Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa Raport z badania ilościowego pt.: Badanie jakości życia mieszkańców dzielnic Warszawy oraz z badania jakościowego dotyczącego jakości życia mieszkańców dzielnicy Opracowanie: Wydział Badań i Analiz Centrum Komunikacji Społecznej Urząd m.st. Warszawy Warszawa, luty 2013 r.
Spis treści 1. Informacja o projekcie badawczym 2. Podsumowanie 3. Omawiane zagadnienia: Czynniki wpływające na jakość życia mieszkańców w dzielnicy opinie uczestników wywiadów zogniskowanych Ogólne poczucie bezpieczeństwa w dzielnicy, miejscu zamieszkania Poczucie bezpieczeństwa w zależności od cech społeczno-demograficznych Indeks poczucia bezpieczeństwa Ogólna ocena funkcjonowania Straży Miejskiej w dzielnicy Niebezpieczne sytuacje w miejscu zamieszkania, sąsiedztwie Bezpieczeństwo jako walor dzielnicy Patologie społeczne jako ważny problem do rozwiązania w dzielnicy Propozycje dotyczące poprawy bezpieczeństwa w dzielnicy wypowiedzi uczestników wywiadów zogniskowanych Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 2
Informacja o projekcie badawczym Wyniki pochodzą z wielotematycznego badania ilościowego pt.: Badanie jakości życia mieszkańców dzielnic Warszawy, przeprowadzonego na zlecenie Urzędu m.st. Warszawy we wrześniu 2011 r. oraz z badania jakościowego poświęconego tematyce jakości życia mieszkańców Warszawy (realizacja: listopad/grudzień 2011 r. oraz marzec 2012 r.). Celem badania ilościowego i jakościowego było poznanie opinii mieszkańców Warszawy odnośnie różnych kwestii związanych z funkcjonowaniem miasta. Prezentowany poniżej raport dotyczy poczucia bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Badanie ilościowe było realizowane na reprezentatywnej próbie losowo-kwotowej mieszkańców wszystkich dzielnic m.st. Warszawy w wieku 15 i więcej lat. Próba została zaprojektowana w taki sposób, aby proporcje między kobietami i mężczyznami oraz między grupami wieku odzwierciedlały strukturę populacji generalnej w danej dzielnicy. Dobór respondentów do badania jakościowego był realizowany w oparciu o następujące kryteria: wiek, płeć, liczba lat zamieszkania w dzielnicy oraz w Warszawie, sytuacja zawodowa, wykształcenie. Technika ilościowa: wywiad bezpośredni realizowany techniką PAPI (Pen And Paper Interview). Technika jakościowa: zogniskowany wywiad grupowy (FGI). Łącznie na terenie m.st. Warszawy przeprowadzono 9 063 wywiady, w tym 500 w dzielnicy Bemowo. W badaniu FGI uczestniczyło 7-8 osób w grupie. Badanie ilościowe zrealizowała agencja badawcza MillwardBrown SMG/KRC. Realizatorem badania jakościowego był TNS OBOP. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 3
Podsumowanie 1/2 Prezentowane poniżej wyniki badania ilościowego i jakościowego odzwierciedlają opinie mieszkańców Bemowa na temat bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania oraz w dzielnicy. W opinii uczestników wywiadów zogniskowanych, poczucie bezpieczeństwa to jeden z głównych czynników obok służby zdrowia i komunikacji miejskiej wpływających na jakość życia mieszkańców Bemowa. Zdaniem respondentów biorących udział w badaniu jakościowym, na poprawę poczucia bezpieczeństwa bemowian wpływ mają takie czynniki, jak: liczba pieszych patroli Straży Miejskiej i policji, śpiący policjanci (progi zwalniające), liczba przejść dla pieszych, szybkość interwencji służb porządkowych oraz regularne patrole miejsc niebezpiecznych. Nieco ponad 4/5 mieszkańców Bemowa deklaruje, że czuje się bezpiecznie w dzielnicy (81%) oraz w okolicy miejsca zamieszkania (82%), przy czym najsilniejsze poczucie bezpieczeństwa występuje w najbliższym sąsiedztwie. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa jest zbliżone do średniej ogólnowarszawskiej (wartość indeksu poczucia bezpieczeństwa dla Bemowa wynosi 63, a dla Warszawy 62). Wynik ten koresponduje z analizą deklaracji respondentów dotyczących natężenia sytuacji niebezpiecznych w okolicy domu, osiedla. Można powiedzieć, że poziom niebezpiecznych zjawisk na Bemowie na tle innych dzielnic jest przeciętny. Jedynym wyjątkiem jest niższy odsetek osób, które dostrzegają problem łamiących ciszę nocną i organizujących huczne imprezy sąsiadów. W przypadku Bemowa jest to 12%, a w przypadku Warszawy 18%. Średnia ocena funkcjonowania Straży Miejskiej na Bemowie jest nieco niższa niż to wynika z sytuacji w całej Warszawie (stosunek średnich: Bemowo 3,41, Warszawa 3,55). Ponadto, w rankingu obszarów, które budzą niezadowolenie mieszkańców Straż Miejska zajmuje piątą pozycję (13% negatywnych wskazań), ustępując miejsca m.in. złej ocenie stanu dróg w dzielnicy (17%) oraz krytycznej ocenie publicznej służby zdrowia (15%). Mimo tego, że 54% bemowian dobrze ocenia funkcjonowanie służb porządkowych w dzielnicy, to jednak analizowane dane wskazują na potrzebę podjęcia działań naprawczych. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 4
Podsumowanie 2/2 Z deklaracji respondentów wynika, że spośród różnych zagrożeń bemowianie najczęściej w swoim miejscu zamieszkania, sąsiedztwie stykają się z problemem osób nietrzeźwych. Na to zjawisko wskazuje 39% mieszkańców Bemowa. W dalszej kolejności wymieniane są akty wandalizmu (35%), hałasujące w godzinach nocnych grupki młodzieży (33%), kradzieże (30%) oraz niebezpiecznie jeżdżący kierowcy (28%). Co piąty badany wymienia osoby żebrzące, zaczepiające przechodniów z prośbą o pieniądze. Zdecydowanie dalszą pozycję zajmują wspominani powyżej uciążliwi sąsiedzi (12%). Wśród najważniejszych spraw do rozwiązania w dzielnicy 14% mieszkańców wymienia patologie społeczne (alkoholizm, narkomania, przemoc), co oznacza, że w rankingu najważniejszych spraw do rozwiązania w dzielnicy kwestia ta zajmuje 11 miejsce. W ocenie niewielkiej grupy badanych (3%) opisywane problemy społeczne wymagają natychmiastowej interwencji ze strony lokalnych władz. Mieszkańcom Bemowa znacznie bardziej doskwierają sprawy związane z układem drogowo-komunikacyjnym, w tym przede wszystkim uliczne korki, na które skarży się niemal połowa respondentów (46%). Płeć respondentów nie różnicuje opinii na temat poczucia bezpieczeństwa mieszkańców w miejscu zamieszkania (osiedlu, dzielnicy). Natomiast wyraźnie na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa wpływa wiek. Poziom pozytywnych deklaracji dot. poczucia bezpieczeństwa zarówno w okolicy miejsca zamieszkania, jak i w dzielnicy jest najniższy wśród starszych mieszkańców dzielnicy (55 i więcej lat). Jest to także grupa, która ma największe trudności z jednoznaczną oceną stanu bezpieczeństwa w dzielnicy, a także w najbliższym sąsiedztwie. Poczucie bezpieczeństwa jest również silnie związane z sytuacją materialną respondentów. Im ona jest gorsza, tym częstsze są deklaracje dotyczące braku poczucia bezpieczeństwa zarówno w dzielnicy, jak i w miejscu zamieszkania. Najgorzej bezpieczeństwo oceniają osoby deklarujące niski status materialny, a najlepiej osoby dobrze sytuowane. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 5
Czynniki wpływające na jakość życia mieszkańców w dzielnicy opinie uczestników wywiadów zogniskowanych Jak wynika z przeprowadzonych badań jakościowych, komfort życia młodszych mieszkańców Bemowa (w wieku 26 40 lat) zależy przede wszystkim od takich czynników, jak: poczucie bezpieczeństwa w dzielnicy; dostęp do służby zdrowia i wysoka jakość świadczonych usług; szybka i sprawna komunikacja miejska. W dalszej kolejności badani wymieniają: czystość i tereny zielone; szkolnictwo, sport i rekreację, kulturę i rozrywkę. Ostatnią pozycję zajmuje pomoc społeczna. Natomiast jakość życia starszych mieszkańców Bemowa (w wieku 55 75 lat) poprawia: dostęp do służby zdrowia i wysoka jakość świadczonych usług; poczucie bezpieczeństwa w dzielnicy. W dalszej kolejności mieszkańcy wskazują szkolnictwo i pomoc społeczną, szybką i sprawną komunikację miejską oraz czystość, kulturę i rozrywkę. Na końcu rankingu znajdują się: sport i rekreacja oraz tereny zielone. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 6
Ogólne poczucie bezpieczeństwa w dzielnicy, miejscu zamieszkania Dane w % Zdecydowana większość mieszkańców Bemowa czuje się bezpiecznie w swojej dzielnicy (81%) oraz w najbliższym sąsiedztwie (82%), przy czym silniejsze poczucie bezpieczeństwa występuje w okolicy miejsca zamieszkania, o czym świadczy wysoki odsetek odpowiedzi bardzo bezpiecznie. W przypadku sąsiedztwa jest to 22%, a w przypadku dzielnicy 13%. Znacznie mniejsza grupa mieszkańców Bemowa deklaruje, że nie czuje się bezpiecznie w swojej dzielnicy (6%) oraz w okolicy miejsca zamieszkania (7%). Pozostałe osoby nie potrafią jednoznacznie ocenić tej sytuacji. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 7
Poczucie bezpieczeństwa w zależności od cech społeczno-demograficznych Dane w % Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa jest zależne od wieku. Oznacza to, że poziom pozytywnych deklaracji dot. poczucia bezpieczeństwa zarówno w okolicy miejsca zamieszkania, jak i w dzielnicy jest najniższy wśród starszych mieszkańców dzielnicy (55 i więcej lat). Ta grupa ma także największe trudności z jednoznaczną oceną stanu bezpieczeństwa w dzielnicy (21%) oraz najbliższym sąsiedztwie (17%). Niemal dwukrotnie rzadziej problemy z oceną bezpieczeństwa w dzielnicy oraz na osiedlu mają osoby reprezentujące pierwszą kategorię wiekową (od 15 do 34 roku życia). Istotnie większy niż przeciętny jest także udział najmłodszej grupy wiekowej wśród osób, które deklarują, że czują się bezpiecznie w miejscu zamieszkania. Poczucie bezpieczeństwa silnie jest związane z sytuacją materialną respondentów. Im ona jest gorsza, tym rzadsze są deklaracje dotyczące poczucia bezpieczeństwa zarówno w dzielnicy, jak i w miejscu zamieszkania. Zdecydowanie najgorzej bezpieczeństwo oceniają osoby znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej. One także mają największe trudności z jednoznaczną oceną bezpieczeństwa w dzielnicy (32%) oraz w okolicy miejsca zamieszkania (25%). Najwięcej pozytywnych deklaracji dot. poczucia bezpieczeństwa jest udziałem osób dobrze sytuowanych. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 8
Indeks poczucia bezpieczeństwa* Dla Warszawy wartość indeksu poczucia bezpieczeństwa wynosi 62, a dla Bemowa 63. Oznacza to, że poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa jest zbliżone do wartości średniej dla Warszawy. Indeks poczucia bezpieczeństwa jest najwyższy wśród mieszkańców Włoch i Wilanowa, a najniższy wśród osób zamieszkujących Pragę Północ. Niskie wartości indeksu występują także na Bielanach, Woli, Pradze Południe i w Śródmieściu. *Indeks uwzględnia deklaracje dotyczące ogólnego poczucia bezpieczeństwa w dzielnicy i miejscu zamieszkania oraz kwestie związane z kradzieżami, hałasującymi w godzinach nocnych grupami młodzieży, przypadkami wandalizmu, obecnością w okolicy miejsca zamieszkania osób nietrzeźwych, przypadkami łamania ciszy nocnej, niebezpiecznie jeżdżącymi kierowcami oraz osobami żebrzącymi na ulicy. Indeks przyjmuje wartości od 0 do 100 Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 9
Ogólna ocena funkcjonowania Straży Miejskiej w dzielnicy Bemowo N=500 Warszawa N=9063 Ogólna ocena funkcjonowania Straży Miejskiej w dzielnicy oraz w Warszawie (porównanie średnich*) 1 2 3 4 5 3,41 3,55 Mimo iż ponad połowa mieszkańców Bemowa dobrze ocenia funkcjonowanie Straży Miejskiej w dzielnicy, to jednak porównanie średnich ocen z sytuacją w całej Warszawie wypada nieco na niekorzyść dzielnicy. Oznacza to, że przeciętna ocena Straży Miejskiej na Bemowie znajduje się poniżej wartości średniej dla stolicy (stosunek średnich: Bemowo 3,41, Warszawa 3,55). Funkcjonowanie Straży Miejskiej w dzielnicy krytykuje 13% mieszkańców Bemowa, a co trzecia osoba nie potrafi jednoznacznie ocenić tej sytuacji. Oznacza to, że w rankingu obszarów, które budzą niezadowolenie bemowian SM zajmuje piątą pozycję i choć najwięcej krytycznych głosów mieszkańców dotyczy stanu dróg w dzielnicy (17%) oraz funkcjonowania publicznej służby zdrowia (15%), to jednak problem przeciętnej oceny SM pozostaje aktualny. Dane w % *Średnia ocena została wyliczona w oparciu o 5-stopniową skalę Likerta. Kolejnym ocenom zostały przypisane wartości od 1 do 5. W omawianych badaniach wartości 5 przyporządkowano odpowiedź: zdecydowanie zadowolony(a), a wartości 1 odpowiedź: zdecydowanie niezadowolony. Wartość środkowa odzwierciedla odpowiedzi: ani zadowolony, ani niezadowolony, trudno powiedzieć. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 10
Niebezpieczne sytuacje w miejscu zamieszkania, sąsiedztwie Dane w % Przeczytam Panu(i) stwierdzenia opisujące różne sytuacje dotyczące bezpieczeństwa w okolicy. Mając na uwadze okolicę Pana(i) miejsca zamieszkania, proszę powiedzieć, w jakim stopniu zgadza się Pan(i) lub nie zgadza z każdym z nich. W okolicy mojego domu/osiedla zdarzają się kradzieże 3 27 12 40 13 4 W okolicy mojego domu/osiedla w nocy hałasują grupki młodzieży 6 27 12 43 11 1 W okolicy mojego domu/osiedla zdarzają się przypadki wandalizmu: zniszczone ławki, przystanki, połamane drzewa itp. 7 28 11 37 16 1 W okolicy mojego domu/osiedla w miejscach publicznych (na przystankach, dworcach, pod sklepem, na drodze) można spotkać osoby pijane 9 30 14 34 12 1 W okolicy mojego domu/osiedla najbliżsi sąsiedzi często hałasują, łamią ciszę nocną, organizują libacje 2 10 12 54 21 1 W okolicy mojego domu/osiedla kierowcy jeżdżą niebezpiecznie 6 22 19 40 13 1 W okolicy mojego domu/osiedla w miejscach publicznych można spotkać osoby żebrzące lub zaczepiające przechodniów z prośbą o pieniądze 4 16 14 45 19 2 Zdecydowanie się zgadzam Raczej się zgadzam Ani się zgadzam, ani się nie zgadzam N=500 Raczej się nie zgadzam Zdecydowanie się nie zgadzam Nie wiem/trudno powiedzieć Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 11
Bezpieczeństwo jako walor dzielnicy Dane w % Jakie są atuty dzielnicy, w której Pan(i) mieszka?* Bemowo'2011 N=500 Dobra Komunikacja 28% Dużo zieleni 22% Spokój 21% Cisza 12% Blisko sklepy 10% Blisko centrum 6% Blisko zieleni 5% Blisko hipermarketów\ centrów handlowych 5% Czysto 5% Bezpiecznie, brak awantur 5% Wszędzie blisko 4% Ładna okolica 3% Blisko praca 3% Blisko kultura 3% Czyste powietrze 3% Nowoczesna architektura 3% Sąsiedzi 2% Dobra lokalizacja 2% Dużo atrakcji 2% Przestrzeń 2% Dane nie sumują się do 100%, ponieważ badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź. W tabeli uwzględniono tylko te odpowiedzi, które zyskały min. 2% wskazań. Wartość średnia = 6 *Odsetek pozytywnych deklaracji liczony do ogółu badanych respondentów w dzielnicy. Co dwudziesty mieszkaniec Bemowa wymienia bezpieczeństwo jako jedną z najważniejszych zalet dzielnicy. Porównując tę wartość z innymi rejonami miasta, można powiedzieć, że poziom tego typu deklaracji na Bemowie jest przeciętny. W znacznie większym stopniu bemowianie doceniają dobrą komunikację, dostęp do terenów zielonych oraz spokój i ciszę, a także rozwinięte zaplecze handlowe. Największy odsetek deklaracji dot. bezpieczeństwa jako zalety dzielnicy występuje w Wesołej (13%) oraz w Wawrze (11%), a najmniejszy w Śródmieściu (1%), na Woli oraz Pradze Północ (2%). Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 12
Patologie społeczne jako ważny problem do rozwiązania w dzielnicy Jakie są, Pana/i zdaniem, najważniejsze sprawy do rozwiązania w Pana/i dzielnicy?* Bemowo'2011 N=500 Korki 46% Duże natężenie ruchu samochodowego 32% Niewystarczająca liczba miejsc parkingowych 26% Zły stan dróg 25% Remonty i przebudowy, np. wyłączają z ruchu całe ulice 24% Nierówne chodniki 22% Brak lub mała liczba ścieżek rowerowych 19% Brud, nieporządek na ulicach 17% Duża gęstość zabudowy 16% Brak udogodnień dla niepełnosprawnych 15% Patologie społeczne (alkoholizm, narkomania, przemoc) 14% Zła komunikacja miejska (transport publiczny) 14% Zła jakość służby zdrowia 13% Brak lub niewystarczająca liczba terenów zielonych 13% Zanieczyszczenie powietrza 10% Brak lub niewystarczająca infrastruktura sportowo-rekreacyjna 9% Brak placów zabaw 6% Budowa obwodnicy 6% Brak prawdziwego centrum dzielnicowego 5% Nie wiem/ trudno powiedzieć 12% Dane nie sumują się do 100%, ponieważ badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź. W tabeli nie uwzględniono odpowiedzi typu Nie wiem, trudno powiedzieć". Którą z wymienionych przez Pana/ią spraw władze dzielnicy powinny zająć się przede wszystkim; która z nich powinna być rozwiązana w pierwszej kolejności?* Bemowo'2011 N=500 Korki 15% Remonty i przebudowy, np. wyłączają z ruchu całe ulice 7% Duże natężenie ruchu samochodowego 7% Niewystarczająca liczba miejsc parkingowych 7% Zły stan dróg 7% Zła jakość służby zdrowia 5% Zła komunikacja miejska (transport publiczny) 4% Brak udogodnień dla niepełnosprawnych 4% Nierówne chodniki 4% Brak lub mała liczba ścieżek rowerowych 4% Brud, nieporządek na ulicach 3% Brak lub niewystarczająca infrastruktura sportowo-rekreacyjna 3% Patologie społeczne (alkoholizm, narkomania, przemoc) 3% Inne 8% Nie wiem/trudno powiedzieć 12% W tabeli uwzględniono tylko te odpowiedzi, które zyskały min. 3% wskazań. Wśród najważniejszych spraw do rozwiązania w dzielnicy 14% mieszkańców Bemowa wymienia patologie społeczne. Jednocześnie warto zauważyć, że w opinii bemowian nie jest to zagadnienie, które wymaga natychmiastowej interwencji ze strony władz. Mieszkańcom tej dzielnicy znacznie bardziej dokuczają problemy związane z układem drogowo-komunikacyjnym, a przede wszystkim uliczne korki, na które zwraca uwagę niemal połowa badanych (46%). *Odsetek pozytywnych deklaracji liczony do ogółu badanych respondentów w dzielnicy. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 13
Propozycje dotyczące poprawy bezpieczeństwa w dzielnicy wypowiedzi uczestników wywiadów zogniskowanych Jednym ze sposobów zwiększenia poczucia bezpieczeństwa mieszkańców jest zdaniem uczestników badań jakościowych zwiększenie liczby pieszych patroli Straży Miejskiej i policji. W odczuciu mieszkańców bardzo ważna jest także szybkość interwencji służb porządkowych. Zdaniem uczestników badania jakościowego, policja podejmuje szybkie działania: Na moim osiedlu jakiś chłopak zaczął demolować samochód i w ciągu 7-8 minut przyjechała policja. Kolejny czynnik poprawiający bezpieczeństwo to regularne patrole: Ja koło bloku mam takie jeziorko no i fajnie tak latem usiąść tam z tym piwem. Młodzież nawet jak chciałaby, to nie udaje im się nawet otworzyć puszki, bo albo ktoś dzwoni po Straż Miejską, albo też często tam zajeżdżają i kontrolują. Głównie latem i wieczorami. I jest spokój i cisza. O tym, jakie jeszcze działania zwiększają bezpieczeństwo drogowe mieszkańców informuje następująca wypowiedź: Ja mieszkam przy Obrońców Tobruku i tam jeździły bardzo szybko samochody i wystarczyło naprawdę 3-4 miesiące, aby po tym, kiedy mieszkańcy napisali do ratusza, te garby [śpiący policjanci] położyli na jezdni. Momentalnie to zrobili i automatycznie zmniejszyła się prędkość jazdy tych samochodów. Jest bezpiecznie dla dzieci, bo tam jednak jest plac zabaw. Jest tam też dużo przejść dla pieszych. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Bemowa. Raport z badania ilościowego i jakościowego. 14