Sprawozdanie z realizacji MIEJSKIEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2003 ROK.

Załącznik do uchwały nr XXII/383/04 Rady Miasta Katowice z dnia 29 marca 2004r. Sprawozdanie z realizacji MIEJSKIEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2003 ROK. realizacja UCHWAŁY Nr VI/68/03 RADY MIEJSKIEJ KATOWIC z dnia 10 marca 2003 r. w sprawie przyjęcia Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2003 rok Cele Programu : - promocja zdrowego, wolnego od środków uzależniających, stylu życia - zmniejszanie rozmiaru aktualnie istniejących problemów alkoholowych - zapobieganie powstawaniu nowych, niekorzystnych problemów społecznych wynikających z używania środków uzależniających zwłaszcza przez dzieci i młodzież Poniższe sprawozdanie zawiera przede wszystkim dane liczbowe dotyczące realizacji kolejnych zadań wynikających z Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2003 rok. Szczegółowe sprawozdania merytoryczne dotyczące realizacji poszczególnych zadań realizowanych w ramach Programu znajdują się i są dostępne w biurze Pełnomocnika Prezydenta Katowic ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień. 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin poprzez : a) szkolenie lekarzy i pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie stosowania metod wczesnego rozpoznawania i interwencji ukierunkowanych na zagrożenia zdrowotne związane z używaniem alkoholu: - szkolenie oraz badanie metodą przesiewową AUDIT (Test Rozpoznawania Zaburzeń Związanych z Piciem Alkoholu opracowany przez Światową Organizację Zdrowia) zostały przeprowadzone na terenie NZOZ ALTERMED w Katowicach, ul. Podgórna 4: przeszkolono 8 pracowników oraz przebadano 300 pacjentów; w wyniku przeprowadzenia metody pacjenci uzyskali informację na temat ryzyka związanego z nadmiernym piciem, wstępnie zostały rozpoznane problemy poprzedzające rozwój uzależnienia, pacjenci zostali zmotywowani do zmiany ich zachowań dotyczących picia alkoholu oraz osoby pijące w sposób ryzykowny zostały poddane działaniom

2 interwencyjnym; test potwierdził u 17 osób występowanie problemów alkoholowych. b) propagowanie i współpraca przy wprowadzaniu w zakładach pracy programów profilaktycznych: regularne oddziaływania profilaktyczne na terenie KWK Wieczorek i propagowanie tych działań wśród służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo pracy w innych zakładach Katowickiego Holdingu Węglowego c) zwiększenie dostępności leczenia odwykowego poprzez finansowanie dodatkowych (wykraczających poza kontrakt z kasą chorych) programów terapeutycznych dla mieszkańców Katowic, realizowanych przez placówki terapii uzależnień, ze szczególnym uwzględnieniem specjalistycznych programów dla młodzieży oraz podopiecznych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej: - program terapii dla klientów pomocy społecznej uzależnionych od alkoholu i ze znacznymi zaburzeniami w funkcjonowaniu realizowanych w ramach Oddziału Dziennego Ośrodka Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia : 810 osobodni d) działalność Ośrodka Pomocy dla Osób Uzależnionych od Alkoholu funkcjonującego w ramach Miejskiej Izby Wytrzeźwień i Ośrodka Pomocy dla Osób Uzależnionych od Alkoholu, ul Macieja 10: Pacjenci Ośrodka korzystają z: - programu terapeutycznego dla osób uzależnionych, - programu terapeutycznego dla osób współuzależnionych (członków rodzin z problemem alkoholowym), - psychoterapii dla dorosłych dzieci alkoholików, - konsultacji i pomocy doraźnej w innych uzależnieniach, - pomocy doraźnej w sytuacjach kryzysowych, - porad prawnych. Liczba porad udzielonych w 2003 Porady terapeutyczne 2407 Porady prawne 431 Razem terapeutyczne 2838 i prawne Grupowe formy pracy terapeutycznej Program pomocy psychologicznej dla osób uzależnionych obejmował: - grupę wstępną edukacyjną, - grupę samopoznania, - grupę identyfikacji alkoholowej..liczba osób korzystających 275 Ilość godzin 189 Ilość spotkań 63

3 Program pomocy dla osób współuzależnionych obejmował: - grupę edukacyjną, - grupę rozwoju osobistego. Liczba osób korzystających 140 Ilość godzin 70 Ilość spotkań 25 Porównując dane z lat ubiegłych zauważa się zdecydowany wzrost liczby konsultacji i porad w Ośrodku. W stosunku do 2002 roku, w roku 2003 ilość pacjentów korzystających z pomocy wzrosła o 27%. Zestawienie porad w Ośrodku w latach 1999-2003 Lata Porady terapeutyczne Porady prawne Razem terapeutyczne i prawne 1999 462 203 665 2000 963 325 1288 2001 1017 384 1401 2002 1656 406 2062 2003 2407 431 2838 e) prowadzenie działalności Centrum Pomocy dla Osób Uzależnionych i Ich Rodzin MOPS: Centrum Pomocy dla Osób Uzależnionych i Ich Rodzin pomaga podopiecznym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w rozwiązywaniu problemów alkoholowych, w ścisłej współpracy z pracownikami socjalnymi Terenowymi Punktami Pomocy Społecznej. CPU prowadzi następującą działalność: Działalność diagnostyczna w zakresie: picia szkodliwego, uzależnienia od alkoholu, współuzależnienia. Działania diagnostyczno-motywacyjne dotyczące podopiecznych z problemem alkoholowym prowadzone poprzez: konsultacje indywidualne, wizyty w środowisku, kierowanie na leczenie osób zdiagnozowanych oraz monitorowanie procesu ich zdrowienia, prowadzenie programów dla osób uzależnionych.

4 Do Centrum kierowane są przez pracowników socjalnych zarówno osoby ze zdiagnozowanym uzależnieniem od alkoholu, jak i osoby, u których jest podejrzenie istnienia problemu alkoholowego. Jednocześnie w celu lepszej diagnozy problemów alkoholowych wśród podopiecznych Ośrodka każdy pracownik MOPS, w przypadku stawienia się w MOPS osoby pod wpływem alkoholu, ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej z tego zdarzenia, co skutkuje skierowaniem na program diagnostyczny dotyczący problemu alkoholowego oraz zmianą świadczeń pomocy społecznej w formie pieniężnej na niepieniężną. Łączna liczba osób objętych pomocą Centrum 939 W tym: osoby z problemem alkoholowym 862 osoby współuzależnione 77 Podopieczni z problemem alkoholowym kierowani są na programy opracowane i wdrożone do realizacji w 2003 roku. Uczestnictwo w tych programach jest obowiązkowe, a nieobecność na zajęciach lub nieprzestrzeganie regulaminu skutkuje wstrzymaniem realizacji świadczeń na jeden miesiąc. Natomiast do sierpnia 2003 roku w Centrum Pomocy dla Osób Uzależnionych i Ich Rodzin dla osób z problemem alkoholowym prowadzone były także grupowe zajęcia diagnostyczne oraz readaptacyjne, w których łącznie wzięło udział 113 osób. Ja i Alkohol, jest przeznaczony dla osób, u których zaobserwowano fakty świadczące o możliwości występowania problemu alkoholowego. Celem udziału jest rozpoznanie własnego stylu picia, negatywnych konsekwencji wynikających z używania alkoholu oraz edukacja na temat problemów alkoholowych. Spotkania grupowe odbywają się codziennie w dni robocze i trwają 2 godziny. Integralną częścią programu są spotkania indywidualne z prowadzącym konsultantem. Udział w programie trwa 2 miesiące. Liczba osób skierowanych na 181 zajęcia Liczba grup 4 Mój Plan jest przeznaczony dla osób, które zostały zdiagnozowane uczestników programie Ja i Alkohol, zerwały wcześniej współpracę uczestników podejmują ją na nowo, zakończyły roczny cykl współpracy uczestników przerwały abstynencję. Celem udziału w zajęciach jest: zdobycie wiadomości na temat form i miejsc leczenia odwykowego, skonstruowanie indywidualnego u leczenia, wypracowanie sposobu dokumentowania działań dotyczących leczenia. Program trwa 4 tygodnie, spotkania odbywają się 1 raz w tygodniu i trwają dwie godziny. Liczba osób skierowanych na 96 zajęcia Liczba grup 2

5 Osoby, które ukończyły program Mój Plan, a ze względów zdrowotnych nie mogą uczestniczyć w standardowych ofertach terapeutycznych placówek służby zdrowia, mogą uczestniczyć w Programie readaptacyjnym. Liczba osób skierowanych na 29 zajęcia Liczba grup 1 Poradnik przeznaczony jest dla osób z rozpoznanym problemem alkoholowym, polegającym na piciu szkodliwym. Celem udziału w zajęciach jest uświadomienie wpływu alkoholu na stan zdrowia, nauka radzenia sobie z nieprzyjemnymi uczuciami oraz nauka umiejętności asertywnych zachowań abstynenckich. Spotkania grupowe odbywają się przez okres 2 miesięcy, jeden raz w tygodniu, spotkanie trwa dwie godziny. Liczba osób skierowanych na 29 zajęcia Liczba grup 1 W zajęciach uczestniczą dwie grupy osób: otrzymujące pomoc na mocy decyzji warunkowych oraz otrzymujące pomoc bez decyzji warunkowych, tzw. wolni słuchacze. f) organizowanie grup terapeutycznych oraz wspomaganie grup wsparcia dla osób uzależnionych oraz ich rodzin: - Poradnictwo Trzeźwościowe przy Katolickim Centrum Edukacji Młodzieży KANA (Pl.ks.E.Szramka 4 ) prowadziło raz w tygodniu grupy wsparcia (294 obecności) oraz dyżury poradnictwa trzeźwościowego ( 119 porad indywidualnych i 119 porad telefonicznych) a ponadto spotkania rodzinne ( 60 obecności) - 2 grupy terapeutyczne dla Dorosłych Dzieci Alkoholików (87 godzin terapii grupowej dla 18 osób oraz 60 godzin dla 11 osób) g) dofinansowanie obozów terapeutycznych dla rodzin z problemem alkoholowym w tym zwłaszcza dla dzieci i młodzieży - obóz rekreacyjno socjoterapeutyczny w Zwardoniu zorganizowany przez Fundację Pomoc Dzieciom Śląska w formie dwóch turnusów dwutygodniowych dla 115 dzieci w wieku od 9 do 17 lat (głównie z Załęża) - jedno dofinansowanie indywidualne dla wychowanka (mieszkańca Katowic) Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Będzinie

6 h) wspieranie działalności punktów informacyjno - konsultacyjnych z zakresu problemów alkoholowych oraz stowarzyszeń abstynenckich i trzeźwościowych Dane liczbowe dotyczące uczestnictwa w spotkaniach liczone poprzez sumowanie obecności z wszystkich spotkań Stowarzyszenie Klub Abstynentów Dwójka, ul. Bp. H Bednorza 22: - spotkania czwartkowe społeczności Klubu (cotygodniowe spotkania o charakterze grupy wsparcia dla trzeźwiejących alkoholików): 3.367 (obecności na spotkaniach - spotkania rodzinne: 241 - grupy samopomocowe: 72 - grupa wsparcia kobiet: 190 - spotkania rodzinne: 241 - spotkanie wigilijne: 110 - grupa pogłębionej terapii: 496 - pomoc indywidualna w ramach dyżurów klubowiczów: 2340 - spotkania młodzieży: 36 - spotkania członków Trzeźwościowego Stowarz. Kult.-Turyst.: 369 - informacje i porady telefoniczne: 123 porady - okolicznościowe imprezy klubowe: 1198 Ośrodek Profilaktyczno - Szkoleniowy Fundacji Światło-Życie im. ks. Fr.Blachnickiego, ul Gawronów 20, realizujący m.in.: - szkolenia dla wychowawców, nauczycieli, realizatorów programów profilaktycznych tzn. warsztaty pt. Zabawy świetlicowe, Taniec integracyjny w pracy z grupą, Warsztaty z psychologii komunikacji interpersonalnej Dziecko z rodziny z problemem z problemem alkoholowym w klasie szkolnej, Praca z emocjami dziecka, Metody aktywizujące w pracy wychowawczej, Edukacja przez taniec, Kurs Wodzirejów Zabaw Bezalkoholowych, Warsztaty Wodzirejów Zabaw Bezalkoholowych Kurs Wstępny z Pedagogiki Zabawy ) Łącznie w tych wszystkich szkoleniach wzięło udział 206 osób, w tym 27 z Katowic - dyżury w czwartki o godz. 17 00-19 00 przeznaczone na prowadzenie rozmów i zajęć z młodzieżą, która uczestniczyła w programach profilaktycznych realizowanych w szkołach ( uczestnicy programów otrzymują ulotki z zaproszeniem i informacją o możliwościach uzyskania pomocy w Ośrodku) - X Tydzień Krucjaty Wyzwolenia Człowieka pod hasłem Prawda was wyzwoli : 5 wykładów ( w których uczestniczyło 35 osób, w tym 25 z Katowic), przedstawienie teatralne oraz festyn trzeźwościowy - prowadzenie zabaw i wesel bezalkoholowych oraz poradnictwo i pomoc w ich przygotowaniu, łącznie w tych formach uczestniczyło 212 osób

7 - rekolekcje dla osób z problemem alkoholowym oraz członków ich rodzin: 10 trzydniowych rekolekcji oraz dwa pięciodniowe (w sumie uczestniczyło w nich 173 osoby, w tym 29 mieszkańców Katowic) - cotygodniowa grupa wsparcia dla osób z rodzin z problemem alkoholowym, które wcześniej uczestniczyły w ww. rekolekcjach, systematycznie uczestniczy w nich 15 osób z Katowic - rozmowy indywidualne i porady telefoniczne (we wtorki i środy w godz. 17 00- - 20 00 oraz czwartek, piątek 9 00 11 00 ) - grupa liderów młodzieżowych ( spotkania co 2 tygodnie, prowadzone przez psychologa), uczniowie szkół średnich nabywający umiejętności promowania zdrowego stylu życia i prowadzenia działań profilaktycznych w środowiskach rówieśniczych: 25 osób z Katowic - działania związane z Krucjatą Wyzwolenia Człowieka (w ramach rekolekcji oazowych Ruchu Światło-Życie pracownicy Ośrodka i współpracownicy-wolontariusze przeprowadzali pogadanki dotyczące problemów uzależnienia alkoholowego oraz przedstawiali założenia teoretyczne i praktyczne KWC roczną abstynencję podjęło 725 osób, w tym 111 z Katowic, stalą abstynencję zadeklarowało 117 osób, w tym 14 osób z Katowic), Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych Powrót z U, ul. Młyńska 21/23, (Pogotowie Makowe ul. Opolska 9) W ramach Punktu Konsultacyjno Interwencyjnego udzielano głównie pomocy osobom uzależnionym od narkotyków i alkoholu oraz ich rodzinom. W trakcie roku udzielono następujących form pomocy: - porady indywidualnych i grupowych dla rodziców i ich dzieci (w tym m.in. grupa wsparcia Rodzice-Rodzicom, grupy wsparcia i zapobiegania nawrotom choroby dla osób uzależnionych, przede wszystkim po terapii): 940 - porady telefoniczne w ramach Telefonu Zaufania: 1540 - porady indywidualne dla osób uzależnionych w Pogotowiu Makowym : 141 - wizyty domowe: 71 Chrześcijańska Misji Społecznej Teen Challenge Oddział Katowice, ul. Gliwicka 89 a Grupa wsparcia dla osób uzależnionych i ich rodzin: 617 Trzeźwościowe Stowarzyszenie Kulturalno - Turystyczne w Katowicach: XI Ogólnopolski Wiosenny Zlot Rodzin Abstynenckich Tatry 2002 : dofinansowanie kosztów uczestnictwa dla 65 mieszkańców Katowic

8 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrona przed przemocą w rodzinie: a) szkolenia w zakresie rozpoznawania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie w interdyscyplinarnych grupach zawodowych stykających się z takimi problemami - realizowane przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej MOPS - na terenie Katowic, w dzielnicach Dąbrówki i Szopienic oraz Janowa Nikiszowca, pracują dwa Interwencyjne Zespoły Interdyscyplinarne. Składają się one z przedstawicieli różnych instytucji ( w tym: specjaliści z Ośrodka Interwencji Kryzysowej MOPS, pracownicy socjalni, policjanci, pedagodzy, lekarze, kuratorzy, księża), którzy w ramach pełnionych obowiązków zawodowych spotykają się z ofiarami przemocy domowej. Celem współpracy jest jak najszybsze i najbardziej efektywne udzielenie pomocy i zapewnienie bezpieczeństwa ofiarom przemocy domowej. W 2003 roku rozszerzano na inne dzielnice Katowic opisaną współpracę interdyscyplinarną w tym zakresie. Na przestrzeni całego roku odbyto 14 spotkać o takim charakterze. b) prowadzenie Ośrodka Interwencji Kryzysowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w zakresie zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie: Placówka udziela pomocy rodzinom w sytuacjach kryzysowych i rodzinom z problemem przemocy - ze szczególnym uwzględnieniem ochrony dziecka. Pomoc skierowana jest do osób doznających przemocy( ofiar przemocy), osób stosujących przemoc( sprawców przemocy) i świadków przemocy. Z rodzinami prowadzona jest systematyczna praca w oparciu o indywidualny pomocy socjalnej i psychologicznej. Obejmuje ona indywidualne poradnictwo specjalistyczne, w tym prawne, grupowe formy poradnictwa oraz wizyty w środowisku. W związku z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa ofiarom przemocy Ośrodek zapewnia schronienie dla osób, które ze względu na dramatyczną sytuację nie mogą przebywać w dotychczasowym miejscu zamieszkania. Łączna liczba klientów objętych pomocą 977 w tym: ofiary przemocy (osoby dorosłe) 592 sprawcy przemocy 45 dzieci 85 inne kryzysy 255 W Ośrodku Interwencji Kryzysowej MOPS świadczone są następujące usługi: Konsultacje indywidualne dla klientów z problemem przemocy w rodzinie. Wizyty w środowisku. Interwencje. Kierowanie do miejsc schronienia. Poradnictwo dla mieszkańców Katowic. Poradnictwo prawne

9 Liczba przeprowadzonych interwencji osobistych i telefonicznych 2003 Interwencje osobiste 160 Interwencje telefoniczne 578 razem 738 Interwencje są reakcją na sygnały o krzywdzeniu głównie dzieci i osób starszych. Podejmowane są w wielu przypadkach wspólnie z dzielnicowym. Po przeprowadzeniu działań interwencyjnych wspólnie owane są następne kroki związane z pomocą. Interwencje służą również przyśpieszeniu i zwiększeniu skuteczności działań prawnych w instytucjach wymiaru sprawiedliwości. Grupowe formy pracy socjalnej Program Pomocy Psychologicznej obejmował 3 formuły pracy grupowej: Grupa psychoedukacyjna (63 osoby) jej celem zajęć jest uzyskanie wsparcia i wiedzy o możliwościach ochrony i rozwiązywania problemu przemocy w aspekcie prawnym, psychologicznym i socjalnym. Grupa problemowo-spotkaniowa (13 osób) jej celem jest uzyskanie umiejętności radzenia sobie w przemocy z sytuacjami trudnymi, zwiększenia poczucia wpływu na zmianę sytuacji związanej z doświadczaniem przemocy. Grupa terapeutyczna (11 osób) nakierowana jest na łagodzenie szkód związanych z doświadczaniem przemocy wewnątrzrodzinnej i zwiększenie osobistych kompetencji w radzeniu sobie z wymogami życiowymi. Budowanie naturalnych i środowiskowych grup wsparcia Uwzględniając specyfikę zjawiska przemocy i kryzysu praca środowiskowa stanowi stały element w zapewnianiu bezpieczeństwa osobom poszkodowanym. Budowanie naturalnych grup wsparcia w środowisku w ważnym stopniu przyczynia się do powstrzymania przemocy. Klientami ośrodka są też tzw. świadkowie przemocy (rodzina, sąsiedzi, przyjaciele), którzy wyposażeni w informacje, edukację i wsparcie świadomie i aktywnie wspierają swoich bliskich w sytuacji kryzysu i przemocy. Liczba spotkań Liczba osób Spotkania grupowe 100 87 Naturalne grupy wsparcia 103 191 c) wspieranie finansowe działalności placówek przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzonych przez organizacje pozarządowe oraz

10 uruchamianie dodatkowych dyżurów konsultacyjnych dla ofiar przemocy domowej: Ośrodek Interwencji Kryzysowych dla Rodzin z Problemem Alkoholowym przy Stowarzyszeniu AD VITAM DIGNAM, ul ks. Bpa Bednorza 22 : - noclegi dla rodzin szukających schronienia przed przemocą domową: 350 osobodni - porady terapeutyczne : 1.686 - porady prawne: 288 - porady psychologiczne: 157 - rozmowy motywujące do podjęcia leczenia: 515 - grupa wsparcia dla kobiet ofiar przemocy domowej: liczba obecności 115 - porady i informacje telefoniczne: 6.087 Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka, ul Młyńska 21/23: 1103 porady - w tym: wizyty w środowisku rodzinnym, porady dla rodzin oraz uczestnictwo dzieci w zajęciach popołudniowych na terenie Komitetu dyżury Punktu Konsultacyjno - Terapeutycznego dla Ofiar Przemocy w Rodzinie przy Specjalistycznej Poradni Rodzinnej ul. Okrzei 4: (realizowane w soboty, w godz. 10 00-14 00, w okresie lipiec grudzień ): 94 osoby przyjęte podczas dyżurów d) prowadzenie świetlic socjoterapeutycznych dla dzieci oraz klubów profilaktycznych dla młodzieży: Świetlice Środowiskowo-Terapeutyczne i Środowiskowy Klub Młodzieżowy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach. Adresują swoją pomoc do dzieci z zaburzeniami zachowania, pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych, z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi. Mają one na celu udzielenie doraźnej pomocy terapeutycznej dziecku, a także jako element pracy socjalnej - jego rodzinie - poprzez wspieranie jej w pokonywaniu trudności oraz procesie jej usamodzielniania się. Głównym celem powyższych oddziaływań jest efektywne przygotowanie dziecka do samodzielnego funkcjonowania w dorosłym życiu m. in. poprzez nabycie praktycznych umiejętności życiowych i społecznych w trakcie terapii zajęciowej. Rodziny wychowanków Świetlic i Sekcji objęte są intensywną pracą socjalną, której celem jest z jednej strony wspieranie ich w samodzielnym wychodzeniu z trudnej sytuacji życiowej, z drugiej zaś pomoc w pokonywaniu problemów opiekuńczo-wychowawczych. Ponadto rodziny wychowanków objęte są specjalistycznym poradnictwem pedagogicznopsychologicznym. Świetlice Środowiskowe i Sekcja Centrum Pomocy dla Osób Uzależnionych i Ich Rodzin zapewniają dzieciom schronienie codziennie, w godzinach popołudniowych, od poniedziałku do czwartku 12 00-18 00, w piątki 12 00-16 00.

11 średnia miesięczna liczba dzieci liczba dzieci narastająco liczba dzieci uczestniczących w Programie Udane wakacje * Świetlica Środowiskowa Nr 1 ul. Orkana 7a 27 42 11 Świetlica Środowiskowa Nr 2 ul. Powstańców 3 35 63 23 Świetlica Środowiskowa Nr 3 ul. Gliwicka 74 29 47 10 Świetlica Środowiskowa Nr 4 ul. Świdnicka 35 24 54 17 Świetlica Środowiskowa Nr 5 ul. Marcinkowskiego 17 18 26 5 RAZEM: 133 232 66 Środowiskowy Klub Młodzieżowy jest kontynuacją pracy socjoterapeutycznej Świetlic Środowiskowych. Przeznaczony jest dla młodzieży w wieku 13-18 lat, absolwentów szkoły podstawowej, uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Głównym celem działalności Klubu jest przygotowanie młodzieży do dorosłego życia poprzez przygotowanie wychowanków do samodzielnego, dorosłego życia poprzez: - nabywanie umiejętności społecznych niezbędnych w dorosłym życiu, - kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne postępowanie i dokonywane wybory i decyzje, - przezwyciężanie własnych ograniczeń emocjonalnych i społecznych w wyniku pracy nad sobą i własnym rozwojem; - kształtowanie konstruktywnych społecznie norm i zachowań oraz wygaszanie zachowań i postaw niepożądanych; - rozwój zainteresowań, zdolności i aktywności życiowej - uczenie alternatywnych form (w stosunku do utrwalonych w rodzinie) spędzania czasu wolnego; Rodziny wychowanków Klubu objęte są intensywną pracą socjalną, której celem jest z jednej strony wspieranie ich w samodzielnym wychodzeniu z trudnej sytuacji życiowej, z drugiej zaś pomoc w pokonywaniu problemów opiekuńczo-wychowawczych. Ponadto rodziny wychowanków objęte są specjalistycznym poradnictwem pedagogicznopsychologicznym. Zajęcia w Klubie odbywają się codziennie, w godzinach popołudniowych i tak: w poniedziałek, środę i czwartek od 12.00 do 20.00, we wtorek od 12.00 do 18.00 oraz w piątek od 12.00 do 16.00. Środowiskowy Klub Mł odzieżowy, u l. Bednorza 3 średnia miesięczna liczba dzieci liczba dzieci narastająco liczba dzieci uczestniczących w Programie Udane wakacje * 19 37 10 W okresie wakacji w Świetlicach Środowiskowych i Środowiskowym Klubie Młodzieżowym realizowano Program Udane wakacje 2003, który kierowano do dzieci ze środowiska lokalnego pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych z problemami opiekuńczowychowawczymi, nie będących dotychczas pod opieką Świetlic i Klubu. Dzieci te nie

12 spędzały samotnie czasu wakacji na swoich podwórkach lub w domach rodzinnych, tylko uczestniczyły w przygotowanych przez Świetlice i Klub zajęciach. Dzięki temu miały one zapewnioną właściwą opiekę, bezpieczeństwo oraz mogły aktywnie i konstruktywnie spędzić wakacje letnie. Świetlice prowadzone przez organizacje pozarządowe na zlecenie MOPS. Lp. 1. *2. *3. *4. *5. Nazwa i adres placówki Świetlica Socjoterapeutyczna ul. Morcinka 19 a, Katowice Świetlica Terapeutyczna im. Św. Jacka ul. Dębowa 23, Katowice Świetlica Terapeutyczna im. Św. St. Kostki ul. Brata Alberta 4, Katowice Świetlica Środowiskowa ul. Graniczna 2, Katowice Świetlica Środowiskowa pl. Wyzwolenia 21, Katowice Przez kogo prowadzona Fundacja dla Ludzi Potrzebujących Pomocy GNIAZDO Caritas Archidiecezji Katowickiej, Caritas Archidiecezji Katowickiej, Placówka ds. Humanitarno - Opiekuńczych Rzymsko - Katolicka Parafia Św. Anny w Katowicach - Janowie Katolicka Fundacja Dzieciom Caritas Archidiecezji Katowickiej, Świetlica Środowiskowa *6. ul. Kilińskiego 15, Katowice Świetlica Środowiskowa *7. ul. Bielska 14, Katowice * Świetlice nadal prowadzą działalność, lecz są finansowane ze środków MOPS. Liczba miejsc 40 40 36 38 30 80 30 Placówki realizujące zadania na zlecenie Urzędu Miasta, Wydział Zdrowia i Kształtowania Środowiska: świetlica profilaktyczno wychowawcza im. Św. Brata Alberta, prowadzona przez Parafię Św. Barbary w Giszowcu: 50 miejsc świetlica przy ZSO nr 10 ul. Krzyżowa 12, Uczniowski Klub Sportowy przy SP nr 48 ul. Bielska 14 oraz Klub Dzieci i Młodzieży w MDK Murcki prowadzone przez Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii i we współpracy z UKS Spartakus : świetlice pracują systemem otwartym-dzieci uczestniczą w zajęciach bez wstępnej procedury przyjęcia i indywidualnego prowadzenia, tak jak w przypadku pozostałych świetlic. 2943 to suma uczestnictwa dzieci we wszystkich zajęciach w tych placówkach prowadzonych przez PTZN Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Dom Aniołów Stróżów realizujące Środowiskowy Program Psychoprofilaktyczny dla Dzieci i Młodzieży Zagrożonej Marginalizacją Społeczną : - Świetlica Terapeutyczna Katowice Śródmieście, ul. Andrzeja 12 a: ze stałej pomocy skorzystało 21 dzieci w wieku 11 15 lat oraz 17 rodzin ( w tym 57 osób członków rodzin podopiecznych)

13 - Świetlica Terapeutyczna Katowice Załęże, ul. Gliwicka 150: ze stałej pomocy skorzystało 24 dzieci w wieku 6 10 lat oraz 18 rodzin patologicznych lub znajdujących się w kryzysie - zajęcia ligi podwórkowej w dzielnicy Załęże: objęto opieką 37 dzieci w wieku 6 11 lat, zajęcia odbywały się 1 raz w tygodniu w podziale na 3 grupy wiekowe - 3 tygodniowy letni obóz terapeutyczny zorganizowany w okolicach Krosna: wyjechało16 dzieci - 5 całodziennych imprez podwórkowych zorganizowanych dla 50 dzieci, które nie wyjechały na wakacje świetlica środowiskowa Św. Wojciecha Caritas Archidiecezji Katowickiej, ul. Chopina 8/24: 30 miejsc świetlica profilaktyczna w Dąbrówce Małej prowadzona przez Gabinet Terapii Pedagogicznej Haliny Nawara: 16 miejsc Klub Wspierania Rozwoju Osobistego prowadzony przez Fundację Gniazdo, ul. Morcinka 19 A: 12 osób Klub Profilaktyczno - Wychowawczy dla Młodzieży prowadzony przez Parafię Św. Barbary w Giszowcu, ul.młodzieżowa 10: średnio 50 uczestników dziennie (przeważała młodzież w wieku 14-17 lat) Klub Młodzieżowy Wysoki Zamek, ul. Gliwicka 96, prowadzony przez Wspólnotę Dobrego Pasterza: z różnorakich form zajęć (np. warsztatów plastycznych, teatralnych, muzycznych, literackich, koncertów, spotkań z ciekawymi ludźmi): 6067 obecności w Klubie e) organizowanie konferencji dotyczących przemocy w rodzinie: - współpraca merytoryczna w konferencji pn. Bądź bezpieczna pomóżmy wspólnie, zorganizowanej przez Śląskie Forum Kobiet 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w szczególności dla dzieci i młodzieży: a) Środowiskowe Programy Profilaktyczne - 30 programów prowadzonych i finansowanych poprzez szkoły (18 szkół podstawowych, 2 zespoły szkół specjalnych, 10 zespołów szkół ogólnokształcących, 1 liceum ogólnokształcące) - w zajęciach regularnie uczestniczyło około 3.700 dzieci - łącznie w trakcie 2003r. zrealizowano 19.066 godzin zajęć; w tym najwięcej było zajęć o charakterze dydaktyczno-wyrównawczych (około 29%) oraz sportowym (około 24%) - w realizację było zaangażowanych około 300 opłacanych realizatorów ( w okresie pierwszego półrocza 316 w okresie drugiego 290) oraz 206 wolontariuszy - w ramach realizacji programów finansowano m.in. wynagrodzenia realizatorów, pomoce dydaktyczne (w tym np. sprzęt sportowy, materiały piśmienne), środki żywności, bilety wstępu na basen, imprezy, koszty przejazdów: wiele szkół pozyskiwało do współpracy sponsorów prywatnych

14 - w realizacji programów wykorzystano różne formy zajęć pozalekcyjnych wobec dzieci i młodzieży (w tym zajęcia sportowe, zajęcia wyrównujące deficyty szkolne, pedagogiczno-psychologiczne, kółka zainteresowań, zajęcia artystyczne, wycieczki) - programy skierowane były w pierwszej kolejności do dzieci zaniedbanych i sprawiających trudności wychowawcze, uczestniczyły w nich również dzieci bez tego typu problemów: dzieci wytypowane do programu są poddawane ocenie ich funkcjonowania w różnych obszarach zachowania - programy realizowane były przy współpracy różnych instytucji (szkoły, terenowe punkty pomocy społecznej MOPS, stowarzyszenia sportowe i inne) - każdy program prowadzony był przez specjalnie przygotowanego koordynatora programu, najczęściej pedagoga lub psychologa szkolnego; odbywały się regularne spotkania podczas których doskonalono system ewaluacji oraz omawiano trudności i sukcesy w realizacji programów - każdy z programów został poddany końcowej ewaluacji, która zawierała takie kryteria osiągnięć jak zasięg programu, stałość uczestnictwa, pozytywne zmiany z zachowaniu dzieci uczestniczących w programie, zainteresowanie zajęciami, motywacja do korzystania z zajęć (w tym: chęć bycia w grupie, nakaz rodziców, ciekawość zajęć, pomoc w nauce, brak innej propozycji), wpływ na poprawę wyników w nauce b) prowadzenie programów profilaktycznych dla dzieci, młodzieży i rodziców w zakresie używania substancji psychoaktywnych, zwłaszcza alkoholu: - HEJ, ZABAWO! (20 godzinne programy psychoprofilaktyczne dla dzieci przedszkolnych, poprzedzone 35 godzinnymi szkoleniami dla realizatorów): 15 realizacji, 300 przedszkolaków - HEJ, PRZYGODO! (20 godzinne programy psychoprofilaktyczne dla dzieci z klas I III szkół podstawowych, poprzedzone 35 godzinnymi szkoleniami dla realizatorów): 27 realizacji, 611 uczniów - BYĆ ALBO BRAĆ (3 godzinny program profilaktyki zażywania różnych substancji psychoaktywnych ): 17 realizacji, 860 uczniów z III klas gimnazjalnych - NOE (4 godzinny program dla młodzieży szkół średnich, połączony z możliwością dalszego indywidualnego kontaktu z realizatorami programu): 20 realizacji, w których wzięło udział 1280 uczniów; średnia ocena programu przez jego uczestników to 4,8 (w skali: od 1 do 6) - HARMONIA praca w środowisku rodzinnym poprzez sesje, spotkania terapeutyczne w domach podopiecznych opuszczających placówki opiekuńcze oraz w rodzinach, gdzie dzieci były zagrożone umieszczeniem poza rodziną: programem objęto 14 rodzin (17 dzieci)

15 - Anioły do mnie wysyłaj spektakl grupy teatralnej KINESIS z Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 23 przy ul. Medyków 27 zagrany w sali Miejskiego Domu Kultury w Szopienicach, dla około 300 osobowej widowni (uczniowie szkół średnich z terenu Szopienic) c) organizowanie dla nauczycieli szkoleń dotyczących profilaktyki używania substancji psychoaktywnych, a zwłaszcza alkoholu: - szkolenie przygotowujące do prowadzenia programu Hej, Zabawo! (35 godzin szkolenia) dla 15 nauczycielek przedszkoli - szkolenie przygotowujące do prowadzenia programu Hej, Przygodo! (35 godzin szkolenia) dla 27 nauczycielek nauczania zintegrowanego - zajęcia konsultacyjne dla koordynatorów Środowiskowych Programów Profilaktycznych w zakresie doskonalenia ewaluacji prowadzonych działań d) wspieranie i prowadzenie działań promujących trzeźwość: - udział w Ogólnopolskiej Kampanii Zachowaj trzeźwy umysł polegający na konkursach i akcjach plastycznych zorganizowanych w 48 szkołach ( kampanią było objętych około 5.000 uczniów) - działania organizowane w ramach działalności Ośrodka Profilaktyczno- Szkoleniowego im. ks. F.Blachnickiego: kursy wodzirejów zabaw bezalkoholowych, sylwestrowa zabawa bezalkoholowa, festyn rodzinny ( opisane w punkcie 1 h) - przeprowadzenie akcji profilaktycznej przez młodzieżowych liderów trzeźwości w ramach festynu zorganizowanego w ramach II edycji kampanii społecznej pn. Chcę wiedzieć jak ratować życie (Dolina Trzech Stawów, 24.05.2003r.) - Ogólnopolski Przegląd Twórczości Abstynenckiej organizowany przez Trzeźwościowe Stowarzyszenie Kulturalno Turystyczne e) zaopatrywanie w materiały szkoleniowe dotyczące problematyki używania substancji psychoaktywnych (a zwłaszcza alkoholu) oraz przemocy domowej różnych grup zawodowych oraz zakup lub druk plakatów, ulotek informatorów o takiej tematyce dla mieszkańców Katowic: przekazanie 300 broszur pt. Narkotykowe dylematy funkcjonariuszom KMP(sekcja narkotykowa) i Straży Miejskiej do prowadzenia zajęć prewencyjnych w szkołach f) prowadzenie szkoleń wobec sprzedawców napojów alkoholowych (oraz uczniów przygotowujących się do zawodu sprzedawcy) w zakresie przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim oraz prowadzenia procedury interwencji profilaktycznej wobec niepełnoletniego klienta

16-160 punktów sprzedaży napojów alkoholowych objętych programem Sklep/lokal przyjazny młodzieży g) przeprowadzenie badań monitorujących problemy alkoholowe i narkotykowe: w 2003r. nie prowadzono tego typu badań h) wspieranie grup młodzieżowych liderów trzeźwości: - prowadzenie 2 razy w miesiącu 30 osobowej grupy młodzieżowych liderów trzeźwości w Ośrodku Profilaktyczno - Szkoleniowym im. ks. F.Blachnickiego - udział 4 osób w III edycji Powiatowej Szkole Liderów Trzeźwości 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. a) dotowanie zadań stanowiących realizację Programu Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2003r. został podany do publicznej wiadomości został ogłoszony w prasie oraz na stronie internetowej Urzędu Miasta Katowice. Oferty opiniowane były przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Dotowano realizację zadań prowadzonych przez następujące organizacje pozarządowe: Fundacja Pomoc Dzieciom Śląska 21.000,00 zł 21.000,00 zł Fundacja Światło-Życie Ośrodek Profilaktyczno-Szkoleniowy im. Ks. F. Blachnickiego przy ul. Gawronów 20-10.000,00 zł - 9.898,50 zł Stowarzyszenie Klub Abstynenta Dwójka - 17.300,00 zł - 17.300,00 zł Trzeźwościowe Stowarzyszenie Kulturalno-Turystyczne - 8.000,00 zł - 8.000,00 zł

17 Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka - 9.000,00 zł - 9.000,00 zł Śląskie Stowarzyszenie Ad Vitam Dignam - 60.000,00 zł - 60.000,00 zł Stowarzyszenie Klub Abstynenta Jędruś - 9.850,00 zł - x Dotacja nie wykorzystana z powodu braku własnych środków Stowarzyszenia w wysokości 50% kosztów jednostkowych mieszkańców Katowic Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Dom Aniołów Stróżów - 165.000,00 zł - 165.000,00 zł Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych Powrót z U - 10.000,00 zł - 10.000,00 zł Wspólnota Dobrego Pasterza - 20.000,00 zł - 20.000,00 zł Caritas Archidiecezji Katowickiej - 30.000,00 zł - 25.490,48 zł Rzymsko-Katolicka Parafia św. Barbary - 60.000 zł - 60.000 zł b) zlecanie wykonania zadań z zakresu Programu: Realizacja programu była prowadzona poprzez: - jednostki organizacyjne miasta: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejską Izbę Wytrzeźwień i Ośrodek Pomocy dla Osób Uzależnionych od Alkoholu, szkoły prowadzące samodzielnie księgowość oraz rozliczane przez Zespół Obsługi Jednostek Oświatowych - osoby fizyczne i prawne c) w przypadku uzasadnionych potrzeb organizowanie szkoleń przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych oraz dofinansowanie szkoleń w zakresie podnoszenia kwalifikacji w dziedzinie profilaktyki i rozwiązywania problemów

18 alkoholowych dla osób realizujących Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - szkolenia nauczycieli (opisane w punkcie 3c) - szkolenia i konsultacje prowadzone przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej MOPS ( opisane w punkcie 2b) 6. Podejmowanie interwencji oraz występowaniem przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego w związku z naruszaniem art. 13 1 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, które zabraniają reklamy i promocji napojów alkoholowych oraz sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości, osobom do lat 18 oraz na kredyt lub pod zastaw: Strażnicy miejscy przeprowadzili łącznie 1481 kontroli w placówkach handlowych w ramach zadań własnych oraz na zlecenie Urzędu Miasta pod kątem sprzedaży alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym oraz spożywania alkoholu w obrębie placówki bądź w bezpośrednim jej sąsiedztwie. W wyniku tych czynności wszczęto 5 spraw karnych dotyczących niestosowania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przez właścicieli placówek. III. Zasady realizacji i finansowania Programu: 1. Program był finansowany z wpływów uzyskanych z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.. Plan : 3.750.000,00 zł Wykonanie 3.658.532,45 zł tj. 97,56% 2. Struktura finansowania Programu: Wydatki ponoszone na realizację Programu były klasyfikowane w budżecie miasta Katowice w Dziale 851 Ochrona zdrowia, Rozdziale 85154 Przeciwdziałanie alkoholizmowi. Dysponenci środków finansowych: Wydział Zdrowia i Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta w Katowicach: Plan : - 692.503,00 zł Wykonanie 624.813,68 zł tj. 90,23 %

19 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach: Plan: 2.028.264,00 zł Wykonanie: 2.028.261,23 zł tj. 100 % Miejska Izba Wytrzeźwień i Ośrodek Pomocy dla Osób Uzależnionych od Alkoholu w Katowicach: Plan: 469.233,00 zł Wykonanie: 461.856,05 zł tj. 98,43% Zespół Obsługi Jednostek Oświatowych: Plan (po zmianach): 443.400,00 zł Wykonanie: 431.900,16 zł tj. 97,41% Szkoły samodzielne Plan: 116.600,00 zł Wykonanie: 111.701,33 zł tj. 95,79 % SP nr 13 Plan: 5.676,00 zł Wykonanie: 5.674,87 zł tj. 99,98% SP nr 34 Plan : 9.510,00 zł Wykonanie: 9.502,03 zł tj. 99,92% SP nr 58 Plan (po zmianach): 47.082,00 zł Wykonanie: 46.852,15 zł tj. 99,51% ZSO nr 14 Plan : 35.448,00 zł Wykonanie: 32.016,36 zł tj. 90,32% ZSO nr 16 Plan : 10.338,00 zł Wykonanie: 10.288,15 zł tj. 99,52%

20 ZSO nr 21 Plan (po zmianach): 2.118,00 zł Wykonanie: 2.092,42 zł tj.98,79 % VIII LO Plan (po zmianach): 5.301,00 zł Wykonanie: 5.275,35 zł tj. 99,52% V LO Plan: Wykonanie: 1.127,00 zł 0,00 zł