatu M/124 Drogowe materiały budowlane, udzielonego CEN przez Komisję Europejską i Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu. Przytoczone w tym załączniku rozdziały niniejszej Normy Europejskiej spełniają wymagania mandatu udzielonego na podstawie Dyrektywy Unii Europejskiej Wyroby Budowlane (89/106/EEC). Zgodność z tymi rozdziałami pozwala zakładać, Ŝe emulsje asfaltowe zgodne z tym załącznikiem są przydatne do zamierzonych zastosowań oraz wskazuje na informacje, które powinny być dołączane do oznakowania CE. OSTRZEśENIE Do emulsji asfaltowych objętych zakresem niniejszej Normy Europejskiej mogą mieć zastosowanie inne wymagania i inne Dyrektywy UE, które nie mają wpływu na przydatność tych emulsji do zamierzonego zastosowania. UWAGA 1 Dodatkowo do konkretnych rozdziałów niniejszej normy, które dotyczą substancji niebezpiecznych, mogą być wprowadzone dalsze wymagania wobec wyrobów objętych zakresem stosowania niniejszej normy (np. przeniesienie przepisów prawa europejskiego do systemów prawnych poszczególnych państw, przepisów i decyzji administracyjnych). śeby przepisy Dyrektywy Unii Europejskiej Wyroby Budowlane były spełnione, te wymagania takŝe powinny być dotrzymane, kiedykolwiek i gdziekolwiek mają one zastosowanie. UWAGA 2 Informacyjna baza danych odnośnie europejskich i krajowych przepisów dotyczących substancji niebezpiecznych jest dostępna na stronie internetowej EUROPA (adres: http://europa.eu.int/comm/enterprise/construction/internal/dangsub/dangmain.htm). Niniejszy załącznik ustala warunki oznakowania CE emulsji asfaltowych przeznaczonych do zastosowań wskazanych w Tablicach ZA.1.1, ZA. 1.2 i ZA. 1.3 oraz przywołuje rozdziały normy, które mają zastosowanie. Niniejszy Załącznik ma ten sam zakres zastosowania, jak Rozdział 1 niniejszej normy i jest określony w Tablicach ZA. 1.1, ZA. 1.2 i ZA. 1.3. Wymaganie dotyczące określonej właściwości nie obowiązuje w tym państwie członkowskim, w którym brak jest prawnego ustalenia odnośnie tej właściwości do zamierzonego zastosowania wyrobu. W takim przypadku producent, który chce wprowadzić swój wyrób na rynek nie jest zobowiązany do określenia ani deklarowania tej właściwości w odniesieniu do swojego wyrobu i moŝe w takim przypadku zastosować opcję NPD ( właściwość uŝytkowa nie określana ) w informacji dołączonej do oznakowania CE (patrz ZA.3). Opcja NPD nie moŝe być jednak zastosowana, jeśli do danej właściwości wymagane jest dotrzymanie wartości granicznej. 17

(R) EN 13808: 2005 Tablica ZA. 1.1 Odpowiednie rozdziały dotyczące kationowych emulsji asfaltowych wg Tablicy 3 1.2 Wyrób(y) budowlany(e): Emulsje asfaltowe Zamierzone zastosowanie (a): Wymaganie/właściwości wg Mandatu Technologie utrzymaniowe - powierzchniowe utrwalenie cienkie warstwy z uŝyciem emulsji (zaprawy emulsyjne typu slurry seals mikrodywaniki na zimno ), związania międzywarstwowe, remonty cząstkowe wybojów i spękań, stabilizacja powierzchni pylistych, penetracja, impregnacja, do wytwarzania mieszanek mineralno-emulsyjnych w wytwórniach stacjonarnych w miejscu wbudowania, warstwy wyrównawcze i nawierzchniowe, recykling na zimno, oraz do wielu innych zastosowań w budowie i utrzymaniu dróg Rozdział(y) z wymaganiami niniejszej innej(ch) Norm(y) Europejskich(ej) Poziom(y) i/ klasy wyszczególnione w Mandacie Uwagi Lepkość Czas wypływu EN 12846 Lepkość dynamiczna EN 14896 brak Obecnie stosowana metoda Metoda tymczasowa Wartość deklarowana/klasa Wpływ wody na adhezję lepiszcza EN 13614 brak Obecnie stosowana metoda Wartość deklarowana/klasa Badanie procesu rozpadu EN 13075-1 EN 12848 Substancje niebezpieczne: patrz Uwaga 2 w ZA. 1 brak Obecnie stosowana metoda Obecnie stosowana metoda obowiązuje tylko do emulsji nadstabilnych Wartość deklarowana/klasa 18

(R) EN 13808:2005 Tablica ZA.1.2 Odpowiednie rozdziały dotyczące lepiszcza odzyskanego wg Tablicy 4 Wyrób(y) budowlany(e): Lepiszcze odzyskane z kationowych emulsji asfaltowych metodą odparowania wg EN 13074 Zamierzone zastosowanie (a) : Patrz Tablica ZA. 1.1 Wymaganie/właściwość wg Mandatu Rozdział(y) z wymaganiami niniejszej innej(ch) Norm(y) Europejskiej(ich) Poziom (y) i / klasy wyszczególnione w Mandacie Uwagi Konsystencja w średniej temperaturze Penetracja EN 1426 Czas wypływu EN 13357 brak Zastosowanie metody pomiarowej zaleŝy od konsystencji lepiszcza odzyskanego. Pomiar penetracji naleŝy wykonywać, gdy lepiszcze odzyskane ma konsystencję asfaltu. Czas wypływu naleŝy mierzyć, gdy lepiszcze odzyskane ma konsystencję asfaltu upłynnionego. Wartość(ci) deklarowana(e)/klasa Konsystencja w podwyŝszonej temperaturze Temperatura mięknienia EN 1427 Lepkość dynamiczna EN 12596 brak Zastosowanie metody pomiarowej zaleŝy od konsystencji lepiszcza odzyskanego. Wartość(ci) deklarowana(e)/klasa Kohezja (tylko do emulsji modyfikowanych) Pomiar kohezji z zastosowaniem wahadła EN 13588 Energia kohezji w badaniu siły rozciągającej EN 13587 Energia kohezji w badaniu siły rozciągającej duktylometrem EN 13589 brak Zastosowanie metody pomiarowej zaleŝy od zamierzonego zastosowania emulsji: Kohezja lepiszcza odzyskanego z emulsji modyfikowanej przeznaczonej do powierzchniowych utrwaleń powinna być wyznaczona zgodnie z EN 13588. W przypadku lepiszczy zastosowanych do mieszanek asfaltowych powinna być zastosowana jedna z dwóch metod: EN 13587l EN 13589. Do lepiszczy zastosowanych do pozostałych zastosowań powinna być zastosowana jedna z trzech podanych metod: EN 13587, EN 13589 EN 13588. Wartość(ci) deklarowana(e)/klasa 19

(R) EN 13808: 2005 Tablica ZA.1.3 Odpowiednie rozdziały dotyczące lepiszcza odzyskanego wg Tablicy 5 Wyrób(y) budowlany(e): Aspekty trwałości lepiszczy starzonych, odzyskanych poprzez odparowanie zgodnie z EN 13074, stabilizowanych zgodnie z EN 14895 i poddanych procesowi starzenia zgodnie z EN 14769. 1.2.1.1.1 Zamierzone zastosowanie (a) : Patrz Tablica ZA. 1.1 Wymaganie/właściwość wg Mandatu Niezmienność konsystencji w średniej temperaturze Rozdział(y) z wymaganiami niniejszej innej(ch) Norm(y) Europejskiej(ich) Penetracja EN 1426 Poziom (y) klasy wyszczególnione w Mandacie nie Uwagi Patrz Uwaga 3 w Rozdziale 5 Wartość deklarowana/klasa Niezmienność konsystencji w podwyŝszonej temperaturze Niezmienność kohezji (tylko do emulsji modyfikowanych) Temperatura mięknienia EN 1427 Lepkość dynamiczna EN 12569 Pomiar kohezji - test z wahadłem, EN 13588 energia kohezji w badaniu siły rozciągającej, EN 13587 energia kohezji w badaniu siły rozciągania, metodą z duktylometrem EN 13589 nie nie Patrz Uwaga 3 w Rozdziale 5 Wartość deklarowana/klasa Patrz Uwaga 3 w Rozdziale 5 Zastosowanie metody pomiarowej zaleŝy od zamierzonego przeznaczenia emulsji: Kohezja lepiszcza odzyskanego z emulsji modyfikowanej polimerami przeznaczonej do powierzchniowych utrwaleń powinna być oznaczona wg EN 13588. Do lepiszczy uŝytych do mieszanek asfaltowych powinna być zastosowana jedna z dwóch metod: EN 13587 EN 13589. Do lepiszczy uŝytych do pozostałych zastosowań powinna być zastosowana jedna z trzech podanych metod: EN 13587, EN 13589 EN 13588. Wartość deklarowana/klasa 20

(R) EN 13808:2005 ZA. 2 Procedura oceny zgodności emulsji asfaltowych ZA. 2.1 System oceny zgodności System oceny zgodności emulsji asfaltowych, wymienionych w Tablicach ZA. 1.1, ZA. 1.2 i ZA. 1.3, do określonych w nich zastosowań i odpowiednich poziomów klas, zgodnie z Decyzją Komisji 98/601/EC z 1998-10-24, podaną w Załączniku III do Mandatu M/124, jest podany w Tablicy ZA. 2 N2) Tablica ZA. 2.1 System oceny zgodności kationowych emulsji asfaltowych Wyrób Grupa: asfalt Podgrupa: kationowe emulsje asfaltowe Cel zastosowania Budowa dróg i technologie powierzchniowego utrzymania nawierzchni drogowych Poziom (y) klasa (y) System oceny zgodności brak 2+ System 2+: Patrz Dyrektywa 89/106/EEC Załącznik III.2.(ii),moŜliwość pierwsza, obejmująca certyfikację Zakładowej Kontroli Produkcji przez jednostkę upowaŝnioną, na podstawie wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i Zakładowej Kontroli Produkcji, jak równieŝ stałego nadzoru, oceny i akceptacji certyfikacji zakładowej kontroli produkcji. Ocenę zgodności wyrobów, wymienionych w Tablicach ZA. 1.1, ZA. 1.2 i ZA. 1.3, naleŝy wykonać na podstawie oceny zgodności procedur podanych Tablicy ZA.3 N3), która wynika z zastosowania podanych w niej rozdziałów niniejszej Normy Europejskiej. N2) Odsyłacz krajowy: błąd w tekście angielskim - powinno być ZA.2.1 N3) Odsyłacz krajowy: błąd w tekście angielskim - powinno być ZA.2.2 21

(R) EN 13808: 2005 1.2.1.2 Tablica ZA. 2.2 Przyporządkowanie zadań podczas oceny zgodności Zadanie Zakres zadania Normy i/ rozdziały stosowane podczas oceny zgodności Zakładowa kontrola produkcji Parametry odnoszące się do wszystkich odpowiednich właściwości z Tablic ZA. 1.1, ZA. 1.2 i ZA. 1.3 EN 14733 Zadania producenta Wstępne badanie typu (pierwsze badania wyrobu) Wszystkie odpowiednie właściwości z Tablic ZA. 1.1, ZA. 1.2 i ZA. 1.3 6.2.1 Badania próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym Wszystkie odpowiednie właściwości z Tablic ZA. 1.1, ZA. 1.2 i ZA. 1.3 EN 14733 Zadania jednostki notyfikowanej Certyfikacja zakładowej kontroli produkcji na podstawie: Wstępna inspekcja zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji Stały nadzór, ocena i akceptacja zakładowej kontroli produkcji Parametry odnoszące się do wszystkich odpowiednich właściwości z Tablic ZA. 1.1, ZA.1.2 i ZA.1.3 np.: - lepkość - wpływ wody na adhezję lepiszcza - badanie procesu rozpadu - konsystencja w średniej temperaturze - konsystencja w podwyŝszonej temperaturze - kohezja (o ile dotyczy) - niezmienność Parametry odnoszące się do wszystkich odpowiednich właściwości z Tablic ZA 1.1, ZA.1.2 i ZA 1.3 np.: - lepkość - wpływ wody na adhezję lepiszcza - badanie procesu rozpadu - niezmienność konsystencji w średniej temperaturze - niezmienność konsystencji w podwyŝszonej temperaturze - kohezja (o ile dotyczy) - niezmienność EN 14733 EN 14733 22

(R) EN 13808:2005 ZA. 2.2 Certyfikat i deklaracja zgodności WE JeŜeli uzyskano zgodność z warunkami niniejszego załącznika i jednostka notyfikowana wystawi jednorazowo certyfikat wymieniony poniŝej, producent jego przedstawiciel ustanowiony w EEA N4) powinien wystawić i przechowywać deklarację zgodności, która uprawnia producenta do umieszczania oznakowania CE. Deklaracja ta powinna zawierać: nazwę i adres producenta jego autoryzowanego przedstawiciela w EEA oraz miejsce produkcji; opis wyrobu ( rodzaj, identyfikacja, zastosowanie ) i kopię informacji dołączonej do oznakowania CE; postanowienia, z którymi wyrób jest zgodny (np. Załącznik ZA do niniejszej EN); szczególne warunki stosowania (np. postanowienia dotyczące stosowania w określonych warunkach); numer dołączonego certyfikatu Zakładowej Kontroli Produkcji; nazwisko i stanowisko osoby upowaŝnionej do podpisania deklaracji w imieniu producenta jego autoryzowanego przedstawiciela. Do deklaracji powinien być dołączony certyfikat Zakładowej Kontroli Produkcji, wydany przez jednostkę notyfikowaną, który oprócz informacji podanych powyŝej powinien zawierać równieŝ: nazwa i adres jednostki notyfikowanej; numer certyfikatu Zakładowej Kontroli Produkcji; warunki i okres waŝności tego certyfikatu, o ile dotyczy; nazwisko i stanowisko osoby upowaŝnionej do podpisania certyfikatu. Wymienione wyŝej: deklarację i certyfikat naleŝy wystawić w języku urzędowym językach urzędowych państw członkowskich, w których wyrób będzie stosowany. ZA.3 Oznakowanie CE i etykietowanie Producent jego autoryzowany przedstawiciel w EEA jest odpowiedzialny za umieszczenie oznakowania CE. Symbol oznakowania CE powinien być umieszczony zgodnie z dyrektywą 93/68/WE na dokumentach handlowych (np. na dowodzie dostawy). Do oznakowania CE dołączane są następujące informacje, wraz z określeniem metod badań, jeŝeli w niniejszej normie powołana jest więcej niŝ jedna metoda badania danej właściwości numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej; nazwa znak identyfikacyjny i adres zarejestrowanej siedziby producenta; dwie ostatnie cyfry roku, w którym producent uzyskał prawo do oznakowania wyrobu znakiem CE; certyfikat Zakładowej Kontroli Produkcji (o ile dotyczy); odniesienie do niniejszej Normy Europejskiej (EN 13808); opis wyrobu: podstawową nazwę, surowce, wymiary, przeznaczenie i zastosowanie; lepkość; N4) Odsyłacz krajowy: Europejski Obszar Gospodarczy 23

(R) EN 13808: 2005 wpływ wody na adhezję lepiszcza; badanie procesu rozpadu; konsystencja w średniej temperaturze; konsystencja w podwyŝszonej temperaturze; kohezja (o ile dotyczy); niezmienność konsystencji w średniej temperaturze; niezmienność konsystencji w podwyŝszonej temperaturze; niezmienność kohezji (o ile dotyczy); informacja o tych istotnych podstawowych właściwościach podanych w Tablicach od ZA. 1.1 do ZA. 1.3, które będą deklarowane, przedstawiona jak poniŝej: - wartość deklarowana, i gdzie jest to istotne, poziom klasa (włączając spełnione - do wymagań spełnionych/nie spełnione, jeŝeli jest to potrzebne ) które powinny być zadeklarowane do kaŝdej istotnej właściwości, jak przytoczono w kolumnie Uwagi w Tablicach ZA.1.1, ZA.1.2 i ZA.1.3; - właściwość uŝytkowa nie określana (NPD) do właściwości, których dotyczy; - alternatywnie moŝna zastosować normowe oznaczenie, zawierające część wszystkie podstawowe właściwości (jeŝeli oznaczenie zawiera część deklarowanych właściwości, powinno być uzupełnione deklaracją wartości dla pozostałych właściwości podanych powyŝej) Opcja NPD właściwość uŝytkowa nie określana nie moŝe być zastosowana, jeśli do danej właściwości ustalone są wartości graniczne. W pozostałych przypadkach opcja NPD moŝe być zastosowana, gdy właściwość, w odniesieniu do zamierzonego zastosowania, nie jest przedmiotem wymagań prawnych w kraju członkowskim będącym miejscem przeznaczenia. Rysunek ZA.1 przedstawia przykład informacji, która powinna być podawana w dokumentach handlowych. 24

Rysunek ZA. 1 Przykład informacji towarzyszącej oznakowaniu CE (R) EN 13808:2005 Oznakowanie zgodności CE składające się z symbolu CE podanego w Dyrektywie 93/68/EEC 01234 AnyCo Ltd, P.O. Box 21, B-1050 05 01234-CPD-00234 Numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej Nazwa znak firmowy i zarejestrowany adres siedziby producenta Dwie ostatnie cyfry roku, w którym wyrób uzyskał oznakowanie CE Numer certyfikatu EN 13808 Emulsja asfaltowa + oznaczenie skrótowe Technologie utrzymaniowe powierzchniowe utrwalenie metody cienkich warstw emulsyjnych (slurry seals mikrodywaniki na zimno ), związania międzywarstwowe, remonty cząstkowe wybojów i spękań, stabilizacja powierzchni pylistych, penetracja, impregnacja, do wytwarzania mieszanek mineralno-emulsyjnych w wytwórniach stacjonarnych w miejscu wbudowania, warstwy wyrównawczei nawierzchniowe, recykling na zimno, oraz dla wielu innych zastosowań do budowy i utrzymania dróg ogólnie przy budowie i utrzymaniu dróg. Powołanie się na niniejszą Normę Europejską Opis wyrobu i informacja dotycząca właściwości, co do których obowiązują prawne ustalenia EMULSJA Lepkość z zastosowaną metodą pomiaru Klasa Wpływ wody na adhezję lepiszcza Klasa Proces rozpadu Klasa Substancje niebezpieczne X: (mniej niŝ x ppm) LEPISZCZE odzyskane przez odparowanie (EN 13074) Konsystencja w średniej temperaturze Klasa Konsystencja w podwyŝszonej temperaturze Klasa Kohezja z zastosowaną metodą pomiaru Klasa Lepiszcze odzyskane i starzone (EN 14895 następnie wg EN 14769) Niezmienność konsystencji w średniej temperaturze Wartość Niezmienność konsystencji w podwyŝszonej temperaturze z zastosowaną metodą pomiaru Wartość Niezmienność kohezji z zastosowaną metodą pomiaru Wartość Dodatkowo, do wszelkich, podanych wyŝej informacji, dotyczących substancji niebezpiecznych naleŝy dołączyć do wyrobu, o ile jest to wymagane, dokumenty we właściwej formie, w których są wymienione wszystkie, pozostałe obowiązujące przepisy prawa o niebezpiecznych substancjach, których przestrzeganie jest wymagane, łącznie ze wszystkimi informacjami wymaganymi przez te przepisy. UWAGA przywoływane. Przepisy prawne Unii Europejskiej przed ich przyjęciem przez kraje członkowskie nie powinny być 25