PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU OSTROWSKIEGO NA LATA 2008 2011

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU OSTROWSKIEGO NA LATA 2008 2011 Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2012-2015 Opracowanie : mgr Joanna Sanik Ostrów Mazowiecka, 2008

1 SPIS TREŚCI I. WSTĘP... 3 WPROWADZENIE DO TEMATYKI PLANU... 3 2. PRIORYTETY I CELE W DZIEDZINIE GOSPODARKI ODPADAMI... 4 2.1. Polityka i strategia Państwa w dziedzinie gospodarki odpadami...4 2.2 Polityka i strategia Województwa Mazowieckiego w zakresie gospodarki odpadami...7 3. CHARAKTERYSTYKA POWIATU OSTROWSKIEGO... 11 3.1. Informacje ogólne...11 3.2. Geologia i ukształtowanie terenu... 14 3.3.Warunki klimatyczne...15 3.4.Warunki przyrodnicze...15 3.5. Gleby i ich użytkowanie...16 3.6.Transport...17 3.7. Wody powierzchniowe i podziemne...19 3.8. Ludność... 22 4. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI... 24 Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie powiatu ostrowskiego:...61 4.1.Odpady niebezpieczne występujące w strumieniu odpadów komunalnych...61 4.2. Odpady niebezpieczne...64 4.2.1. Odpady zawierające PCB...68 4.2.2.Oleje odpadowe...69 4. 2.3. Zużyte baterie i akumulatory...71 4.2.4. Odpady medyczne i weterynaryjne...73 4.2.5. Pojazdy wycofane z eksploatacji...74 4.2.6. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny...75 4.2.7 Odpady zawierające azbest...77 4.2.8 Przeterminowane pestycydy...81 4.2.9 Odpady materiałów wybuchowych...83 4.3. Pozostałe odpady...83 4.3.1. Zużyte opony...83 4. 3.2. Odpady z budowy, remontów, demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej...85 4.3.3. Osady ściekowe...88 4.3.4. Odpady opakowaniowe...91 4.3.5.Odpady z wybranych gałęzi, których zagospodarowanie stwarza problemy...94 5. PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI... 103 5.1. Odpady komunalne...103 5.1.1.Prognoza ilości odpadów ulegających biodegradacji...107 5.1.2.Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych...107 5.2 Odpady niebezpieczne...108 5.2.1 Odpady zawierające PCB...108 5.2.2.Oleje odpadowe...108 5.2.3.Baterie i akumulatory...109 5.2.4.Odpady medyczne i weterynaryjne...109 5.2.5.Pojazdy wycofane z eksploatacji...109 5.2.6. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny...109 5.2.7. Odpady zawierające azbest...110 5.2.8. Przeterminowane pestycydy...110 5.2.9.Odpady materiałów wybuchowych...110 5.3. Pozostałe odpady...110 5.3.1.Zużyte opony...110 5.3.2.Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej...110 5.3.3.Komunalne osady ściekowe...111 5.3.4 Odpady opakowaniowe...111 5.3.5. Odpady z wybranych gałęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza problemy...112 6. PRZYJĘTE CELE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI... 114 6.1. Odpady komunalne...114 6.1.1. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych...115 6.2. Odpady niebezpieczne...116 6.2.1.Odpady zawierające PCB...116 6.2.2. Oleje odpadowe...116 6.2.3 Zużyte baterie i akumulatory...117 6.2.4.Odpady medyczne i weterynaryjne...118 6.2.5 Pojazdy wycofane z eksploatacji...118 6.2.6.Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny...118 6.2.7 Odpady zawierające azbest...119 6.2.8. Przeterminowane pestycydy...120 6.2.9. Odpady materiałów wybuchowych...120 6.3. Odpady pozostałe... 120 6.3.1 Zużyte opony...120 6.3.2.Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej...120 6.3.3.Komunalne osady ściekowe...121

2 6.3.4. Odpady opakowaniowe...121 6.3.5.Odpady z wybranych gałęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza problemy...123 7.SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI I KIERUNKI DZIAŁAŃ NA TERENIE POWIATU OSTROWSKIEGO... 124 7.1 Odpady komunalne...124 7.1.1.Zapobieganie i minimalizacja ilości powstających odpadów...125 7.1.2. System gospodarowania odpadami...125 7.1.2.1.Regionalne Obszary Gospodarki Odpadami...126 7.1.2.2. Rozwiązania systemowe zbierania odpadów w powiecie ostrowskim...127 7.1.2.3.Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych...1 7.1.2.4. Proponowane instalacje w aspekcie potrzeb technologicznych, za wyjątkiem składowisk odpadów...131 7.1.2.5.Regionalne Składowiska Odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych...133 7.1.3.Plan zamykania instalacji, w szczególności składowisk odpadów....134 7.2.Odpady niebezpieczne...136 7.2.1.Odpady zawierające PCB...137 7.2.2 Oleje odpadowe...137 7.2.3.Zużyte baterie i akumulatory...137 7.2.4.Odpady medyczne i weterynaryjne...137 7.2.5.Pojazdy wycofane z eksploatacji...138 7.2.6.Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny...138 7.2.7.Odpady zawierające azbest...139 7.2.8.Przeterminowane pestycydy...139 7.3.Odpady pozostałe...140 7.3.1.Zużyte opony...140 7.3.2.Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej...141 7.3.3.Komunalne osady ściekowe...141 7.3.4.Odpady opakowaniowe...142 7.3.5.Odpady inne niż komunalne i niebezpieczne...143 8 HARMONOGRAM I SPOSÓB FINANSOWANIA REALIZACJI ZADAŃ... 147 9.WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO... 156 10. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA PLANU... 161 11.STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM... 166 ZAŁĄCZNIKI... 169

I. WSTĘP 3 WPROWADZENIE DO TEMATYKI PLANU Aktualizacja Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu ostrowskiego na lata 2008-2012 z uwzględnieniem lat 2013-2016 została sporządzona jako realizacja przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. O odpadach ( dz.u. Z 2007r. Nr 39 poz. 251, z późn. zm.), która wprowadza obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami oraz ich aktualizacji co 4 lata. Dokument przedstawia działania zmierzające do utworzenia nowoczesnego systemu gospodarowania odpadami na terenie powiatu Ostrów Mazowiecka, zgodnego z Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym planem gospodarki odpadami na lata 2006-2010, Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015. Plan obejmuje pełną analizę obecnego stanu gospodarki odpadami na terenie powiatu ostrowskiego, a w szczególności odpadów komunalnych w tym odpadów niebezpiecznych powstających w strumieniu odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych (odpadów zawierających PCB, olei odpadowych, zużytych baterii i akumulatorów, odpadów medycznych i weterynaryjnych, pojazdów wycofanych z eksploatacji, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów zawierających azbest, przeterminowanych pestycydów) oraz pozostałych odpadów ( zużyte opony, odpady budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, komunalnych osadów ściekowych, odpadów opakowaniowych, odpadów z wybranych gałęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza problemy). Ponadto w Planie sprecyzowano cele i priorytety wynikające z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010, Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015, a także sprecyzowano zadania z zakresu gospodarki odpadami dla powiatu ostrowskiego. Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu ostrowskiego na lata 2008-2012 jest zgodny z obowiązującymi aktami prawnymi : o ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r, o odpadach ( DZ. U. z 2007 r.nr 39, poz. 251, z późn. zm.) o ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( Dz.U. z 2005r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) o rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami( Dz. U. z 2003r.Nr 66, poz. 620, z późn. zm.) o ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska ( Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 ) o ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw ( Dz. U. z 2001r. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.) o ustawą z dnia 11 maja 2001 o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej i depozytowej ( Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607 z późn. zm.) o ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2001 Nr 142, poz.1591 z późn. zm. )

o ustawą z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji ( Dz.U. z 2005 r. Nr 25 poz. 202. z późn. zm.) o ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz.1495) wraz z wydanymi, na podstawie upoważnień w nich zawartych, rozporządzeniach. 4 2. PRIORYTETY I CELE W DZIEDZINIE GOSPODARKI ODPADAMI Niniejszy dokument spójny jest z obowiązującymi dokumentami planistycznymi wyższego rzędu oraz dokumentami strategicznymi dla powiatu Ostrów Mazowiecka, a w szczególności: Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 ( Kpgo 2010) Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 Programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest na terytorium Polski Programem usuwania wyrobów zawierających azbest na terenie Województwa Mazowieckiego stanowiącym załącznik do Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko 2.1. Polityka i strategia Państwa w dziedzinie gospodarki odpadami Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 Obecnie obowiązujący, aktualizowany krajowy plan gospodarki odpadami został przyjęty uchwałą Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 i obowiązywał będzie przez okres 4 lat czyli do roku 2010. Jest jednocześnie dokumentem nadrzędnym w zakresie gospodarki odpadami dla planów opracowywanych na poszczególnych szczeblach administracyjnych. Celem nadrzędnym tego dokumentu jest osiągnięcie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a deponowanie odpadów na składowisku traktowane jest jako mniej pożądany sposób postępowania z odpadami. Głównymi celami zapisanymi z Krajowym planie gospodarki odpadami 2010, zgodnymi z polityką ekologiczną państwa są: utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego w PKB zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska zamknięcie do końca 2009 roku wszystkich krajowych składowisk niespełniających przepisów prawa wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzonych na rynek produktach i gospodarce odpadami w Polsce. W dokumencie sformułowano również dodatkowe

cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów. Przyjęte cele szczegółowe w odpadach komunalnych dotyczą: objęcie umowami na odbiór odpadów komunalnych 100 % mieszkańców do 2007 roku zapewnienia objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnej zbiórki odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w Kpgo 2010, najpóźniej do końca 2007 roku zmniejszenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych : w 2010 więcej niż 75% w 2013 więcej niż 50% w 2020 więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 roku zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 85% wytworzonych odpadów do końca 2014 r. zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na których są składowane odpady komunalne, do max. 200 do końca 2014 r. Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych wymaga realizacji następujących działań: 5 kontrolowania przez gminy stanu zawierania umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych, co skutkować powinno objęciem stosownymi umowami lub decyzjami 100% mieszkańców kraju kontrolowania przez gminy sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości - ustaleń zawartych w ww. zezwoleniach dotyczących metod oraz miejsca prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów doskonalenia systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz unieszkodliwianiu odpadów komunalnych zgodnie z wytyczonymi celami w zakresie odzysku i recyklingu wymagane jest prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania poszczególnych frakcji odpadów komunalnych m. in.: odpadów zielonych z ogrodów i parków, papieru i tektury( w tym opakowania, gazety, czasopisma) odpadów opakowaniowych ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, tworzyw sztucznych i metali, zużytych baterii i akumulatorów itp. Pozostałe frakcje odpadów komunalnych mogą być zbierane łącznie jako zmieszane odpady komunalne. W zakresie maksymalizacji odzysku i właściwego unieszkodliwiania odpadów konieczne jest ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji przez budowę linii technologicznych do ich przetwarzania takich jak: kompostownie odpadów organicznych, linie mechaniczno- biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych zmieszanych, instalacje fermentacji odpadów ( organicznych lub zmieszanych), zakłady termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych. Jednocześnie zgodnie z założeniami Kpgo 2010 podstawą gospodarki odpadami powinny stać się zakłady zagospodarowania odpadów o przepustowości wystarczającej do przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez minimum 150 000 osób, spełniające w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki.

Gospodarka odpadami niebezpiecznymi w świetle Kpgo 2010 kierunki działań zapisane w Kpgo 2010 w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi: wdrażanie proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod zagospodarowania odpadów niebezpiecznych w oparciu o najlepsze dostępne techniki (BAT), w tym opracowanie i wdrażanie innowacyjnych technologii w zakresie zagospodarowania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (baterie małogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny), minimalizację ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych poddawanych 6 procesom unieszkodliwiania przez składowanie, organizację nowych i rozwój istniejących systemów zagospodarowania odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych (małe i średnie przedsiębiorstwa), z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych( gospodarstwa domowe) w oparciu o : funkcjonujące sieci zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych utworzone przez organizacje odzysku lub przedsiębiorców, funkcjonujące placówki handlowe, apteki, zakłady serwisowe oraz punkty zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych ( np. przeterminowane leki, oleje odpadowe, baterie, akumulatory) stacjonarne lub mobilne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych, regularne zbieranie odpadów niebezpiecznych od mieszkańców prowadzących selektywne zbieranie w systemie workowym lub pojemnikowym przez podmioty prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski Dokument został przyjęty przez Radę Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej dnia 14 maja 2002 roku. Celem programu jest : spowodowanie oczyszczenia terytorium Polski z azbestu oraz usunięcie stosowanych od lat wyrobów zawierających azbest, eliminacja negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców Polski spowodowanych azbestem, sukcesywna likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko, stworzenie odpowiednich warunków do wdrożenia przepisów prawnych oraz norm postępowania z wyrobami zawierającymi azbest stosowanych w Unii Europejskiej Program... zawiera dodatkowo informacje dotyczące: ilości wyrobów zawierających azbest wraz z ich rozmieszczeniem na terenie Polski, ilości i wielkości niezbędnych składowisk odpadów wraz z podaniem kosztów ich budowy i eksploatacji, zasad wsparcia finansowego prac związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest, wytycznych do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów usuwania wyrobów zawierających azbest.

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko koncentruje się na działaniach o charakterze strategicznym i ponadregionalnym. Głównym celem Programu... jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spóności terytorialnej. W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko realizowanych będzie 17 osi priorytetowych m. in. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi. Na realizację Programu... przeznaczono na lata 2007-2013 36 mld euro. Ze środków Unii Europejskie będzie pochodziło 27 848,3 mld euro ( w tym ze środków Funduszu Spójności 21 511,06 mld. Euro oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 6337,2 mld euro. 2.2 Polityka i strategia Województwa Mazowieckiego w zakresie gospodarki odpadami 7 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem 2012-2015 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem 2012-2015 powstał jako integralna część Programu Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2011 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2014.Dokument ten odzwierciedla cele, kierunki i zadania w zakresie ochrony środowiska, w tym zadania związane z gospodarką odpadami zdefiniowane w Polityce Ekologicznej Państwa i w Starategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 na terenie województwa mazowieckiego. Głównym celem Programu... jest określenie polityki ekologicznej dla Województwa Mazowieckiego, a ponadto realizacja polityki ekologicznej państwa. Zgodnie z powyższym dokumentem celem strategicznym jest : Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz prowadzenie nowoczesnego ( zgodnego ze standardami unijnymi) systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Są tu również wytyczone szczegółowe cele do osiągnięcia w perspektywnie krótkookresowej (lata 2007-2011) oraz w perspektywie długookresowej ( lata 2012-2015) Szczegółowe cele do osiągnięcia w latach 2007-2011 zgodnie z Wojewódzkim Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem 2012-2015 w dziedzinie odpadów komunalnych: Wspieranie działań w zakresie zwiększania świadomości ekologicznej mieszkańców województwa mazowieckiego w zakresie prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi. Wspieranie działań w zakresie objęcia wszystkich mieszkańców województwa zorganizowanym systemem zbierania odpadów do końca 2007 roku. Wspieranie działań w zakresie objęcia wszystkich mieszkańców województwa systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do końca 2007 roku, w zakresie: odpadów zielonych z ogrodów i parków, papieru i tektury,

odpadów opakowaniowych ze szkła, tworzyw sztucznych i metali, odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych ( w tym : zużytych baterii, akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przeterminowanych leków, chemikaliów), odpadów wielkogabarytowych i odpadów remontowo- budowlanych. Doskonalenie systemu selektywnego zbierania odpadów w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu : odpadów wielkogabarytowych na poziomie 45% odpadów niebezpiecznych na poziomie 20% odpadów opakowaniowych odzysk 60%, recykling 55-80% Wspieranie ograniczenia kierowania na składowiska odpadów komunalnych niesegregowanych i nieprzetworzonych. Zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich składowisk niespełniających standardów UE. Skierowanie w roku 2011 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie więcej niż 63% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji ( w stosunku do roku 1995). Wspieranie działań na rzecz eliminacji praktyk nielegalnego składowania odpadów. Wspieranie działań zwiększenia odzysku energetycznego i materiałowego i unieszkodliwiania (poza składowaniem) odpadów, poprzez budowę instalacji spełniających wymagania BAT w tym zwłaszcza insatalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych w aglomeracji warszawskiej i radomskiej. Kontynuacja porządkowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi w województwie, ze szczególnym wspieraniem zintegrowanych regionalnych systemów gospodarki obejmujących gminy województwa. Cele do osiągnięcia w latach 2012-2015 Kontynuacja działań na rzecz zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców województwa mazowieckiego Doskonalenie systemu selektywnego gromadzenia odpadów w celu osiągnięcia założonych poziomów odzysku i recyklingu dla osiągnięcia odpowiednich limitów odzysku: odpadów wielkogabarytowych na poziomie 65% odpadów niebezpiecznych na poziomie 35% opadów opakowaniowych odzysk 60%, recykling 55-80% Wspieranie rozwoju regionalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi Zmniejszenie ilości funkcjonujących składowisk odpadów komunalnych na terenie województwa do 15 regionalnych składowisk, stanowiących integralną część systemu gospodarki odpadami. Skierowanie w roku 2015 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 44 % ( wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji ( w stosunku do roku 1995). Wspieranie działań do składowania tylko odpadów przetworzonych. 8

Wspieranie rozwoju i nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym metod termicznego przekształcania odpadów w aglomeracji warszawskiej oraz radomskiej i płockiej. Wspieranie działań w zakresie zmniejszenia masy składowanych odpadów komunalnych do max. 85% wytworzonych odpadów do końca 2014 r. Cele do osiągnięcia w województwie mazowieckim w zakresie odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w strumieniu odpadów komunalnych Cele krótkookresowe 2007-2011 Rozwój selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. Edukacja ekologiczna mieszkańców gmin w zakresie zagrożeń, jakie stwarza niekontrolowane przedostawanie się odpadów niebezpiecznych do środowiska. Osiągnięcie w 2011 roku zakładanych limitów odzysku i recyklingu odpadów niebezpiecznych ( ze strumienia odpadów komunalnych)- 20 % Cele długookresowe 2012-2015 9 Dalszy rozwój selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych ze strumienia komunalnych Kontynuacja edukacji ekologicznej. Osiągnięcie docelowo zakładanych limitów odzysku i recyklingu odpadów niebezpiecznych ( ze strumienia odpadów komunalnych)- 35% Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 uchwalona przez Sejmik Województwa Mazowieckiego stanowi dokument programowy i zarazem główne narzędzie polityki regionalnej. Wyznacza ona perspektywę rozwoju regionu do roku 2020. Obejmuje działania, których współfinansowanie będzie pochodziło ze środków krajowych i funduszy strukturalnych Unii w okresie 2007-2013. W dokumencie znaczące miejsce zajmują również sprawy związane z ochroną środowiska, w tym gospodarką odpadami. Jak wynika z diagnozy stanu gospodarki odpadami w województwie mazowieckim, podstawowe problemy są następstwem nienadążania systemowych rozwiązań w sferze zbierania i utylizacji odpadów za tempem ich powstawania. Jednocześnie dominujące metody zbierania nie zapewniają ich selekcji ( system taki jest dopiero wdrażany). Innym narastającym problemem jest również zanieczyszczenie środowiska odpadami w sposób niekontrolowany. Autorzy Strategii... zwracają również uwagę na problem unieszkodliwiania szczególnego rodzaju odpadów niebezpiecznych, zawierających azbest, środki ochrony roślin, oleje odpadowe, akumulatory, zużyte urządzenia elektryczne, odpady medyczne i weterynaryjne. A zatem jako główne problemy w zakresie gospodarki odpadami wymienione są: niski stopień odzysku i segregacji odpadów komunalnych składowanie, jako główny sposób unieszkodliwiania odpadów niedostosowanie większości składowisk komunalnych do obowiązujących przepisów prawa, zbyt mała wydajność obiektów kompleksowej gospodarki odpadami do masy powstających odpadów. Misją strategiczną rozwoju województwa mazowieckiego jest: Mazowsze jako najbardziej rozwinięty gospodarczo region w Polsce podejmuje uczestnictwo w rywalizacji z innymi rozwiniętymi regionami, poprzez eliminowanie dysproporcji rozwojowych, rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy oraz zapewnienie mieszkańcom Mazowsza optymalnych warunków do rozwoju jednostki,

rodziny, jak i całej społeczności, zrównoważonego rozwoju. 10 przy jednoczesnym zachowaniu spójnego i W celu pośrednim Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitarnych w punkcie 4.5 Ochrona i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego dla zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju, wymienione są zadania z zakresu gospodarki odpadami, które brzmią: uporządkowanie gospodarki odpadami przez realizację działań ujętych w wojewódzkim, powiatowych oraz gminnych planach gospodarki odpadami, utworzenie (w tym budowę i rozbudowę obiektów) zintegrowanego systemu gospodarki odpadami opartego na segregacji, recyklingu i innych formach odzysku odpadów zgodnie z ustaleniami Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami Należy zatem stwierdzić, iż oba strategiczne dla Mazowsza dokumenty planistyczne są ze sobą spójne, a realizacja działań zapisanych w Wojewódzkim Planie Gospodarki dla Mazowsza zrealizuje misję strategiczną rozwoju zapisaną w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego został uchwalony przez Sejmik Województwa Mazowieckiego dnia 7 czerwca 2004 roku. Dokument ten, obok Strategii... stanowi drugi, podstawowy dokument wyznaczający cele i kierunki rozwoju regionu w układzie przestrzennym, stanowiąc jednocześnie wykładnię polityki przestrzennej. Priorytetowym celem polityki przestrzennej jest stwarzanie warunków do osiągnięcia spójności terytorialnej oraz trwałego i zrównoważonego rozwoju Mazowsza, poprawy warunków życia mieszkańców oraz zwiększenia konkurencyjności regionu. W WPGO 2007-2015 dokonano umownego podziału Mazowsza na sześć regionów gospodarki odpadami(obszar M.st. Warszawy, obszar ciechanowski, obszar ostrołęcki, obszar radomski, obszar płocki, obszar siedlecki) uwzględniający układ dawnych województw. W planie zagospodarowania przestrzennego, województwo zostało podzielone na obszary problemowe, w tym aglomeracji warszawskiej. W obu dokumentach, problemy aglomeracji warszawskiej w zakresie gospodarki odpadami, zostały szczególnie podkreślone. Jako jeden z celów zawartych w planie zagospodarowania przestrzennego, oprócz zapewnienia zrównoważonego i harmonijnego rozwoju województwa poprzez zachowanie właściwych relacji pomiędzy poszczególnymi systemami i elementami zagospodarowania przestrzennego, była ochrona i racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi, wzmacnianie wielofunkcyjności struktur przestrzennych oraz wzrostu bezpieczeństwa ekologicznego. W zakresie gospodarki odpadami, plan zagospodarowania przestrzennego, odwołuje się do Planu Gospodarki Odpadami Województwa Mazowieckiego na lata 2004-2011. Za cele priorytetowe wojewódzkie polityki gospodarki odpadami przyjmuje, uporządkowanie i stworzenie spójnego systemu gospodarki odpadami. Działania niezbędne do realizacji celu to: likwidacja i rekultywacja niewłaściwie urządzonych i eksploatowanych składowisk odpadów, organizowanie sieci regionalnych składowisk odpadów komunalnych spełniających wymogi ochrony środowiska, prowadzenie selektywnego zbierania i zagospodarowania odpadów deponowanych na składowiskach, tworzenie systemu zintegrowanej sieci zakładów przeróbki odpadów, szczególnie odpadów niebezpiecznych, likwidacja mogilników

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Dokument ten jest zgodny ze strategicznymi dokumentami krajowymi, do których należą Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 oraz Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Jednocześnie jest odzwierciedleniem polityki rozwoju prowadzonej przez Samorząd Województwa Mazowieckiego, której podstawę stanowi Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020. Program ( RPO WM) będzie realizował cele zawarte w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020. Realizacja celu generalnego RPO WM będzie się odbywać między innymi poprzez poprawę i uzupełnienie istniejącej infrastruktury( priorytet III: Regionalny system transportowy, priorytet IV: Inwestycje w ochronę środowiska). Główny cel priorytetu został określony jako poprawa stanu środowiska naturalnego Województwa Mazowieckiego. Cel taki jest również jednym z celów długookresowych zapisanych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020. Zostanie on osiągnięty dzięki inwestycjom między innymi w zakresie gospodarki odpadami. W ramach RPO WM wspierane będą przede wszystkim działania z zakresu : tworzenia i rozwoju systemów selektywnego zbierania odpadów; budowy, rozbudowy, modernizacji instalacji do segregacji odpadów; recyklingu odpadów, w tym budowy i rozbudowy zakładów odzysku i unieszkodliwiania odpadów; budowy, rozbudowy, modernizacji instalacji do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii; budowy, rozbudowy, modernizacji specjalistycznych instalacji do prowadzenia procesów odzysku lub unieszkodliwiania osadów ściekowych; likwidacji istniejących składowisk; dostosowania istniejących składowisk odpadów do obowiązujących przepisów; rekultywacji terenów zamkniętych składowisk odpadów komunalnych. 3. CHARAKTERYSTYKA POWIATU OSTROWSKIEGO 3.1. Informacje ogólne 11 Powiat ostrowski położony jest na terenie Międzyrzecza Łomżyńskiego pomiędzy dolinami rzek Narwi i Bugu, w środkowo- wschodniej części województwa mazowieckiego, na granicy z województwem podlaskim. Od północy sąsiaduje z powiatem ostrołęckim, łomżyńskim i zambrowskim, od wschodu z powiatem wysokomazowieckim, od południa z powiatem sokołowskim, zambrowskim i węgrowskim, od zachodu z powiatem wyszkowskim. W skład powiatu ostrowskiego wchodzi 11 jednostek samorządu terytorialnego, terytorialnego w tym: miasto Ostrów Mazowiecka, miasto i gmina Brok oraz gminy: Małkinia Górna, Ostrów Mazowiecka, Stary Lubotyń i Wąsewo z byłego województwa ostrołęckiego, Andrzejewo, Boguty Pianki, Nur, Szulborze Wielkie i Zaręby Kościelne z byłego województwa łomżyńskiego. Ogólnie powierzchnia powiatu wynosi 1225 km 2, a zamieszkuje go 77943 osoby, co daje zagęszczenie 63,63 osoby na km 2. Liczba ta spada, dla porównania w roku 2002 wynosiła 79111 osób.

Tabela 1 12 Zestawienie miast, gmin i sołectw w powiecie Ostrów Mzowiecka1 lp gmina, miasto sołectwa 1 Andrzejewo Andrzejewo, Króle Duże, Króle Małe, Pęchratka Mała, Jasienica Parcel, Rusłołęka Stara, Rusłołęka Parcele, Rusłołęka Nowa, Janowo, Kuleszki, Dąbrowa, Gołębie Leśniewo, Żelazy Brokowo, Olszewo Cechny, Ołdaki Polonia, Warchoły, Olędy, Choromany, Lenerty, Grzymki Dworaki, Załuski Lipniewo, Pieńki Wielkie, Pieńki Żaki, Pieńki Sobótki, Łętownica, Parcele, Jachy, Godlewo Gorzejewo, Mianowo, Kowalówka 2. Boguty Pianki Białe Misztale, Białe Kwaczoły, Białe Szczepanowice, Boguty Milczaki, Boguty- Pianki, Rubiesze, Boguty Żurawie, Drewnowo- Gołyń, Drewnowo- Lipskie, Drewnowo- Ziemaki, Godlewo- Boćki, Godlewo-Łuy, Kamieńczyk-Ryciorki, Kamieńczyk Wielki, Kutyłowo- Skupie, Kunin- Zamek, Kuryłowo- Perysie, Kraszewo Czarnr, Szpice Chojnowo, Trynisze Kuniewo, Trynisze- Moszewo, Tymianki Adamy, Tymianki- Bucie, Tymianki- Okunie, Zabiele -Pikuły, Zawisty = Dworaki, Złotki- Przeczki, Złotki Starowieś 3. Brok Brok, Bojany, Brok, Brzostowa, Czuraj, Kaczkwo Nowe, Kaczkowo Stare, Laskowizna- Puzdrowizna, Stare Miasto, Zamoście 4 Małkinia Małkinia I, Małkinia II,Podgórze Gazdy, Rostki Piotrowice, Rostki Wielkie, Zawisty Nadbużne, Zawisty Podleśne, Kańkowo, Daniłówka I, Daniłowo, Daniłowo Parcel, Żachy Pawły, Niegowiec, Orło, Błędnica, Małkinia Dolna, Sumiężna, Glina, Klukowo, Przewóz, Borowe, Grądy, Poniatowo, Treblinka, Prostyń, Kiełczew 5. Nur BrulinoPiwki, Kossaki, Szulborze Kozy, Godlewo Wielkie, Godlewo Warsze i Mierniki, Godlewo Mlewek, Strękowo, Kałęczyn, Zuzela, Zakrzewo Słomy, Ołtarze Gołacze, Nur, Żebry Laskowiec, Żebry Kolonia, Kamianka, Kramkowo Lipskie, Kossaki, Murawskie Nadburzne, Ołowskie, Obryte, Ślepowrony, Zaszków Kolonia, Zaszków 6 Ostrów Ostrów Mazowiecka Mazowiecka - miasto 7 Ostrów Mazowieckagmina Antoniewo, Biel, Budy Grudzie, Dybki, Nowa Grabownica, Fidury, Guty Bujno, Jelonki, Jelenie, Jasienica, Kalinowo, Kalinowo Parcel, Komorowo, Kuskowizna, Koziki, Koziki Majdan, Nowe Lubiejewo, Stare Lubiejewo, Lipniki, Nagoszewo, Nagoszewka, Nieskórz, Nowa Osuchowa, Stara Osuchowa, Popielarnia, Podborze, Przyjmy k. Poręby, Przyjmy k. Jelonek, Prosienica, Pałupus, Pólki, Rogoźnica, Sielc, Sulęcin Kolonia, Stok, Smolechy, Ugniewo, Wiśniewo, Zalesie, Zakrzewek, Osiedle Wojskowe 8. Stary Lubotyń Budziszki, Gniazdowo- Stare Rogowo, Gumowo, Klimonty, Kosewo, Koskowo, Lubotyń Kolonie, Lubotyń Morgi, Luotyń Włóki, Pdbiele, Raędy, Rogowo Folwark, Rogówek, Rząśnik, Stary Lubotyń, Sulęcin Szlachecki, Brzozowa, Rzochowo, Grądziki, Podbielko- Gawki, Świerże, Turobiń, Żyłowo, Sulęcin Włościański, Rogowo Folwark, Chmielewo 9 Szulborze Brulino Lipskie, Godlewo Gudosze, Grostkowo, Grędzice, Helenowo, Janczewo

Wielkie Sukmanki, Janczewo Wielkie, Leśniewo, Mianówek, Słup Wieś, Słup Kolonia, Smolewo Parcele, Smolewo Wieś, Szulborze Wielkie, Świerże Leśniówek, Uścianek Dębianka, Zakrzewo Zalesie, 10. Wąsewo Bagatele, Bartosy, Brzezienko, Brudki Nowe, Brudki Stare, Majdan Suski, Mokrylas, Modlinek, Choiny, Czesin, Grądy, Grębki, Jarząbka, Dalekie, Króle, Rząśnik Majdan, Rząśnik Szlachecki, Rząśnik Włościański, Rynek, Rososz,Tynosy PRL,Trynosy, Przedświt, Przyborowie,Ulasek, Zastawie, Zagorzałowo, Wysocze, Ruda, Wąsewo Kolonia, Wąsewo 13 11 Zaręby Kościelne Budziszewo,Chmielewo,Gaczkowo,Gąsiorowo,Grabowo,Kietlanka,Kępiste Borowe, Kosuty, Nienałty Brewki, Nienałty Szymany, Pętkowo Wielkie, Pułazie, Rawy,Rostki Doćbogi, Skłody Piotrowce, Skłody Stachy, Skłody Średnie, Świerże Kończany, Świerże Kiełcze, Świerże Panki, Świerże Zielone,Uścianek Wielki,Nowa Złotoryja, Niemiry Stara Złotoryja i Kańkowo Piecki, Zgleszczewo Panieńskie, Zgleszczewo Szlacheckie, Zaręby Leśne, Świerże Kolonia, Zakrzewo Wielkie, Zaręby Kościelne, Zakrzewo Kopijki Źródło : Plan gospodarki odpadami dla powiatu ostrowskiego

14 3.2. Geologia i ukształtowanie terenu Obszar powiatu ostrowskiego położony jest w rejonie nizin mazowiecko- podlaskich ( Jerzy Kondracki Geografia regionalna Polski). Środkową i wschodnią część staroglacjalnych nizin, położoną w dorzeczu Wisły, a w regionalizacji fizycznogeograficznej zaliczaną do podprowincji Nizin Środkowopolskich oraz częściowo do wschodnioeuropejskiej podprowincji Wysoczyzn Podlasko- Białoruskich, można określić historycznym mianem nizin mazowiecko- podlaskich. Od północy granicę stanowi zasięg zlodowacenia wiślańskiego i związane z nim krajobrazy młodoglacjalne z jeziorami polodowcowymi, od południa stykają się z prowincją Wyżyn Polskich, od wschodu z Polesiem, od zachodu z nizinami w dorzeczu Odry. Osią hydrograficzną tak określonego terytorium jest Wisła od wylotu z przełomu przez wyżyny powyżej Puław po okolice Płocka. Jej ogólny kierunek predystynowany jest strukturą czwartorzędowego podłoża tj. istnieniem tzw. Synklinorium brzeżnego pomiędzy pohercyńską platformą Europy Zachodniej, a prekambryjską platformą Europy Wschodniej. Obie platformy mają złożoną budowę, ale w związku z trzeciorzędową orogenezą karpacką ich zróżnicowana budowa geologiczna została niezbyt intensywnie wypiętrzona w postaci wału matakarpackiego, stanowiącego równoległą do Karpat oś Wyżyn Polskich, przy czym dalszym tego echem było powstanie na północ od wyżyn w młodszym trzeciorzędzie płytkiej niecki mazowieckiej. Lodowcowa i wodnolodowcowa akumulacja plejstoceńska w dostosowaniu do istniejącej w podłożu niecki tworzy najwyższe wzniesienia na jej peryferiach, a sieć rzeczna ma układ koncentryczny: od północy spływają ku Wiśle Narew i jej dopływ Wkra, od wschodu łączy się z Narwią Bug, z zachodu Bzura, z południowego zachodu Pilica, z południowego wschodu Wieprz. Niziny mazowiecko podlaskie objęte były w całości zlodowaceniem odrzańskim, a w części środkowej i północnej zlodowaceniem warciańskim i jego młodszymi stadiałami. Istotne znaczenie dla krajobrazu ma peryglacjalne przekształcenie form glacjalnych i ukształtowanie się dolin rzecznych z piaszczystymi tarasami plejstoceńskimi. Na skraju wysoczyzn polodowcowych i dolin wytworzyły się równiny denudacyjne z deluwialnymi pokrywami, dawne zagłębienia wytopiskowe uległy zapłynięciu lub zatorfieniu, wypukłe formy glacjalne w postaci ozów, kemów i wałów lub pagórków morenowych zachowały się w postaci mniej lub bardziej szczątkowej, na piaskach powstały pola wydmowe. Na pokrywach i piaskach występują gleby bielicoziemne. Powiat Ostrów Mazowiecka położony jest zgodnie z podziałem Jerzego Kondrackiego Geografia regionalna Polski na terenie mezoregionu Międzyrzecza Łomżyńskiego. Obszar ten jest wysoczyzną morenową między dolinami Dolnej Narwi i Dolnego Bugu. Za wschodnią granicę przyjęto kemowo- morenowy wał o osi północ-południe, zwany Czerwonym Borem, a właściwie wschodnie podnóże tego wału, stanowiące granicę Niziny Północnopodlaskiej. Wysoczyzna Międzyrzecza Łomżyńskiego jest wzniesiona 100-120 m n.p.m. Natomiast kulminacja Czerwonego Boru, który jest w części północnej Dębowa Góra, osiąga wysokość 225 m n. p. m. W omówionych granicach region zajmuje powierzchnię 2300 km 2.Wysoczyznę przecinają lewe dopływy Narwi : Róż i Orz. Południową i wschodnią część regionu zajmują bory sosnowe- Puszcza Biała między Wyszkowem a Ostrowią Mazowiecką i Czerwony Bór na północ od Ostrowi Mazowieckiej, ale i w środkowej części regionu na zwydmionych piaskach występują mniejsze powierzchnie leśne.

15 3.3. Warunki klimatyczne Biorąc pod uwagę budowę geologiczną należy stwierdzić, że mezoklimat wykazuje zróżnicowanie związane z ukształtowaniem powierzchni i wzrastającymi w kierunku wschodnim cechami kontynentalizmu, wyrażającymi się przede wszystkim czasem trwania zimy i temperaturą miesięcy zimowych- a w związku z tym amplitudą rocznych średnich temperatur miesięcznych. Średnia roczna suma opadów jest niższa (ok. 550 mm) od średniej dla Polski (600 mm). Najwyższe miesięczne sumy opadów przypadają na miesiące letnie. Wyraźna jest przewaga opadów letnich nad zimowymi, pomimo występowania w okresie listopad- grudzień maksimum dni z opadem. Najniższe sumy opadów notuje się w styczniu lub lutym, zaś najmniejsza liczba dni z opadem przypada na wiosnę. Zwykle z okresem ciepłym roku związane są opady ulewne, grady lub zjawisko burzy( lipiec). Rozkład kierunków wiatru wiąże się z warunkami ogólnocyrkulacyjnymi i lokalnymi ( rzeźba terenu). Topografia terenu i układ dolin rzecznych wymusza napływ powietrza z kierunków zachodnich i wschodnich. Frekwencja kierunku wiatru zachodniego wynosi ok 19%. Najmniej wiatrów wieje z północy(n) i północnego- wschodu ( NE), jak również z kierunku południowego. Latem i jesienią dominują wiatry zachodnie (W), wiosną znaczny udział mają wiatry z sektora północnego (NW, N), w zimie częste są wiatry południowo- wschodnie. Rozkład dni pogodnych pokrywa się w dużym stopniu z rozkładem zachmurzenia. Znaczna liczba dni pogodnych ( 40-50) występuje nad Bugiem, mimo że jest to rejon o największym średnim zachmurzeniu. Średnie roczne zachmurzenie wynosi 6,6-6,8 w skali pokrycia nieba od 0-10. Średnia roczna temperatura powietrza sięga 7,5 0 C i w kierunku północno- wschodnim spada. Rozkład średnich temperatur najcieplejszego miesiąca lipca jest nieco podobny do rozkładu średnich temperatur roku. Okres, w którym średnia temperatura powietrza przekracza 5 0 C ( okres wegetacji ) trwa 210 dni. 3.4. Warunki przyrodnicze Do najcenniejszych elementów przyrodniczych na terenie powiatu Ostrów Mazowiecka należą: obszar specjalnej ochrony ptaków NATURA 2000 pod nazwą Puszcza Biała. Pod względem terytorialnym obszar obejmuje: gminę wiejską Ostrów Mazowiecka( 13.769,4 ha), gminę miejską Ostrów Mazowiecka ( 414,9 ha), gminę Brok ( 8.926,6 ha), gminę Małkinia Górna ( 3.020,1 ha), gminę Stary Lubotyń (293,8 ha), gminę Wąsewo ( 2.244,2 ha) obszar specjalnej ochrony ptaków NATURA 2000 pod nazwą Dolina Dolnego Bugu. Pod względem terytorialnym obszar obejmuje: gminę Brok ( 958,6 ha), gminę Małkinia Górna ( 3.959,2 ha), gminę Nur (1.283 ha), gminę Zaręby Kościelne ( 317,9 ha). Obszar wyznaczony został na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 roku w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków NATURA 2000 ( DZ.U.Nr 229, poz. 2313). Celem wyznaczenia obszarów jest ochrona populacji dziko występujących ptaków oraz utrzymanie ich siedlisk w niepogorszonym stanie. Nadzór nad obszarami specjalnej ochrony ptaków sprawuje wojewoda lub dyrektor urzędu morskiego właściwy dla obszaru swojego działania.

Dodatkowo na terenie Powiatu ostrowskiego znajduje się Nadbużański Park Krajobrazowy. Zajmuje on powierzchnię 145 km 2 i obejmuje dolinę rzeki Bug. Celem parku jest ochrona unikatowych walorów przyrodniczych doliny rzeki Bug oraz ich popularyzacja i upowszechnienie. Obszary Chronionego Krajobrazu 16 Dla zachowania walorów przyrodniczych utworzono w 1998 r. Nadbużański Park Krajobrazowy o pow. 513 ha, obejmujący dolinę rzeki Bug w obrębie gmin: Nur- 441 ha Zaręby Kościelne 72 ha Łączna powierzchnia NPK obejmująca również sąsiednie powiaty wynosi 139000 ha. W 1998 r. utworzono również obszar chronionego krajobrazu doliny rzeki Bug i Nurca o powierzchni 3 692,7 ha, w skład którego wchodzi część gminy Nur o powierzchni 771,50. Rezerwaty przyrody: Gmina Brok Projektowane utworzenie rezerwatu Brok o powierzchni 100 ha jako typ rezerwatu leśnego w ramach Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Celem jego będzie ochrona naturalnych fragmentów drzewostanów borowych właściwych dla Puszczy Białej. Na terenie projektowanego rezerwatu występuje wiele chronionych gatunków roślin m. in. widłak goździsty, widłak spłaszczony, pomocnik baldaszkowy. Stwierdzono także występowanie wilka, smużki i bobra. Gmina Małkinia Górna Na terenie gminy projektowane jest utworzenie rezerwatu Bużysko w ramach Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Rezerwat obejmowałby wody państwowe i grunty prywatne wsi: Borowe, Prostyń, Treblinka i chroniłby gatunki ptactwa wodnego, ryb, bezkręgowców wodnych występujące wyłącznie lub głównie w środowisku starorzecza. Wśród ptaków jednym z takich gatunków jest rybitwa czarna. Często gnieździ się łabędź niemy, kaczka krzyżówka, czernica, trzciniak. Gmina Ostrów Mazowiecka Czapliniec Czuraj kolonia czapli siwej licząca około 25 gniazd położona w okolicy wsi Grabownica. Ptaki założyły swoje gniazda w drzewostanie sosnowym liczącym obecnie 76 lat. Uroczysko Zalesie ( położone we wsi Zalesie)- na niewielkim obszarze skupiona jest duża różnorodność zespołów roślinnych swym bogactwem znacznie przewyższająca otoczenie. 3.5. Gleby i ich użytkowanie Ogólna powierzchnia powiatu Ostrów Mazowiecka wynosi 1218 km 2.

Tabela nr 2 17 Sieć osadnicza powiatu Gmina / miasto Powierzchnia w km 2 Liczba wsi Andrzejewo 118,64 35 Boguty Pianki 89,13 56 Brok 110,21 1 miasto, 5 wsi Małkinia Górna 134,08 27 Nur 95,8 26 Ostrów Mazowiecka 22,1 1 miasto Ostrów Mazowiecka 284,00 46 Stary Lubotyń 109,16 27 Szulborze Wielkie 47,6 17 Wąsewo 119 32 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Regionalnych Na terenie powiatu ostrowskiego dominują gleby klasy IV i V. Dokładny podział gleb: gleby klasy I-III 11,47 % gleby klasy IV - 36,7 % gleby klasy V- VI 58,6 % W znacznie mniejszej ilości w powiecie, występują gleby klasy III, IV, a jedynie w Andrzejewie znajdują się gleby klasy II. Użytki rolne w powiecie Ostrów Mazowiecka wynoszą 78 701 ha w tym: grunty orne 55 899 ha łąki - 14 114 ha pastwiska - 8 143 ha sady - 545 ha 3.6.Transport Powiat ostrowski posiada dobrze rozwiniętą sieć dróg zapewniającą dojazdy do wszystkich miejscowości leżących w jego granicach. Tabela 3 Jakość dróg gminnych i powiatowych na terenie powiatu ostrowskiego Drogi gminne Drogi powiatowe nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia nawierzchnia na- twarda w km twarda ulepszo- gruntowa w km twarda w km twarda ulepszona wierzch- na w km w km nia grun-

18 towa w km 269,30 244,60 617,8 389,00 389,00 106,0 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Regionalnych Dodatkowo przez obszar gminy przebiegają cztery drogi wojewódzkie: Nr 677 Łomża- Ostrów Mazowiecka Małkinia Górna Kosów Lacki Sokołów Podlaski Nr 627 Ostrołęka- Ostrów Mazowiecka droga ta złączona jest obwodnicą o długości 4,710 km z drogą krajową Nr 50 Ostrów Mazowiecka - Łochów, z drogą wojewódzką Nr 677 Łomża Ostrów Mazowiecka Nr 694 Przyjmy- Brok Nur Ciechanowiec Nr 690 Granica województwa Boguty Pianki Ciechanowiec Siemiatycze. Granica województwa o łącznej długości 114,384 km. Drogi te posiadają nawierzchnię bitumiczną. Drogi krajowe: Nr 8 Warszawa Białystok. Droga łącząca granicę państwa w Czechach Kudowa Zdrój z granicą państwa na Litwie w Budzisku. Nr 60 Ostrów Mazowiecka Różan Maków Mazowiecka Ciechanów Płock - Łęczyca Nr 50 Ostrów Mazowiecka Brok - Łochów Mińsk Mazowiecki Góra Kalwaria 680 Łomża Sokołów Podlaski 0 Łączna długość dróg krajowych wynosi 79,678 km. Wszystkie posiadają nawierzchnię bitumiczną. Ponadto na terenie gminy wybudowana jest obwodnica Ostrowii Mazowieckiej o łącznej długości 4,710 km łącząca drogę krajową Nr 50 Ostrów Mazowiecki Łochów z drogą wojewódzką Nr 677 Łomża- Ostrów Mazowiecka i Nr 627 Ostrołęka Ostrów Mazowiecka.

3.7. Wody powierzchniowe i podziemne Wody podziemne Na terenie powiatu ostrowskiego wody podziemne ujmowane do eksploatacji pochodzą z utworów czwartorzędowych, trzeciorzędowych, kredowych i starszych. Ujęcia wody na terenie powiatu Ostrów Mazowiecka oraz ich wydajność: Gmina Andrzejewo: Boguty Pianki: Miasto i gmina Brok Małkinia Górna Andrzejewo 110 m 3 / h Króle Małe - 210 m 3 / h Zaręby Bolendy 250 m 3 / h Pieńki Wielki - 20 m 3 / h Boguty Żurawie - 102 m 3 /h Tymianki Skóry - 83 m 3 /h Drenowo- Gołyń 27 m 3 /h Zawisty Dworaki 90 m 3 /h Brok - 50 m 3 /h Bojany 23 m 3 /h 19 Gmina Nur Małkinia - 737 m 3 /h Kańkowo 485 m 3 /h Rostki Wielkie 153 m 3 /h Nur - 24 m 3 / h Zuzela - 93 m 3 /h Ołowskie 34 m 3 /h Ostrów Mazowiecka miasto o Ostrów Mazowiecka gmina Ostrów Mazowiecka - 270 m 3 / h o Stare Lubiejewo - 121,1 m 3 / h Gmina Stary Lubotyń Gniazdowo - 67 m 3 /h Stary Lubotyń 24 m 3 /h Podbielko - 18 m 3 / h Gmina Szulborze Wielkie Gmina Wąsewo Szulborze Wielkie 5,5 m 3 /h Bartosy - 80 m 3 /h

Brzezinko 40 m 3 /h Wąsewo - 45 m 3 /h Majdan Suski 28 m 3 /h Przyborowie - 21 m 3 /h Gmina Zaręby Kościelne Tabela 4 20 Zaręby Kościelne 1200 m 3 Zużycie wody na terenie powiatu Ostrów Mazowiecka Lp Gmina Zużycie wody na poszczególne potrzeby przemysł eksploatacja sieci wodociągowej rolnictwo i leśnictwo gospodarstw a domowe Zużycie ogółem 1 Andrzejewo 0,00 179,30 0,00 177,20 179,30 2 Boguty Pianki 0,00 137,90 0,00 133,20 137,90 3 Brok miasto i 0,00 147,1 0,00 132,10 147,10 gmina 4 Małkinia 145,00 243,90 29,00 209,10 417,90 Górna 5 Nur 0,00 118,50 0,00 112,00 118,50 6 Ostrów 98,00 351,90 118,00 309,30 567,90 Mazowiecka 7 Stary Lubotyń 0,00 119,20 198,00 115,80 317,20 8 Szulborze 0,00 24,80 0,00 24,40 24,80 Wielkie 9 Wąsewo 0,00 116,80 77,00 113,20 193,80 10 Zaręby 0,00 148,50 0,00 106,30 148,50 Kościelne Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Regionalnych Jak wynika z Raportu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska na terenie powiatu Ostrów Mazowiecka były pobierane próbki do badań jakości wody w miejscowości Ostrów Mazowiecka. Woda zakwalifikowana została do III klasy jakości jako woda zadawalającej jakości. Wody powierzchniowe Pod względem morfologicznym, teren powiatu reprezentuje typ rzeźby polodowcowej z okresu zlodowacenia środkowopolskiego, zlokalizowany na denudowanej wysoczyźnie plejstoceńskiej, o lokalnych deniwelacjach do 5 m 2. Wysoczyzna morenowa stanowi obszar wododziałowy Narwi i Bugu.

Rzeka Bug 21 Bug jest lewobrzeżnym dopływem Narwi III rzędu o całkowitej długości 772 km, z czego 184,4 km płynie poza granicami kraju. Całkowita powierzchnia zlewni wynosi 39 420,2 km 2. Źródła Bugu leżą na północny - zachód od Lwowa na krawędzi Wyżyny Podolskiej, na wysokości około 311 m n.p.m. Bug charakteryzuje się dużą nieregularnością pod względem hydrograficznym. Ta specyfika rzeki wpływa niekorzystnie na bilans wodny wszystkich użytkowników, a także na wody gruntowe. Proces roztopowy w dorzeczu rozpoczyna się wcześniej na obszarze źródłowym niż w środkowym i ujściowym. Bug charakteryzuje się śnieżno - deszczowym ustrojem zasilania z dwoma wysokimi stanami wody w ciągu roku; zasilanie śnieżne powoduje wysokie stany wody na wiosnę w kwietniu, zasilanie deszczowe jest związane z letnim maksimum opadowym i przypada na miesiące czerwiec, lipiec. Okresy niskiego stanu wód następują w Bugu we wrześniu, co jest związane z małą ilością opadów atmosferycznych. Szerokość koryta, głębokość rzeki oraz jej nurt są bardzo zmienne i na poszczególnych odcinkach wykazują znaczne zróżnicowanie. Na terenie powiatu biorą swój początek również następujące cieki powierzchniowe: Grzybówka, Turka, Truchełka i inne mniejsze uchodzące do Bugu Wymarkacz, uchodzące do Narwi Przepływające przez powiat ostrowski rzeki Orz, Ruż i Brok biorą swój początek poza powiatem ostrowskim Rzeka Brok Jest prawostronnym dopływem Bugu IV rzędu, do którego wpada w miejscowości Brok. Ogólna długość rzeki wynosi 72,9 km, w tym na terenie województwa mazowieckiego 19,7 km. Powierzchnia zlewni wynosi 810,40 km. Rzeka Orz Rzeka Orz jest lewostronnym dopływem Narwi III rzędu, do której wpada w miejscowości Cmocha na 96,8 km. Ogólna długość rzeki wynosi 63,9 km. Orz wypływa u podnóża wału żwirowo- piaszczystego moren czołowych Czerwonego Boru - na wysokości 127 m n.p.m. Na terenie powiatu ostrowskiego przeprowadzane były badania jakości wód powierzchniowych w czterech punktach pomiarowo- kontrolnych : na rzece Brok w punkcie Zamoście oraz Zaręby Kościelne na rzece Bug w punkcie Małkinia oraz Brok

Tabela 5 Wyniki badań wód powierzchniowych na terenie powiatu Ostrów Mazowiecka Punkt pomiarowo- Klasa wody kontrolny na rzece Brok Zaręby Kościelne na 27,6 km biegu rzeki V Zamoście na 0,8 km biegu rzeki Punkt pomiarowokontrolny na rzece Bug Małkinia na 98 km biegu rzeki Brok na 82,9 km biegu rzeki V Klasa wody IV V Wskaźniki charakterystyczne dla danej klasyfikacji Fosforany, Fosfor ogólny, Selen, Barwa Fosforany, Fosfor ogólny, Selen, Tlen rozpuszczalny Wskaźniki charakterystyczne dla danej klasyfikacji Zawiesina og., BZT 5, ChZT-Cr, ChZT-Mn, Ogólny węg. org., Chlorofil a, Ogól.licz. bak. coli Barwa, BZT 5, ChZT- Mn, ChZT-Cr, Fosfor ogólny, Selen Źródło: Informacje uzyskane we WIOŚ w ramach monitoringu woj. mazowieckiego 3.8. Ludność 22 Na terenie powiatu zamieszkuje 78 539 osób. Gęstość zaludnienia wynosi 64 osoby na km 2 Tabela 6 Liczba osób faktycznie zamieszkująca na terenie powiatu ostrowskiego Miejsce zamieszkania Liczba osób Kobiety Mężczyźni Wieś 25 149 25 386 Miasto 12 741 11 690 Ogółem 37 890 37 076 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Regionalnych