Załącznik nr 85 Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Prawo JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Jednolite studia magisterskie trwają nie krócej niŝ 10 semestrów. Liczba godzin zajęć nie powinna być mniejsza niŝ 2400. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie powinna być mniejsza niŝ 300. II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA Absolwent studiów posiada umiejętności posługiwania się ogólną wiedzą z zakresu dogmatycznych dyscyplin prawa oraz teorii i filozofii prawa, a takŝe wiedzę specjalistyczną z zakresu nauk społecznych i ekonomicznych. Posiada umiejętności korzystania z wiedzy w pracy zawodowej z zachowaniem zasad etycznych. Posiada umiejętności rozumienia tekstów prawnych, posługiwania się regułami logicznego rozumowania oraz interpretowania przepisów. Ma moŝliwości dalszego specjalizowania się w dowolnej dziedzinie prawa polskiego lub obcego. Zna język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy oraz umie posługiwać się językiem specjalistycznym z zakresu prawa, administracji i ekonomii, w stopniu koniecznym do wykonywania zawodu. Absolwent jest przygotowany do podjęcia róŝnych rodzajów aplikacji koniecznych do wykonywania zawodów prawniczych, a takŝe do pełnienia funkcji we wszystkich instytucjach lub organizacjach publicznych i niepublicznych wymagających posiadania wiedzy prawniczej. Absolwent umie komunikować się interpersonalnie oraz porozumiewać się w procesie podejmowania decyzji prawnych oraz występowania w roli negocjatora albo mediatora w sytuacjach, w których prawo obowiązujące wskazuje mediację jako zalecany sposób rozstrzygania sporów prawnych. Absolwent jest przygotowany do podjęcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich). III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS godziny ECTS A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH 450 68 B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH 300 45 Razem 750 113
III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS godziny ECTS A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH 450 68 Treści kształcenia w zakresie: 1. Prawoznawstwa 45 2. Logiki prawniczej 45 3. Prawa konstytucyjnego 45 4. Prawa karnego 45 5. Prawa administracyjnego 45 6. Prawa cywilnego 90 7. Postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego 45 8. Postępowania karnego 45 9. Postępowania cywilnego 45 B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH 300 45 Treści kształcenia w zakresie: 1. Teorii i filozofii prawa 2. Prawa pracy i ubezpieczeń społecznych 3. Prawa finansów publicznych 4. Prawa międzynarodowego publicznego 5. Prawa Unii Europejskiej 6. Prawa gospodarczego publicznego 7. Historii prawa polskiego 8. Powszechnej historii prawa 9. Prawa rzymskiego 10. Prawa handlowego III. 3 WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH 1. Kształcenie w zakresie prawoznawstwa Treści kształcenia: Przedmiot prawoznawstwa. Podstawowe działy i dyscypliny naukowe prawoznawstwa. Poglądy na istotę prawa i jego społeczne funkcje. Prawo a inne porządki normatywne. Rola prawa w organizacji państwowej. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia i posługiwania się podstawowymi pojęciami prawnymi umoŝliwiającymi analizowanie i rozumienie zjawisk prawnych. 2. Kształcenie w zakresie logiki prawniczej Treści kształcenia: Znak, język, kategorie syntaktyczne. Nazwa, podziały i stosunki zakresowe nazw, terminy prawne. Zdania w sensie logicznym, rodzaje i struktura zdań, wypowiedzi niezupełne. Podstawowe pojęcia teorii relacji, relacje porządkujące, relacje równościowe. Podział logiczny, klasyfikacja, typologia, partycja. Funkcja zdaniowa, funkcja logiczna, tautologia. Funktory prawdziwościowe. Rachunek zdań. Prawa logiczne. Zdania kategoryczne. Kwadrat 2
logiczny. Przekształcenia zdań kategorycznych. Sylogizm kategoryczny, budowa i zasady poprawności trybów. Sylogizm prawniczy. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: zrozumienia podstawowych pojęć i kategorii z dziedziny logiki prawniczej i zdolności posługiwania się nimi w praktyce; logicznej analizy zdarzeń i procesów; posługiwania się podstawowymi typami wykładni i wnioskowań prawniczych; uzasadniania twierdzeń; wynajdywania niezgodności norm i korzystania z reguł kolizyjnych. 3. Kształcenie w zakresie prawa konstytucyjnego Treści kształcenia: Historia, pojęcie i cechy konstytucji. Gwarancje przestrzegania konstytucji. Inne źródła prawa konstytucyjnego. Podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej (RP). Konstytucyjny status jednostki. System źródeł prawa. Prawo i systemy wyborcze. Referendum. Parlament struktura, organizacja, funkcje i tryb działania. Prezydent RP wybory, pozycja ustrojowa, kompetencje. Rada Ministrów powoływanie i odpowiedzialność, skład i organizacja rządu. Prezes Rady Ministrów. Minister. Samorząd terytorialny istota i ustrój, zakres działania, nadzór nad samorządem terytorialnym. Finanse publiczne. BudŜet. Kontrola państwowa. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozpoznawania modeli ustrojowych współczesnego świata i kwalifikacji na tym tle ustroju Rzeczypospolitej Polskiej; opisu genezy ustrojów we współczesnym świecie; opisu organizacji i funkcjonowania aparatu państwa; poruszania się w sferze wzajemnych relacji między głównymi organami państwa; rozumienia zasadniczych instytucjonalnych i materialnych gwarancji konstytucji, praw i wolności oraz obowiązków obywatelskich; rozumienia roli poszczególnych organów ustrojowych i instytucji w organizacji państwa i współczesnego społeczeństwa; stosowania terminologii prawnokonstytucyjnej; podnoszenia kultury politycznej. 4. Kształcenie w zakresie prawa karnego Treści kształcenia: Prawo karne na tle innych gałęzi prawa i dyscyplin naukowych. Funkcje prawa karnego. Szkoły i kierunki w nauce prawa karnego. Zagadnienia kryminalizacji. Ustawa karna i jej stosowanie. Ogólne pojęcie przestępstwa. Struktura przestępstwa. Formy popełniania przestępstwa. Wyłączenie odpowiedzialności karnej. Kontratypy. Wyłączenie winy. Znikoma szkodliwość społeczna. Zbieg przestępstw i przepisów ustawy. Nauka o karze. System kar. Środki karne. Zaniechanie ukarania sprawcy. Sądowy wymiar kary. Zmiana kary orzeczonej. Środki zabezpieczające. Przedawnienie. Zatarcie skazania. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: zrozumienia ogólnych zasad polskiego prawa karnego; zrozumienia i stosowania siatki pojęciowej prawa karnego. 5. Kształcenie w zakresie prawa administracyjnego Treści kształcenia: Pojęcie i podział prawa administracyjnego. Zasady prawa administracyjnego. Stosunek administracyjno-prawny a sytuacja administracyjna. Źródła prawa administracyjnego ich promulgacja. Prawne formy działania administracji publicznej. Podział terytorialny dla celów administracji publicznej. Podmioty realizujące zadania administracji publicznej. Pojęcie części szczegółowej w prawie administracyjnym. Systematyka części szczegółowej. Działy administracji rządowej a część szczegółowa w prawie administracyjnym. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych pojęć teorii prawa administracyjnego oraz z zakresu ustrojowego prawa administracyjnego; zrozumienia form aktywności administracji publicznej państwa; klasyfikowania źródeł prawa administracyjnego oraz sposobów ich promulgacji; rozumienia charakteru części szczegółowej prawa administracyjnego; stosowania wykładni części szczegółowej w prawie administracyjnym; poruszania się po zasadniczych aktach prawnych charakterystycznych dla części szczegółowej 3
prawa administracyjnego z uwzględnieniem siatki pojęciowej; rozumienia podmiotowych i przedmiotowych zakresów kompetencji organów administracji państwa. 6. Kształcenie w zakresie prawa cywilnego Treści kształcenia: Część ogólna prawa cywilnego pojęcie prawa cywilnego, jego miejsce w systemie prawa. Prawo cywilne jako część prawa prywatnego. Źródła prawa cywilnego, historia źródeł prawa. Zdarzenia cywilnoprawne, stosunek cywilnoprawny. Prawo podmiotowe, naduŝycie prawa. Zasady prawa cywilnego. Prawo zobowiązań pojęcie zobowiązania długu i odpowiedzialności. Ogólne przepisy o zobowiązaniach, w tym o zobowiązaniach umownych. Bezpodstawne wzbogacenie. Czyny niedozwolone. Wykonanie zobowiązań, skutki niewykonania zobowiązań. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: posługiwania się podstawowymi pojęciami cywilnoprawnymi w toku wykładni i stosowania prawa prywatnego i publicznego oraz dokonywania podstawowych czynności prawnych w tym zwłaszcza polegających na zawieraniu umów; zrozumienia roli prawa cywilnego w obrocie prawnym. 7. Kształcenie w zakresie postępowania administracyjnego i sądowo-administracyjnego Treści kształcenia: Istota i rozwój postępowania administracyjnego. Zakres obowiązywania kodeksu postępowania administracyjnego (kpa). Zasady ogólne kpa. Organy administracji ich właściwości. Wyłączenie pracownika lub organu. Strony lub podmioty na prawach strony. Doręczenia, wezwania, terminy. Wszczęcie postępowania. Przerwanie toku postępowania. Decyzja, postanowienie, ugoda administracyjna. Kontrola instancyjna. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia procedur właściwych działaniu administracji publicznej; stosowania w praktyce przepisów kpa. 8. Kształcenie w zakresie postępowania karnego Treści kształcenia: Przedmiot procesu karnego. Zasady procesu karnego. Przesłanki procesu karnego. Organy procesowe postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego. Strony procesowe postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego. Czynności procesowe pojęcie, rodzaje, wadliwość, skutki. Forma i tryb podejmowania i zaznajamiania z treścią czynności procesowych. Prawomocność decyzji procesowych. Pojęcie i rodzaje dowodów. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia zasad prowadzenia procesu karnego i funkcjonowania organów procesowych; rozumienia podstawowej siatki pojęciowej postępowania karnego dla umiejętnego posługiwania się nią podczas aplikacji prawniczych. 9. Kształcenie w zakresie postępowania cywilnego Treści kształcenia: Pojęcie, rodzaje i funkcje postępowania cywilnego. Przesłanki procesowe. Źródła prawa procesowego cywilnego. Przesłanki procesowe. Zakres ochrony prawnej w sądowym postępowaniu cywilnym dopuszczalność drogi sądowej i stosunek do innych postępowań przed organami państwa. Zasady naczelne postępowania cywilnego. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: stosowania wiedzy z zakresu organizacji i prowadzenia postępowania cywilnego; rozumienia siatki pojęciowej z zakresu procedury cywilnej; posługiwania się wiedzą z zakresu procedury cywilnej. B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH 1. Kształcenie w zakresie teorii i filozofii prawa Treści kształcenia: Kierunki filozofii prawa w relacji do głównych szkół myślenia filozoficznego. Problematyka aksjologiczna, epistemologiczna i ontologiczna prawa i prawoznawstwa. Związek zjawisk prawnych z innymi zjawiskami kulturowymi i społecznymi. Aksjologiczne i ontologiczne problemy państwa i organizacji integracji kontynentalnej. Ogólna refleksja o prawie i jego roli w dziejach państw i społeczeństw. Znaczenie prawa dla obywatela i jednostki ludzkiej. Prawo w 4
ujęciu ontologicznym, teoriopoznawczym, fenomenologiczno-egzystencjalnym, dziejowohistorycznym, argumantacyjno-dyskursywnym. Prawo jako zjawisko językowe. Prawo wobec wartości. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia podstaw teoretyczno-filozoficznych prawa; zrozumienia siatki pojęciowej teorii i filozofii prawa; pogłębiania refleksji nad zjawiskiem prawa. 2. Kształcenie w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych Treści kształcenia: Zakres podmiotowy i przedmiotowy oraz funkcje prawa pracy. Zasady prawa pracy. Specyfika źródeł prawa pracy. Stosunek pracy pojęcie, podmioty, przedmiot. Umowa o pracę jako podstawa nawiązania stosunku pracy. Rodzaje umowy o pracę. Ustanie umownego stosunku pracy wygaśnięcie, rozwiązanie za porozumieniem stron, wypowiedzenie, rozwiązanie bez wypowiedzenia. Zmiana umownego stosunku pracy porozumienie zmieniające i wypowiedzenie zmieniające. Katalog obowiązków pracownika i pracodawcy. Czas pracy pojęcie, systemy czasu pracy, praca w godzinach nadliczbowych, praca w dniach ustawowo wolnych od pracy. Wynagrodzenie za pracę pojęcie, zasady kształtowania wynagrodzeń. Szczególna prawna ochrona wynagrodzenia za pracę. System ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ubezpieczenia chorobowe. Ubezpieczenie wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Ubezpieczenie zdrowotne. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia ogólnych zasad systemu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych; posługiwania się przepisami prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz ich interpretowania w praktyce; rozumienia zasad systemu ubezpieczeń społecznych oraz jego organizacji i funkcjonowania. 3. Kształcenie w zakresie prawa finansów publicznych Treści kształcenia: Pojęcie publicznej gospodarki finansowej, finansów publicznych, publicznej działalności finansowej. Definicja prawa finansowego. Poszczególne działy prawa finansowego zakres i specyfika. Miejsce prawa finansowego w systemie prawa. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia procesów zachodzących w gospodarce finansowej państwa i samorządu; zrozumienia specyfiki gospodarki finansowej i regulującego ją prawa finansowego; rozumienia siatki pojęciowej prawa finansowego; wykorzystywania konstrukcji właściwych prawu finansowemu w praktyce. 4. Kształcenie w zakresie prawa międzynarodowego publicznego Treści kształcenia: Pojęcie i cechy prawa międzynarodowego. Hierarchia norm prawa międzynarodowego. Prawo międzynarodowe a prawo wewnętrzne. Źródła prawa międzynarodowego a źródła wyrokowania Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Umowy międzynarodowe. Zwyczaj międzynarodowy. Uchwały prawotwórcze organizacji międzynarodowych. Podmioty prawa międzynarodowego państwo i podmioty prawa międzynarodowego inne niŝ państwo. Uznanie międzynarodowe. Odpowiedzialność międzynarodowa państwa. Odpowiedzialność międzynarodowa jednostek. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: posługiwania się pojęciami z zakresu prawa międzynarodowego publicznego; rozumienia roli prawa międzynarodowego we współczesnym świecie; rozumienia roli organizacji międzynarodowych i umów międzynarodowych w obrocie międzynarodowym; rozumienia odpowiedzialności za niedotrzymywanie umów międzynarodowych. 5. Kształcenie w zakresie prawa Unii Europejskiej Treści kształcenia: Prawo instytucjonalne. Miejsce prawa europejskiego wśród innych dziedzin prawa (krajowego i międzynarodowego publicznego). Unia Europejska (UE) i Wspólnoty Europejskie. System instytucjonalny UE. System źródeł prawa europejskiego pierwotnego i 5
pochodnego. Procedura tworzenia prawa europejskiego. Kontrola przestrzegania prawa. Współpraca państw członkowskich i instytucji europejskich przy tworzeniu i egzekwowaniu prawa europejskiego. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia instytucjonalnych podstaw funkcjonowania UE; rozumienia specyfiki prawa wspólnotowego; rozumienia relacji między prawem wspólnotowym a prawem krajowym; rozpoznawania zaleŝności istniejących między prawem europejskim a prawem międzynarodowym publicznym oraz krajowym. 6. Kształcenie w zakresie prawa gospodarczego publicznego Treści kształcenia: Działalność gospodarcza pojęcia podstawowe. Istotne wyznaczniki ładu gospodarczego. Zasada wolności gospodarczej. Nowe prawo rejestrowe. Prowadzenie działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne. Oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych. Samorząd gospodarczy. Reglamentacja działalności gospodarczej w Polsce. Zakres koncesjonowania i zezwoleń. Postępowanie w sprawach zezwoleń i koncesji. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia publicznoprawnych (administracyjno-prawnych) normatywnych i praktycznych aspektów podejmowania oraz prowadzenia działalności gospodarczej w kraju w kontaktach gospodarczych z zagranicą. 7. Kształcenie w zakresie historii prawa polskiego Treści kształcenia: Wielość źródeł i systemów prawnych wpływ prawa zachodnioeuropejskiego i kanonicznego. Doktryny prawne rodzime i zapoŝyczone (Corona Regni). Ewolucja władzy królewskiej i zarządu państwa. System parlamentarny specyfika Rzeczypospolitej. Samorząd: szlachecki, miejski, wiejski. Ustrój sądów. Postępowanie sądowe. Prawo prywatne i karne. Wielonarodowość i wielowyznaniowość dawnej Rzeczypospolitej. Lenna, inkorporacje, Unia z Litwą. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: posługiwania się podstawowymi pojęciami z zakresu historii prawa polskiego; rozumienia i analizy wydarzeń i procesów historycznych. 8. Kształcenie w zakresie powszechnej historii prawa Treści kształcenia: Ideologiczne podstawy nowoczesnego konstytucjonalizmu. Teorie umowy społecznej, suwerenności ludu, podziału władz. Konstytucja w znaczeniu formalnym i materialnym. Konstytucyjne gwarancje praw obywatelskich. Pojęcie państwa prawa. Kształtowanie się zasad prawa wyborczego. Władza ustawodawcza skład i kompetencje parlamentu. Dwuizbowość państw typu federalnego. Władza wykonawcza głowa państwa w systemie monarchicznym i republikańskim. Organa centralne rząd, ministrowie. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: posługiwania się podstawowymi pojęciami z zakresu historii oraz analizy wydarzeń i procesów historycznych na zasadzie porównawczej oraz na tle dziejów powszechnych. 9. Kształcenie w zakresie prawa rzymskiego Treści kształcenia: Rzymskie definicje prawa. Systematyzacja prawa. Źródła prawa. Prawo osobowe (status libertatis, civitatis, familae). Zdolność prawna. Osoby prawne. Czynności prawne. Zdolność do czynności prawnych. Prawo rodzinne prawo małŝeńskie, władza ojcowska, opieka i kuratela. Pojęcie rzeczy i ich podziały. Posiadanie pojęcie, rodzaje. Nabycie i utrata posiadania. Ochrona posesoryjna. Własność pojęcie, sposoby nabycia prawa własności. Ochrona petytoryjna. Prawa do rzeczy cudzej. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia zasad, instytucji i podstawowych pojęć prawa rzymskiego; rozumienia oddziaływania prawa rzymskiego na współczesne systemy prawa. 6
10. Kształcenie w zakresie prawa handlowego Treści kształcenia: Prawo handlowe i jego miejsce w systemie obowiązującego prawa. Charakterystyczne cechy obrotu handlowego. Prawne metody regulacji obrotu gospodarczego. Międzynarodowe prawo handlowe. Źródła prawa handlowego. Zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej przez podmioty zagraniczne. Oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych. Ewidencja działalności gospodarczej. Reglamentacja publicznoprawna działalności gospodarczej. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje: rozumienia i stosowania siatki pojęciowej i przepisów z zakresu prawa handlowego. IV. PRAKTYKI Praktyki powinny trwać nie krócej niŝ 3 tygodnie. Zasady i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie. V. INNE WYMAGANIA 1. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu wychowania fizycznego w wymiarze 60 godzin, którym moŝna przypisać do 2 punktów ECTS; języków obcych w wymiarze 120 godzin, którym naleŝy przypisać 5 punktów ECTS; technologii informacyjnej w wymiarze 30 godzin, którym naleŝy przypisać 2 punkty ECTS. Treści kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika menedŝerska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji powinny stanowić co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL European Computer Driving Licence). 2. Programy nauczania powinny zawierać treści poszerzające wiedzę humanistyczną (szczególnie z zakresu filozofii, etyki prawniczej, podstaw psychologii, socjologii) w wymiarze nie mniejszym niŝ 30 godzin, którym naleŝy przypisać nie mniej niŝ 3 punkty ECTS. 3. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu prawa ochrony środowiska, prawa wyznaniowego, ochrony własności intelektualnej, ochrony konkurencji oraz łacińskiej terminologii prawniczej. 4. Przynajmniej 30% zajęć powinno być prowadzone w formie innej niŝ wykład seminariów, ćwiczeń lub konwersatoriów. 5. Za przygotowanie do egzaminu dyplomowego (w tym za przygotowanie pracy magisterskiej, jeśli przewiduje ją program nauczania) student otrzymuje 20 punktów ECTS. ZALECENIA 1. Wskazana jest znajomość języka obcego z grupy języków europejskich. 7