Wykład 4. WALORY I ZAGOSPODA- ROWANIE TURYSTYCZNE 1
1. Dobra i walory turystyczne: Dobrami turystycznymi określa się zespół dóbr danych przez naturę, historię lub działalność ludzi, na które występuje popyt ze strony turystów. W strukturze dóbr turystycznych wyodrębnia się: dobra podstawowe, które stanowią: dobra naturalne w stanie wolnym, takie jak klimat, ukształtowanie powierzchni i bogactwa naturalne, produkty pracy ludzkiej, pośrednio tworzone lub też przystosowane do zaspakajania potrzeb turystycznych (np. zabytki, tradycje, folklor itp.) dobra komplementarne, na które składa się baza materialna i organizacyjna tworząca zagospodaro- wanie turystyczne obszaru. Termin dobra podstawowe odpowiada pojęciu walory turystyczne lub atrakcje turystyczne. 2
Walory turystyczne ze względu na ich pochodzenie dzieli się na: walory naturalne,, tj. specyficzne elementy i cechy środowiska geograficznego (jeziora, góry, skały itp.), walory antropologiczne,, tj. specyficzne przejawy działalności człowieka (zamki, świątynie, parki itp.). Walory antropologiczne dzieli się na: historyczne miejsca związane ze znaczącymi wydarzeniami, wybitnymi ludźmi oraz dziełami kultury, techniki, architektury itp. w przeszłości, współczesne tworzą dzieła współczesnej archi- tektury, techniki, kultury itp. ( np. nowe miasta i budowle, wielkie budowle wodne, arterie komunikacyjne, współczesne obiekty kultury). 3
Walory turystyczne ze względu na motywy wyjazdów (cel podróży) dzieli się na: wypoczynkowe, tereny oraz miejscowości wypo- czynkowe i uzdrowiskowe, krajoznawcze, które stanowią walory środowiska przyrodniczego i walory osiągnięć ludzi, specjalistyczne cechy i elementyśrodowiska przyrodniczego (walory żeglarskie, wędkarskie, myśliwskie itp.), które sprzyjają uprawianiu określonych typów turystyki specjalistycznej. Ze względu na charakter (wymiar) waloru są: walory miejsca klimatyczne, krajobrazowe, histo- ryczne itp., które są głównym bodźcem przyjazdu; walory wydarzeń festiwale, imprezy sportowe, targi itp., które rozstrzygają o przyjeździe. 4
2. Zagospodarowanie i infrastruktura turystyczna: Zagospodarowanie turystyczne rozumie się jako: 1. Działalność mającą na celu: ochronę i przystosowanie do potrzeb ruchu turystycznego walorów turystycznych, zapewnienie dojazdu do obszarów i obiektów będących celem wyjazdów turystycznych, zapewnienie niezbędnych warunków bytowych w miejscu lub na szlaku podróży (głównie noclegów i wyżywienia). 2. Wynik tej działalności tj. infrastrukturę turystycz- ną, na którą składa się zespół obiektów i urządzeń (stanowiących wyposażenie danego obszaru, szlaku lub miejscowości) oraz instytucji, umożliwiających zaspokojenie potrzeb ruchu turystycznego. 5
Zagospodarowanie turystyczne terenu określają komplementarne dobra turystyczne, składające się z bazy materialnej i organizacyjnej turystyki, a przede wszystkim z: bazy noclegowej, bazy żywieniowej, bazy komunikacyjnej, bazy informacyjnej, bazy towarzyszącej. Bazę turystyczną obszaru uzupełnia baza ogólna (paraturystyczna paraturystyczna), której istnienie nie zależy od rozwoju turystyki, a od zagospodarowania obszaru. Atrakcyjność turystyczna obszaru lub szlaku turys- tycznego jest tym większa, im lepiej i harmonijnej wiążą się ze sobą poszczególne elementy zagospo- darowania turystycznego, tworząc powiązaną i wzajemnie uzupełniającą się całość. 6
Infrastrukturę turystyczną dzielimy na: techniczną drogi, szlaki turystyczne, górskie, koleje linowe, sieć hotelowa, gastronomiczna itp., społeczną obiekty wypoczynkowe i sportowe, urządzenia rozrywkowe, ekonomiczną biura turystyczne, informacja i doradztwo turystyczne. Infrastruktura turystyczna określa zakres świadczo- nych usług turystycznych. Infrastruktura obszaru gwarantuje turystom: bazę infrastruktury o charakterze technicznym, jak: elektryczność, gaz, drogi, sieć komunikacyjna itp., bazę infrastruktury o charakterze społecznym, tj. bazę kulturalną, rozrywkową, handlową itp., bazę infrastruktury o charakterze ekonomicznym, jak np. banki, ubezpieczenia, informacja itp. 7
3. Rodzaje usług turystycznych: Usługami są wszelkie społecznie pożyteczne czynno- ści wykonywane dla zaspokojenia człowieka i produk- cji nie obejmujące tworzenia dóbr materialnych na większą skalę. Usługi turystyczne obejmują szeroki wachlarz czyn- ności służących zaspokojeniu materialnych i niema- terialnych potrzeb turystów. Potrzeby te, a w ślad za tym usługi, są zróżnicowane ze względu na: występujące dobra turystyczne (podstawowe i komplementarne), istniejące zagospodarowanie turystyczne, indywidualne potrzeby turystów, ich preferencje i oczekiwania. 8
Cechy usług turystycznych: zróżnicowanie i różnorodność w połączeniu z komplementarnością, nie mogą być magazynowane, ani produkowane na zapas, mają charakter sezonowy, mają charakter przestrzenny i cechują się małą przesuwalnością i przemieszczeniem, korzysta się z nich czasowo w formie użyczenia, dla turysty są użyteczne i zwykle niezbędne, mają charakter rynkowy, nie są własnością osób konsumujących je. 9
Z punktu widzenia zaspokojenia potrzeb turystycz- nych usługi turystyczne można podzielić na: podstawowe i towarzyszące. Usługi podstawowe składające się z: 1.Usług transportowych obejmujących: sieć oraz stan techniczny urządzeń komunikacyj- nych (linii kolejowych, dróg, lotnisk, portów itp.), wyposażenie w środki transportowe, organizację ruchu komunikacyjnego (częstotli- wość), stan zaplecza techniczno-usługowego (stacji paliwowych, stacji obsługi itp.); 10
2. Usług noclegowych, tj.: obiektów stale użytkowanych w celach turystycz- nych (pensjonaty, hotele, domy wycieczkowe itp.), obiektów czasowo dysponujących pomieszcze- niem noclegowym dla turystów (np. pokoje gościnne, szkoły itp.), obiektów dysponujących jedynie terenem przysto- sowanym do świadczenia tych usług (np. pola biwakowe); 3. Usług żywieniowych,, które mogą mieć charakter otwarty i zamknięty: podstawowe (gospody, zajazdy, jadłodajnie restauracje, bary), uzupełniające (kawiarnie, herbaciarnie, cukiernie, winiarnie itp.), punkty gastronomiczne (bufety, smażalnie, pijalnie, lodziarnie itp.). 11
Usługi towarzyszące: 1. Związane z uprawianiem turystyki: umożliwiające turystom korzystanie z walorów turystycznych, jak wyznaczanie szlaków tury- stycznych, wyciągów narciarskich, basenów, zagospodarowanie grot i jaskiń, tereny łowieckie i rybackie itp., udostępnianie dóbr kultury i sztuki, ułatwiające uprawianie turystyki biura podróży i zakwaterowań, ośrodki, i punkty informacji tury- stycznej, przewodnictwo, wypożyczalnie sprzętu turystycznego, usługi kultury fizycznej, usługi rozrywkowe. 12
2. Niezwiązane z uprawianiem turystyki: usługi handlowe, usługi rzemieślnicze: osobiste (fryzjerskie, kosmetyczne, krawieckie, pralnicze itp.), naprawa sprzętu turystycznego, inne (fotograficzne, motoryzacyjne itp.), usługi telekomunikacyjne, usługi bankowe. 13
Dziękuję za uwagę... 14