Ogólne Warunki Ubezpieczenia Nastêpstw Nieszczêœliwych Wypadków GRONO nr 02/04

Ogólne Warunki Ubezpieczenia Nastêpstw Nieszczêœliwych Wypadków GRONO nr 02/04 1

Ogólne Warunki Ubezpieczenia Nastêpstw Nieszczêœliwych Wypadków GRONO nr 02/04 POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Niniejsze Ogólne Warunki Ubezpieczenia Nastêpstw Nieszczêœliwych Wypadków GRONO maj¹ zastosowanie do umów ubezpieczenia zawieranych przez Commercial Union Polska Towarzystwo Ubezpieczeñ Ogólnych S. A., zwane dalej Commercial Union z osobami fizycznymi, prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nie bêd¹cymi osobami prawnymi, lecz posiadaj¹cymi zdolnoœæ prawn¹ oraz z przedsiêbiorcami. DEFINICJE 2. Ilekroæ w niniejszych ogólnych warunkach, wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia na ich podstawie, dokumencie potwierdzaj¹cym zawarcie umowy ubezpieczenia oraz w innych pismach i oœwiadczeniach sk³adanych w zwi¹zku z zawarciem tej umowy lub w jej wykonaniu u ywa siê wymienionych poni ej terminów, nale y przez nie rozumieæ w odpowiednim przypadku i liczbie: 1. amputacja ca³kowite fizyczne pozbawienie narz¹du; 2. czasowa niezdolnoœæ do pracy powsta³a w nastêpstwie nieszczêœliwego wypadku czasowa niezdolnoœæ ubezpieczonego do wykonywania dzia³alnoœci zarobkowej, przy czym w rozumieniu niniejszych ogólnych warunków dzia³alnoœæ zarobkowa oznacza dzia³alnoœæ nakierowan¹ na osi¹gniêcie przychodu, wykonywan¹ w szczególnoœci na podstawie umowy o pracê, jakiejkolwiek innej umowy lub w ramach wolnego zawodu; 3. koszty leczenia niezbêdne z medycznego punktu widzenia koszty poniesione przez ubezpieczonego w zwi¹zku z leczeniem prowadzonym na zalecenie i pod kontrol¹ lekarza, maj¹cym na celu uzyskanie przez ubezpieczonego optymalnego poziomu funkcjonowania utraconych w wyniku nieszczêœliwego wypadku czynnoœci uszkodzonego narz¹du lub narz¹dów; 4. nieszczêœliwy wypadek nag³e zdarzenie powsta³e w okresie odpowiedzialnoœci Commercial Union, wywo³ane przyczyn¹ zewnêtrzn¹, w nastêpstwie którego ubezpieczony niezale nie od swej woli dozna³ trwa³ego uszczerbku na zdrowiu lub zmar³, nieszczêœliwy wypadek mo e mieæ miejsce na ca³ym œwiecie; 5. ograniczony zakres ubezpieczenia odpowiedzialnoœæ Commercial Union za zdarzenia wskazane w umowie ubezpieczenia bêd¹ce nastêpstwem nieszczêœliwych wypadków ubezpieczonego jakie mog¹ wydarzyæ siê podczas pracy, drogi do i z pracy, z wy³¹czeniem odpowiedzialnoœci za zdarzenia bêd¹ce nastêpstwem nieszczêœliwych wypadków ubezpieczonego w yciu prywatnym; 6. oparzenie proces chorobowy obejmuj¹cy zmiany miejscowe i ogólnoustrojowe wskutek zadzia³ania czynnika termicznego, chemicznego lub elektrycznego na organizm cz³owieka; 7. opinia lekarska rozpoznanie sporz¹dzone na piœmie przez lekarza wskazanego przez Commercial Union, wydawane bez przeprowadzenia badania ubezpieczonego, na podstawie udostêpnionej dokumentacji medycznej i dokumentacji ubezpieczeniowej dotycz¹cej zdarzenia ubezpieczeniowego; 8. orzeczenie lekarskie rozpoznanie sporz¹dzone na piœmie przez lekarza wskazanego przez Commercial Union, wydawane po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego oraz przeanalizowaniu dokumentacji medycznej i dokumentacji ubezpieczeniowej dotycz¹cej zdarzenia ubezpieczeniowego; 9. pe³ny zakres ubezpieczenia odpowiedzialnoœæ Commercial Union za zdarzenia wskazane w umowie ubezpieczenia bêd¹ce nastêpstwem nieszczêœliwych wypadków ubezpieczonego jakie mog¹ siê wydarzyæ w ci¹gu ca³ej doby, w szczególnoœ- 3

ci podczas pracy zawodowej, w drodze do pracy i z pracy oraz w yciu prywatnym; 10. pobyt w szpitalu trwaj¹cy nieprzerwanie, d³u ej ni trzy dni, bêd¹cy nastêpstwem nieszczêœliwego wypadku pobyt ubezpieczonego w szpitalu, w trakcie którego ubezpieczony podda³ siê leczeniu skutków nieszczêœliwego wypadku; w rozumieniu niniejszych ogólnych warunków dzieñ pobytu w szpitalu oznacza dzieñ kalendarzowy, w którym ubezpieczony przebywa³ w szpitalu, niezale nie od tego, ile czasu w danym dniu trwa³ jego pobyt, przy czym za pierwszy przyjmuje siê dzieñ rejestracji, a za ostatni dzieñ wypisu ze szpitala; 11. przedmioty ortopedyczne rodzaje przedmiotów ortopedycznych opisane w za³¹czniku nr 1 do Rozporz¹dzenia Ministra Zdrowia z 10 maja 2003 roku w sprawie szczegó³owego wykazu przedmiotów ortopedycznych i œrodków pomocniczych, wysokoœci udzia³u w³asnego ubezpieczonego w cenie ich nabycia, podstawowych kryteriów ich przyznawania, okresów u ytkowania, a tak e przedmiotów ortopedycznych podlegaj¹cych naprawie (Dz. U. nr 85, poz. 787 z póÿn. zm.); 12. przedsiêbiorca osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebêd¹ca osob¹ prawn¹ lecz posiadaj¹ca zdolnoœæ prawn¹, która we w³asnym imieniu prowadzi dzia³alnoœæ gospodarcz¹ lub zawodow¹; 13. szpital zak³ad opieki zdrowotnej œwiadcz¹cy przy wykorzystaniu wykwalifikowanego zespo³u lekarskiego i pielêgniarskiego ca³odobow¹ opiekê nad chorymi w zakresie diagnostyki i leczenia, w tym leczenia chirurgicznego; okreœlenie to nie obejmuje domu opieki dla przewlekle chorych, hospicjum tak e onkologicznego, oœrodka leczenia uzale nieñ polekowych, alkoholowych i narkotykowych, oœrodków sanatoryjnych i wypoczynkowych, jak te oddzia³ów, oœrodków i szpitali rehabilitacyjnych; 14. œrodki pomocnicze rodzaje œrodków pomocniczych opisane w za³¹czniku nr 2 do Rozporz¹dzenia Ministra Zdrowia z 10 maja 2003 roku w sprawie szczegó³owego wykazu przedmiotów ortopedycznych i œrodków pomocniczych, wysokoœci udzia³u w³asnego ubezpieczonego w cenie ich nabycia, podstawowych kryteriów ich przyznawania, okresów u ytkowania, a tak e przedmiotów ortopedycznych podlegaj¹cych naprawie (Dz. U. Nr 85, poz. 787 z póÿn. zm.); 15. trwa³a niezdolnoœæ do pracy powsta³a w nastêpstwie nieszczêœliwego wypadku ca³kowita i trwa³a niezdolnoœæ ubezpieczonego do wykonywania jakiejkolwiek dzia³alnoœci zarobkowej, przy czym w rozumieniu niniejszych ogólnych warunków dzia³alnoœæ zarobkowa oznacza dzia³alnoœæ nakierowan¹ na osi¹gniêcie przychodu, wykonywan¹ w szczególnoœci na podstawie umowy o pracê, jakiejkolwiek innej umowy lub w ramach wolnego zawodu; 16. trwa³y uszczerbek na zdrowiu trwa³e uszkodzenie cia³a lub rozstrój zdrowia ubezpieczonego spowodowane nieszczêœliwym wypadkiem i powsta³e w ci¹gu dwunastu miesiêcy od daty nieszczêœliwego wypadku; 17. ubezpieczaj¹cy osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebêd¹ca osob¹ prawn¹, lecz posiadaj¹ca zdolnoœæ prawn¹, a tak- e przedsiêbiorca, zawieraj¹cy z Commercial Union umowê ubezpieczenia; 18. ubezpieczony osoba fizyczna, na rzecz której zosta³a zawarta umowa ubezpieczenia, nale ¹ca do okreœlonej grupy utworzonej w szczególnoœci w ramach: zak³adu pracy, instytucji lub innej jednostki organizacyjnej, klubu lub stowarzyszenia sportowego, a tak e uczestnik wycieczki, obozu, wczasów, pobytu w sanatorium i innych form wypoczynku; przy czym ubezpieczonym w zak³adzie pracy mo e byæ jedynie osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracê, powo³ania, wyboru, mianowania lub spó³dzielczej umowy o pracê, a tak e jej wspó³ma³ onek i dzieci w³asne lub przysposobione, pozostaj¹ce pod jej w³adz¹ rodzicielsk¹ przez ca³y czas trwania umowy ubezpieczenia; 19. uposa ony osoba wskazana przez ubezpieczonego jako uprawniona do otrzymania, na zasadach opisanych w niniejszych ogólnych warunkach, œwiadczenia przewidzianego na wypadek œmierci ubezpieczonego; 20. utrata amputacja narz¹du lub ca³kowita i trwa³a utrata jego czynnoœci; 4

21. udar mózgu nag³e wyst¹pienie objawów neurologicznych trwaj¹cych ponad dwadzieœcia cztery godziny, spowodowane zaburzeniami kr¹- enia mózgowego bêd¹cymi wynikiem zawa³u tkanki mózgowej, wylewu wewn¹trzczaszkowego lub zatoru w naczyniach mózgowych materia³em pochodz¹cym spoza czaszki, powoduj¹ce trwa³e uszkodzenia neurologiczne, potwierdzone badaniami lekarskimi przeprowadzonymi nie wczeœniej ni po up³ywie trzech miesiêcy od daty wyst¹pienia pierwszych objawów udaru; 22. wyczynowe uprawianie sportu niezawodowe uprawianie sportu w ramach sekcji lub klubów sportowych z jednoczesnym uczestniczeniem w zawodach lub treningach przygotowuj¹cych do zawodów; 23. zawa³ serca martwica czêœci miêœnia sercowego powsta³a w wyniku nag³ego niedokrwienia, objawiaj¹ca siê charakterystycznym bólem w klatce piersiowej, œwie ymi, typowymi dla zawa³u zmianami w zapisie elektrokardiograficznym oraz podwy szeniem poziomu enzymów sercowych zawartych we krwi; 24. zawodowe uprawianie sportu forma aktywnoœci fizycznej, polegaj¹ca na uprawianiu dyscyplin sportowych przez osoby: 1) w odniesieniu do gier zespo³owych bêd¹ce cz³onkami klubów bior¹cych udzia³ w rozgrywkach o charakterze profesjonalnym, ogólnokrajowym lub miêdzynarodowym, organizowanych przez w³aœciwy dla danej dyscypliny zwi¹zek sportowy lub 2) w odniesieniu do osób uprawiaj¹cych sporty indywidualne bior¹ce udzia³ w rozgrywkach o charakterze profesjonalnym, ogólnokrajowym lub miêdzynarodowym, organizowanych przez w³aœciwy dla danej dyscypliny zwi¹zek sportowy lub 3) uprawnione na podstawie umowy o pracê lub umowy cywilnoprawnej do otrzymywania w zwi¹zku z uprawianiem sportu wynagrodzenia w dowolnej formie, w tym tak e stypendium lub zwrotu kosztów zwi¹zanych z uprawianiem sportu w postaci diet, zasi³ków itp., niezale nie od tego, czy sport jest uprawiany indywidualnie, czy w ramach gier zespo³owych; 25. zdarzenia ubezpieczeniowe nastêpuj¹ce zdarzenia powsta³e wskutek nieszczêœliwego wypadku, który mia³ miejsce w okresie odpowiedzialnoœci Commercial Union, objête zakresem ubezpieczenia okreœlonym w umowie ubezpieczenia: œmieræ ubezpieczonego, trwa³y uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonego, z³amanie koœci ubezpieczonego, oparzenie cia³a ubezpieczonego, niezdolnoœæ do pracy ubezpieczonego, pobyt ubezpieczonego w szpitalu, koszty naprawy lub zakupu przedmiotów ortopedycznych i œrodków pomocniczych, koszty leczenia, zawa³ serca i udar mózgu ubezpieczonego; 26. z³amanie przerwanie ci¹g³oœci tkanki kostnej obejmuj¹ce ca³y jej przekrój. PRZEDMIOT I ZAKRES UBEZPIECZENIA 3. 1. Przedmiotem ubezpieczenia s¹ trwa³e nastêpstwa nieszczêœliwych wypadków. 2. Na podstawie niniejszych ogólnych warunków odpowiedzialnoœci¹ Commercial Union mog¹ zostaæ objête zgodnie z wnioskiem ubezpieczaj¹cego i po akceptacji Commercial Union nastêpuj¹ce zdarzenia ubezpieczeniowe bêd¹ce nastêpstwem nieszczêœliwego wypadku ubezpieczonego: 1) œmieræ ubezpieczonego wskutek nieszczêœliwego wypadku (Klauzula I); 2) trwa³y uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonego: a) z systemem œwiadczeñ sta³ych, obejmuj¹cy uszkodzenia cia³a wskazane w Tabeli œwiadczeñ nr 1 zamieszczonej w niniejszych ogólnych warunkach (Klauzula II), b) z systemem œwiadczeñ proporcjonalnych (Klauzula III), c) z systemem œwiadczeñ progresywnych (Klauzula IV); 3) z³amanie koœci ubezpieczonego wskazane w Tabeli œwiadczeñ nr 2 zamieszczonej w niniejszych ogólnych warunkach (Klauzula V), 4) oparzenie cia³a ubezpieczonego wskazane w Tabeli œwiadczeñ nr 3 zamieszczonej w niniejszych ogólnych warunkach (Klauzula VI), 5) pobyt ubezpieczonego w szpitalu (Klauzula VII), 6) trwa³a niezdolnoœæ do pracy ubezpieczonego (Klauzula VIII), 5

7) czasowa niezdolnoœæ do pracy ubezpieczonego (Klauzula IX), 8) naprawa lub zakup przedmiotów ortopedycznych i œrodków pomocniczych (Klauzula X), 9) koszty leczenia ubezpieczonego (Klauzula XI), 10) zawa³ serca lub udar mózgu ubezpieczonego, niezale nie od przyczyny, która je wywo- ³a³a (Klauzula XII). 3. Szczegó³owe zasady wyp³aty œwiadczeñ przez Commercial Union w razie zaistnienia zdarzeñ ubezpieczeniowych, o których mowa w ust. 2, okreœlone s¹ w Klauzulach, stanowi¹cych za³¹czniki do niniejszych ogólnych warunków. 4. Przedmiot i zakres ubezpieczenia okreœla umowa ubezpieczenia. UMOWA UBEZPIECZENIA 4. 1. Umowê zawiera siê na podstawie pisemnego wniosku ubezpieczaj¹cego. 2. Commercial Union zastrzega sobie prawo odmowy zawarcia umowy po przeanalizowaniu wniosku ubezpieczaj¹cego. 3. Zawarcie umowy ubezpieczenia nastêpuje z chwil¹ dorêczenia ubezpieczaj¹cemu dokumentu ubezpieczenia (polisy). 4. Je eli nie umówiono siê inaczej, umowa ubezpieczenia zawierana jest na okres 12 miesiêcy (okres ubezpieczenia). Okres ubezpieczenia wskazywany jest w umowie ubezpieczenia. 5. Umowa ubezpieczenia mo e zostaæ zawarta w zakresie pe³nym lub ograniczonym. 6. Umowa ubezpieczenia mo e zostaæ zawarta w formie bezimiennej lub imiennej. 5. 1. Umowê ubezpieczenia w formie bezimiennej zawiera siê, je eli ubezpieczeniem zostaj¹ objête wszystkie osoby nale ¹ce do okreœlonej w umowie ubezpieczenia grupy osób. 2. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia w formie bezimiennej w stosunku do wszystkich osób objêtych umow¹ obowi¹zuje ten sam zakres ochrony ubezpieczeniowej oraz te same wysokoœci sum ubezpieczenia. 6. 1. Umowê ubezpieczenia w formie imiennej zawiera siê je eli do ubezpieczenia zostaj¹ zg³oszone wszystkie osoby nale ¹ce do okreœlonej w umowie ubezpieczenia grupy osób lub czêœæ danej grupy. 2. Do wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia w formie imiennej, ubezpieczaj¹cy zobowi¹zany jest do³¹czyæ imienny wykaz osób zg³aszanych do ubezpieczenia. 3. Do wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia przez pracodawcê, gdy sk³adka finansowana jest przez ubezpieczonego, ubezpieczaj¹cy zobowi¹zany jest do³¹czyæ deklaracje zgody poszczególnych ubezpieczonych na przyst¹pienie do ubezpieczenia. 7. 1. Ubezpieczaj¹cy, bêd¹cy przedsiêbiorc¹ mo e odst¹piæ od umowy ubezpieczenia w terminie 7 dni od dnia jej zawarcia, natomiast pozostali ubezpieczaj¹cy w terminie 30 dni od dnia jej zawarcia. 2. W razie odst¹pienia od umowy, umowa rozwi¹zuje siê z nastêpnym dniem po dniu, w którym Commercial Union otrzyma³o oœwiadczenie woli ubezpieczaj¹cego o odst¹pieniu. 3. Ubezpieczaj¹cy mo e wypowiedzieæ umowê ubezpieczenia w ka dym czasie, z zachowaniem miesiêcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na koniec miesi¹ca kalendarzowego. 4. Umowê uwa a siê za wypowiedzian¹ przez ubezpieczaj¹cego je eli sk³adka lub jej rata nie zostanie zap³acona w terminie, mimo uprzedniego wezwania do zap³aty w terminie 14 dni od dnia dorêczenia wezwania. W wezwaniu powinny byæ podane do wiadomoœci ubezpieczaj¹cego skutki nieop³acenia sk³adki lub jej raty. 6

5. Wypowiedzenie lub odst¹pienie od umowy nie zwalnia ubezpieczaj¹cego z obowi¹zku op³acenia sk³adki za okres, w którym udzielana by³a ochrona ubezpieczeniowa. 6. Z zastrze eniem zdania nastêpnego, w razie odst¹pienia od umowy lub jej wypowiedzenia, Commercial Union dokona zwrotu sk³adki proporcjonalnie do niewykorzystanego okresu ubezpieczenia. Zwrot sk³adki nie przys³uguje, je eli z tytu³u umowy ubezpieczenia Commercial Union wyp³aci³o œwiadczenie lub jest zobowi¹zane do jego wyp³aty. SUMA UBEZPIECZENIA I SK ADKA 8. 1. Sumy ubezpieczenia dla ka dego z ubezpieczonych z tytu³u poszczególnych zdarzeñ ubezpieczeniowych wskazane s¹ w umowie ubezpieczenia. 2. Z zastrze eniem ust. 3 i 4, odpowiedzialnoœæ Commercial Union z tytu³u zajœcia ka dego ze zdarzeñ ubezpieczeniowych wskazanych w umowie ubezpieczenia ograniczona jest do zap³aty œwiadczenia w wysokoœci nie wy szej ni wskazana w umowie ubezpieczenia suma ubezpieczenia z tytu³u zajœcia tego zdarzenia. 3. Je eli w okresie odpowiedzialnoœci Commercial Union zajdzie wiêcej ni jedno zdarzenie ubezpieczeniowe danego rodzaju, ³¹czna wysokoœæ œwiadczeñ za wszystkie te zdarzenia nie mo e byæ wy sza ni okreœlona dla tego rodzaju zdarzenia suma ubezpieczenia. 4. Je eli w umowie ubezpieczenia ustalono progresywny system wyp³aty œwiadczeñ z tytu³u trwa- ³ego uszczerbku na zdrowiu, odpowiedzialnoœæ Commercial Union za jeden i wszystkie trwa³e uszczerbki na zdrowiu powsta³e w okresie odpowiedzialnoœci Commercial Union ograniczona jest do wysokoœci 3-krotnoœci sumy ubezpieczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu wskazanej w umowie ubezpieczenia. 9. 1. Sk³adkê oblicza siê na podstawie taryfy sk³adek obowi¹zuj¹cej w dniu z³o enia wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia, z uwzglêdnieniem wysokoœci sum ubezpieczenia dla poszczególnych zdarzeñ ubezpieczeniowych, zakresu ubezpieczenia, okresu udzielanej ochrony, systemu œwiadczeñ z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu, zawodu wykonywanego przez ubezpieczonych oraz liczby ubezpieczonych. 2. Wysokoœæ sk³adki mo e byæ równie ustalona w drodze indywidualnych negocjacji ubezpieczaj¹cego z Commercial Union. 3. Na wniosek ubezpieczaj¹cego sk³adka mo e zostaæ op³acona w ratach. Wysokoœæ poszczególnych rat sk³adki oraz termin ich p³atnoœci okreœla umowa ubezpieczenia. 4. Sk³adka lub jej rata powinna byæ op³acana przelewem na rachunek bankowy Commercial Union, przekazem pocztowym lub w inny sposób uzgodniony z Commercial Union. Je eli zap³ata sk³adki dokonywana jest w formie przelewu bankowego lub przekazu pocztowego, za dzieñ zap³aty uwa a siê dzieñ uznania w³aœciwego rachunku Commercial Union. 5. Ubezpieczaj¹cy obowi¹zany jest zap³aciæ sk³adkê lub jej pierwsz¹ ratê w terminie wskazanym w umowie ubezpieczenia. POCZ TEK I KONIEC ODPOWIEDZIALNOŒCI 10. 1. Z zastrze eniem ust. 2 i 3, je eli sk³adka z tytu³u wszystkich ubezpieczonych lub jej pierwsza rata zostanie zap³acona w terminie wskazanym w umowie ubezpieczenia, odpowiedzialnoœæ Commercial Union rozpoczyna siê od dnia wskazanego w umowie jako pocz¹tek okresu ubezpieczenia. W razie dokonania zap³aty sk³adki po up³ywie terminu wskazanego w umowie ubezpieczenia, jak równie w razie zap³aty w terminie jedynie czêœci sk³adki, odpowiedzialnoœæ Commercial Union rozpoczyna siê od dnia nastêpnego po zap³aceniu sk³adki w pe³nej wysokoœci. 2. W odniesieniu do poszczególnych ubezpieczonych przystêpuj¹cych do ubezpieczenia w trakcie trwania umowy ubezpieczenia, je eli sk³adka 7

za danego ubezpieczonego lub jej pierwsza rata zostanie zap³acona w terminie wskazanym w umowie ubezpieczenia, odpowiedzialnoœæ Commercial Union rozpoczyna siê od dnia nastêpnego po otrzymaniu przez Commercial Union pisemnego zg³oszenia ubezpieczonego do ubezpieczenia. W razie dokonania zap³aty sk³adki po up³ywie terminu wskazanego w umowie ubezpieczenia, odpowiedzialnoœæ Commercial Union rozpoczyna siê od dnia nastêpnego po zap³aceniu sk³adki. 3. Dla uczestników wycieczek, obozów, wczasów, pobytu w sanatorium lub innych form wypoczynku, odpowiedzialnoœæ Commercial Union rozpoczyna siê w odniesieniu do danego ubezpieczonego z chwil¹ opuszczenia przez niego domu w celu udania siê w podró, jednak nie wczeœniej ni w dniu wskazanym w umowie ubezpieczenia. 4. Odpowiedzialnoœæ Commercial Union koñczy siê z chwil¹: 1) rozwi¹zania umowy ubezpieczenia; 2) up³ywu okresu ubezpieczenia; 3) w razie niezap³acenia kolejnej raty sk³adki lub op³acenia w terminie jedynie czêœci raty sk³adki w dniu, w którym przypada³ termin zap³aty tej raty z zastrze eniem, i odpowiedzialnoœæ Commercial Union rozpocznie siê na nowo nastêpnego dnia po zap³aceniu wymienionej raty sk³adki w pe³nej wysokoœci; 4) w stosunku do danego ubezpieczonego: a) z chwil¹ jego œmierci, b) z chwil¹ wyp³aty œwiadczeñ w ³¹cznej wysokoœci równej sumie wskazanych w umowie ubezpieczenia dla tego ubezpieczonego sum ubezpieczenia z tytu³u zajœcia poszczególnych zdarzeñ ubezpieczeniowych wymienionych w 3 ust. 2, c) ustania stosunku ³¹cz¹cego ubezpieczonego z ubezpieczaj¹cym, który sta³ siê podstaw¹ do objêcia ochron¹ ubezpieczeniow¹; 5) powrotu do domu uczestników wycieczek, obozów, wczasów, pobytu w sanatorium lub innych form wypoczynku, wymienionych w umowie ubezpieczenia, jednak nie póÿniej ni o godzinie 24.00 ostatniego dnia okresu ubezpieczenia wskazanego w umowie ubezpieczenia. PRAWA I OBOWI ZKI STRON UMOWY 11. 1. Ubezpieczaj¹cy obowi¹zany jest udzieliæ zgodnych z prawd¹ i jego najlepsz¹ wiedz¹ odpowiedzi na wszystkie pytania zamieszczone we wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia lub skierowane do niego na piœmie przez Commercial Union przed zawarciem umowy ubezpieczenia. Je- eli ubezpieczaj¹cy udzieli³ odpowiedzi niezgodnych z prawd¹ Commercial Union jest wolne od odpowiedzialnoœci, chyba e okolicznoœci te nie maj¹ wp³ywu na zwiêkszenie siê prawdopodobieñstwa zajœcia nieszczêœliwego wypadku. 2. W czasie trwania umowy ubezpieczaj¹cy obowi¹zany jest niezw³ocznie zg³aszaæ na piœmie do Commercial Union wszelkie zmiany danych podanych we wniosku o ubezpieczenie. 3. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia w formie bezimiennej, ubezpieczaj¹cy jest obowi¹zany informowaæ o zmianach dotycz¹cych liczebnoœci ubezpieczonej grupy. Je eli podczas trwania umowy ubezpieczenia liczebnoœæ grupy zmieni siê w stosunku do liczby osób zg³oszonych do ubezpieczenia przy zawarciu umowy ubezpieczenia, wówczas: 1) w przypadku zwiêkszenia siê liczby osób w grupie sk³adka okreœlona przy zawarciu umowy ubezpieczenia wzrasta proporcjonalnie licz¹c od miesi¹ca, w którym liczba osób w grupie uleg³a zwiêkszeniu, 2) w przypadku zmniejszenia siê liczby osób w grupie sk³adka okreœlona przy zawarciu umowy ubezpieczenia zmniejsza siê proporcjonalnie licz¹c od miesi¹ca, w którym liczba osób w grupie uleg³a zmniejszeniu, 3) termin rozliczenia sk³adki zgodnie z pkt. 1 i 2 okreœla umowa ubezpieczenia. 4. W czasie trwania umowy ubezpieczenia ubezpieczaj¹cy lub ubezpieczony obowi¹zani s¹ do niezw³ocznego informowania Commercial Union o zmianie zawodu wykonywanego przez ubezpieczonych. 5. W razie zajœcia nieszczêœliwego wypadku ubezpieczony zobowi¹zany jest: 8

1) staraæ siê o z³agodzenie skutków wypadku poddaj¹c siê niezw³ocznie opiece lekarskiej oraz wype³niaj¹c zalecenia lekarza, 2) niezw³ocznie, nie póÿniej jednak ni w ci¹gu 14 dni, powiadomiæ Commercial Union o zajœciu nieszczêœliwego wypadku, a gdyby zachowanie tego terminu by³o niemo liwe w ci¹gu 7 dni od daty ustania przyczyny uniemo liwiaj¹cej powiadomienie w terminie. 6. W razie niedope³nienia przez ubezpieczaj¹cego lub ubezpieczonego któregokolwiek z obowi¹zków wymienionych w ust. 2 5, jeœli mia³o to wp³yw na ustalenie przyczyny lub rozmiaru szkody, Commercial Union mo e odmówiæ wyp³aty œwiadczenia w ca³oœci lub w czêœci. 7. W razie ujawnienia okolicznoœci, która poci¹ga za sob¹ zwiêkszenie prawdopodobieñstwa wypadku, Commercial Union mo e odpowiednio zwiêkszyæ sk³adkê poczynaj¹c od chwili, gdy zasz³a ta okolicznoœæ, nie wczeœniej jednak ni od pocz¹tku bie ¹cego okresu ubezpieczenia. W takim wypadku Commercial Union wezwie ubezpieczaj¹cego do zap³aty podwy szonej sk³adki, a ubezpieczaj¹cy mo e w ci¹gu czternastu dni od daty otrzymania wezwania od umowy odst¹piæ. Przyjmuje siê, e odmowa zap³aty podwy szonej sk³adki lub nieop³acenie podwy szonej sk³adki w terminie jest równoznaczne z odst¹pieniem od umowy. Je eli ujawnienie okolicznoœci nast¹pi³o po wypadku, Commercial Union mo e zmniejszyæ œwiadczenie. 8. Je eli ujawniona okolicznoœæ, o której mowa w ust. 7 poci¹ga za sob¹ takie zwiêkszenie prawdopodobieñstwa powstania wypadku, e Commercial Union nie zawar³oby umowy, gdyby o tej okolicznoœci wiedzia³o, Commercial Union mo e w ci¹gu miesi¹ca od ujawnienia tej okolicznoœci od umowy odst¹piæ. W razie odstapienia od umowy Commercial Union dokona zwrotu sk³adki proporcjonalnie do niewykorzystanego okresu ubezpieczenia. Je eli ujawnienie okolicznoœci nast¹pi³o ju po wypadku lub w ci¹gu ostatniego miesi¹ca przed wypadkiem, a przyczyn¹ wypadku by³a wy³¹cznie ujawniona okolicznoœæ, Commercial Union mo e odmówiæ wyp³aty œwiadczenia. USTALANIE ŒWIADCZEÑ 12. 1. Rodzaj i wysokoœæ œwiadczeñ ustala siê po stwierdzeniu, e istnieje zwi¹zek przyczynowy pomiêdzy nieszczêœliwym wypadkiem a wskazanym w umowie ubezpieczenia zdarzeniem ubezpieczeniowym objêtym odpowiedzialnoœci¹ Commercial Union. 2. Ciê ar bezspornego udowodnienia zajœcia zdarzenia objêtego odpowiedzialnoœci¹ Commercial Union oraz wykazania uprawnieñ do otrzymania œwiadczenia spoczywa odpowiednio na ubezpieczonym lub osobie dochodz¹cej zap³aty œwiadczenia z tytu³u œmierci ubezpieczonego. Przed³o- one Commercial Union orzeczenia, zaœwiadczenia i wyniki badañ dotycz¹ce ubezpieczonego i zwi¹zane z roszczeniem o zap³atê œwiadczenia ubezpieczeniowego nie maj¹ charakteru wy³¹cznie wi¹ ¹cego. W szczególnoœci w celu potwierdzenia stanu zdrowia ubezpieczonego, dochodz¹cego zap³aty œwiadczenia ubezpieczeniowego, Commercial Union mo e za ¹daæ od niego poddania siê badaniom diagnostycznym i lekarskim, które wykonane zostan¹ przez lekarza wskazanego przez Commercial Union na koszt Commercial Union. 3. W razie zajœcia zdarzenia ubezpieczeniowego poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej dokumenty dowodowe musz¹ zostaæ przet³umaczone na jêzyk polski przez t³umacza przysiêg³ego na koszt ubezpieczonego lub osoby dochodz¹cej zap³aty œwiadczenia z tytu³u œmierci ubezpieczonego. 4. Wysokoœæ œwiadczeñ Commercial Union okreœla na podstawie dokumentacji medycznej dotycz¹cej ubezpieczonego, w tym orzeczenia lub opinii lekarza wyznaczonego przez Commercial Union. 5. Rodzaj dzia³alnoœci zarobkowej wykonywanej przez ubezpieczonego nie ma wp³ywu na ustalenie wysokoœci œwiadczeñ. 6. Wysokoœæ œwiadczeñ z tytu³u poszczególnych zdarzeñ bêd¹cych nastêpstwem nieszczêœliwych wypadków ustala siê w oparciu o w³aœciwe postanowienia zawarte w Klauzulach stanowi¹cych za- ³¹cznik do niniejszych warunków ogólnych. 9

TRYB DOCHODZENIA ROSZCZEÑ 13. 1. Wyp³ata œwiadczenia nastêpuje po otrzymaniu zawiadomienia o zdarzeniu ubezpieczeniowym oraz wyjaœnieniu okolicznoœci niezbêdnych do ustalenia odpowiedzialnoœci Commercial Union i wysokoœci œwiadczenia. 2. W terminie 7 dni po otrzymaniu zawiadomienia o zdarzeniu ubezpieczeniowym Commercial Union pisemnie lub w innej formie poinformuje ubezpieczonego lub inn¹ osobê zg³aszaj¹c¹ roszczenie, jakie dokumenty s¹ potrzebne do wyp³aty œwiadczenia. Commercial Union zastrzega sobie prawo ¹dania dokumentacji uzupe³niaj¹cej, je eli na podstawie otrzymanych informacji nie bêdzie mo liwa jednoznaczna ocena zaistnia³ej sytuacji. 3. Na podstawie przed³o onych dokumentów oraz zebranych informacji Commercial Union przeka e ubezpieczonemu lub innej osobie zg³aszaj¹cej roszczenie stanowisko dotycz¹ce swojej odpowiedzialnoœci, a w razie uznania roszczenia, równie wysokoœci przyznanego œwiadczenia. 4. Commercial Union zobowi¹zany jest do dokonania wyp³aty œwiadczenia w terminie 30 dni od otrzymania zawiadomienia o zdarzeniu ubezpieczeniowym. Je eli wyjaœnienie wszystkich okolicznoœci koniecznych do ustalenia odpowiedzialnoœci Commercial Union oka e siê niemo liwe w tym terminie, œwiadczenie zostanie wyp³acone w terminie 14 dni od dnia, w którym przy do³o eniu nale- ytej starannoœci wyjaœnienie tych okolicznoœci by- ³o mo liwe. W takim przypadku Commercial Union zawiadamia pisemnie osobê zg³aszaj¹c¹ roszczenie o przyczynach niemo noœci zaspokojenia jej roszczenia w ca³oœci lub czêœci, a tak e wyp³aca bezsporn¹ czêœæ œwiadczenia. 5. Je eli œwiadczenie nie przys³uguje lub przys³uguje w innej wysokoœci ni okreœlona w zg³oszonym roszczeniu, Commercial Union poinformuje o tym pisemnie osobê wystêpuj¹c¹ z roszczeniem, wskazuj¹c na okolicznoœci i podstawê prawn¹ uzasadniaj¹c¹ ca³kowit¹ lub czêœciow¹ odmowê wyp³aty œwiadczenia. 6. Od decyzji odmownej osobie zg³aszaj¹cej roszczenie przys³uguje mo liwoœæ odwo³ania siê do s¹du powszechnego wskazanego w 17. WYP ATA ŒWIADCZENIA 14. 1. Œwiadczenia wyp³acane s¹ w z³otych polskich na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Œwiadczenie wyp³acane jest przelewem na rachunek bankowy uprawnionego do otrzymania danego œwiadczenia lub w inny sposób uzgodniony z Commercial Union. 3. Œwiadczenie z tytu³u œmierci ubezpieczonego wyp³acane jest uposa onym w czêœciach okreœlonych przez ubezpieczonego. Je eli ubezpieczony wskaza³ kilku uposa onych, a nie okreœli³ ich udzia³ów w œwiadczeniu, uwa a siê e udzia³y te s¹ równe. 4. Je eli w chwili œmierci ubezpieczonego nie ma uposa onych œwiadczenie przypada spadkobiercom ustawowym ubezpieczonego, bez wzglêdu na to czy w danym przypadku zachodz¹ przes³anki do dziedziczenia ustawowego. Osobom tym œwiadczenie przypada w kolejnoœci i czêœciach zgodnych z ogólnymi zasadami dziedziczenia ustawowego. 5. Œwiadczenie z tytu³u œmierci ubezpieczonego nie przys³uguje uposa onemu, który umyœlnie przyczyni³ siê do œmierci ubezpieczonego. 6. Œwiadczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu, z³amania koœci, oparzenia cia³a, pobytu w szpitalu, niezdolnoœci do pracy, naprawy lub zakupu przedmiotów ortopedycznych i œrodków pomocniczych oraz z tytu³u leczenia wyp³acane s¹ ubezpieczonemu. 7. Je eli ubezpieczony zmar³ wskutek nieszczêœliwego wypadku po ustaleniu stopnia trwa³ego uszczerbku na zdrowiu, ale przed otrzymaniem œwiadczenia z tego tytu³u, wówczas uposa onemu wyp³aca siê tylko œwiadczenie z tytu³u œmierci ubezpieczonego. OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŒCI 15. Z odpowiedzialnoœci Commercial Union wy³¹czone s¹ nieszczêœliwe wypadki oraz ich nastêpstwa powsta³e: 10

1) wskutek jakichkolwiek chorób, nawet takich, które wystêpuj¹ nagle, w szczególnoœci wskutek zawa³u serca lub udaru mózgu, chyba e zakres ubezpieczenia zosta³ rozszerzony o zawa³ serca i udar mózgu zgodnie z klauzul¹ XII; 2) w jakimkolwiek zwi¹zku z za yciem przez ubezpieczonego leków nie zaleconych przez lekarza, ze spo yciem przez ubezpieczonego alkoholu, za yciem narkotyków lub œrodków dzia³aj¹cych na centralny oœrodek nerwowy oraz wskutek zaburzeñ œwiadomoœci u ubezpieczonego; 3) w jakimkolwiek zwi¹zku z usi³owaniem pope³nienia lub pope³nieniem przez ubezpieczonego przestêpstwa; 4) w jakimkolwiek zwi¹zku z usi³owaniem pope³nienia lub pope³nieniem przez ubezpieczonego samobójstwa lub dokonaniem przez niego umyœlnego samouszkodzenia cia³a; 5) podczas prowadzenia przez ubezpieczonego pojazdu mechanicznego lub innego pojazdu, bez wymaganych uprawnieñ; 6) w wyniku nieuzasadnionego nieskorzystania przez ubezpieczonego z porady lekarskiej lub nieprzestrzegania zaleceñ lekarskich; 7) w wyniku uszkodzenia cia³a spowodowanego leczeniem oraz zabiegami leczniczymi, bez wzglêdu na to, przez kogo by³y wykonane, chyba, e by³o to leczenie bezpoœrednich nastêpstw wypadku; 8) w wyniku wypadku statku powietrznego, na którego pok³adzie przebywa³ ubezpieczony, z wyj¹tkiem nastêpuj¹cych przypadków: a) gdy ubezpieczony przebywa³ jako pasa er lub cz³onek za³ogi na pok³adzie samolotu pasa erskiego licencjonowanych linii lotniczych, b) gdy ubezpieczony nale a³ do personelu medycznego opiekuj¹cego siê chorym w trakcie transportu, c) gdy ubezpieczony by³ przewo ony jako chory do lub z placówki medycznej, która jest odpowiedzialna za leczenie; 9) jako bezpoœredni lub poœredni rezultat aktów terroryzmu, jakichkolwiek dzia³añ wojennych, dzia³añ zbrojnych, zamieszek; 10) w wyniku œwiadomego i dobrowolnego uczestnictwa ubezpieczonego w aktach przemocy, chyba, e udzia³ ubezpieczonego w aktach przemocy wynika³ z wykonywania czynnoœci s³u bowych, stanu wy szej koniecznoœci lub obrony koniecznej; 11) jako wynik wyczynowego lub zawodowego uprawiania sportu przez ubezpieczonego; 12) jako wynik udzia³u ubezpieczonego w zajêciach sportowych lub rekreacyjnych o ryzykownym charakterze, w szczególnoœci uprawiania sportów motorowych, motorowodnych, spadochronowych, baloniarstwa, paralotniarstwa, motolotniarstwa, szybownictwa, wspinaczki, speleologii, nurkowania, raftingu, jazdy konnej, skoków na linie (bungee jumping). OŒWIADCZENIA WOLI 16. 1. Z zastrze eniem 18 ust. 2, wszelkie oœwiadczenia woli oraz inne oœwiadczenia i powiadomienia przewidziane w ogólnych warunkach ubezpieczenia i sk³adane w zwi¹zku z zawarciem i wykonaniem umowy ubezpieczenia wymagaj¹ formy pisemnej pod rygorem niewa noœci. 2. Pisma Commercial Union skierowane pod ostatnim znanym Commercial Union adresem ubezpieczaj¹cego, ubezpieczonego, uposa onego i innego uprawnionego z umowy ubezpieczenia uwa a siê za dorêczone po up³ywie 30 (trzydziestu) dni od daty ich wys³ania. PRAWO W AŒCIWE I S D W AŒCIWY 17. 1. O ile nie umówiono siê inaczej, prawem w³aœciwym dla umowy ubezpieczenia jest prawo Rzeczypospolitej Polskiej. 2. S¹dem w³aœciwym w sprawach o roszczenia ze stosunku ubezpieczenia jest s¹d w³aœciwoœci ogólnej lub s¹d w³aœciwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby ubezpieczaj¹cego, ubezpieczonego lub innego uprawnionego z umowy ubezpieczenia. SKARGI I ZA ALENIA 18. 1. Organem w³aœciwym do rozpatrywania skarg i za aleñ jest Zarz¹d Commercial Union lub upowa - nieni przez Zarz¹d pracownicy Commercial Union. 11

2. Skargi i za alenia mog¹ byæ sk³adane w siedzibie Commercial Union, przesy³ane w formie pisemnej lub przekazywane Commercial Union w innej formie umo liwiaj¹cej okreœlenie to samoœci osoby zg³aszaj¹cej skargê lub za alenie oraz przedmiot tej skargi lub za alenia. 3. Skargi i za alenia s¹ rozpatrywane niezw³ocznie po ich otrzymaniu, nie póÿniej jednak ni w terminie 30 dni od dnia ich otrzymania. Je eli rozpatrzenie skargi lub za alenia oka e siê niemo liwe w terminie, o którym mowa powy ej, Commercial Union rozpatrzy skargê lub za alenie najpóÿniej w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu nale ytej starannoœci rozpatrzenie takie by- ³o mo liwe. 4. O sposobie rozpatrzenia skargi lub za alenia zawiadamia siê osobê, która zg³osi³a skargê lub za- alenie, bezzw³ocznie po ich rozpatrzeniu, w formie pisemnej lub innej formie uzgodnionej z zainteresowanym. POSTANOWIENIA KOÑCOWE 19. 1. W porozumieniu z ubezpieczaj¹cym, do umowy ubezpieczenia mog¹ byæ wprowadzone postanowienia dodatkowe lub odmienne od okreœlonych w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia. Postanowienia powy sze powinny byæ sporz¹dzone na piœmie pod rygorem niewa noœci. 2. W sprawach nieuregulowanych niniejszymi warunkami maj¹ zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego, ustawy o dzia³alnoœci ubezpieczeniowej oraz innych obowi¹zuj¹cych aktów prawnych. Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia nastêpstw nieszczêœliwych wypadków GRONO zosta³y przyjête uchwa³¹ Zarz¹du Commercial Union Polska Towarzystwo Ubezpieczeñ Ogólnych S. A. z dnia 2 listopada 2004 roku i maj¹ zastosowanie do umów ubezpieczenia zawieranych od dnia 1 grudnia 2004 roku. Anna K. Wojciechowska Prezes Zarz¹du Prezes Zarz¹du Commercial Union Polska Towarzystwo Ubezpieczeñ Ogólnych Spó³ka Akcyjna Urszula G¹sior Wiceprezes Zarz¹du Commercial Union Polska Towarzystwo Ubezpieczeñ Ogólnych Spó³ka Akcyjna Jacek Ojrzyñski Cz³onek Zarz¹du Commercial Union Polska Towarzystwo Ubezpieczeñ Ogólnych Spó³ka Akcyjna 12

ZA CZNIK do ogólnych warunków Grupowego Ubezpieczenia Nastêpstw Nieszczêœliwych Wypadków GRONO KLAUZULA I ŒMIERÆ WSKUTEK NIESZCZÊŒLIWEGO WYPADKU W razie œmierci ubezpieczonego na skutek nieszczêœliwego wypadku, maj¹cej miejsce w ci¹gu 24 miesiêcy od dnia zajœcia tego wypadku, Commercial Union zobowi¹zane jest do zap³aty wskazanej w umowie ubezpieczenia sumy ubezpieczenia z tytu³u œmierci. KLAUZULA II TRWA Y USZCZERBEK NA ZDROWIU (uszczerbki na zdrowiu wskazane w Tabeli œwiadczeñ nr 1) system œwiadczeñ sta³ych 1. W razie wyst¹pienia w ci¹gu dwunastu miesiêcy od dnia zajœcia nieszczêœliwego wypadku trwa³ego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego powsta³ego w nastêpstwie nieszczêœliwego wypadku, Commercial Union zobowi¹zane jest do zap³aty œwiadczenia w kwocie stanowi¹cej iloczyn sumy ubezpieczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu wskazanej w umowie ubezpieczenia oraz wskaÿnika procentowego ustalonego dla danego rodzaju trwa³ego uszczerbku na zdrowiu wskazanego w Tabeli œwiadczeñ nr 1. Tabela œwiadczeñ nr 1 I G³owa WskaŸnik procentowy trwa³ego uszczerbku na zdrowiu 1 amputacja nosa 30% 2 amputacja ma³ owiny usznej 20% II Uk³ad nerwowy 3 pora enie po³owiczne utrwalone lub pora enie koñczyn dolnych 100% 4 niedow³ad po³owiczny utrwalony lub niedow³ad koñczyn dolnych z afazj¹ 70% 5 niedow³ad jednej koñczyny 40% 6 ciê kie nieuleczalne zaburzenia psychiczne wymagaj¹ce opieki osób trzecich, (potwierdzone leczeniem szpitalnym psychiatrycznym) 100% 7 encefalopatia pourazowa z obecnoœci¹ padaczki, padaczka z czêstymi napadami bez zmian otêpiennych lub padaczka z rzadkimi napadami i zespo³em otêpiennym, zespo³y zaburzeñ równowagi utrudniaj¹ce w du ym stopniu chodzenie, zespo³y pozapiramidowe utrudniaj¹ce sprawnoœæ chorego z zaburzeniami mowy lub napadami ocznymi 70% III Narz¹d wzroku 8 ca³kowita œlepota obu oczu 100% 9 ca³kowita œlepota jednego oka lub wy³uszczenie ga³ki ocznej 38% IV Narz¹d s³uchu 10 g³uchota ca³kowita 50% 11 g³uchota ca³kowita jednego ucha 20% V Klatka piersiowa, jama brzuszna 12 utrata p³uca 40% 13 utrata jednej nerki 35% 14 utrata pr¹cia 40% 15 utrata pochwy i macicy 30% 16 uszkodzenie pêcherza 20% 17 utrata segmentu w¹troby 20% 18 utrata p³ata w¹troby 50% 19 utrata œledziony 20% 13

Tabela œwiadczeñ nr 1 20 utrata trzustki 50% VI Krêgos³up 21 pora enie czterech koñczyn utrwalone 100% 22 pora enie dwóch koñczyn górnych lub dwóch dolnych utrwalone 90% 23 utrwalony niedow³ad czterokoñczynowy lub dwóch koñczyn górnych lub dwóch koñczyn dolnych 80% 24. zespó³ sto ka koñcowego rdzenia 40% VII Koñczyna dolna 25 amputacja w obrêbie biodra 85% 26 amputacja w obrêbie uda 70% 27 amputacja w obrêbie stawu kolanowego 65% 28 amputacja w obrêbie podudzia 60% 29 amputacja ca³ej stopy 50% 30 amputacja w obrêbie œródstopia 25% 31 amputacja palucha 12% 32 amputacja palców II-V, za ka dy palec 2% 33 skrócenie koñczyny powy ej 5 cm 30% VIII Koñczyna górna Prawa Lewa 34 amputacja koñczyny w obrêbie barku 75% 70% 35 amputacja koñczyny w obrêbie ramienia 70% 65% 36 amputacja koñczyny w stawie ³okciowym 65% 60% 37 amputacja koñczyny w obrêbie przedramienia 60% 55% 38 amputacja koñczyny w obrêbie nadgarstka 55% 50% 39 amputacja kciuka 40% 30% 40 amputacja palca wskazuj¹cego 18% 16% 41 amputacja palców III-V, za ka dy palec 8% 6% 42 amputacja lub uszkodzenie obejmuj¹ce wszystkie palce z pe³n¹ utrat¹ u ytecznoœci rêki nie mo e przekraczaæ 55% 50% 2. Oceny stopnia trwa³ego uszczerbku na zdrowiu dokonuj¹ lekarze wskazani przez Commercial Union na podstawie Tabeli œwiadczeñ nr 1. 3. Je eli w wyniku tego samego nieszczêœliwego wypadku wyst¹pi wiêcej ni jeden rodzaj uszczerbku opisanego w Tabeli œwiadczeñ nr 1, œwiadczenie ubezpieczeniowe obejmuje sumê kwot nale nych za ka dy rodzaj uszczerbku, lecz nie wiêcej ni suma ubezpieczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu wskazana w umowie ubezpieczenia, 4. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narz¹du albo uk³adu, którego czynnoœæ przed wypadkiem objêtym umow¹ ubezpieczenia by³a ju upoœledzona, wysokoœæ trwa³ego uszczerbku na zdrowiu okreœla siê jako ró nicê pomiêdzy stopniem trwa³ego uszczerbku na zdrowiu po wypadku, a stopniem trwa³ego uszczerbku na zdrowiu przed wypadkiem. 5. Przy uszkodzeniu koñczyn górnych u osób leworêcznych stopieñ trwa³ego uszczerbku na zdrowiu ustala siê wed³ug zasad przewidzianych w Tabeli œwiadczeñ nr 1, przyjmuj¹c dla uszkodzeñ prawej rêki wskaÿniki procentowe ustalone dla lewej rêki, a dla uszkodzeñ lewej rêki wskaÿniki procentowe ustalone dla prawej rêki. KLAUZULA III TRWA Y USZCZERBEK NA ZDROWIU (uszczerbki na zdrowiu wskazane w Tabelach procentowego uszczerbku na zdrowiu wskutek nieszczêœliwego wypadku ) system œwiadczeñ proporcjonalnych 1. W razie wyst¹pienia w ci¹gu dwunastu miesiêcy od dnia zajœcia nieszczêœliwego wypadku trwa³ego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego na skutek nieszczêœliwego wypadku, Commercial Union zobowi¹zane jest do zap³aty œwiadczenia w kwocie stanowi¹cej iloczyn sumy ubezpieczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu wskazanej w umowie ubezpieczenia oraz wysokoœci procentowego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego. 14

2. Oceny stopnia trwa³ego uszczerbku na zdrowiu dokonuj¹ lekarze wskazani przez Commercial Union na podstawie Tabel procentowego uszczerbku na zdrowiu wskutek nieszczêœliwego wypadku obowi¹zuj¹cych w Commercial Union, dostêpnych w siedzibie Commercial Union oraz na stronie internetowej Commercial Union. 3. Stopieñ trwa³ego uszczerbku na zdrowiu powinien byæ ustalany niezw³ocznie po zakoñczeniu leczenia i zalecanej przez lekarza rehabilitacji, nie póÿniej jednak ni 24 miesi¹ce od daty wypadku. PóŸniejsza zmiana stopnia uszczerbku na zdrowiu nie daje podstaw do zmiany wysokoœci œwiadczenia. 4. Je eli w wyniku tego samego nieszczêœliwego wypadku wyst¹pi wiêcej ni jeden rodzaj trwa- ³ego uszczerbku na zdrowiu, œwiadczenie ubezpieczeniowe obejmuje sumê kwot nale nych za ka - dy rodzaj trwa³ego uszczerbku na zdrowiu, lecz nie wiêcej ni suma ubezpieczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu wskazana w umowie ubezpieczenia. 5. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narz¹du albo uk³adu, których czynnoœci przed wypadkiem objêtym umow¹ ubezpieczenia by³y ju upoœledzone, wysokoœæ trwa³ego uszczerbku na zdrowiu okreœla siê jako ró nicê pomiêdzy stopniem trwa³ego uszczerbku na zdrowiu po wypadku, a stopniem trwa³ego uszczerbku na zdrowiu przed wypadkiem. 6. Je eli, zgodnie z opini¹ lekarza wyznaczonego przez Commercial Union, okres leczenia bêdzie d³u szy ni 12 miesiêcy, ubezpieczony po up³ywie 6 miesiêcy leczenia mo e z³o yæ wniosek o dokonanie wczeœniejszej wyp³aty po³owy œwiadczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu, które zgodnie z przewidywaniami Commercial Union nale - ne bêdzie po ca³kowitym zakoñczeniu leczenia. Przewidywana wysokoœæ œwiadczenia, nale nego po ca³kowitym zakoñczeniu leczenia ubezpieczonego, okreœlana jest na podstawie przedstawionych dokumentów oraz ustaleñ lekarza wskazanego przez Commercial Union. KLAUZULA IV TRWA Y USZCZERBEK NA ZDROWIU (uszczerbki na zdrowiu wskazane w Tabelach procentowego uszczerbku na zdrowiu wskutek nieszczêœliwego wypadku ) system œwiadczeñ progresywnych 1. W razie wyst¹pienia w ci¹gu dwunastu miesiêcy od dnia zajœcia nieszczêœliwego wypadku trwa³ego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego na skutek nieszczêœliwego wypadku, Commercial Union zobowi¹zane jest do zap³aty œwiadczenia w kwocie stanowi¹cej iloczyn sumy ubezpieczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu wskazanej w umowie ubezpieczenia, wysokoœci procentowego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego oraz wskaÿnika progresji. Wysokoœæ wskaÿnika progresji zale y od wysokoœci procentowego uszczerbku na zdrowiu i wynosi odpowiednio: 1) 1,0 dla uszczerbków na zdrowiu nie wiêkszych ni 25%; 2) 1,5 dla uszczerbków na zdrowiu powy ej 25% do 45%; 3) 2,0 dla uszczerbków na zdrowiu powy ej 45% do 65%; 4) 2,5 dla uszczerbków na zdrowiu powy ej 65% do 85%; 5) 3,0 dla uszczerbków na zdrowiu powy ej 85% do 100%. 2. Oceny trwa³ego uszczerbku na zdrowiu dokonuj¹ lekarze wskazani przez Commercial Union na podstawie Tabel procentowego uszczerbku na zdrowiu wskutek nieszczêœliwego wypadku obowi¹zuj¹cych w Commercial Union, dostêpnych w siedzibie Commercial Union oraz na stronie internetowej Commercial Union. 3. Stopieñ trwa³ego uszczerbku na zdrowiu powinien byæ ustalany niezw³ocznie po zakoñczeniu leczenia i zalecanej przez lekarza rehabilitacji, nie póÿniej jednak ni 24 miesi¹ce od daty wypadku. PóŸniejsza zmiana stopnia trwa³ego uszczerbku na zdrowiu nie daje podstaw do zmiany wysokoœci œwiadczenia. 15

4. Je eli w wyniku tego samego nieszczêœliwego wypadku wyst¹pi wiêcej ni jeden rodzaj trwa- ³ego uszczerbku na zdrowiu, œwiadczenie ubezpieczeniowe obejmuje sumê kwot nale nych za ka - dy rodzaj trwa³ego uszczerbku na zdrowiu, lecz nie wiêcej ni 3-krotnoœæ sumy ubezpieczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu wskazanej w umowie ubezpieczenia. 5. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narz¹du albo uk³adu, których czynnoœci przed wypadkiem objêtym umow¹ ubezpieczenia by³y ju upoœledzone, wysokoœæ trwa³ego uszczerbku na zdrowiu okreœla siê jako ró nicê pomiêdzy stopniem trwa³ego uszczerbku na zdrowiu po wypadku, a stopniem trwa³ego uszczerbku na zdrowiu przed wypadkiem. 6. Je eli, zgodnie z opini¹ lekarza wyznaczonego przez Commercial Union, okres leczenia bêdzie d³u szy ni 12 miesiêcy, ubezpieczony po up³ywie 6 miesiêcy leczenia mo e z³o yæ wniosek o dokonanie wczeœniejszej wyp³aty po³owy œwiadczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu, które zgodnie z przewidywaniami Commercial Union nale ne bêdzie po ca³kowitym zakoñczeniu leczenia. Przewidywana wysokoœæ œwiadczenia nale na po ca³kowitym zakoñczeniu leczenia ubezpieczonego, okreœlana jest na podstawie przedstawionych dokumentów oraz ustaleñ lekarza wskazanego przez Commercial Union. KLAUZULA V Z AMANIE 1. Je eli na skutek nieszczêœliwego wypadku ubezpieczony odniesie obra enia obejmuj¹ce z³amanie jednej lub wiêcej koœci, Commercial Union zobowi¹zane jest do zap³aty œwiadczenia w kwocie stanowi¹cej iloczyn sumy ubezpieczenia z tytu³u z³amania wskazanej w umowie ubezpieczenia oraz wskaÿnika procentowego ustalonego dla danego rodzaju z³amania wskazanego w Tabeli œwiadczeñ nr 2. Tabela œwiadczeñ nr 2 I G³owa WskaŸnik procentowy z³amania 1 z³amania podstawy i /lub sklepistoœci czaszki (bez twarzoczaszki) 15% 2 z³amanie koœci twarzoczaszki, za ka d¹ koœæ 5% II Klatka piersiowa 3 z³amanie mostka 5% 4 z³amanie co najmniej trzech eber 3% III Krêgos³up 5 z³amanie kompresyjne trzonu lub z³amanie wyrostków poprzecznych, kolczystych, ³uków 20% 6 z³amanie krêgów ogonowych 15% IV Miednica 7 z³amanie z przerwaniem obrêczy miednicy 50% 8 z³amanie bez przerwania obrêczy miednicy 20% V Koñczyna dolna 9 z³amanie i zwichniêcie w obrêbie stawu biodrowego lub koœci udowej 50% 10 z³amania w obrêbie koœci tworz¹cych staw kolanowy 50% 11 z³amanie jednej koœci podudzia 20% 12 z³amanie obu koœci podudzia 30% 13 z³amanie koœci piêtowej lub skokowej 15% 14 z³amanie w obrêbie koœci stêpu 10% 15 z³amanie koœci œródstopia 15% 16 z³amanie palucha 2% 17 z³amanie palców II-V, za ka dy palec 1% VI Koñczyna górna prawa lewa 18 z³amanie ³opatki 20% 15% 19 z³amanie obojczyka 20% 15% 20 z³amanie ³opatki i obojczyka 35% 30% 21 z³amanie koœci ramiennej 30% 25% 22 z³amanie koœci w obrêbie stawu ³okciowego 30% 25% 23 z³amanie jednej z koœci przedramienia 20% 15% 16

Tabela œwiadczeñ nr 2 24 z³amanie obu koœci przedramienia 30% 25% 25 z³amanie koœci nadgarstka 20% 15% 26 z³amanie koœci w obrêbie œródrêcza 8% 5% 27 z³amanie kciuka 15% 10% 28 z³amanie II palca 10% 7% 29 z³amanie palca III -V, za ka dy palec 5% 3% 2. Je eli w wyniku tego samego nieszczêœliwego wypadku wyst¹pi wiêcej ni jeden rodzaj z³amania opisanego w Tabeli œwiadczeñ nr 2, œwiadczenie ubezpieczeniowe obejmuje sumê kwot nale nych za ka dy rodzaj z³amania, lecz nie wiêcej ni suma ubezpieczenia z tytu³u z³amania wskazana w umowie ubezpieczenia. 3. Je eli w wyniku tego samego nieszczêœliwego wypadku nast¹pi wiêcej ni jedno z³amanie tej samej koñczyny, œwiadczenie ubezpieczeniowe obejmuje sumê kwot nale nych za ka de z³amanie, lecz nie wiêcej ni wysokoœæ sumy ubezpieczenia z tytu³u z³amania. 4. W razie powik³añ z³amañ koœci (zapalenie, zrost opóÿniony, staw rzekomy) wysokoœæ œwiadczenia wzrasta o 10%. 5. Przy uszkodzeniu koñczyn górnych u osób leworêcznych stopieñ trwa³ego uszczerbku ustala siê wed³ug zasad przewidzianych w Tabeli œwiadczeñ nr 2, przyjmuj¹c dla uszkodzeñ prawej rêki wskaÿniki procentowe ustalone dla lewej rêki, a dla uszkodzeñ lewej rêki wskaÿniki procentowe ustalone dla prawej rêki. KLAUZULA VI OPARZENIE Je eli w nastêpstwie nieszczêœliwego wypadku ubezpieczony uleg³ oparzeniu co najmniej II stopnia, Commercial Union zobowi¹zane bêdzie do zap³aty œwiadczenia ubezpieczeniowego w kwocie stanowi¹cej iloczyn sumy ubezpieczenia z tytu³u oparzenia wskazanej w umowie ubezpieczenia oraz wskaÿnika procentowego ustalonego dla danego rodzaju oparzenia wskazanego w Tabeli œwiadczeñ nr 3. Tabela œwiadczeñ nr 3 Rodzaj oparzenia WskaŸnik procentowy oparzenia 1 oparzenie II stopnia od 5% do 15% powierzchni cia³a 15% 2 oparzenie III stopnia do 5% powierzchni cia³a 15% 3 oparzenie II stopnia od 15% do 30% powierzchni cia³a 30% 4 oparzenie III stopnia od 5% do 10% powierzchni cia³a 30% 5 oparzenie II stopnia powy ej 30% powierzchni cia³a 70% 6 oparzenie III stopnia powy ej 10% powierzchni cia³a 70% 7 oparzenia IV stopnia powy ej 10% powierzchni cia³a 100% 8 oparzenie dróg oddechowych z zaburzeniami oddechu 100% 9 oparzenie górnego odcinka przewodu pokarmowego ze zwê eniem i upoœledzeniem od ywienia 100% KLAUZULA VII POBYT W SZPITALU 1. Je eli ubezpieczony wskutek nieszczêœliwego wypadku przebywa³ w szpitalu d³u ej ni 3 dni, Commercial Union zobowi¹zane jest do zap³aty œwiadczenia za ka dy dzieñ pobytu w szpitalu. Wysokoœæ dziennego œwiadczenia ustalana jest jako iloraz sumy ubezpieczenia i 364 dni (52 tygodnie). Wysokoœæ przys³uguj¹cego œwiadczenia stanowi iloczyn dziennego œwiadczenia i liczby dni, które ubezpieczony spêdzi³ w szpitalu. Je eli kolejne pobyty ubezpieczonego w szpitalu oddziela okres co najmniej 12 miesiêcy, uwa a siê, e pobyt w szpitalu, który nast¹pi³ po up³ywie 12 miesiêcy od poprzedniego pobytu w szpitalu, nie by³ spowodowany tym samym nieszczêœliwym wypadkiem. 2. Dzienne œwiadczenie szpitalne przys³uguje od pierwszego dnia pobytu w szpitalu przez okres dwóch lat od daty nieszczêœliwego wypadku, nie d³u ej jednak ni za okres 364 dni (52 tygodni). 17

3. Dzienne œwiadczenie szpitalne wyp³acane jest po zakoñczeniu leczenia szpitalnego. Na pisemny wniosek ubezpieczaj¹cego Commercial Union mo- e podj¹æ decyzjê o wyp³acie czêœci œwiadczenia w terminie wczeœniejszym. KLAUZULA VIII TRWA A NIEZDOLNOŒÆ DO PRACY W razie powstania wskutek nieszczêœliwego wypadku trwa³ej niezdolnoœci do pracy ubezpieczonego, Commercial Union zobowi¹zane jest do zap³aty sumy ubezpieczenia z tytu³u trwa³ej niezdolnoœci do pracy wskazanej w umowie ubezpieczenia, pod warunkiem, e trwa³a niezdolnoœæ do pracy powsta³a w ci¹gu 6 miesiêcy od zajœcia nieszczêœliwego wypadku, trwa nieprzerwanie przez okres dwunastu miesiêcy, a po zakoñczeniu tego okresu ma charakter trwa³y i nieodwracalny. KLAUZULA IX CZASOWA NIEZDOLNOŒÆ DO PRACY 1. W razie powstania wskutek nieszczêœliwego wypadku czasowej niezdolnoœci ubezpieczonego do pracy, Commercial Union zobowi¹zane jest do zap³aty œwiadczenia za ka dy dzieñ czasowej niezdolnoœci do pracy przez maksymalny okres 90 dni od daty zajœcia nieszczêœliwego wypadku. 2. Wysokoœæ dziennego œwiadczenia ustalana jest jako iloraz sumy ubezpieczenia z tytu³u czasowej niezdolnoœci do pracy wskazanej w umowie ubezpieczenia i 90 dni. Œwiadczenie przys³uguje wy³¹cznie, gdy Commercial Union zobowi¹zane jest do wyp³aty œwiadczenia z tytu³u trwa³ego uszczerbku na zdrowiu i pod warunkiem, e niezdolnoœæ do pracy zosta³a potwierdzona zaœwiadczeniem lekarskim wystawionym na druku obowi¹zuj¹cym zgodnie z przepisami ubezpieczenia zdrowotnego. Œwiadczenie jest wyp³acane: 1) od 1. dnia niezdolnoœci do pracy w razie gdy wskutek nieszczêœliwego wypadku ubezpieczony przebywa³ co najmniej 3 dni w szpitalu, 2) od 15. dnia niezdolnoœci do pracy w razie gdy wskutek nieszczêœliwego wypadku ubezpieczony by³ leczony ambulatoryjnie. 3. Je eli po zakoñczeniu pobytu w szpitalu ubezpieczony nadal nie jest zdolny do pracy, co zostanie potwierdzone zaœwiadczeniem lekarskim wystawionym na druku obowi¹zuj¹cym zgodnie z przepisami ubezpieczenia zdrowotnego, œwiadczenie z tytu- ³u czasowej niezdolnoœci do pracy przys³uguje od 1. dnia niezdolnoœci do pracy przez maksymalny okres 90 dni od daty zajœcia nieszczêœliwego wypadku. 4. Œwiadczenie przys³uguje wy³¹cznie osobom prowadz¹cym dzia³alnoœæ zarobkow¹. Commercial Union zastrzega sobie prawo do wstrzymania wyp³aty zasi³ku dziennego, je eli ubezpieczony podczas zwolnienia lekarskiego prowadzi dzia³alnoœæ zarobkow¹. KLAUZULA X NAPRAWA LUB ZAKUP PRZEDMIOTÓW ORTOPEDYCZNYCH I ŒRODKÓW POMOCNICZYCH 1. Commercial Union zobowi¹zuje siê do zwrotu kosztów zakupu lub naprawy przedmiotów ortopedycznych i œrodków pomocniczych, poniesionych wskutek zdarzenia bêd¹cego nastêpstwem nieszczêœliwego wypadku. 2. Zwrot kosztów nastêpuje na podstawie dostarczonych orygina³ów rachunków, do wysokoœci sumy ubezpieczenia z tytu³u naprawy lub zakupu przedmiotów ortopedycznych i œrodków pomocniczych wskazanej w umowie ubezpieczenia, pod warunkiem e: 1) zakup œrodków pomocniczych zosta³ zalecony przez lekarza, 2) wydatek zosta³ poniesiony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie nie d³u szym ni dwadzieœcia cztery miesi¹ce od daty zajœcia nieszczêœliwego wypadku, 3) koszty nie zosta³y pokryte z ubezpieczenia spo³ecznego lub innej umowy ubezpieczenia. KLAUZULA XI KOSZTY LECZENIA 1. Commercial Union zobowi¹zuje siê do zwrotu kosztów leczenia, które zosta³y poniesione wsku- 18

tek zdarzenia bêd¹cego nastêpstwem nieszczêœliwego wypadku do wysokoœci sumy ubezpieczenia z tytu³u kosztów leczenia wskazanej w umowie ubezpieczenia. Koszty leczenia mog¹ powstaæ z tytu³u: 1) udzielenia doraÿnej pomocy lekarskiej lub ambulatoryjnej, 2) pobytu w szpitalu, badañ, zabiegów i operacji (z wy³¹czeniem operacji plastycznych), 3) nabycia niezbêdnych lekarstw i œrodków opatrunkowych przepisanych przez lekarza, 4) przewozu ubezpieczonego do szpitala lub ambulatorium. 2. Zwrot kosztów leczenia nastêpuje na podstawie dostarczonych orygina³ów rachunków, pod warunkiem, e koszty: 1) poniesione zosta³y na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w okresie nie d³u szym ni dwadzieœcia cztery miesi¹ce od daty zajœcia nieszczêœliwego wypadku, 2) nie zosta³y pokryte z ubezpieczenia spo³ecznego, zdrowotnego lub innej umowy ubezpieczenia. KLAUZULA XII ZAWA SERCA I UDAR MÓZGU 1. Je eli zakres ubezpieczenia zosta³ rozszerzony o niniejsz¹ Klauzulê, zawa³ serca i udar mózgu, niezale nie od przyczyny, któr¹ zosta³y wywo³ane, stanowi¹ nieszczêœliwy wypadek w rozumieniu niniejszych ogólnych warunków. 2. Ochron¹ ubezpieczeniow¹ z tytu³u niniejszej Klauzuli mog¹ byæ objête wy³¹cznie osoby, które w momencie rozpoczêcia tej ochrony nie ukoñczy- ³y 60 roku ycia. 3. Rodzaje i wysokoœæ œwiadczeñ z tytu³u niniejszej Klauzuli ustala siê wed³ug zasad okreœlonych w ogólnych warunkach ubezpieczenia oraz Klauzulach I XI. 4. Je eli zawa³ serca lub udar mózgu wyst¹pi³y u ubezpieczonego przed rozpoczêciem ochrony ubezpieczeniowej, ubezpieczonemu nie przys³uguj¹ adne œwiadczenia na podstawie niniejszej Klauzuli. 19