SYGNAŁY ALARMOWE I KOMUNIKATY OSTRZEGAWCZE, SPOSÓB ICH OGŁASZANIA I POSTĘPOWANIA PO ICH OGŁOSZENIU. Jednym z waŝniejszych zadań obrony cywilnej, mającym decydujący wpływ na efektywność prowadzonej akcji ratowniczej i udzielenie pomocy poszkodowanej ludności w wypadku zagroŝeń czasu pokoju i wojny jest wykrywanie zagroŝeń oraz ostrzeganie i alarmowanie, które polega na: a) uzyskaniu informacji o zbliŝaniu się lub stwierdzeniu faktu zaistnienia na określonym terenie niebezpieczeństwa dla zdrowia i Ŝycia ludzi związanego ze stosowaniem środków raŝenia, wystąpienia klęsk Ŝywiołowych, awarii obiektów technicznych, skaŝeń chemicznych (toksycznymi lub bojowymi środkami trującymi), promieniotwórczych (reaktorów jądrowych, broni jądrowej), zakaŝeń biologicznych, powodzi i poŝarów lub innych podobnych zdarzeń; b) określaniu rodzaju, miejsca, skali i skutków zaistniałych zagroŝeń oraz oznaczaniu stref niebezpiecznych; c) ostrzeganiu i alarmowaniu ludności o zbliŝającym się niebezpieczeństwie oraz informowaniu o zalecanych zasadach postępowania (zachowania się) obywateli w określonej sytuacji. Wykrywanie zagroŝeń oraz ostrzeganie i alarmowanie ludności jest realizowane w ramach Systemu Wykrywania i Alarmowania (SWA), który przygotowuje się w czasie pokoju, a rozwija w razie zaistnienia nadzwyczajnych zagroŝeń ludzi i środowiska w czasie pokoju lub podczas podwyŝszania gotowości obronnej państwa, tworzony w obronie cywilnej (jako formacje OC). Realizowane jest wg rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 października 2006 r. w sprawie systemów wykrywania skaŝeń i właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. Nr 191, poz. 1415). Część sił i środków SWA dyŝurujących w czasie pokoju, tj.: dyspozytorzy obiektów stwarzających zagroŝenie; słuŝba dyŝurna Państwowej StraŜy PoŜarnej; słuŝba dyŝurna Policji; specjalistyczne laboratoria; zautomatyzowane urządzenia pomiarowe; tworzy System Wczesnego Ostrzegania (SWO). Do ostrzegania i alarmowania ludności wykorzystuje się: 1) scentralizowane systemy alarmowe miast (np. Kraków) sterowane radiowo i przewodowo (łączność przewodowa); 2) pojedyncze syreny alarmowe (elektryczne lub ręczne); 3) rozgłośnie radiowe i ośrodki telewizyjne (w tym telewizji kablowej); 4) urządzenia nagłaśniające na pojazdach; 5) zastępcze środki alarmowe, czyli wszelkiego rodzaju środki (zakłady pracy, osiedla sołectwa) podręczne, które mają znaczenie lokalne (dzwonki alarmowe, gongi, dzwony). Organizacja systemu alarmowego na terenie zakładu pracy uzaleŝniona jest od wielkości zakładu (obiektów), zwartości jego zabudowy, a takŝe od liczebności załogi. Dobrze zorganizowany system alarmowy musi spełniać następujące warunki: sygnał powinien być ogłoszony z takim wyprzedzeniem w czasie, aby załoga w krótkim czasie mogła szybko i spokojnie wykonać określone czynności; ogłoszenie sygnału powinno się odbywać jednocześnie dla całej załogi; urządzenia alarmowe powinny być tak rozmieszczone, aby zasięgi ich słyszalności wzajemnie się pokrywały; załoga powinna być przeszkolona w zakresie znajomości sygnałów alarmowych i zasad postępowania po ich ogłoszeniu.
Przekazywanie informacji o zagroŝeniach, komunikatów ostrzegawczych i sygnałów alarmowych odbywa się za pośrednictwem dostępnych środków łączności oraz środków masowego przekazu w pierwszej kolejności. Rodzaje alarmów, treść komunikatów ostrzegawczych oraz sygnały alarmowe zawiera tabela nr 1. Jednostką zbierania, analizy i oceny informacji o zagroŝeniach oraz uruchomienia akcji ratunkowej w wypadku zagroŝenia ludności w czasie pokoju na szczeblu województwa jest Centrum Zarządzania Kryzysowego, pracujące w systemie całodobowym. Systemu Wykrywania i Alarmowania ludności to zespół sił i środków przeznaczonych do: identyfikacji skaŝeń, ostrzegania organów obrony cywilnej, alarmowania ludności o groŝącym niebezpieczeństwie. OSTRZEGANIE polega na przekazywaniu komunikatów i informacji o zagroŝeniu uderzeniami z powietrza oraz skaŝeniach i zakaŝeniach. Informacje te przekazywane są przez organy wykrywające lub ustalające stan zagroŝenia organom odpowiedzialnym za uprzedzanie i alarmowanie ludności. W celu podjęcia działań zabezpieczających i ochronnych oraz instruujących o sposobach wykorzystania tych działań. ALARMOWANIE polega na rozpowszechnianiu ustalonych sygnałów lub komunikatów o bezpośrednim niebezpieczeństwie klęsk Ŝywiołowych i zagroŝeń środowiska, skaŝeniach i zakaŝeniach, nalotów z powietrza od właściwych terytorialnie władz, słuŝb i ludności informujące o zagroŝeniu wymagającym natychmiastowego działania. W celu wykonania zadań postawionych przed Systemem Wykrywania i Alarmowania w zakresie ostrzegania i alarmowania ludności będą wykorzystywane: Ośrodki Analizy Danych i Alarmowania (wojewódzkie, powiatowe, miejskie); DruŜyny Wykrywania i Alarmowania (gminne) na bazie, których rozwija się Posterunki Wykrywania i Alarmowania (PWA); Punkty Alarmowania (zakładowe, sołeckie PA). Sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze mogą być wykorzystane wyłącznie w sytuacji rzeczywistego zagroŝenia.
SPOSOBY OSTRZEGANIA I ALARMOWANIA STANU OSOBOWEGO UCZELNI O ZAISTNIAŁYCH ZAGROśENIACH System wykrywania i alarmowania (SWA) przygotowuje się w czasie pokoju, a rozwija w razie zaistnienia nadzwyczajnych zagroŝeń ludzi i środowiska w czasie pokoju (System Wczesnego Ostrzegania SWO) lub podczas podwyŝszania gotowości obronnej państwa (SWA). Głównymi jednostkami organizacji Systemu Wczesnego Ostrzegania (SWO) są dyspozytorzy obiektów stwarzających zagroŝenia dla ludzi i środowiska oraz jednostki zbierania, analizy i oceny informacji od laboratoriów specjalistycznych i zautomatyzowanych urządzeń pomiarowych. Do zadań SWA naleŝy między innymi: określenie miejsca, rodzaju, charakteru i skutków awarii i katastrof; opracowanie wniosków i propozycji dla organów kierowania oraz danych niezbędnych do ostrzegania i alarmowania ludności o zagroŝeniach; ostrzeganie i alarmowanie ludności o zaistniałych zagroŝeniach. Uwzględniając ocenę zagroŝenia Uczelni zarówno w czasie pokoju, jak i wojny oraz moŝliwość wystąpienia konieczności natychmiastowego przemieszczenia stanu osobowego w wypadku bezpośredniego zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia, naleŝy w czasie pokoju przygotować i utrzymywać w ciągłej aktualności system powiadamiania organów kierowania Uczelnią o moŝliwości zagroŝenia stanu osobowego oraz ostrzegania i alarmowania stanu osobowego o zaistniałych zagroŝeniach i sposobie postępowania. W wypadku ewakuacji organizowanej na polecenie: Szefa Obrony Cywilnej Miasta Jeleniej Góry sygnał o jej przeprowadzeniu do organów Kierowania OC Uczelni moŝe być przekazany przez Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego; W wypadku zarządzenia ewakuacji przez Rektora KK, jako osoby kierującej akcją ratunkową: uczelniany system ostrzegania i alarmowania; Stały DyŜur Rektora ze Stanowiska Kierowania do Dziekanów Wydziałów i kierowników pozawydziałowych jednostek organizacyjnych, jako osób odpowiedzialnych za sprawny i bezpieczny przebieg ewakuacji. Do ostrzegania i alarmowania stanu osobowego o zaistnieniu zagroŝeń dla zdrowia i Ŝycia będą wykorzystane: techniczne środki łączności przewodowej będące w dyspozycji organów Kierowania OC Uczelni, słuŝb dyŝurnych poszczególnych obiektów ; ruchome środki łączności (łącznicy samochodowi); syreny alarmowe (elektryczne, ręczne); regionalne rozgłośnie radiowe;
SYGNAŁY ALARMOWE W SYSTEMIE a) powszechnym: Sposób ogłoszenia alarmów Sposób odwołania alarmów Lp. Rodzaj alarmu akustyczny system alarmowy środków masowego przekazu wizualny sygnał alarmowy akustyczny system alarmowy środków masowego przekazu 1 Alarm powietrzny Ciągły, modulowany dźwięk syreny w okresie jednej minuty Następujące po sobie sekwencje długich dźwięków sygnałów dźwiękowych pojazdów, gwizdków, trąbek lub innych przyrządów na spręŝone powietrze w stosunku 3:1; w przybliŝeniu 3 sekundy dźwięku oraz 1 sekunda przerwy Powtarzana zapowiedź słowna: Uwaga! Uwaga! Uwaga! ogłaszam alarm powietrzny dla... Znak czerwony najlepiej w kształcie kwadratu Dźwięk ciągły trwający 3 minuty Powtarzana zapowiedź słowna: Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm powietrzny dla... 2 Alarm o skaŝeniach Przerywany modulowany dźwięk syreny Sekwencja krótkich sygnałów wydawanych sygnałem dźwiękowym pojazdu lub innym podobnym urządzeniem lub teŝ uderzenia metalem czy teŝ innym przedmiotem w stosunku 1:1, w przybliŝeniu 1 sekunda wydawania dźwięku oraz 1 sekunda przerwy Powtarzana zapowiedź słowna: Uwaga! Uwaga! ogłaszam alarm o skaŝeniach... (podać rodzaj skaŝenia) dla... Znak czarny najlepiej w kształcie trójkąta Dźwięk ciągły trwający 3 minuty Powtarzana zapowiedź słowna: Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm o skaŝeniach dla...
KOMUNIKATY OSTRZEGAWCZE Sposób ogłoszenia komunikatu Sposób odwołania komunikatu Lp. Rodzaj komunikatu akustyczny system alarmowy środków masowego przekazu akustyczny system alarmowy środków masowego przekazu 1 Uprzedzenie o zagroŝeniu skaŝeniami Powtarzana zapowiedź słowna: Uwaga! Uwaga! Osoby znajdująca się na terenie... około godz.... min.... moŝe nastąpić skaŝenie... (podać rodzaj skaŝenia) w kierunku... (podać kierunek) Powtarzana zapowiedź słowna: Uwaga! Uwaga! Odwołuję uprzedzenie o zagroŝeniu... (rodzaj skaŝenia) dla... 2 Uprzedzenie o zagroŝeniu zakaŝeniami Formę i treść komunikatu uprzedzenia o zagroŝeniu zakaŝeniami ustalają organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej 3 Uprzedzenie o klęskach Ŝywiołowych i zagroŝeniu środowiska Powtarzana zapowiedź słowna: Informacja o zagroŝeniu i sposobie postępowania mieszkańców Powtarzana zapowiedź słowna: Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm o klęskach... dla...
b) wewnętrznym: RODZAJ ALARMU SPOSÓB OGŁASZANIA ALARMU PRZY POMOCY: SYRENY ROZGŁOŚNI RADIOWEJ, STACJI TELEWIZYJNEJ DZWONKÓW WEWNĘTRZNYCH ZASADY POSTĘPOWANIA PO USŁYSZENIU ALARMU EWAKUACJA PRACOWNIKÓW I STUDENTÓW Z OBIEKTU: w przypadku zagroŝenia: poŝarem, aktem terrorystycznym, skaŝeniami Dźwięk ciągły 3 x 10 sekund GŁOSEM URZĄDZENIEM GŁOŚNOMÓWIĄCYM: lub UWAGA, UWAGA PRZERWAĆ ZAJĘCIA ZARZĄDZAM EWAKUACJĘ PRACOWNIKÓW I STUDENTÓW Z OBIEKTU... DO REJONU EWAKUCJI... Sygnał zostanie powtórzony 3 x 10 sekund Po usłyszeniu sygnały: przekazać sygnał współpracownikom do innych pomieszczeń, wyłączyć pracujące urządzenia elektryczne, komputery, zabezpieczyć i opuścić pomieszczenia, drogą ewakuacyjną udać się do rejonu ewakuacji, sprawdzić opuszczenie pomieszczeń, wykonywać polecenia organów kierujących akcją ratunkową (PSP, OC, kierownictwa jednostki organizacyjnej) UWAGA: W przypadku zagroŝenia: SKAśENIAMI TOKSYCZNYMI ŚRODKAMI PRZEMYSŁOWYMI, SUBSTANCJAMI PROMIENIOTWÓRCZYMI, ZAKAZENIAMI ŚRODKAMI BIOLOGICZNYMI, POWODZIĄ, naleŝy WŁĄCZYĆ odbiorniki radiowe i telewizyjne na program regionalny oraz STOSOWAĆ SIĘ do treści komunikatów nadawanych przez obronę cywilną. Rodzaje alarmów, treść komunikatów ostrzegawczych, sygnałów alarmowych stan osobowy Uczelni powinien znać i w razie ogłoszenia umieć się zachować, gdyŝ zostały one ogłoszone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16.10.2006 r. (Dz. U. Nr 191, poz. 1415) i znajdują się we wszystkich obiektach Uczelni. Za sprawną obsługę administracyjną, techniczną i porządkową, tj. sprawność techniczną urządzeń do ostrzegania i alarmowania stanu osobowego oraz terminowe przekazywanie sygnałów i komunikatów ostrzegawczych odpowiedzialni są kierownicy jednostek organizacyjnych Uczelni.
W celu zapewnienia sprawnego obiegu informacji o zbliŝaniu się lub stwierdzenia faktu zaistnienia na terenie Uczelni niebezpieczeństwa dla zdrowia lub Ŝycia pracowników i studentów, zorganizowany jest system przekazywania informacji i sygnałów alarmowych od Kierownictwa Uczelni do jednostek organizacyjnych (wydziałów, jednostek pozawydziałowych) stanowiących punkty alarmowania. Punkty alarmowania jednostek organizacyjnych zorganizowane na bazie: Biur Administracyjnych Wydziałów, Sekcji Administracyjnych w czasie godzin pracy, DyŜurnych SłuŜb Dozoru obiektów (portierni, recepcji) po godzinach pracy przekazują otrzymane komunikaty ostrzegawcze i wewnętrzne sygnały alarmowe do poszczególnych, zagroŝonych komórek jednostki organizacyjnej za pośrednictwem dostępnych środków łączności: telefonów; syren ręcznych; dzwonków wewnętrznych; urządzeń głośnomówiących. OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA OSTRZEGANIE I ALARMOWANIE PUNKT ALARMOWANIA Nr... 1. BIURO (SEKCJA) ADMINISTRACYJNE w godzinach pracy... 2. SŁUśBA DOZORU OBIEKTU po godzinach pracy... Prawidłowe funkcjonowanie systemu wykrywania i alarmowania pozwoli w znacznym stopniu uniknąć strat i zniszczeń lub ograniczyć ich skalę dzięki szybkiemu uruchomieniu akcji ratunkowej, względnie podjęciu innych stosownych do sytuacji działań profilaktycznych. Jest w nim miejsce dla międzynarodowego powiadamiania o awariach jądrowych i katastrofach chemicznych, informowania o wystąpieniu ognisk chorób zakaźnych, funkcjonowania monitoringu środowiska, śledzenia tras przewozu materiałów szczególnie niebezpiecznych. Ostrzeganie i alarmowanie zda egzamin, jeśli obywatele (instytucje, podmioty) będą znali, a co waŝniejsze odpowiednio reagowali na podawane i ogłaszane sygnały. Kształtowanie odpowiednich nawyków i powodowanie odpowiednich do okoliczności zachowań powinno stać się stałym elementem procesu edukacji szkolnej i działalności struktur ochrony ludności.
Wskazówki dla stanu osobowego w przypadku wystąpienia skaŝeń: a) chemicznych (toksyczne środki przemysłowe): zwrócić uwagę na kierunek wiatru w terenie otwartym od miejsca skaŝenia i jak najszybciej zejść z linii skaŝenia prostopadle do kierunku wiatru, a następnie udać się do najbliŝszych zabudowań; w terenie zabudowanym wykorzystując budynki publiczne lub mieszkalne w przypadku skaŝeń amoniakiem wykorzystywać dolne kondygnacje, a w przypadku chloru górne; w razie potrzeby szczelnie nałoŝyć na nos i usta chustkę lub tampon zwilŝony w wodzie; w budynkach uszczelnić okna, drzwi i otwory wentylacyjne, gdyŝ jest moŝliwość przetrwania w nich do kilku godzin; włączyć odbiorniki radiowe, dostrajając je na stacje lokalne i stosować się do poleceń nadawanych przez radio (telewizję lokalną i kablową) oraz do zaleceń władz administracyjnych miasta (Szefa Obrony Cywilnej); unieruchomić pojazdy samochodowe; w razie kolizji na drodze zwrócić uwagę na numer identyfikacyjny znajdujący się na tablicy ostrzegawczej (złotopomarańczowej) i zawiadomić Policję lub Państwową StraŜ PoŜarną (w górnej części za pomocą kodu liczbowego oznacza się właściwości niebezpieczne np. 66 środek bardzo silnie trujący, w dolnej części tablicy umieszcza się numer identyfikacyjny TSP w/g Komisji Gospodarczej ONZ, np.: 1005 Amoniak, 1017 Chlor, 1040 Tlenek etylenu, 1051 Cyjanowodór, 1076 Fosgen); b) skaŝeń promieniotwórczych: w przypadku awarii elektrowni jądrowej w sąsiedztwie naszego kraju oraz szczególnie niekorzystnych warunków meteorologicznych powstałe zagroŝenie moŝe wymagać uruchomienia rezerw państwowych i mobilizacji (Sił Zbrojnych i Obrony Cywilnej) oraz wprowadzenie decyzji podejmowanych przez najwyŝsze organy władzy państwowej, w celu ochrony radiologicznej ludzi przed skaŝeniami promieniotwórczymi jakimi są: ograniczenie przebywania na otwartej przestrzeni (ukrycie); podanie głównie dzieciom i młodzieŝy preparatów ze stabilnym jodem, w celu zablokowania jodochłonności tarczycy na jod promieniotwórczy; kontrola radiometryczna produktów Ŝywnościowych, szczególnie warzyw i owoców, mleka i jego przetworów oraz mięsa i ich reglamentacja; ewakuacja z najbardziej niebezpiecznych stref skaŝeń; ochrona dróg oddechowych.