OPIS INCJATYWY REGIONAL JET EUROPEAN REGIONAL AIRCRAFT Wprowadzenie W Europie istnieją wielkie firmy lotnicze (AIRBUS, CASA, DASSAULT, ALENIA, PIAGGIO,...) projektujące i wytwarzające duŝe samoloty komunikacyjne, powyŝej 100 pasaŝerów, oraz samoloty dla 10-15 pasaŝerów. Firmy te ulokowane są w Europie Zachodniej (Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy), a w krajach środkowej Europy występują co najwyŝej firmy dostawcze/wspierające ten przemysł. W Europie nie produkuje się samolotów do przelotów regionalnych zabierających od 30 do100 pasaŝerów. Ogromna większość takich samolotów to produkty firmy EMBRAER (Brazylia) oraz BOMBARDIER (Kanada). Przygotowania do produkcji tego typu samolotów prowadzone są w Japonii (Mitsubishi), w Rosji, Indiach i Chinach. Ocenia się, Ŝe do roku 2030 zapotrzebowanie na świecie na samoloty regionalne wyniesie ok. 6150 sztuk (2550 sztuk do 50 pasaŝerów i 3600 sztuk 50-100 pasaŝerów). Przy czym nowe samoloty budowane po roku 2020 będą musiały spełniać znacznie ostrzejsze kryteria ze względu na ochronę środowiska (zgodnie z celami ACARE: 50% redukcji emisji CO2, 80% redukcji NOx, ograniczenie emisji hałasu, redukcja zuŝycia paliwa, itp.). Europa posiada bardzo wartościową wiedzę i doświadczenie umoŝliwiający jakościowy skok technologiczny w zakresie samolotów do przelotów regionalnych. Wiedza ta została wypracowana w duŝym stopniu podczas realizacji projektów badawczych FP 5-7 oraz inicjatywy CLEAN SKY. Potencjał porównywalny z europejskim posiadają w tym zakresie jedynie Stany Zjednoczone Ameryki Północnej (USA). W projektach Programów Ramowych EU brały udział zespoły badawczo-rozwojowe krajów Europy Środkowej, co pozwoliło takŝe w tych krajach zgromadzić uŝyteczne zasoby wiedzy o nowych technologiach lotniczych. Jednocześnie, w krajach tych w ostatnich latach bardzo intensywnie rozwijana jest baza badawcza, z duŝym wykorzystaniem tak zwanych środków strukturalnych. Nowe laboratoria lotnicze powstały między innymi przy Politechnice Rzeszowskiej, Politechnice Warszawskiej oraz w Bielsku-Białej. Kraje Europy Środkowej mogą takŝe poszczycić się dobrze rozwiniętym przemysłem lotniczym, w szczególności Polska, Czechy a takŝe w Rumunia. Liczący się potencjał mają takŝe Węgry oraz Słowacja. Aktywność przemysłowa w Polsce związana jest z zagranicznymi firmami lotniczymi, w tym takimi jak CASA, AVIO, MTU, AGUSTA WESTLAND, PRATT AND WHITTNEY, GENERAL ELECTRIC, SIKORSKY, GOODRICH.
Istnieje takŝe znaczna liczba małych przedsiębiorstw które bądź kooperują z wielkimi bądź teŝ tworzą samodzielne produkty. Spośród nich kilka oferuje produkty finalne, głównie samoloty lekkie oraz szybowce. Są to, między innymi, AERO AT, WKK Andrzej PAPIOREK, Biuro Projektowe "B" Bogumił Bereś, Margański i Mysłowski Zakłady Lotnicze. Przedmiot inicjatywy W bliŝszej perspektywie, perspektywie do 2015 roku, celem inicjatywy podjętej na spotkaniu na Wydziale MEiL PW 19 lutego 2010 jest podjęcie starań na rzecz sfinansowania w ramach FP 8 programu ukierunkowanego na rozwój technologii nowych samolotów pasaŝerskich do przelotów regionalnych. Program ten powinien mieć wymiar finansowy zbliŝony do CLEAN SKY, a więc liczony w miliardach EURO. Szczegółowa forma programu powinna być uzgodniona z Komisją Europejską. Być moŝe warto rozpatrzyć nową formę finansowania tego typu badań, będącej rozwinięciem tak zwanych, która powinna spełniać następujące załoŝenia: Otwarty dostęp dla wszystkich krajów UE Optymalne wykorzystanie potencjału badawczy UE i wiedzy zgromadzonej w FP OŜywienie sfery badawczo rozwojowej przemysłu lotniczego w krajach Europy Środkowej W dłuŝszej perspektywie przedmiotem inicjatywy jest zapewnienie bazy dla przyszłego Europejskiego Producenta Samolotów Regionalnych (na wzór inicjatywy dotyczącej AIRBUSa w latach siedemdziesiątych) zapewnienie właściwego udziału Polski w realizacji programu Demonstratora Nowych Technologii dla Samolotu Regionalnego (30-75 pasaŝerów, 3000 mil zasięgu), realizującego strategiczne cele ACARE w szczególności 40-50% redukcję emisji CO2. Cele do osiągnięcia Cele gospodarcze Utworzenie gałęzi przemysłu nieobecnego dotąd w Europie Dalsze pobudzenie przemysłu lotniczego w Europie Środkowej Doprowadzenie do powstania regionalnych przedsięwzięć przemysłowych Zwiększenie roli przemysłu Wysokich Technologii w Europie Środkowej Wykorzystanie istniejącego potencjału badawczego i technologicznego w rozszerzonej UE Cele społeczne: Rozwój proekologicznych środków transportu lotniczego Wzmocnienie Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA) ZrównowaŜony rozwój Europy Pierwsze działania i dalsze plany
Inicjatywa będąca przedmiotem niniejszej notatki wynikła z rozmów prowadzonych przy okazji spotkań ACARE z przedstawicielami Niemiec, Czech, Węgier i Rumunii. Została następnie omówiona w środowisku polskim na spotkaniu, które odbyło się w lutym 2010 roku w Warszawie (informacja o spotkaniu w załączeniu). W chwili obecnej została opracowany został pierwszy zarys koncepcji technicznej samolotu do przewozów regionalnych. Koncepcja ta zostanie przedyskutowana na kolejnym spotkaniu zainteresowanych stron, planowanym na maj 2010.
Uczestnicy Spotkania REGIONAL JET Politechnika Warszawska : -WINMAT -MEIL -CHEMIA -WIP -SIMR Politechnika Lubelska Politechnika Rzeszowska Politechnika Częstochowska Politechnika Poznańska IPPT PAN GDAŃSK IPPT PAN WARSZAWA WAT ITWL ILOT Śląskie Centrum Naukowo-Techniczne KPK IPPT 60% 40 CELIER AVIATION Aero AT Sp. z o.o. ETC PZL AEROSPACE AVIO Polska WSK Rzeszów PZL Świdnik PZL Hydral S.A. Wytwórnia Konstrukcji Kompozytowych Zakłady Margański & Mysłowski Sp. z o.o. AERO CROSS Sp. z o.o. EADS PZL Warszawa Okęcie Sp. z o.o. PZL Sp. z o.o. Przedstawiciele Przemysłu Przedstawiciele Ośrodków badawczo naukowych
Specjalizacja lotnicza instytucji obecnych na spotkaniu Zarządzanie projektem 2% Projektowanie obiektów Nauki Lotnicze 23% 23% Zespoły napędowe 7% 12% 33% Systemy informatyczne Projektowanie obiektów latających
Sektory działalności instytucji biorących udział w spotkaniu 2% Przemysł lotniczy 2 % 17% Badania i Edukacja 9% 55% Transport lotniczy Zaopatrzenie 13% Serwis Organizacje rządowe
Doświadczenia uczestników spotkania w zakresie technologii lotniczych Projektowanie i produkcja zespołów kompozytowych do statków latających, Produkcja szybowców, Symulatory i urządzenia treningowe Produkcja i projektowanie samolotu PZL130 Orlik, Produkcja elementów skrzydeł i kadłubów oraz produkcja systemów elektroniki samolotu typu CASA 295 Obsługa i naprawy statków powietrznych Produkcja i projektowanie samolotów ultralekkich Projektowanie oraz produkcja zespołu łopatek dyszowych turbiny niskiego ciśnienia do silnika typu GENX-2B Opracowanie modeli symulujących dla róŝnych obiektów latających oraz badania w zakresie sterowania i nawigacji. Modelowanie kompozytów dla konstrukcji lotniczych Badania kompozytów polimerowych do budowy śmigłowców a takŝe kompozytów inteligentnych. Badania procesów spalania w zastosowaniu do silników lotniczych. Udział w licznych europejskich projektach badawczych (FP5, FP6, FP7)