BIBLJOGRAFJA OŚWIATY POZASZKOLNEJ

BIBLJOGRAFJA OŚWIATY POZASZKOLNEJ (1900 1928) P O D R EDAKCJĄ J. MUSZK0WSK1EG0 i H. RADLIŃSKIEJ W O P RA C O W A N IU J. SKARŻYŃSKIEJ WARSZAWA 1929 N a k ł a d e m m i n i s t e r s t w a w y z n a ń r e l i g i j n y c h i o ś w ie c e n ia p u b l i c z n e g o SKŁAD G Ł Ó W N Y W INSTYTUCIE O Ś W IA T Y DOROSŁYCH. W ARSZAW A, TRĘBACKA II.

Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

BIBLJOGRAFJA OŚWIATY POZASZKOLNEJ

THE POLISH BIBLIOGRAPHY OF ADULT EDUCATION (1900 1928) E D IT E D B Y JA N MUSZKOWSKI and HELENA RADLIŃSKA P R E P A R E D B Y JANINA SKARŻYŃSKA [The Polish Bibliography of Adult Education, for the years 1920 Ï92Ô, including both books and articles, is arranged according to decimal classification and provided with special marks> adopted by the International Bibliographic Institute in Brussels. The Polish literature on this subject during the period of foreign dominion emphasized s Led ally the need for adult education. Also problems of organisation were dealt with. Latterly worlds concerning the fundamental problems of adult education and the various forms of social and educational activity among rural youth and industrial workers have considerably increased. There is also quite a number of manuals for use in elementary courses for adults and for self instruction.] WARSAW 1929 P U B L IS H E D B Y T H E M IN IS T R Y O F R E L IG IO U S C U L T A N D P U B L IC IN S T R U C T IO N

BIBLJOGRAFJA OŚWIATY POZASZKOLNEJ (1900 1928) P O D R E D A K C JĄ J. MUSZK0WSK1EG0 i H. RADLIŃSKIEJ W O P R A C O W A N IU J. SKARŻYŃSKIEJ WARSZAWA 1929 N A K Ł A D E M M IN IS T E R S T W A W Y Z N A Ń R E L IG IJN Y C H I O Ś W IE C E N IA P U B L IC Z N E G O S K Ł A D G Ł Ó W N Y W IN S T Y T U C IE O Ś W IA T Y D O R O S Ł Y C H, W A R S Z A W A, T R Ę B A C K A I I.

Bibljografja Oświaty Pozaszkolnej opracowana i wydana została staraniem Komitetu na Rzeczpospolitą Polską Wszechświatowej Konferencji Kształcenia Dorosłych (Cambridge 1929). Krótki, półtoraroczny okres swego działania Komitet postanowił zużytkować nietylko na zaznajomienie polskich oświatowców z zagadnieniami aktualnemi na terenie międzynarodowym, lecz również na opracowanie wydawnictw, obrazujących stan sprawy w Polsce. Bibljografja Oświaty Pozaszkolnej i Przewodnik Oświaty Dorosłych oto dwa wydawnictwa, które niemal równocześnie w świat wypuszczamy. Oczywiście zamierzenia nasze pozostałyby w sferze projektów, gdyby nie dwa fakty: znaleźli się ludzie, którzy ofiarowali swój trud i wiedzą fachową, znalazły się fundusze na opracowanie i wydrukowanie wydawnictwa. Wykonania pracy podjęło się Seminarjum Bibl jo graficzne Studjum Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej, przyczem cały niemal materjał bibłjograficzny zebrany został przez p. J. Skarżyńską w ciągu kilku miesięcy żmudnej pracy. Opiekę nad stroną redakcyjną i wydawniczą zechcieli objąć prof. H. Radlińska i prof. J. Muszkowski. Opracowanie Bibljografji zostało umożliwione dzięki subwencji Wydziału Bibljotek M. W. R. i O. P. Wydano ją nakładem Wydziału Oświaty Pozaszkolnej M. W. R. i O. P. Niech te kilka słów będzie należnem podziękowaniem dla tych wszystkich, którzy swą pracą i życzliwą pomocą przyczynili się do wydania książki, mającej dla ruchu oświatowego w Polsce niewątpliwie duże znaczenie. Za Komitet na Rzeczpospolitą Polską Wszechświatowej Konferencji Kształcenia Dorosłych K. KORNIŁOW ICZ Przewodniczący A. KONEWKA Sekretarz Warszawa, 7 maja 1929 roku.

UWAGI OGÓLNE. Przed dzisiejszem pokoleniem działaczy uwidacznia się cały ogrom zadań oświaty pozaszkolnej i otwierają się nieprzeczuwane dawniej możliwości jej rozkwitu. Zmusza to nie tylko do wytężonego trudu, lecz również do jaknajbaczniejszego przyglądania się drogom, któremi prace oświatowe kroczą ku przyszłości, Na tle kształcenia pracowników oświatowych uwidaczniają się potrzeby, zjawiają się programy badań i konieczność podejmowania prac wstępnych: bibljograficznych i rejestracyjnych, Bibljografja pracy oświatowej ma umożliwić wszechstronne badania. Obejmuje w tym tomie piśmiennictwo z lat 1900 1928 (pozostawiając na później przedstawienie X IX wieku). Zestawienie systematyczne (ułożone na podstawie klasyfikacji dziesiętnej) i układ przedmiotowy alfabetyczny usiłują ułatwić korzystanie z bibljografji, nietylko podając tytuły prac wedle ich treści, lecz również, ukazując związki wzajemne poszczególnych zagadnień. Ograniczenie bibljografji do druków pewnego okresu umożliwia przedewszystkiem charakterystykę prac i prądów tego czasu. Okres 1900 1928 nie tworzy wyraźnej epoki. Uwydatniają się w nim prądy, znacznie wcześniej powstałe i niejedna z najznamienniejszych instytucyj wywodzi się z dziesięcioleci poprzednich. Rok 1905/6 stanowi punkt zwrotny w rozwoju jawnych prac oświatowych Królestwa i ożywiający pracę w pozostałych zaborach, znamienny przez liczbę druków, które się ukazują. Niestety, nie udało się objąć bibljografją wielu wydawnictw nielegalnych tych czasów. Z powodu splątania spraw oświaty z całością zagadnień społecznych, i badacz będzie musiał wielokrotnie sięgać do innych źródeł, niż wymienione w tym tomie*). Prace oświatowe podejmowane były w okresie niewoli w każdej dzielnicy Polski zosobna. Przez całe dziesięciolecia tradycja bywała zrywana i nowe poczynania nie miały możności nawiązywania; do doświadczeń poprzednich. Po każdej klęsce rozpoczynano na nowo, w pustce. *) Pewnem ułatwieniem będzie wydawana równocześnie Bibljografja pracy społecznej (w opracowaniu R. Rudzińskiej). V

Dopiero w początkach drugiego dziesięciolecia tego wieku podjęte zostały ochotnicze roboty rejestracyjne, w celu podsumowania dorobku, odnalezienia zagubionych wzorów, ogarnięcia ogromu trudu, nieraz bezplanowego, chaotycznego, lecz płodnego tern, Co zasiewał w duszach ludzkich. Roboty te doprowadziły do wydania podręcznika Praca Oświatowa", zbiorowemi siłami opracowanego z inicjatywy Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza w Krakowie i do założenia Polskiego Archiwum Oświatowego (podstawy dzisiejszej Pracowni Oświaty Pozaszkolnej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego), Nowa epoka rozpoczyna się dla poszczególnych prac oświatowych w czasie wojny, dla całości od utworzenia niepodległej Rzeczypospolitej, U progu tej epoki pojęcie pracy oświatowej i jej zadania usiłują krystalizować t. zw. Sejmy nauczycielskie. Od r, 1921, pnzy rozpoczęciu planowych Konferencyj oświatowych, zwoływanych przez Ministerstwo W, R. i O, P. poczyna się zbliżanie działaczy z różnych zaborów, zbieranie informacyj, pogłębianie zagadnień. Wydawnictwa sprawozdawcze i programowe Kursów dla Dorosłych m. st, Warszawy zapoczątkowują działalność instruktorską, która rozwija się z roku na rok, łącznie z rozwojem nowego typu instytucyj, którego przykładem jest Centralne Biuro Kursów dla Dorosłych: instytucyj instruktorskich, skupiających doświadczenia, udzielających porad fachowych w dziedzinie wyraźnie określonej specjalności. Przy zbieraniu materjałów bibljograficznych, zwłaszcza przy ich zestawianiu zarysowują się odtąd diwa kierunki piśmiennictwa. Jeden, popularyzujący ideę oświaty, podający przedewszystkiem wskazówki organizacyjne dla jej placówek. Drugi analizujący metody i formy, szczegóły programowe i techniczne. Klasyfikowanie odsłoniło nietylko dorobek, lecz również braki. Porównywanie z wzorcem, opracowanym na podstawie wskazań! działaczy Zachodu, zmuszało do bacznego przyglądania się swoistym właściwościom piśmiennictwa polskiego na tle porównywania naszych potrzeb i stosunków z obcemi. Piśmiennictwo to jest nierównomierne w różnych dziedzinach. Z zagadnień ogólnych poruszało przedewszystkiem potrzebę oświaty, jej rolę w życiu narodu. Podstawy psychologiczne i pedagogiczne oświaty pozaszkolnej nie są prawie omawiane, poza paru cennemi artykułami. Rozpoczęto zaledwie oświetlać kierunek rozwoju prac społecznych po wojnie. Po świetnych niegdyś próbach popularyzacji, niewiele mamy nowych poczynań w tej dziedzinie, mniej jeszcze rozważań teoretycznych i dydaktycznych. Stosunek nauki i oświaty, postawiony już jako zagadnienie zarówno w literaturze, jak i w działalności praktycznej, oczekuje wszechstronnego opracowania. Sprawy społeczne, poruszane w związku ze środowiskami pracy V I

oświatowej, nie są jeszcze oświetlone głębiej., Samo zagadnienie: czem jest środowisko, jaką rolę odgrywa w jego kształtowaniu ideał, zaszczepiany przez pracę duchową, nie znalazło jeszcze wyrazu w naszem piśmiennictwie, pomimo, że wiele dzieł i przyczynków poświęcano mu na Zachodzie. Zarysowują się jednak zapowiedzi rozwoju piśmiennictwa w tym kiejunku. Coraz liczniejsze studja socjograficzne, dotyczące wsi, przynoszą materjały ułamkowe, lecz cenne. Piśmiennictwo samorządowe odsłania tendencje i możliwości. Wiadomo jednak, że wiele owocnych wysiłków, wśród nich niejedno! poczynanie najciekawsze, nie doczekało się jeszcze sprawozdania, nie jest przeto wprowadzane do podsumowań dorobku. Ci, którzy pełnią w Polsce najradośniejszą służbę instruktorstwa w dziedzinach kultury, z własnych spostrzeżeń znają wiele cennych dzieł, w życiu tworzonych, o których głucho jeszcze w piśmiennictwie. Najbliższa przyszłość powinna to zmienić. Badania Instytutu Socjologicznego nad losami jednostek i drogami samokształcenia, mogłyby przynieść niejeden wkład cenny. Prace oświatowe prowadzone w wojsku, wyniki testów psychologicznych, stosowanych przy badaniu rozwoju rekrutów (nieznane ogółowi działaczy), dać mogą ważkie przyczynki do poznania potrzeb i możliwości dalszych prac. Stosunki robotnicze, potrzeby duchowe środowisk pracy fizycznej, doczekały się dotychczas niewielu opracowań. Materjały, posiadane przez związki zawodowe, nie są zbadane. Zagadnienia oświatowe na tle zagadnień ekonomicznych występują wyraziście w paru cennych rozprawach; wymagają jeszcze wielu specjalnych rozważań. Szybki rozwój działalności oświatowej wśród młodzieży (zwłaszcza wiejskiej), ujawnia się dotychczas w literaturze organizatorskiej. W zestawieniu bibljograficznem uwidacznia się brak studjów psychologicznych nad okresem młodzieńczym, nad wpływem otoczenia na kształtowanie ideałów, nad rolą różnych czynników środowiska. Można mieć nadzieję, że badania, prowadzone na seminarjach Studjum Pracy Społeczno-Oświatowej, zapoczątkują ten konieczny już dziś kierunek piśmiennictwa (bardzo bogaty w innych krajach). Potrzeby świata kobiecego, przemiany duchowe w tym świecie zachodzące, zainteresowania matki, która chce świadomie wychowywać dzieci i podążać za ich rozwojem, zainteresowania pracownicy, działającej w swoistych warunkach domu rodzinnego, zostały uwzględnione bardzo słabo; w tym przypadku braki w piśmiennictwie oświatowem odpowiadają stanowi pracy oświatowej ogólnokształcącej. Przy ukazywaniu roli różnych grup społecznych wysuwane są nieraz zadania i posłannictwo inteligencji zawodowej, zwł. nauczycielstwa. Odzywają się też (zwł. w związku z rozwojem ruchu regjonalistycznego) głosy o konieczności i sposobach organizowania pracy naukowej na pro V II

wincji, Brak natomiast oświetlenia potrzeb oświatowych szerokich kół pracowników umysłowych i sposobów podnoszenia i zaspakajania tych potrzeb. Dla dalszej pracy wielkie znaczenie mogłyby mieć badania historyczne, zwłaszcza, że w tradycjach naszych posiadamy wiele zapoczątkowali, wiele ujęć teoretycznych, które dziś poczynają się przyjmować jako odbicie idei Zachodu. Zarówno epoka romantyzmu oświatowego, pokrewna czasom( Grandtviga, jak i epoka pozytywizmu narodowego nie są dostatecznie znane i badane. Nieliczna tylko część działaczy doczekała się życiorysów (najczęściej pobieżnych). Niejedna rozprawa myślicieli i pracowników polskich, ukazując się w krytycznym przedruku, mogłaby zapoczątkować klasyczny cykl prac, poświęconych teorji kształcenia dorosłych. Liczne ilościowo piśmiennictwo sprawozdawcze, poświęcone poszczególnym instytucjom, służy przedewszystkiem celom propagandy, Najpilniejszą potrzebą wydaje się opracowanie kryterjów sprawozdań, zanalizowanie prac i ich wyników dla każdej dziedziny specjalnej. Poszczególne formy pracy oświatowej niejednakowo są uwzględniane w piśmiennictwie. W dziedzinie bibljotekarstwa napisano wiele wskazówek popularnych, nieco przyczynków specjalnych. Brak obszerniejszych, podstawowych podręczników bibljotekarstwa. Ukazywały się one w różnych krajach w ostatniem dziesięcioleciu w związku z wprowadzaniem ustaw bibljotecznych, zapewne i u nas pojawią się w najbliższym czasie; potrzeba ich odczuwana jest bardzo żywo. Nauczanie dorosłych posiada literaturę obfitą i cenną. Zwłaszcza nauczanie elementarzowe i niższe stopnie nauczania języka chlubić się mogą obfitem piśmiennictwem zarówno metodyciznem, jak i podręcznikowern. Gorzej przedstawia się twórczość w dziedzinie wyższych stopni kursów dla dorosłych i uniwersytetów ludowych. Brak wskazań metodycznych z nauczania historji, geografji, techniki. Dydaktyka dokształcania ogólnego i zawodowego niemal nietknięta. Wiąże się to z wymienionemi już brakami w dziedzinie literatury o podstawach teoretycznych pracy oświatowej i ze stanem piśmiennictwa popularno-naukowego, które oczekuje zupełnego odnowienia, przystosowania do zmienionych warunków życia i pracy, do współczesnego stanu popularyzowanej wiedzy i do wskazań psychologji nowoczesnej. Organizacja życia kulturalnego szerokich mas należy do spraw, które wysuwają się na plan pierwszy. W piśmiennictwie uwidacznia się to zwłaszcza w wskazówkach dotyczących organizacji prac domów ludowych. Potężniejący ruch świetlicowy, konieczność kulturalnego spożytkowania wczasów robotniczych zaznaczyły się w literaturze mocnem postawieniem ich potrzeby. Niezbędne stają się wskazówki i oceny istniejącego już dorobku życiowego. Brak w piśmiennictwie prac o wielkich urządzeniach kulturalnych, służących najszerszym masom: o muzeach na- V III

rodowych, o różnych formach korzystania z dorobku narodu i ludzkości, Postawienie tych zagadnień w literaturze przyczynić się będzie mogło do ich realizacji w życiu. Jest związane z wymienioną już potrzebą zwrócenia większej uwagi na potrzeby sfer pracujących umysłowo, ukaże w całej pełni zjawisko, coraz dobitniej występujące w życiu, że powszechny" oznacza nietylko pożyteczny dla ludu, lecz sięgający wzwyż ku wszystkim. Zagadnienie kultury ludowej dziś coraz głośniejsze w literaturze oświatowej i zagadnienie kultury narodowej splatają się ze sobą. Oznacza to wchodzenie piśmiennictwa oświatowego i pracy oświatowej w nową epokę. H. R.

UKŁAD BIBLJOGRAFJI. Bibljografja jest ułożona według zasad, ogłoszonych przez Międzynarodowy Instytut Bibliograficzny w Brukseli i stosuje się do nowego wydania (jeszcze nieukończonego) Manuel du répertoire bibliographique universel. Wzór nie przewiduje szczegółowej rozbudowy zagadnień i form oświaty pozaszkolnej. Stąd wypłynęła konieczność rozwinięcia tego wzoru wedle możliwości, przez system dziesiętny przewidywanych. Wyraziło się to przedewszystkiem przez liczne zastosowania konwencjonalnych znaków : stosunku, -j" połączeń, (o) formy i (..) miejsca. Tablica, poniżej podana, wyjaśnia układ bibljografji. Cyfry przed nazwami działów i poddziałów są znakami klasyfikacji, (używanemi często przy odsyłaczach od działu do działu). Cyfry po tytułach poddziałów odnoszą się do szpalt książki mieszczących dany dział (numerowanych u dołu stron). Poddziały bardziej szczegółowe, np. na poszczególne towarzystwa, w ich obrębie na wydawnictwa ogólne i sprawozdania nie zostały wprowadzone do legendy układu : czytelnik zorjentuje się w nich odrazu. 374.0 ZAGADNIENIA OŚWIATY POZASZKOLNEJ 374.0 Z A G A D N IE N IA O G Ó L N E (1-7 ).. : 001 Oświata i nauko. : 016 Bibljografja oświaty pozaszkolnej. 374.0 : 3 Ś R O D O W IS K A P R A C Y O Ś W IA T O W E J (7 21). : 308 Znaczenie środowisk- Regjunalivm. ( 2)Ą-33l,84 środowiska miejskie i przemysłowe. ( 22) Środowiska wiejskie. : 321.9 Rola grup społecznych w pracy oświatowej. ; 334 Stosunek do spółdzielczości. : 35213 Działalność oświatowa samorządów. : 355 Praca oświatowa w wojsku. : 362.84Ą-371.8 Praca oświatowa wśród młodzieży. * : 396 Praca oświatowa wśród k^iet. 374 : 34 U S T A W O D A W S T W O O Ś W IA T Y P O Z A S Z K O L N E J (21 22). 374 (05) C Z A SO P ISM A O Ś W IA T O W E (21 24). 374 (06) T O W A R Z Y S T W A O Ś W IA T O W E (24 71). (063) Zjazdy i konferencje. X

374 (07) O R G A N IZ A C JA B A D A Ń I K S Z T A Ł C E N IE O Ś W IA T O W C Ó W (71 75). 374 (09) D Z IE J E P R A C Y O Ś W IA T O W E J P O Z A S Z K O L N E J (75 83). 92 Życiorysy działaczy oświatowych. 374 (438) S T A N O Ś W IA T Y P O Z A S Z K O L N E J I P R A C Y O Ś W IA T O W E J W P O L S C E (83 87). 374 00 S T A N O Ś W IA T Y I P R A C Y O Ś W IA T O W E J P O Z A S Z K O L N E J W IN N Y C H K R A JA C H (87 92). 374. 1/9 FORMY PRACY OŚWIATOWEJ POZASZKOLNEJ 374. i 12 : 02 B 1 B L JO T E K I P O W S Z E C H N E (93 110). 374.25 W Y C IE C Z K I (109 110). 02 (0) Zagadnienia ogólne. (05) Czasopisma. (0617) Bibljotefcarze, Zrzeszenia i Zjazdy, Kształcenie bibljoteąarzy- 021 Znaczenie, organizowanie i rozwój bibljotek- 025 Technika bibljotekar&ka' 027 Poszczególne bibljotefyi i typy bibljotek» 028 Czytelnictwo. 028:002 Książka i popularyzacja wiedzy o ^ ręźce. 0.28. 1 6 Metodyka czytania i dobór kstqżek 028.2 : 8.91 Charakterystyka piśmiennictwa popularnego. 028.8 : 017 Katalogi. 028.9 Czytelnictwo różnych środowisk 374.28 D O M Y L U D O W E. O G N ISK A O Ś W IA T O W E (109 116).. 0 Znaczenie i rozwój 1 9 Formy pracy w domach ludowych. : 331.84-^362 Świetlice i kluby. 374.4. S A M O K S Z T A Ł C E N IE. N A U C Z A N IE K O R E S P O N D E N C Y JN E (115 120). 374.5 N A U C Z A N IE D O R O S Ł Y C H (119 122).. 0 Zagadnienia ogólne.. 371.66~\-77.821-\-77.855 Pomoce naukowe. 374.6 O D C Z Y T Y I W Y K Ł A D Y Ł U Ż N E (121 124).. 0 Organizacja. Metody. : 378.18 Powszechne Wy kłody Uniwersyteckie 374.7 U N IW E R S Y T E T Y P O W S Z E C H N E (123 128). 0 Zadania. Rozwój. (A Z) Poszczególne uniwersytety. 374.8 K U R S Y I S Z K O Ł Y D L A D O R O S Ł Y C H (127 132). + 3 7 9.2 Zwalczanie analfabetyzmu.. 1. Kursy dla' Dorosłych.. 82 Szkoły niedzielne i kurs9 X I

374.5/8 : 375 ; 3/9 P R O G R A M Y N A U C Z A N IA D O R O S Ł Y C H (131 144)..* 3 Kształcenie obywatelskie. Nauczanie o Polsce Współczesnej. : 4 Nauczanie języka polskiego. : 51 Nauczanie arytmetyki : 52/9 Nauczanie przyrody. : 9 Nauczanie hisłorji. : 91 Nauczanie geografji. 374.9:6 O Ś W IA T A O G Ó L N A W S T O S U N K U D O Z A W O D O W E J (143 148). ( 2) Dokształcanie pozaszkolne zawodowe w miastach. : 63 ( 22) Kształcenie pozaszkolne i dokształcenie zawodowe rolników Ludowe szkoły rolnicze, 374+331.84+7 ROZRYWKI KULTURALNE I KSZTAŁCENIE ESTETYCZNE 0. Z A G A D N IE N IA O G Ó L N E. : 78 M U Z Y K A. : 791 Z A B A W Y P U B L IC Z N E, W ID O W IS K A, O B C H O D Y. 792 TEATR.

374.0 ZAGADNIENIA OŚWIATY POZASZKOLNEJ 374.0 ZA G A D N IE N IA OGÓLNE. B, S. Organizacja, stan pracy oświatowokulluralnej i jej zadanie w Polsce. P. Ośw. Pozaszk.", 1927, s. 224 228. Balzer O. W sprawie założenia bibljotek publicznych w ważniej szych miastach prowincjonalnych. Memorjał ogłoszony w imieniu Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej we Lwowie. Lwów, 1903, s. 10. Toż Myśl, Warszawa, 1905, s. 1 i in. Toż O. Balzer: Przygodne słowa, Lwów, 1912. Połoniecki, s. 166 182, Brykczyński S. O korzyściach z nauki i czytania dobrych książek. Pogadanka popularna dla gospodarzy wiejskich. W., b, r,, s, 16, Wyd. Kron. Rodz. Bystroń A. Polityczny program oświatowy. Kraków, 1914, s, 52 Nkł. Akad. Koła T, S. L, Chmielińska A. Jak budzić ducha w narodzie. Odczyt, Wyd, II. W,, 1927, str, 22 +2nlb. Nkł, Tow. P. M, S, Chrzanowski B, Organizacje oświatowe a państwo. Przegl, Ośw., 1919, Nr, 5, s. 113 117. DaszyńskasGolińska Z. Walka z alkoholizmem w służbie oświaty i etyki, Praca Oświatowa", 1913, s. 419 422, G. M. B, Bez echa. Droga, 1923, Nr, 9, Garszyński K. Ideolog ja pracy oświatowej. Przegl. Ośw., 1927, s, 328 332. Gł, J. Kilka uwag o pracy oświatowej. Kalendarz Związku Kółek Rolniczych", 1920, s. 72 77, Janowski A, Oświata pozaszkolna. O szkołę polską. Cz. II, Protokóły III i IV Zjazdu Delegatów Stowarzyszeń Nauczycielskich. s, 52 62, W., 1919, Książnica, Oświata pozaszkolna, O slzkołę polską, Pierwszy ogólnopolski Zjazd Naus czycieli, I, 63 71; 238. W,', Książnica, Jota, Oświata i praca narody zbogaca, Poznań, 1913, str, 22, Nkł. druk, Br. Winiewiczów. Joteyko J, Znaczenie wrażeń wzrokowych w nauczaniu dorosłych. Ośw, Poz., 1921, zesz, 1 2, str, 13 20. Konewka A. Filozofja nauczania dorosłych. P, Ośw. Pozaszk,, 1927, s. 155 163, Zagadnienia teoretyczne kształcenia dorosłych. P. Ośw, Pozaszk,, 1928, s. 80 84. Kietlicz-Wojnacki W, Nieco o metodach pracy oświatowej, P, M, S,, 1922. Nr, 8, str. 4 12. Oświata a lud, P, M. S., 1923, 3, s. 1 4. Oświata Ipofeaszkolna. Zadania oświaty pozaszkolnej, Zespół, 1923, Nr, 14, s, 7 10, Nr, 15, s. 6 9, Kołakowski J, Zagadnienie oświaty niezależnej. P, Ośw. Pozaszk,, 1926, s, 139 147, Konferencji, Z, oświatowców polskich w Szycach i Zalesiu. P. Ośw. Pozaszk., 1928, s. 269 287. Kornecki J. Zagadnienia polityki oświatowej, Naucz. Pol., 1924, Nr, 3, Korniłowicz K, W sprawie przyspobienia społecznego młodzieży. W., 1928, s, 7+ lnlb. Wyd, Zw. Przysposobienia Społeczn, Z rozważań społecznych oświatowca. P. Ośw. Pozaszk., 1925, z. 4, s, 201-212, Kosmowska I, W. Przez oświatę do wolności, W., 1916, s. 31. Tow. Czytaj. Bibljo«teka Nowości, 29 30. Koziara T. A. Materj ały do pracy wychowawczo-oświatowej. P, M. S., 1918, Nr, 3, s. 18 21. Krytyka metod oświatowych w Polsce. Przegl. Ośw., 1927, s. 232 233, 261 264, 297 299, 332 334. Krzywicki L. Drogi oświaty, Praca Oświatowa, 1913, s, 117 141. Kształcenie dorosłych. Znaczenie, perspektywy rozwoju, zasadnicze zagadnienia ideowe, Rocznik Kursów dla dorosł,, T. I, 1918, s. 3 12. Kwieciński J. Organizacja i prowadzenie powszechnej oświaty pozaszkolnej, Szamotuły, 1921, s. 279, Nkł. Autora, 2

Langer A, Metody i organizacja pracy kulturalno-oświatowej. W 1920, s, 29+3nlb. Bibljoteka Samorządu, Nr. 1. Libelt K. Pomysły o wychowaniu ludów. W y bór pism, cz. I, W 1908, s. 135 Arct. Lubecki K. O skarbach oświaty, Ośw. Ludowa", 1910, R. I. Nr. 2, s. 85 92, Nr. 3, s. 141 145. O wychowaniu narodowem i społecznem. Wąbrzeźno Pomorze, 1922, s. 12, Nkł. Polskiego Inst, Narodowego, Ludwiczak A, ks, Oświata pozaszkolna, O szkołę polską. Pierwszy ogólnopolski Zjazd Nauczycielski, W., 1920, s, 68; 238, Książnica, Oświata i dobrobyt. Przegląd Oświatowy", 1911, z. IX, s. 256 260.. Oświata a rozwój społeczeństwa. Prze* gląd Oświatowy", 1913, s. 33 38. O oświacie w naszem społeczeństwie, Przegl. Oświat,, 1911, s. 293 298. Zbiór przemówień na wiecach T. C. L. Zestawił i wydał z polecenia Komis!) i odczytowej T. C. L, Poznań, 1912, s. 80. Nkł, T, C. L. Maj K. Co to jest oświata pozaszkolna. W., 1928, s. 15. Wyd. Związku Pols, Naucz. Szkół Powsz, i Zw. M ł. Wiejskiej. Bibljoteka Polskiej Oświaty Pozaszkolnej, Nr, 4, Michalski St, (przy współpracownictwie K. Krzeczkowskiego), Popularyzowanie wiedzy i samouctwo. Poradnik dla samouków, IV. W 1902, s. 307 406. N. K. ks. O potrzebie oświaty. Przegl. Ośw.", 1912, s. 79 86. Na właściwą drogę. Ośw. Polska, 1924, s. 1 10. Nowicki E. O program oświaty pozaszkolnej. P, Ośw. Pozaszk., 1928, s, 141 146, Oświata pozaszkolna i jej rola społeczno-wychowawcza we współczesnem ży* ciu polskiem, Ośw, Pozaszk,, 1923, s, 327 36. Praca oświatowo-kulturalna, jako czyn«nlik rozwolju demokracji. ' Zagadnienie Słowiańskiej Kultury Ludowej. W., s. 94 109. Oświata pozaszkolna jako czynnik rozwoju demokracji. P. Ośw. Pozaszk., 1926, s. 82 93. Zagadnienia życia politycznego w pra= cy oświatowej.,.p. Ośw. Pozaszk.", 1927, s. 205 216. Patkowski A, Wychowanie czynnych obywateli Rzeczypospolitej, Oświata pozaszkolna w Polsce i współczesnej, P, Ośw, Pozaszk.", 1925, s. 257 264. Oświata pozaszkolna, jako zagadnienie polityki państwowej, Polska Ośw, Pozaszk.", 1927, s. 284 290. Perzyński N. Co to jest praca oświatowa pozaszkolna. Oświata Pozaszk.", 1921, s. 4_13. Pieper A. Jak podnieść oświatę ludową. Lwów, 1904, s. 27, Piotrowicz J, ks. Oświata i dobrobyt. Przegl. Oświatowy", 1912, s. 69 78. Praca Oświatowa, jej zadania, metody, organizacja. Podręcznik opracowany staraniem Uniwersytetu Ludowego im. A, Mickiewicza przez T, Bobrowskiego, Z. Daszyńską-Golińską, J, Dziubińską, Z. Gargasa, M, Heilperna, Z, Kruszewską, L. Krzywickiego, M, Orsetti, H. Orszę, St, Posnera, M, Stępowskiego, T, Szydłowskiego, W ł. Weychert-Szymanowską. Kraków, 1913, s. VIII+501 + lnlb, Nkł. M. Arcta, Praca oświatowa w obrębie naszych towarzystw, Przegl, Ośw,, 1910, s,.71 78. Przewodnik pracy społecznej i oświatowej. W., 1929, s. 44. Wyd. W ydziału Społeczno-Oświatowego Zw. P, N, S, P. Radlińska (Orsza) H. Kierunek rozwoju o- światy pozaszkolnej. Rocznik Pedag., 1921. T. I, s. 463 466. Istota i zakres służby społecznej. W,, 1928, s, 9, Komitet Polski Międzynaro* dowej Konferencji Służby Społecznej, O poziom pracy oświatowej. Samorząd, 1922, Nr, 23. Oświata pozaszkolna, O szkołę polską". Pierwszy ogólnopolski Zjazd Nauczycielski. W., 1920, Książnica, s. 70 2 i 238. Najważniejsze zagadnienia. Roczn, Pedag., 1924, s, 203 214, Praca oświatowa wobec zadań wychów wania narodowego, Pr. Ośw,, 1913, s. 143 152. Program pracy oświatowej, Kultura Polska", 1917, zesz. V II IX. Program pracy oświatowej, Kultura Polska", 1918, z. 38. Wychowanie pozaszkolne, O szkołę polską", Cz. II. Protokóły III i IV Zjazdów Delegatów Stowarzyszeń Nauczycielskich. s. 60 62, W,, 1919, Książnica. Zadania pracy kulturalnej. Kultura Polski, 1917, z. I. s. 1 5.. Zagadnienia oświaty pozaszkolnej. Ośw, Pozaszk,", 1923, s. 113 121. Rose W. Przyczynki do filozofji pracy społecznej. P, Ośw, Pozaszk., 1926, s. 73 82. Rząd A. O potrzebie społeczno-prywatnej organizacji pracy oświatowej w Polsce, P. M. S., 1923, Nr. 8, s. 1 11. Sawicka I, Jednostka, jako cel pracy oświatowej. Ośw, Pozaszk,", 1923, s. 395 405; s. 494 98. Séailles G. Demokracja i oświata, przełożył Drzewiecki K. Warszawa, 1906, s. X III + 249. 3 4

Seelieb A. Trzeba czy nie trzeba. Materjał do przemówień na wiecach T. C, L., b, r., s. 16. Sikora W. Oświata podstawą dobrobytu społecznego i potęgi państwa. Skrót wykładu. Przew. Ośw,, 1927, s. 264 270; 293 96, 1928, s. 14 19. Znaczenie oświaty. Szkic dla prelegent iów oświatowych. Kraków, 1927, s. 64, Wyd. T. S. L. Skoczylas L, Wychowanie obywatelskie. Ośw. Pol., 1926, s. 77 81. Wychowanie państwowe a narodowe. Ośw. Pol., 1927, s. 1 5. Skowroński A, ks. Oświaty kaganiec. W y kład. 1918, s, 24, Nkł. Tow. Oświaty im. Św. Jacka. Spandowski P. O środkach ku podniesieniu oświaty w społeczeństwie naszem, Przegl. Ośw,, 1910, s. 231 242. Staniewicz W. Oświata pozaszkolna, jako zagadnienie socjalne,,,p, Ośw. Pozaszk., 1926, s. 65 73. Toż. W 1928, s. 13. Zakł, gr. Nasza drukarnia, Stemler J, O potrzebie oświaty pozaszkolnej. Myśli i materjały do przemówień w Dniu Oświaty Pozaszkolnej", Projekt programu wieczornicy. W., 1926, s. 52. Toż. W,, 1927, s, 54, wyd, 3-e, Bibljoteka Centr, Biura P. M. S. Oświata pozaszkolna. P, M, S., 1923, Nr. 10, s, 1 6. Toż, Ośw, Polska, 1924, z. I, s. 10 16. Stępowski M, Organizacje oświaty pozaszkolnej, W Kraków, 1917, s, 7. Odbitka z Myśli Polskieij. Straszewicz Z. Od czego zależy bogactwo narodów? W., 1921, s. 12. W yd. Ligi Pracy". Strugiński J, (Kwieciński J.). Jak zorganizować i prowadzić powszechną oświatę pozaszkolną, W., 1924, s. 19. Szczepaniowski St. Myśli o odrodzeniu narodowem. Lwów,, W., 1923, s. 333. Wyd. Książnicy Atlas", O polskich tradycjach w wychowaniu. Lwów, 1912, s. XV+322. Szczerba T, Słowo o istocie pracy nad oświatą ludu. Ośw. Pol.", 1926, s. 9 14, Świeżyński J, Budziciele ducha. Przemówienie na zjeździe jubileuszowym XX-lecia Polskiej Macierzy Szkolnej, W, 1927, s, 20, Bibljoteka Centr. Biura P. M. S. Trzeciak St. ks. Oświata a dobrobyt, Studjum ekonomiczno-socjalne. Wyd. 2 popr. Poznań, 1905, s. 12+ 11. Nkł. autora, W. W, Z aktualnych zagadnień oświatowych. Przewodn. Ośw.", 1928. s. 161 165. Weychert-Szymanowska W ł. Lud polski a oświata. Dąbrowa Górnicza, 1915. s. 24. Wyd, Central. Biura Szkoln, Oświata pozaszkolna, O szkołę poi* ską". Pierwszy ogólnopolski Zjazd Nauczycielski. s. 69 i 238. W., 1920, Książnica. Wolert W, Podstawy nauczania dorosłych, P. Ośw. Pozaszk,, 1927, s. 146 150, Zagadnienia oświaty dorosłych w literaturze. Ośw. Pozaszk,, 1923, s. 146 153; 363 366; 463 470, Zagadnienie oświaty pozaszkolnej, Ogniskowiec, 1927, Nr. 1 2. Zarzecki L. Oświata a polityka, P, M, S,, 1918, Nr. 4, s. 1 5. Zużytkowanie sił społecznych w pracy oświatowej. Ośw. Polska", 1924, z. 2, s. 68 75. : 001 Oświata i nauka. Patrz również 374:8 : Zagadnienie popularyzacji w stosunku do poszczególnych nauk. Bystroń J, St, Popularyzacja wiedzy i literatura popularna, P. Ośw. Pozaszk,", 1924, str. 199 205. Dobrowolski A, B, O pilnej potrzebie wychowania umysłowego w Polsce, Nauka Polska, tom I, W., 1918. Nauka a oświata. Nauka Polska, t, III. Dyboski R, Nauka a oświata pozaszkolna, Polska Ośw. Pozaszk,, 1924, s. 3 14, s. 68 75. Toż. (Academic learning and Adult education). W,, Łódź, 1924, s. 24, Zagadnienia oświatowe. Bibljoteka Polskiej O- światy Pozaszkolnej, Nr, 1, Konferecja oświatowa w sprawie popularyzacji wiedzy. Pol. Ośw, Pozaszk., 1924, s. 154 162. Kramsztyk St. O popularyzacji nauki. Ostatni szkic,.. W., 1907, s, 12, z portretem autora. Odbitka z miesięcznika Nowe Tory, Krzywicki L, Nasze potrzeby naukowe. W,, 1903, s, 23, Mahrburg A, Tłum i twórczość duchowa,' Książka, 1903, s, 227 230. Małkowski St, O potrzebie popularyzacji wiedzy i o polskiem muzeum ziemi. Nauka Polska, jej potrzeby, organizacja i rozwój. Rocznik Kasy pomocy im, dr, J, Mianowskiego, T, II. W 1919. Minkiewicz R. Wiedza dogmat czy wiedza stawanie się. P. Ośw, Pozaszk,, 1925, s. 5 22; s. 65 81. Nitsch K, Stosunek nauki do oświaty pozaszkolnej.,,p, Ośw, Pozaszk,, 1924, s, 65 68, 5 6

: 016 Bibljografja oświaty pozaszkolnej. Bibljografja. Rocznik Pedagogiczny s. II. T. I. 1921, s. 479 517. Bibljografja pedagogiczna za lata 1922 i 1923, ułożona przez Kozłowską Br., Radlić ską H., Rychterównę M. Rocz. Ped., s, II, T. II. 1924, s. 423 541. Bibljografja. Kozłowska Br, i Rychterówna M. Bibljografja pedagogiczna za lata 1924 1925. Roczn,, 1928, s. II. T. III, s. 270 435. (Błaszczykowa M.), Katalog Bibljoteki W y działu Powiatowego Sejmiku. P. Ośw. Pozaszk,, 1927, s. 92 100. Chwalewik E, Święto książki polskiej. Poradnik bibliograficzny. W., 1928, s. 169 + lnlb, Godwin E. Co czytać z zakresu spółdzielczości. (Katalog informacyjny). W 1927, s. 78. Karbowiak. Bibljografja pedagogiczna. Lwów, Warszawa, 1920, s, 4 nlb+340+iv, Nkł, Książnicy Polskiej. Langer A, Bibljoteka podręczna z zakresu oświaty pozaszkolnej dla działaczy kulturalno-oświatowych. P. M. S., 1919, Nr. 10, s. 10 13. Malinowski T, Bibljografja. Koordynacja pracy społeczno-oświatowej w związku z Domami Ludowemi, Dom Ludowy, 1928, cz. II, s. 163 169. Podwiński B. Bibljografja polskiej literatury o samorządzie terytorjalnym, 1860 1925. W., 1926, s. 184. Bibljoteka Samorządu. Radlińska (Orsza) H. Organizacja i metodyka nauczania analfabetów, Bibljografja. (Z książki Weychert-Szymanowskiej. Nauczanie dorosłych czytania i pisania). 1921, s. I IV. Regjonalizm polski. Bibljografja z lat 1920 1926. W. (1927), s. 16. Szromba M. S. Polska literatura spółdzielcza. Przegląd bibljograficzny, Kraków, 1926, s, 115, Kraków. Spółdz. Instytut Naukowy. 374.0 : ŚRODOW PRACY OŚW ISK A IATOV/EJ. 374 : 308 Znaczenie środowisk. Czerwij o wski Z. Zagadnienia oświatowe w województwach wschodnich. W., 1929, s, 19. Odbitka z Oświaty Polskiej. Jawor W, Wieś a miasto, W 1922, s, 22. Wyd. Tow, Oświaty Narodowej, Nr. 6. Kopankiewicz J. Problem oświaty pozaszkolnej na Kresach Północno-Wschodnich. P. Ośw. Pozaszk., 1927, s. 240 245. Kornecki J. Zadania oświatowe na Kresach, Ośw. Polska", 1925, s. 107 116, L, A. Podstawy pracy oświatowej, Przegl, Ośw.", 1911, s. 133 136. Mazur W. O czem jadący na wieś T. S.' L.-owiec wiedzieć powinien. Przewód, Ośw.", 1912, s. 2 8. Moszczeńska I. Żargon w instytucjach oświatowych, Nowe Tory", 1907. I. 368 380. Nowak A, Najważniejsze zagadnienie pracy oświatowej w dobie obecnej we Wschodniej Małopolsce, Przewód, Ośw.", 1922, Nr. 11 12, s. 1 10. Patkowski A, O poznawaniu środowiska pracy. P. Ośw. Pozaszk.", 1928, s, 211 217. Podgórski Z, Co powinien wiedzieć o swoim powiecie, mieście, o swojej gminie, osadzie, czy wsi każdy działacz oświatowy? Szkoła", z. 4 6, s. 122 30. Toż. Ośw. Pol., 1925, s. 97 106. Przewodnik pracy społecznej i oświatowej, 1929, _ patrz: 374.0. Radlińska (Orsza) H. Zasady organizacyjne pracy oświatowej na prowincji. P. Ośw, Pozaszk., 1924, s. 150 154. Wycech Cz. Jak prowadzić oświatę pozaszkolną na terenach mieszanych narodowościowo. P. Ośw. Pozaszk,, 1928, s, 155 159. Zalewski Z. Myśl o lokalnem natężeniu pracy kulturalnej. Przegl. Ośw,", 1922, s. 77 81, Regjonalizm. A. H, Noiwy ruch regjonallstyezny w Niemczech. Przegl. Powsz.", 1925, t, 168, Nr. 504. Ankieta w sprawie odrodzenia życia umysłowego, społecznego i gospodarczego prowincji polskiej. P. Ośw, Poz., 1925, s. 24 28. Toż. W., (1925). s. 4nlb, (Ankieta) Kwestjonarjusz w sprawie przystosowania programu i metod nauczania i wychowania do potrzeb danej ziemi polskiej, (z ramienia T, Pow, Un. Reg,) Głos Nauczycielski", 1925, Nr, 1 2, Ankieta Tow, Powszechnych Uniwersytetów Regjonalnych w sprawie odrodzenia życia umysłowego prowincji polskiej. Życie Szkolne", 1925, s. 109, Chętnik A. Z ruchu regjonalnego na Kurpiach. Ośw, Polsk., 1928, s. 97-117. Małkowski S. O potrzebie organizowania o- środków pracy naukowej na prowincji. Nauka Polska", t. IV, s. 285, 7 8

Patkowski A. Idee przewodnie regionalizmu, Przegl. Współczesny, 1924, Nr. 30, Powszechne Uniwersytety Regjonalne Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, W., s. 10+lnlb. Program Regionalizmu Polskiego, P. Ośw, Pozaszk., 1926, s, 221 223. Regjonalizm Polski, Bibljografja z lat 1920 26. Patrz, 374 : 016, Regjonalny Uniwersytet ludowy. 1924. Patrz: 374,7. Skoczylas L. Regjonalizm, Ośw. Pol., 1927, s. 174 179. Żeromski S. Snobizm i postęp. W, 1923, s, 200. J, Mortkowicz. Muzea i wystawy regjonalne. Antoniewicz W, Muzealnictwo i muzeografja w 11 rocznikach Ziemi (Bibljografja muzeów i wystaw) Ziemia, 1926, s. 366 371, Zadania i organizacja muzeów krajoznawczych. Ziemia, 1927, s. 5 8. Bek J, Muzea prowincjonalne, Kalendarz samorządowy ' 1927, Chętnik A. O muzeach. Kalendarz Zorza na r. 1924. W. (1923). Wyd. Zorza. Chmielińska A. W jakim celu tworzymy muzeum w Łowiczu, Łowicz, 1913, s. 25. Wyd, Sekcji Muzealnej Oddziału Polsk Tow. Kraj, Co nam dała wystawa w Łowiczu? Łowicz, 1908, Espe. Muzea powiatowe, Przegl, Ośw,, 1911, s, 225 229. L, A. ks. Muzea powiatowe, Przegl, Ośw,, 1913, s. 169 172, Łukomski S. ks. Muzea rodzime przy czytelniach publicznych. Referat na V Sejmiku Ośw. w Poznaniu, Poznań, 1914, s, 15, Toż, Przegl, Ośw., 1914, s. 1 7, Wychowawcze znaczenie zbiorów powiatowych, Przegl, Ośw,, 1918, Nr, 1, s. 2 8, Nr. 2, s. 25 29. Małachowska M. Na marginesie lata, Oświata Polska", 1928, Nr, 3, s. 193 201, Muzea regionalne, cele i zadania. Książka zbiorowa. W. 1928, st. III+276. Skoczylas L. Muzeum regjonalistyczne, Ośw, Polsk., 1928, s, 83 85. ( 2) +331.84 Środowiska miejskie i przemysłowe. Patrz również: 374 : 362.84 Wśród młodzieży i 374. 1/9, Formy pracy oświatowej, Berkan W ł, Życiorys własny, Poznań, 1924, s, 359. Bobrowski T. Działalność oświatowa w robotniczych związkach zawodowych. Praca Oświatowa". W,, 1913, s. 405 417, Korniłowicz K. Akcja społeczno-kulturalna w górnictwie angielskiem. 1928. Patrz: 374 (.). Fundusz na cele społeczno-kulturalne w górnictwie. W,, 1927, s. 8. Odbitka z kwart. Praca i Opieka Społeczna". Świadczenia kulturalnel przemysłu, P. Ośw. Pozaszk., 1927, s, 291 97. Wczasy młodzieży pracującej. W., 1927, s. 7. Inst, Gosp, Społ. Odbitka z Opieki nad Dzieckiem, 1927, Nr. 5. Kotaniec S, Praca oświatowo-kulturalna na terenie organizacyj zawodowych. W. 1926, s, 21 + lnlb. Wyd. Związku Zrzeszeń Pracowników Samorządowych Miejskich Rzeczypospolitej Polskiej, Kuropatwińska M. Ogrody działkowe a kultura miast. W, 1927, s. 95, Inst, Gosp. Społ. Sztetnerowa W. i Błaszczykowa M. Młodzież robotnicza w Austrji. Ochrona pracy. Organizacja urlopów. W. 1928, s. 24. Inst, Gosp, Społ. Waśniewski B. (Krzeczkowski K.). Byt i warunki pracy robotników w przemyśle cukrowniczym Królestwa Polskiego. (Dane ankiety Związku Zawodowego Robotników Cukrowni Królestwa Polskiego). W., 1911, s, 423+28 aneks, Wóycicki A, ks. Robotnik polski w życiu rodzinnem. Monografja społeczna. W., 1922, s, 222. Część II, Rozdz, I IV, s. 157 181, Zagadnienia kulturalnego spożytkowania wczasów, P, Ośw, Poz., 1927, s, 41 43. ( 22) Środowiska wiejskie. Patrz również: 352/3. Praca oświatowa samorządów. : 362,84, Wśród młodzieży, 374(06). Instytucje, 374.28, Domy ludowe. Teatr ludowy, 374.9 :63, Oświata rolnicza. Ankieta w sprawie duszy chłopskiej, I, T, Nocznicki: Jak wzrasta i walczy dusza chłopska, II, B, Stolarski. Odradzanie się duszy chłopskiej. Droga" 1926, Nr, I, s. 9 21. Bień A. Metoda poznania wsi i współpracy z nią, P, Ośw, Pozaszk., s. 156 163, Boguszewski St. Ku drogom postępu społecznego wsi. W. 1928, s. 7. Bujak Fr. O drogi postępu chłopa polskiego, P, Ośw, Pozaszk,", 1925, s. 337 339, Chętnik A. O oświatę ludu wiejskiego. Ośw. Polska", 1924, s. 16 20. Złe obyczaje i przyzwyczajenia, których się lud wiejski w życiu codziennem strzec powinien. W., 1918, s, 20. Bibljoteczka Drużyny, Nr, 16, 9 10

Chętnik A, Wieś wzorowa. Projekty młodzieży ludowej, skupiającej się przy Drużynie. W., 1917, s. 56. Bibljoteczka Drużyny" 15. Kadulski M. Oświata pozaszkolna na wsi. P, Ośw, Pozaszk., 1926, s. 21 24. Krusenstern K, O zadaniach i celach obywatela wiejskiego. Odczyt... na zjeździe Zjednoczonych K ół we Lwowie dn, 21 listopada 1908 r. Kraków, 1909, s, 16. Moszyński K. W sprawie zbierania wiadomości, dotyczących ludowej kultury materjalnej w Polsce, P. Ośw, Pozaszk., 1925, s.28 36. N. E, Zagadnienia kultury ludowej na konferencji oświatowej Związku P, N. S. P. P. Ośw. Pozaszk,, 1926, s, 163 170. Orkan W. Listy ze wsi. t. I. s. 142 149, t. II, s. 128 i in. W., Gebethner i Wolff, Paszkiewicz G, Oświata pozaszkolna na wsi. P. Ośw, Pozaszk., 1926, s, 230 233, Patkowski A, Dusza chłopska, Droga", 1926, Nr. 6 7, s. 22 26. Pietkiewicz Z, Zrzeszenia wiejskie, (Wskazówki, jak zakładać i prowadzić kółka nauczania domowego po wsiach). W 1907, s, 120, W yd. Arcta. Radlińska (Orsza) H. Praca oświatowa na wsi. Kalendarz Kółek Rolniczych". W., 1923, s. 162 165. Metody pracy wśród drobnych rolników. Solarz I, Czem jest i czem powinna być kultura ludowa? P. Ośw, Pozaszk,, 1926, str. 210 216, Stolarski B. O duszy polskiego chłopa. W., s, 16. Sługocice, Obraz życia i pracy jednej wioski. W., 1925, C, Z, K, R. Z życia na wsi. Kultura Polski, 1917, s. 327 333, Zewnętrzna kultura wsi, P. Ośw, Pozaszk.", 1927, s. 163 9. Szeliga, Chłop do braci chłopów. W., 1920, s. 18+2nlb. W yd, Włościańsk, Zw, O- światy, Nr, 19. Szymański J, Wielka sprawa. K ilka słów o konieczności i sposobach szerzenia oświaty na wsi, W 1921, s, 16, Wydanie Uniwersytetu Żołnierskiego, Trzeciak J. K, Odrodzenie wsi polskiej. Lwów, 1914, s. 80 Nkł, Polskiego Tow. I edagogicznego, Wierczak K. Praca oświatowa na wsi.,,prze- -wod. Ośw.", 1912, s. 317- -322 Witkiewicz St. Na przełęczy, (Wstęp: Po latach). Lwów, 1906. Tow. Wydawn., s. 294. Zagadnienia słowiańskiej kultury ludowej. Pamiętnik pierwszego Kuirsu, zorganizowanego przez Słowiański Związek M łodzieży Wiejskiej w Krakowie i w Pradze od 3 24, II, 1928, Zembrzuski W, Lisków. Dodatek bezpłatny Siewu, 1925, nr. 23, s. 7, : 321.9+371.1 Rola grup społecznych w pracy oświatowej. Chrzanowski B. Oświata ludowa i jej pracownicy. Poznań, 1912, s. 15. Ciembroniewicz J. O roli i zadaniach nauczyciela ludowego poza szkołą, W. 1916. s, 28. Bibljoteczka nauczyciela ludowego, Nkł. M. Arcta. Toż, W,, 1919, s, 24, Bibljoteczka nauczyciela ludowego, wyd. II, Wyd, M, Arcta. Wychowawcze zadania inteligencji i urzędników państwowych. W. 1922, s, 38+2nlb. Odbitka z Naszego Pisma. Glinicki S, Inteligencja wobec zadań oświatowo-wychowaiwczych narodu, Kalisz, 1925, s. 13+3nlb. Konopka K. ks. Prawdziwy krzewiciel oświaty albo nauczyciel katolik, Kraków 1913, s. 32, Głosy katolickie, nr, 148, Kowalski A, Pozaszkolna praca nauczyciela dla szkoły. P. Ośw, Pozaszk,, 1927, s. 170 173. Michalski S, Współpraca nauczycieli w organizacji naszej. (T, C, L.) Przegl. Ośw., 1919, s. 182 187. P. N, Stosunek oświaty pozaszkolnej do nauki szkolnej "i nauczycielstwa, Przegl, Ośw., 1919, s. 57 61, Praca oświatowa a ofiarność społeczna. Ośw, Polska", 1914, Nr, 4, s, 170 178. R. S, Powołanie do pracy oświatowej, Przew. Ośw., 1912. Nr. 6. Rymar S, Pogląd krytyczny na dotychczasową pracę oświatową i udział w niej młodzieży., Przew, Ośw., 1908, s. 420 432; s. 578 586. Siwiec J, Na marginesie udziału nauczycielstwa w ruchu spółdzielczym na wsi.,,p. Ośw, Pozaszk.", 1926, s, 174 176. S-ka, Nauczyciel w pracy pozaszkolnej na Górnym Śląsku. Mies, Pedag., 1923, Nr, 5, s. 135 38. Wieliński A. Rola nauczyciela poza szkołą. P, Ośw, Pozaszk., 1924, s. 292 299. Z, L. Z praktyki nauczycielskiej. P. Ośw. Pozaszk., 1926, s. 105 107. Zacharski Al. Działalność instruktorów gospodarstwa wiejskiego i pracy społecznej. W. 1921, s. 54. Wyd. Zw. Instruktorów Gospodarstwa Wiejskiego i Pracy Społecznej w Polsce, Nr, 1. Załęski Z, Nauczyciel i młodzież wiejska. P, Ośw, Pozaszk,", 1926, s. 216 219, 11 12

Zdziarski Z, Czynny i bierny udział w pracy oświatowej. Przegl. Ośw, \ 1923, Nr. 4 9. : 334 Stosunek do spółdzielczości. Czerwijowski F. W sprawie bibljotek przy stowarzyszeniach spożywców. Społem, Kalendarz spółdzielczy za r. 1920. Dąbrowski F, Samokształcenie spółdzielcze nauczycieli. P. Ośw. Pozaszk,", 1926, s. 10 15. Działalność W ydziału Społeczno-Wychowawczego Związku Spożywców Społem za 1927 r. P, Ośw. Pozaszk,, 1928, s. 167 174. 10 lat działalności Lubelskiej Spółdzielni Spożywców, 1913 1923. Lublin, 1923, s, 111 + lnlb, Konferencja oświatowa Związku P. N, S, P, w Krakowie. Oprać. E. N, P. Ośw, Pozaszk,, 1925, s. 101 103. Konferencja w sprawie działalności propagandystycznej i społeczno-kulturalnej, (zwołana przez Związek Polskich Stowarzyszeń Spożywców). Rzeczpospolita Spółdzielcza", 1923, s, 361 367. Korniłowicz K. Spółdzielcza organizacja o- światy, Rzeczpospolita spółdzielcza", 1923, str. 463 471, Ku przyszłości. Rocznik spółdzielczy 1914/16, wydany staraniem W ydziału społecznowychowawczego przy Lub. Stow, Spoż. Lublin, 1917, s. Iv+117. Lubelskie Stow. Spożywców, K z, Z działalności społeczno-wychowawczej spółdzielni spożywców, P. Ośw, Pozaszk.", 1926, s. 29 36. Materjały do pogadanek i odczytów dla wydziałów społeczno-wychowawczych przy Stowarzyszeniach spożywców,,. W., 1921, s. 40, Wyd, W ydziału Propagandy Związku Polskich Stowarzyszeń Spożywców, Milewski E, W sprawie samokształcenia spółdzielczego. Patrz 374,4, Rapacki M. Społeczne zasady kooperacji i jej rola w dziedzinie pracy społecznooświatowej. P. Ośw. Pozaszk., 1926, s. 6 10. Wolski J. W sprawie oświaty spółdzielczej. Społem", Kalendarz spółdzielczy za 1920 r. Z zagadnień spółdzielczych P, Ośw. Pozaszk,", 1928, s. 26-30, Zalewski E. Organizacja i technika wydziałów społeczno-wychowawczych przy stowarzyszeniach spożywców, W., 1922, s. 67+lnlb. Materjały dla wydziałów społeczno-wychowawczych przy stowarzyszeniach spożywców. : 352/3 Działalność oświatowa samorządów. Działalność oświatowa poszczególnych samorządów p: Kalendarz Samorządowy (od r, 1926) oraz czasopisma: Samorząd", Samorząd Miejski, Gmina i dział Materjały w P, Ośw, Pozaszk., patrz również: 374 (438) Stan oświaty i pracy oświatowej pozaszkolnej w Polsce, Ankieta w sprawie akcji kulturalno-oświatowej. Samorząd", 1921, s. 35 37. Aywas F, Opieka społeczna i oświata a miasta. Samorząd Miejski, 1927, t. V II, zesz, 4, Czerwijowski F. W sprawie bibljotek, Gm i na, 1919, Nr. 10, 11. Frelek K. Oświata pozaszkolna w ramach samorządu ziemskiego. Kalendarz samorządowy. 1926, r, d, II, s. 77 88, Samorząd ziemski a oświata pozaszkolna. Kalendarz samorządowy", 1928, s, 200 207, Współpraca Związku P. N. S. P, z samorządami terytorjalnemi w zakresie oświaty pozaszkolnej. Patrz: 374 (06), Jak gminy walczą z analfabetyzmem. Gm i na", 1922, Nr. 2. Kietlicz-Wojnacki W. Samorządy a Polska Macierz Szkolna.,,P, M, S,, 1922, Nr, 4, s. 1 5. Konferencja nauczycieli-samorządowców. Samorząd i oświata, P. Ośw, Pozaszk,", 1929, s. 24 28. Kopciński S. Szkolnictwo i oświata a samorząd. W. (1927), s. 3+lnlb. Korniłowicz K. Organizacja nauczania dorosłych w powiatach. Samorząd" 1921, s. 26 27. Polityka oświatowa samorządów, Kalendarz Samorządowy", 1926, dział II, s. 68 76, W sprawie kursów początkowych dla młodzieży i dorosłych. Samorząd", 1921, Nr, 24, Langer A. Metody i organizacja pracy kulturalno-oświatowej, Samorząd". 1920, Nr. 34 37. Oświata pozaszkolna na terenie gminy. W 1919, s. 11. Toż, W., 1920, s, 11. Włościański Związek Oświaty. Planowość samorządowej oświaty pozaszkolnej, Samorząd ", 1921, Nr, 28. Prace kulturalno-oświatowe w samorządzie, Samorząd", 1921, Nr. 23. Rozwój oświaty przez samorządy gminne, Nasza gmina", 1921, Nr. 1 2. (Łódź). Działalność oświatowa samorządu łódzkiego. Praca", 1922, Nr, 1 2, Lukasiewicz H, Rola ireferenta kulturalnooświatowego Samorząd", 1922, Nr. 20... 13 14

Nowicki E. Samorząd a organizacja czytelnictwa powszechnego, Pol, Ośw, Pozaszk.", s. 84 90, Podręcznik dla działaczów gminnych. W 1918, s, 237, Wyd. Biura Pracy Społecznej. Podwiński St, Bibljografja polskiej literatury o samorządzie. Patrz: 374:016, Pragier A. Samorządy a oświata. Samorząd", 1923, Nr. 14. Ramowy regulamin dla powiatowej komisji Kulturalno - oświatowej przy sejmiku. Samorząd, 1921, Nr, 29. Stemler J. Teorja a praktyka. Uwagi w sprawie działalności samorządów. Ośw, w Gminie", 1922, Nr. 5, str. 1 3, Nr. 6, str. 1 2. W akar W, Zadania państwa, samorządu i społeczeństwa w sprawie organizacji o- światy elementarnej i zawodowej. W, 1926, s. l66+2nlb. Biuro Społeczne Literackie, Wysocki W, Samorząd a oświata pozaszkolna. Ośw. Pozaszk,, 1923, s, 299 303, Z zagadnień samorządu. Streszczenie wykładów dla działaczy samorządowych (zbiorowe). W 1927, s. 60, W yd. Biura Pracy społecznej. Związek Miast Polskich. Sprawozdanie z 1-go Zjazdu Oświatowego, odbytego w W arszawie w sali Rady Mie'jskiej dn, 22 i 23 kwietnia 1922 r. W., 1922, s, 20, Żagwiński E, Zadania samorządu gminnego w zakresie oświaty i podniesienia kulturalnego wsi, Gmina, 1919. Nr, 6. : 355 Praca oświatowa w wojsku. Wskazówki metodyczne nauczania poszczególnych przedmiotów i podręczniki, p. 374.8 : 3/9, Dąbrowski M, Praca kulturalno-oświatowa w armii niemieckiej, Komunikat Oświato-7 wy, 1920, Nr, 5, s, 11 14. Dąbrowski M. Praca kulturalno-oświatowa w armji rosyjskiej. Komunikat Oświatowy, 1920, Nr. 4, s. 16 20. Dąbrowski M. i Ejsmond J, Praca kulturalno-oświatowa w armji francuskiej, niemieckiej i rosyjskiej. W., 1920, s, 50+ + lnlb. Bibljoteczka refer, oświat. Nr, 3, Dom Żołnierza w Lublinie, Pamiątkowe wydawnictwo ilustrowane, wydane w drugą rocznicę zawiązania Komitetu budowy, 22/III 1925 _ 22/111 1926. Oprać, kpt, W. Kwiatkowski, Lublin 1926, s. 61 + 3nlb+ XII ogł, + 2nlb. Nkł. Sekcji Propagandy Komitetu budowy Domu Żołnierza w Lublinie, Ejsmond J, Praca oświatowa w armji francuskiej. Komunikat Oświatowy", 1920, Nr. 5, s. 14 19. Handelsman M, O organizacji służby oświatowej w wojsku polskiem, K munikat Oświatowy", 1920, Nr, 6, s. 24 27. Kawalec R. O roli wychowawczej oficera (kilka uwag na czasie). Odbito po raz drugi. W ilno 1921, s, 8, Nkł, Harc, Sp. Wydawn, Klink, Przez oświatę do potęgi Państwa Polskiego. Lwów 1928, s. 56. Wyd. Referatu Oświatowego Garnizonu Lwów, Komunikat Oświatowy", 1920, Patrz: 374(05) (od 1920 r. n. w.). Kordasz A, Wojsko, jako czynnik odrodzenia narodu. Łódź, 1920, s. 23, Wyd. Referatu Kult.-Oświatowego D, O. garn. Łódź, Kustroń. Praca kulturalna w wojsku, Komunikat Oświatowy, 1920, Nr, 1 3, 15 17. Lipiński J. Oświata, kultura i wychowanie wojskowe. Polska Zbrojna", 1922, Nr, 106, 108, 110. Praca oświatowo-kulturalna w naszem wojsku. Myśli, uwagi, projekty, artykuły dydaktyczne. Przedruk z Komunikatu 0- światowego". W., 1921, s. 64. Bibljoteczka refer, ośw. Nr. 6. Przewodnik Oświatowy Dowództwa Okręgu Generalnego Lubelskiego", (dawniej Tygodnik Oświatowy) od 1920 r. (n. w,). Teslar A, J, O wartości i znaczeniu polskiej kultury wojskowej. Kraków, 1921, s. 16. Krakowska Spółk, Wydawnicza. Waligórski K. Znaczenie działalności kulturalnej i oświatowej w wojsku. Komunikat Oświatowy", 1920, Nr. 6, s. 21 24, Wieroński S. Wychowanie obywatelskie żołnierza, Odczyt, wygłoszony w dn. 10/VII 1922 r, w Lubelskim Kole T-wa W. W, Lublin, 1922, s, 15, Nkł, Lubelsk, Koła Tow, Wiedzy Wojskowej. Wróblewski S. Wychowanie żołnierza, jako część wychowania narodu. Polska Zbrojna", 1922, Nr. 73 76. Zagrodzki K. Zadania wychowawcze armji, Polska Zbroijna, 1922, Nr, 14 17, Barański J. Zadanie referatu oświatowo-kulturalnego w szpitalach wojskowych, Komunikat Oświatowy, 1920, Nr. 9^i s. 14 16. Florek. Instrukcja dla referentów oświatowych, Lwów, 1920, s, 14. Nkł, Dowódz, VI armji. Instrukcja o przymusowem nauczaniu żołnierzy, W., 1922, s. 80+7nlb, Ministerstwo Spraw Wojskowych. Jędrzej ewicz J, Rozwój pracy oświatowo - kulturalnej w wojsku polskiem, Ośw. Pozaszk., 1923, s. 27 32, 15 16

Kilka uwag i wskazówek dla referentów o- światowych, pracujących wśród żołnierzy i uchodźców z Górnego Śląska. M i nisterstwo Spraw Wojskowych, W 1919, s, 15, Księgarnia Wojskowa. Organizacja pracy kulturalno-oświatowe'] w oddziałach, w skład 2-giej Arm ji wchodzących. Miejsce pobytu, 1920, s, 5, Pamiętnik Zjazdu referentów oświatowych, odbytego w Warszawie w dniach 27, 28 i 29 czerwca 1919 r. W., 1919, s, 75. Minist. Spraw Wojskowych, Departament Naukowo-Szkolny. Uniwersytet Żołnierski. Pogadanek 17 w skrótach. Poznań, 1920, s, 48, W yd, Uniwersytetu Żołnierskiego, D. O. G. Poznań. Pogadanki religijno-moralne dla żołnierzy, W., 1920, s, 7, Gł, Księg. Wojskowa, Przepisy i regulaminy służby oświatowej. W 1921, s. 91, Gł. Księgarnia Wojskowa. Bibl. refer. Ośw. Nr, 5, Sołtys M. Praca kulturalno-oświatowa w formacjach wojskowych polskich w czasie wojny obecnej. Komunikat Oświatowy, 1920, Nr. 3, s. 12-15. Sprawozdanie z pierwszego Zjazdu referentów oświatowych, D, O. Gen, w Krakowie, odbytego w dniach 26-go i 27-go paźdz. 1919 r. pod przewodnictwem generała ppor. Józefa Stillera, Kraków, 1920, s. 103. Sprawozdanie z drugiego zjazdu referentów oświatowych Okręgu Generalnego Krakowskiego, odbytego w dn. 17, 18 i 19 lutego 1920 r. pod przewodnictwem dywiz. pułk, A. Galicy w Nowym Sączu. Kraków, 1920, s. 125. Uniwersytet Żołnierski. D, O, Gen, Kraków. Teslar J. O obowiązkach referentów oświatowych, Komunikat Oświatowy, 1920, Nr. 3, s, 9 12, Wskazówki dla instruktora kursu elementarnego. Kraków, 1919, s. 4, D. O, Gen. Zawadzki B, Ja k uczyć żołnierza. W,, 1921, s, 182, Gł, Księgarnia Wojskowa, Instrukcja dla kierowników bibljotek wojskowych (opracowana przez Centr, Bibljotekę Wojskową). Toruń, 1926, s, lnlb+ 93+ lzat. Wyd. Biblj. Wojskowej, Dowództwo Okręgu Korpusu Nr, V III Nr, 11. Łodyński M, Polskie bibljotekarstwo wojskowe, jako odrębna gałęż ogólnego bibliotekarstwa, W., 1926, s. 15+3nlb. Wyd, Centr, Bibljoteki Wojskowej Nr. 11. Organizacja bibljotek wojskowych w świetle rozkazów M. S. Wojsk. W 1921, s, 62, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawn, Pro memoria, Cz. I: Katalog Wystawy Bibliotekarskiej w Centralnej Bibljotece Wojskowej. Cz, II: Krótkie dane o stanie obecnego bibliotekarstwa wojskowego. W (1926), s. 23+lnlb. Nkł. M inisterstwa Spraw Wojsk. Sprawozdanie Centralnej Bibljoteki Wojskowej za r. 1924, W 1925, s, 11 + lnlb. Odbitka ze sprawozdania z czynności Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego za lata 1918 24, Statut Stowarzyszenia Czytelni Żołnierskich im. ks. Skorupki, W, (1926), s. 11 + lnlb, Wskazówki do założenia i prowadzenia bibljoteki żołnierskiej (kulturalno-oświatowej), Toruń, 1926, s, 2nlb+14. Wyd, B i bljoteki Wojskowe') D. O. K. Nr. V III Nr. 14. Okólnik Zarządu Głównego Towarzystwa Szkoły Ludowej w Krakowie w sprawie kursów dla analfabetów-żołnierzy, Kraków, 1926, s, 8, Praca oświatowa T, S, L, wśród wojska. Przewód. Ośw,, Nr. 1, s. 8 16; Nr. 2, s. 40 47; Nr, 3, s, 80 81, Projekt rozkazu, normującego współdziałanie instytucyj i cywilnych w pracy kulturalno-oświatowej nad żołnierzem, przesłany M. S. Wojsk, przez D, O. Korp, Nr. V, Kraków, 1923, s. 4. Regulamin Komitetów Opieki nad Żołnierzem pod względem pracy oświatowo-kulturalnej. b. m. br s, 7, : 362, 84+371. 8 Praca oświatowa wśród młodzieży. Patrz również: poszczególne towarzystwa i związki 374 (06). Adamski W. ks. Jak przygotować młodzież do słuchania i wygłaszania wykładów. Poznań, 1922, s, 19+lnlb. Nkł, druk. Zjednocz. Stowarzyszeń Młodzieży polskiej. Bibljoteka Oświatowa, Nr, 2. Bączkiewicz J, Wychowanie społeczne młodzieży, jako zadanie społeczeństwa. W., s. 14. K, E, ks. Partyjne zabarwienie akcji kulturalno-oświatowej. Przewodnik Społeczny, 1927, s. 177 182. Komiłowicz K. Pomoc społeczno-kulturalna dla młodzieży pracującej. W., 1928, s. 16. W yd. P. K. O. n. D. W sprawie przysposobienia społecznego młodzieży. Patrz: 374,0, Kosmowska I, W. Do naszej młodzieży, W 1916, s. 32 njib. Bibljoteka Nowości, Nr. 4 5. Związki Młodzieży Polskiej od 1916 do naszych czasów. W., 1924, s. 195. Kuznowicz M. Jak organizować i prowadzić stowarzyszenia polskiej młodzieży ręko 17 18