Ocena stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej powiatu śremskiego w 2013 r.

PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W ŚREMIE Ocena stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej powiatu śremskiego w 2013 r. mgr Urszula Sitnicka Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Śremie opracował Śrem, dnia 14.02.2014r. 1

SPIS TREŚCI I. Główny cel i kierunki działania Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Śremie w 2013r. 3 II. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych. 5 III. Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Komunalnej. 11 IV. Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Pracy. 27 V. Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Żywienia, Żywności i Przedmiotów Użytku. 33 VI. Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Dzieci i Młodzieży. 40 VII. Główne zagadnienia realizowane w zakresie Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego 45 VIII. Oświata zdrowotna i promocja zdrowia 52 IX. Działalność kontrolno-represyjna 58 X. Wnioski 58 2

I. Główny cel i kierunki działania Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Śremie w 2013r. Głównym celem działalności Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Śremie, w 2013 roku było promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz bezpieczeństwem zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego z zakresu zdrowia publicznego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Do głównych kierunków działania należy zaliczyć: 1. Prowadzenie nadzoru nad czynnym uodpornieniem populacji w ramach realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych. 2. Kontynuowanie działań związanych z usprawnieniem komputerowej sieci nadzoru epidemiologicznego nad zakażeniami i chorobami zakaźnymi, w zakresie rejestracji zgłoszeń, prowadzenia analiz epidemiologicznych i przygotowania raportów statystycznych. 3. Sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem żywności i żywienia zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego. 4. Doskonalenie funkcjonowania systemu RASFF w oparciu o procedurę funkcjonowania systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt. 5. Monitoring suplementów diety, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz środków spożywczych wzbogaconych wprowadzonych po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 6. Wzmożenie nadzoru nad produktami wprowadzonymi do obrotu mogącymi stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi. 7. Sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem kosmetyków. 8. Udział w przygotowaniach imprez masowych i zabezpieczeniu sanitarnym ich przebiegu. Opiniowanie pod względem sanitarnym zabezpieczenia imprez masowych. 9. Sprawowanie bieżącego nadzoru sanitarnego nad bezpieczeństwem zdrowotnym wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, wody w kąpieliskach oraz basenach kąpielowych. 3

10. Prowadzenie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy celem wzmocnienia ochrony zdrowia pracowników przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwych i uciążliwych czynników występujących w miejscu pracy. 11. Sprawowanie nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami, produktami biobójczymi, detergentami i prekursorami narkotyków kat.2 i 3 w oparciu o obowiązujące przepisy. 12. Sprawowanie nadzoru nad warunkami nauczania, wychowania opieki oraz wypoczynku i rekreacji dzieci i młodzieży. 13. Wzmożenie nadzoru sanitarnego nad szkołami i innymi placówkami oświatowowychowawczymi w zakresie wentylacji pomieszczeń. 14. Wzmożenie nadzoru nad stanem sanitarno technicznym szkolnych boisk sportowych. 15. Realizowanie niezbędnych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa sanitarnego i niezwłoczne przekazywanie informacji w tym zakresie do organów wyższego stopnia. 16. Sprawowanie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego pod względem wymagań sanitarno zdrowotnych w nowoprojektowanych lub modernizowanych obiektach, a także przy uzgadnianiu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz przy opiniowaniu w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla inwestycji zlokalizowanej na terenie powiatu śremskiego. 17. Inicjowanie, organizowanie, koordynowanie i nadzorowanie działalności w zakresie promocji zdrowego stylu życia i profilaktyki chorób na terenie powiatu śremskiego. 18. Doskonalenie wdrożonego systemu zarządzania jakością. 4

II. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych. Na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Śremie sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych kształtowała się w następujący sposób W roku sprawozdawczym 2013 w odróżnieniu do 2012 roku nie zanotowano zachorowań na : - inne wirusowe zapalenie mózgu w innych chorobach objętych MZ-56 (2012-1 zachorowanie) - wirusowe zapalenie wątroby typu A - (2012-1 zachorowanie) - wirusowe zapalenie wątroby typu B ostre (2012-1 zachorowanie) - zapalenie opon mózgowych inne i nie określone (2012-2 zachorowanie) - grypa u dzieci w wieku 0-14 lat - (2012-1 zachorowanie). Natomiast zanotowano: - lamblioza 1 zachorowanie - mikobakteriozy inne i BNO 1 zachorowanie - krztusiec 3 zachorowania - borelioza 1 zachorowanie - nowo wykryte zakażenia HIV 1 zachorowanie - bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu inne określone 1 zachorowanie. Wzrosła zapadalność na : - wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy 2,2 krotnie - wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe nie określone 1krotnie (1 zachorowanie) - wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 1,5 krotnie - płonica 1,4 krotnie - ospa wietrzna - 3,0 krotnie - różyczka 63 krotnie - wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji przypadku 2005r. 2 krotnie - świnkę 1,7 krotnie 5

- grypa ogółem 3 krotnie Spadła zapadalność na : - salmonellozy zatrucia pokarmowe 1,2 krotnie - inne bakteryjne zakażenia jelitowe inne określone - 2 krotnie - inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2-2 krotnie - wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe inne określone 1krotnie (1 zachorowanie) - biegunki i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ogółem- 1krotnie w tym dzieci do lat 2 1krotnie - zapalenie mózgu inne i nie określone - 2 krotnie - styczność i narażenie na wściekliznę, potrzeba szczepień 2,5 krotnie Na tym samym poziomie utrzymała się zachorowalność na: - choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes róża 4 zachorowania - wirusowe zapalenie wątroby typu B przewlekłe 2 zachorowania - wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji przypadku 2009r. 1 zachorowanie. Sytuacja epidemiologiczna dotycząca chorób szerzących się droga pokarmową: Podobnie jak w latach ubiegłych nie zanotowano zachorowań na: czerwonkę, zatrucia pokarmowe wywołane enterotoksyną gronkowcową, toksyną botulinową, grzybami, włośnicę, dur brzuszny, dury rzekome, nagminne porażenie dziecięce, brucelozę. W odróżnieniu od roku ubiegłego nie zarejestrowano zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu A ( w 2012r. - 1zachorowanie, w 2011r. 0 zachorowań, w 2010r. -1 zachorowanie, w 2009r. -2 zachorowania). W roku sprawozdawczym 2013 podobnie jak w ciągu ostatnich 3 lat nie zanotowano zbiorowych zatruć pokarmowych. Po 1 zbiorowym zatruciu pokarmowym zanotowano w roku 2009 i w roku 2008. W roku sprawozdawczym zanotowano 62 kontaktów ze zwierzętami podejrzanymi o wściekliznę, w roku 2012 70, w roku 2011 66. Zaszczepiono przeciwko wściekliźnie 2 osoby (w 2012r. - 5 osób, w 2011r. 13 osób) w tym : 6

1 osoba otrzymała pełen cykl szczepień, 1 osoba w trakcie szczepień do dnia sprawozdania. Z powodu kontaktu z psami sprawowano nadzór nad 52 osobami, spośród których zaszczepiono 1 osobę. 7 osób miało kontakt z kotami i zaszczepiono 1 osobę. 2 osoby z kontaktu ze szczurem hodowlanym nie podjęto szczepień. Podobnie jak w poprzednich latach nie stwierdzono dodatniego wyniku wścieklizny u zwierząt. Analiza zachorowań na wybrane choroby zakaźne w powiecie śremskim na przestrzeni 5 lat (od 2009 do 2013r.). Tabela nr 1 Zachorowania 2009 2010 2011 2012 2013 liczba zachorowań liczba zachorowań liczba zachorowań liczba zachorowań liczba zachorowań Współczynnik zapadalności Współczynnik zapadalności Współczynnik zapadalności Współczynnik zapadalności Współczynnik zapadalności salmonellozy 16 27,04 7 11,77 7 11,7 10 16,51 8 13,15 Płonica 32 54,08 70 117,75 43 72,3 23 37,97 33 54,26 Różyczka 1 1,69 3 5,05 1 1,68 1 1,65 63 103,58 świnka 5 8,45 6 10,09 7 11,7 4 6,60 7 11,51 Ospa wietrzna 297 501,9 585 984,04 356 598,6 194 320,26 586 963,45 pokąsania 12 20,28 8 13,46 13 21,86 5 8,25 2 3,29 WZW typu B 2 3,38 5 8,41 9 15,3 2 3,30 2 3,29 WZW typu C 6 10,14 5 8,41 3 5,04 2 3,30 4 6,58 1000 zachorowania w latach 2009-2013 297 585 356 194 586 liczba zachorowań 100 10 16 7 7 10 8 32 70 43 23 33 3 63 5 6 7 7 4 12 13 8 5 2 2 5 9 2 2 6 5 3 2 4 2009 2010 2011 2012 1 1 1 1 2013 salmonellozy Ospa wietrzna WZW typu B WZW typu C zachorowania Wykres 1 Analiza zachorowań na wybrane choroby zakaźne w powiecie śremskim na przestrzeni 5 lat od 2009 do 2013r. 7

Choroby zakaźne w powiecie śremskim w roku 2013 w porównaniu do roku 2012. Tabela nr 2 Jednostka chorobowa 2012 2013 2 l. zachorowań zapadalność l. zachorowań zapadalność Salmonelozy zatrucia pokarmowe UE 10 16,51 8 13,15 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe (ogółem) wywołane przez E. coli biegunkotwórczą PL /4 - - - - inne określone 2 3,30 1 1,64 nie określone - - - - Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 /5 2 140,05 1 71,58 Mikobakteriozy - - 1 1,64 Lamblioza (giardioza) UE - - 1 1,64 Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe (ogółem) wywołane przez rotawirusy 47 77,59 105 172,63 nie określone 107 176,64 108 177,56 Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 /7 80 5602,24 117 8375,08 Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 119 8333,33 112 8017,17 Jersinioza pozajelitowa UE - - - - Krztusiec UE - - 3 4,93 Płonica (szkarlatyna) PL 23 37,97 33 54,26 Choroba meningokokowa, inwazyjna UE/PL /8 Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes,inwazyjna /PL 9 ogółem - - - - zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu - - - - posocznica - - - - ogółem 4 6,60 4 6,58 róża 4 6,60 4 6,58 Borelioza z Lyme PL - - 1 1,64 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień /11 5 8,25 2 3,29 Ospa wietrzna 194 320,26 586 963,45 Różyczka UE 1 1,65 63 103,58 typu A UE 1 1,65 - - Wirusowe zapalenie wątroby typu B - ostre 1 1,65 - - typu B - przewlekłe /15 2 3,30 2 3,29 typu C: wg definicji przypadku UE /16,17-2009 r. 1 1,65 1 1,64 typu C: wg definicji przypadku - 2005 r. UE /15,17 2 3,30 4 6,58 Nowo wykryte zakażenia HIV - - 1 1,64 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) UE 4 6,60 7 11,51 Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae, ogółem - - - - 8

inwazyjna Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu posocznica - - - - w innych chorobach objętych MZ-56 /23 - - 1 1,64 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone 2 3,30 - - Zapalenie mózgu inne i nie określone 2 3,30 1 1,64 Grypa UE/PL Grypa wywołana nowym wirusem A(H1N1) UE/PL ogółem 1 1,65 3 4,93 u dzieci w wieku 0-14 lat 1 9,71 - - ogółem - - - - u dzieci w wieku 0-14 lat - - - - Liczba zanotowanych zachorowań na choroby zakaźne w powiecie śremskim w 2013r, w tym liczba dzieci do lat 14. Tabela nr 3 Jednostka chorobowa Dur brzuszny dury rzekome A,B,C Liczba zachorowań ogółem Liczba zachorowań do 14 r. ż. 0 0 0 Czerwonka 0 0 0 Zatrucia pokarmowe 8 8 0 -salmonelozy- Biegunka u dzieci do lat 2 230 230 0 6 0 6 Wirusowe zapalenie wątroby-ogółem: W tym: - wzw - A - wzw B - wzw C 0 2 4 Błonica 0 0 0 Płonica 33 22 11 Krztusiec 3 2 1 Odra 0 0 0 Różyczka 63 14 49 Ospa wietrzna 586 525 61 Zapalenie przyusznicy 7 5 2 nagminne Grypa 198 9 189 Tężec 0 0 0 Bruceloza 0 0 0 Borelioza (neuroborelioza) 1 0 1 2 1 1 Pokąsanie przez zwierzęta (osoby szczepione p/wściekliźnie) Róża 4 0 4 Inwazyjna Choroba 0 0 0 menigokokowa bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych 0 0 0 Liczba zachorowań powyżej 14 r. ż. 0 2 4 1 0 1 9

Jednostka chorobowa zapalenie opon mózgowych inne i nie określone Liczba zachorowań ogółem Liczba zachorowań do 14 r. ż. 0 0 0 nowo wykryte zakażenie HIV 1 x x grypa, A(H1N1) 0 0 0 Liczba zachorowań powyżej 14 r. ż. Realizacja szczepień ochronnych W 2013r. skontrolowano 12 placówek, w których prowadzone są szczepienia, na 14 w których realizowane są szczepienia ochronne (pozostałe działają na terenie szpitala będącego pod nadzorem WSSE). Szczepienia prowadzone były zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na rok 2013. Wykonawstwo u dzieci do lat 2 oraz dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży wyniosło podobnie jak w roku 2012-90-98 %. Odnotowano więcej przypadków odmowy zaszczepienia dziecka, wyrażonej przez rodziców (odmowa na piśmie, nie zgłaszanie się rodziców z dziećmi do szczepień, nie podają dzieciom kolejnych dawek szczepionki). W 2013r. zgłoszono 1 niepożądany odczyn poszczepienny. W 2012r. zgłoszono trzy niepożądane odczyny poszczepienne. W 2011r. zgłoszono jeden niepożądany odczyn poszczepienny. 10

III. Ocena stanu sanitarnego powiatu śremskiego w zakresie Higieny Komunalne za rok 2013. 1. Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Jednostki organizacyjne Państwowej Inspekcji Sanitarnej sprawują nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, produkowanej przez przedsiębiorstwa wodociągowe na podstawie art. 4 ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011r. Nr 212, poz. 1263 ze zm.), art. 12 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. z 2006r. Nr 123, poz. 858 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61 poz. 417 ze zm.). Badania jakości wody do spożycia wykonują akredytowane laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz laboratoria zewnętrzne o udokumentowanym systemie jakości badań zatwierdzonym przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. z 2006r. Nr 123 poz. 858 ze zm.). Dla Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Śremie badania laboratoryjne wody, wykonuje Laboratorium Badania Wody i Gleby Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Lesznie. Na terenie powiatu śremskiego Laboratorium Badania Wody Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Śremie, zostało zatwierdzone przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Śremie do wykonywania 9 oznaczeń fizykochemicznych w wodzie. Na terenie powiatu śremskiego wodociągi produkujące wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi zasilane są z ujęć podziemnych czwarto- i trzeciorzędowych. Na obszarze powiatu nie występują ujęcia powierzchniowe do zasilania wodociągów. Wody podziemne, w odróżnieniu od wód powierzchniowych charakteryzują się stałym składem fizykochemicznym, który kształtują procesy hydrogeologiczne, fizyczne i biologiczne. Substancje znajdujące się w wodzie mogą być pochodzenia naturalnego, antropogenicznego lub mogą pochodzić z ubocznych procesów dezynfekcji wody. Najwyższe dopuszczalne stężenia związków fizykochemicznych w wodzie przeznaczonej do spożycia określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11

29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61 poz. 417 ze zm.). W wodach podziemnych najczęściej przekraczane są normy dotyczące dopuszczalnych ilości manganu i żelaza. Parametry te nie mają znaczenia zdrowotnego i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi. Mogą powodować zmiany organoleptyczne wody co w konsekwencji może być nie do zaakceptowania przez konsumentów. Uzdatnianie takiej wody jest stosunkowo proste, przy użyciu tradycyjnych układów napowietrzania i filtracji. Aktualnie pod nadzorem sanitarnym prowadzonym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Śremie pozostaje 13 wodociągów w tym: 12 wodociągów publicznych oraz 1 wodociąg zakładowy. Liczba wodociągów w porównaniu do roku ubiegłego zmniejszyła się z 14 do 13 (1 wodociąg lokalny Ośrodka Wypoczynkowego Dolsk Podrzekta ul. Wczasowa został wyłączony z nadzoru - wodociąg został wyłączony z eksploatacji, a obiekt podłączono do wodociągu publicznego w Dolsku). W zależności od wielkości produkcji wody, wodociągi działające na terenie powiatu śremskiego zakwalifikowane są w trzech grupach: wodociągi produkujące od 1001-10000 m 3 wody na dobę 1 (wodociąg publiczny Śrem), wodociągi produkujące od 101-1000 m 3 wody na dobę 10 (wodociągi publiczne: Gaj, Nochowo, Dąbrowa, Dolsk, Wieszczyczyn, Małachowo, Książ, Konarzyce, Mchy, Piotrowo), wodociągi produkujących 100 m 3 wody na dobę - 2 (wodociąg publiczny Orkowo, oraz wodociąg zakładowy Spółdzielni Rolniczo-Usługowa w Łężku). W roku ubiegłym wodociąg publiczny w Małachowie został przekwalifikowany do grupy wodociągów o produkcji od 101-1000 m 3 wody na dobę w związku ze zwiększeniem produkcji wody. Spośród w/w wodociągów 1 wodociąg (wodociąg publiczny w Śremie) spełnia kryteria wymagań raportowania do Komisji Europejskiej. Raportowaniem tym objęte są wodociągi produkujące wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi w ilości powyżej 1000m 3 /dobę lub zaopatrujące powyżej 5000 osób oraz wodociągi obsługujące zakłady produkujące żywność przeznaczoną na eksport. W 2013r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Śremie, podobnie jak w latach poprzednich, realizując bieżący nadzór sanitarny nad jakością wody przeznaczoną do spożycia przez ludzi kontynuował monitoring kontrolny 12

i przeglądowy jakości wody w wytypowanych punktach poboru. W ramach prowadzonego monitoringu pobrano do badań laboratoryjnych 91 prób wody do spożycia oraz przeprowadzono 17 kontroli sanitarnych w 13 nadzorowanych wodociągach. W roku 2013 żaden z nadzorowanych wodociągów nie został oceniony negatywnie. Wszyscy mieszkańcy korzystający z w/w wodociągów zaopatrywani byli w wodę dobrej jakości. 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2009 2010 2011 2012 2013 liczba wodociągów ogółem liczba wodociągów produkujących wodę dobrą liczba wodociągów produkujących wodę złą Najwięcej mieszkańców w powiecie śremskim korzysta z 1 wodociągu z grupy produkującej od 1001-10000 m 3 wody na dobę ok. 60,4%. Z 10 wodociągów z grupy wodociągów o produkcji wody od 101-1000 m 3 wody na dobę korzysta ok. 39,1% mieszkańców, a z 2 wodociągów z grupy wodociągów o produkcji wody 100 m 3 wody na dobę korzysta ok. 0,5% mieszkańców. 39,1 0,5 60,4 % ludności zaopatrywanej w wodę z grupy wodociągów o produkcji od 1001 do 10000 m3/dobę % ludności zaopatrywanej w wodę z grupy wodociągów o produkcji od 101 do 1000 m3/dobę % ludności zaopatrywanej w wodę z grupy wodociągów o produkcji 100 m3/dobę 13

Procent mieszkańców korzystających z wodociągów w grupie produkującej od 101-1000 m 3 wody na dobę zwiększył się, a procent mieszkańców korzystających z wodociągów w grupie o produkcji wody 100 m 3 wody na dobę zmniejszył się z związku z przekwalifikowaniem do grupy wodociągów o produkcji od 101-1000 m 3 wody na dobę wodociągu publicznego w Małachowie. 60 50 40 30 20 10 % ludności zaopatrywanej w wodę z grupy wodociągów o produkcji wody od 1001 do 10000 m3/dobę % ludności zaopatrywanej w wodę z grupy wodociągów o produkcji wody od 101 do 1000 m3/dobę % ludności zaopatrywanej w wodę z grupy wodociągów o produkcji wody 100 m3/dobę 0 2009 2010 2011 2012 2013 Wodociągi objęte nadzorem zaopatrują w wodę mieszkańców powiatu śremskiego obejmującego 4 gminy: Miasto i gmina Śrem obsługiwana jest przez 5 wodociągów publicznych (Śrem, Dąbrowa, Gaj, Nochowo, Orkowo). Jakość wody z nadzorowanych na terenie gminy wodociągów, podobnie jak w roku poprzednim odpowiadała wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61 poz. 417 ze zm.). Liczba wodociągów w porównaniu do roku ubiegłego nie uległa zmianie. Ponadto mieszkańcy gminy Śrem korzystają z wodociągu publicznego w Wieszczyczynie (1 miejscowość). Miasto i gmina Książ - obsługiwana jest przez 3 wodociągi publiczne (Książ, Konarzyce, Mchy) oraz 1 wodociąg zakładowy, należący do Spółdzielni Rolniczo- Usługowej w Łężku. Jakość wody z nadzorowanych na terenie gminy wodociągów, podobnie jak w roku poprzednim odpowiadała wymaganiom określonym w w/w rozporządzeniu. Liczba wodociągów w porównaniu do roku ubiegłego nie uległa zmianie. Ponadto mieszkańcy gminy Książ korzystają z wodociągu publicznego w 14

Dolsku (2 miejscowości) oraz z wodociągu publicznego w Wieszczyczynie (1 miejscowość). Miasto i gmina Dolsk - obsługiwana jest przez 3 wodociągi publiczne (Dolsk, Wieszczyczyn, Małachowo). Jakość wody z nadzorowanych na terenie gminy wodociągów, podobnie jak w roku poprzednim odpowiadała wymaganiom określonym w w/w rozporządzeniu. Liczba wodociągów w porównaniu do roku ubiegłego zmniejszyła się o 1 (wodociąg lokalny Ośrodka Wypoczynkowego Dolsk Podrzekta ul. Wczasowa został wyłączony z eksploatacji). Gmina Brodnica - obsługiwana jest przez 1 wodociąg publiczny (Piotrowo), który leży na terenie gminy Brodnica. Jakość wody z nadzorowanego na terenie gminy wodociągu, podobnie jak w roku poprzednim odpowiadała wymaganiom określonym w w/w rozporządzeniu. Liczba wodociągów w porównaniu do roku ubiegłego nie uległa zmianie. Ponadto mieszkańcy gminy Brodnica korzystają z wodociągu publicznego w Śremie (2 miejscowości) oraz z wodociągu publicznego w Gaju (4 miejscowości). Oceny jakości wody dokonano w oparciu o: 1. liczba badań fizyko-chemicznych 82 w tym gmina Śrem 41, gmina Książ 18, gmina Dolsk 16 i gmina Brodnica 7. 2. liczba badań bakteriologicznych 87 w tym gmina Śrem 45, gmina Książ 18, gmina Dolsk 17 i gmina Brodnica 7. Zmiany w zaopatrzeniu ludności w wodę do spożycia w roku 2013: liczba wodociągów w roku 2013 w porównaniu do roku ubiegłego zmniejszyła się o 1 wodociąg lokalny. W ocenie organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej wszystkie wodociągi produkują wodę odpowiadającą wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61 poz. 417 ze zm.). Żaden z nadzorowanych wodociągów podobnie jak w roku ubiegłym nie został oceniony negatywnie. W roku 2013 żadna miejscowość nie została zwodociągowana. Na terenie powiatu nadal występują tereny, które nie są zwodociągowanie. 15

2. Ocena jakości wody w basenach kąpielowych, w kąpieliskach oraz w miejscach wykorzystywanych do kąpieli. 2.1. Baseny kąpielowe. Nadzorem kontrolno-laboratoryjnym objęte były baseny kąpielowe na Obiekcie Sportowym w Śremie przy ul. Staszica 1 (basen duży, basen mały i 2 jacuzzi). Liczba obiektów w porównaniu do roku 2012 nie uległa zmianie. Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadziła badania wody w nieckach basenowych z częstotliwością 1 raz w miesiącu w kierunku zanieczyszczeń bakteriologicznych. Zakres badań obejmował: bakterie Escherichia coli, bakterie grupy coli, gronkowce koagulazo- dodatnie, ogólną liczbę bakterii w 36 o C po 48 godzinach inkubacji. Każdorazowo prowadzona była kontrola stężenia zawartości chloru wolnego w wodzie. Z uwagi na to, iż brak krajowych przepisów określających wymagania sanitarne dla wody w nieckach basenowych, w przypadku jej pogorszenia natychmiast informowano właściciela obiektu oraz wydawano zalecenia dotyczące przeprowadzenia działań zmierzających do poprawy jej jakości. Jakość wody z basenów oceniona została jako dobra. W trakcie roku ogółem 3 razy stwierdzono przekroczoną ogólną liczbę bakterii w temperaturze 36 o C po 48 godz. w wannach jacuzzi oraz w 2 przypadkach dodatkowo nadmierną liczbę bakterii grupy coli. W pozostałych badanych próbach wszystkie badane parametry, we wszystkich nieckach basenowych odpowiadały warunkom dla wody w pływalni. Oceny jakości wody dokonano w oparciu o 67 badań bakteriologicznych wody. Podczas przeprowadzonej kontroli stan sanitarno-techniczny obiektu nie budził zastrzeżenia. Nie stwierdzono również uchybień sanitarnych w zakresie bieżącej czystości. Obiekt podobnie jak w roku poprzednim został oceniony pozytywnie. 2.2. Kąpieliska i miejsca wykorzystywane do kąpieli. Nadzór kontrolno-laboratoryjny nad kąpieliskami i miejscami wyznaczonymi do kąpieli w roku 2013 prowadzony był zgodnie z obowiązującymi przepisami: ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne (Dz. U. z 2012r. poz. 145 ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. Nr 86 poz. 478). 16

W sezonie 2013r. na terenie powiatu śremskiego, podobnie jak w roku poprzednim funkcjonowało 1 kąpielisko oraz 3 miejsca wykorzystywane do kąpieli. Nowelizacja ustawy Prawo wodne z 4 marca 2010 r. (Dz. U. Nr 44, poz. 253) wprowadziła wiele zmian w sposobie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpieliskach. Art. 9 ust. 1 ustawy Prawo wodne podaje nowe definicje m.in. kąpieliska, miejsca wykorzystywanego do kąpieli, klasyfikacji wody w kąpielisku, organizatora oraz profilu wody w kąpielisku. Kąpielisko - jest to wyznaczony uchwałą rady gminy, wydzielony i oznakowany fragment wód powierzchniowych, wykorzystywany przez dużą liczbę osób kąpiących się. Natomiast miejsce wykorzystywane do kąpieli - jest to wydzielony i oznakowany fragment wód powierzchniowych, nie będący kąpieliskiem i wykorzystywany do kąpieli. Zgodnie z w/w przepisami organizator kąpieliska jest zobowiązany przekazać wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta wniosek o umieszczenie kąpieliska w wykazie kąpielisk do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego sezon kąpielowy. W roku 2013 do Powiatowych Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Śremie wpłynął 1 wniosek o umieszczenie kąpieliska w wykazie kąpielisk. Wniosek ten dotyczył kąpieliska w Jarosławkach nad Jeziorem Jarosławskim na terenie gminy Książ Wielkopolski. Pobór prób wody z kąpieliska do badań laboratoryjnych rozpoczęty został w dniu 18 czerwca 2013r. pobór w ramach kontroli urzędowej przed sezonem. W sezonie nie zaistniała sytuacja, która mogłaby powodować pogorszenie jakości wody, w związku z czym nie pobrano dodatkowych prób wody do badań w ramach kontroli urzędowej. Ponadto w trakcie trwania sezonu woda z kąpieliska była pobierana do badań przez organizatora kąpieliska w ramach kontroli wewnętrznej. Oceny jakości wody do kąpieli dokonywał Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Śremie na podstawie sprawozdań z badań wykonanych w ramach kontroli urzędowej oraz kontroli wewnętrznej. Pobrano 10 prób do badań bakteriologicznych, w tym 2 próby w ramach kontroli urzędowej oraz 8 prób w ramach kontroli wewnętrznej. Jakość wody z kąpieliska w Jarosławkach oceniona została jako dobra. Pod względem bakteriologicznym woda odpowiadała warunkom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. W sezonie kąpielowym 2013 roku na terenie powiatu śremskiego funkcjonowały 3 miejsca wykorzystywane do kąpieli: 17

w Śremie nad Jeziorem Grzymisławskim, w Dolsku plaża miejska nad Jeziorem Dolskim Wielkim, w Dolsku - Podrzekcie nad Jeziorem Dolskim Wielkim. W ramach kontroli wewnętrznej pobrano 18 prób wody. Wyniki badania wody były przekazane Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Śremie przez organizatora w/w miejsc po ich otrzymaniu. Oceny jakości wody do kąpieli dokonywał Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Śremie na podstawie otrzymanych sprawozdań. Jakość wody we wszystkich w/w miejscach oceniona została jako dobra. Pod względem bakteriologicznym woda odpowiadała warunkom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. W trakcie trwania sezonu letniego na stronie internetowej PSSE w Śremie umieszczane były komunikaty o jakości wody do kąpieli. Ogółem umieszczono 7 komunikatów. 3. Ocena stanu sanitarnego obiektów użyteczności publicznej oraz podmiotów wykonujących działalność leczniczą. W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego w 2013r. oceniono stan sanitarny w 247 obiektach, co stanowi 71% obiektów znajdujących się w ewidencji. Żaden z obiektów nie został oceniony jako zły - odsetek obiektów złych wynosił 0%. W roku 2013 przeprowadzono łącznie 284 kontrole. 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2009 2010 2011 2012 2013 % obiektów skontrolowanych % obiektów o złym stanie sanitarnotechnicznym 18

3.1.Ustępy publiczne. Nadzorem sanitarnym objęto 8 ustępów publicznych w miastach, w tym 2 obiekty czynne sezonowo. Liczba obiektów w porównaniu do roku ubiegłego nie uległa zmianie. Kontrolą objęto wszystkie zewidencjonowane obiekty, przeprowadzono 8 kontroli. Stan sanitarno-techniczny tych obiektów, w chwili kontroli nie budził zastrzeżeń. Nie stwierdzono również uchybień sanitarnych w zakresie utrzymania bieżącej czystości. Z istniejących obiektów 4 zlokalizowane są w budynkach murowanych, natomiast 4 to obiekty typu kontenerowego. 3.2. Domy Pomocy Społecznej. Z dniem 1 stycznia 2010 r. Dom Pomocy Społecznej w Śremie i Dom Pomocy Społecznej w Psarskim, których organem założycielskim jest Starostwo Powiatowe w Śremie zostały przekazane do nadzoru Wielkopolskiemu Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu. W roku 2013 nadzorem sanitarnym objęty był 1 obiekt - Całodobowy Dom Opieki w Szołdrach, gmina Brodnica. Obiekt działa w oparciu o decyzją Wojewody Wielkopolskiego z dnia 29 lipca 2009 r., która zezwala na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niesprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku Jest to podmiot niepubliczny, prowadzony przez osobę fizyczną (zgodnie z art. 57 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej Dz. U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.). Obiekt spełnia standardy określone w art. 68 wyżej cytowanej ustawy. W obiekcie przeprowadzono 1 kontrolę. Stan sanitarno-techniczny obiektu, w chwili kontroli nie budził zastrzeżeń. Nie stwierdzono również uchybień sanitarnych w zakresie utrzymania bieżącej czystości. 3.3. Hotele i inne obiekty świadczące usługi noclegowe. Nadzorem objęto 11 obiektów w tym: 5 hoteli (4 w Śremie i 1 w Dolsku), 4 inne obiekty świadczące usługi noclegowe (Mechlin, Jaszkowo, Radoszowo II, Lubiatówko) oraz 2 ośrodki wypoczynkowe (pola namiotowe w Jarosławkach oraz pole biwakowe w Dolsku Podrzekcie). Ogółem przeprowadzono 14 kontroli. Budynki obiektów hotelarskich wyposażone są: w hole z recepcją, pokoje mieszkalne, sale konferencyjne oraz w restauracje. Inne obiekty świadczące usługi 19

noclegowe spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia dla innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (Dz. U. z 2006r. Nr 22, poz. 169 ze zm.). Stan sanitarno-techniczny żadnego z w/w obiektów, w chwili kontroli nie budził zastrzeżeń. Nie stwierdzono również uchybień sanitarnych w zakresie utrzymania bieżącej czystości. Wszystkie obiekty podobnie jak w roku poprzednim został oceniony pozytywnie. 3.4 Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu, odnowy biologicznej i solaria. W roku 2013 ogółem oceniono stan sanitarny 98 spośród 104 zarejestrowanych obiektów z tej grupy, co stanowi 94% zakładów ujętych w ewidencji. Spośród 98 obiektów objętych nadzorem sanitarnym 60 obiektów to zakłady fryzjerskie, 9 zakładów fryzjersko-kosmetycznych, 1 zakład fryzjerski i tatuażu, 20 zakłady kosmetyczne, 4 zakłady odnowy biologicznej oraz 4 solaria. Najwięcej obiektów z tej grupy zlokalizowanych jest w miastach 90, natomiast na terenach wiejskich tylko 8. Ogółem przeprowadzono 101 kontroli. W związku z tym, że rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej (Dz. U. Nr 31, poz. 273), z dniem 31 grudnia 2011r. utraciło moc, w roku 2013 kontrole zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, tatuażu i odnowy biologicznej prowadzone były w oparciu o wymagania sanitarne wynikające z przepisów ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 947). We wszystkich skontrolowanych zakładach pomieszczenia i wyposażenie utrzymane było we właściwym stanie sanitarno-porządkowym. W roku 2013 zarejestrowanych zostało 8 nowych obiektów w tym 7 w miastach i 1 na terenach wiejskich. (4 zakłady fryzjerskie, 1 zakład kosmetyczny, 1 zakład fryzjersko - kosmetyczny, 2 zakłady odnowy biologicznej). Ponadto jeden z zakładów kosmetycznych rozszerzył zakres świadczonych usług o usługi fryzjerskie. Zakłady nowopowstałe to obiekty nowoczesne, estetycznie i funkcjonalne. 20

3.5. Podmioty Lecznicze Stan sanitarno - techniczny, ocenę dokumentacji, w tym dokumentacji dotyczącej procedur sanitarno- higienicznych oraz postępowanie z bielizną czystą i brudną, postępowanie z odpadami komunalnymi i medycznymi niebezpiecznymi powstającymi w wyniku prowadzenia działalności leczniczej oceniano podczas kontroli tych placówek w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego. W roku 2013 na terenie powiatu śremskiego zarejestrowanych było 150 placówek. Kontrolą objęto: podmioty lecznicze wykonujące stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne - 2 szpitale i 1 zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne - 10 Przychodni Lekarzy Rodzinnych, 1 Medyczne Laboratorium Diagnostyczne, 34 inne podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne oraz 51 praktyk zawodowych. 3.5.1. Obiekty lecznictwa zamkniętego. Na terenie powiatu śremskiego nadzorem sanitarnym objęto 2 publiczne podmioty lecznicze wykonujące stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne: Ośrodek Reumatologiczny w Śremie przy ul. Mickiewicza 95, Zakład Pielęgnacyjno- Opiekuńczy w Śremie przy ul. Promenada 7 oraz 1 niepubliczny podmiot leczniczy Centrum Medyczne Małgorzata Sp. z o.o. ul. Chełmońskiego 1 Śrem - Szpital jedno specjalistyczny z komórkami organizacyjnymi: Oddział Onkologiczny, Zakład Opiekuńczo Leczniczy. W obiektach tych przeprowadzono ogółem 3 kontrole i wydano 1 decyzję rachunkową za uchybienie dotyczące przeterminowanych sterylnych igieł jednokrotnego użycia w gabinecie zabiegowym w Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym w Śremie przy ul. Promenada 7. Stan sanitarny - podczas kontroli nie stwierdzono niewłaściwego stanu sanitarnego w zakresie utrzymania bieżącej czystości i porządku we wszystkich placówkach. Stan techniczny podmiotów leczniczych wykonujących stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne nie budził zastrzeżeń. W roku 2013 w Ośrodku Reumatologicznym w Śremie przy ul. Mickiewicza 95 wyremontowano pomieszczenia fizykoterapii odmalowano ściany, wymieniono na nowe instalacje: elektryczną i wentylacji mechanicznej wyciągowej, zamontowano podwieszany sufit. Wymieniono pokrycie dachowe na nowe na całym budynku. Stan techniczny i funkcjonalność placówki z każdym rokiem ulega znacznej poprawie. 21

Centrum Medyczne Małgorzata Sp. z o.o. ul. Chełmońskiego 1 Śrem, w wyniku zmiany sposobu użytkowania pomieszczeń I piętro budynku przeznaczono na Oddział Onkologii Klinicznej: 13 pokoi chorych 2 - osobowych (każdy z osobnym węzłem sanitarnym, w tym jeden z pokoi posiada toaletę dostosowaną dla osób niepełnosprawnych); 1 pokój 1-osobowy również z osobnym węzłem sanitarnym; kompleks lekarski, który stanowi: pokój ordynatora, pokój lekarski wraz z wspólnym pomieszczeniem sanitarnym; pokój psychologa; dyżurka pielęgniarska z bezpośrednim dostępem do pomieszczenia apteczki podręcznej; pomieszczenie sanitarne dla personelu oraz pomieszczenie jadalni z zapleczem pozwalającym na przygotowanie przez pacjentów ciepłych napojów czy też podgrzania posiłków; brudownik; pomieszczenie porządkowe. Postępowanie z odpadami medycznymi W zakresie postępowania z odpadami medycznymi nieprawidłowości nie stwierdzono w żadnej placówce. 3.5.2. Podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne. Przychodnie, Ośrodki, Poradnie, Ambulatoria, Medyczne Laboratorium Diagnostyczne, Stacja Dializ, Inne - 52 Na terenie powiatu śremskiego zarejestrowanych jest 10 przychodni lekarzy rodzinnych - liczba jednostek administracyjnych 9 (liczba obiektów w porównaniu do roku ubiegłego nie uległa zmianie), 1 laboratorium diagnostyczne oraz 1 Stacja Dializ liczba wyżej wymienionych obiektów w porównaniu do roku ubiegłego nie uległa zmianie. Zmieniła się natomiast liczba obiektów w grupie tzw. inne (41), w porównaniu do roku ubiegłego. Było ich 37, zarejestrowano 4 nowe obiekty: CENTRUM MEDYCZNE MEDEUS ul. Powstańców Wlkp. 7G lokal H Śrem, Pracownia Rezonansu Magnetycznego NESTOR MEDICAL ul. Chełmońskiego 1 Śrem, NZOZ ALFA - DENT lek. stom. Sylwia Latuszek- Abram, Śrem ul. Paderewskiego 9/21, Biomedos Śrem ul. Makuszyńskiego 4D/22. Dwa podmioty lecznicze: Pielęgniarsko - Położniczy Ośrodek Medycyny Środowiskowo - Rodzinnej VITA s.c. oraz OPIEKUN Spółka Jawna Pielęgniarska Opieka Długoterminowa Domowa Psarskie ul. Owocowa 8 świadczą usługi zdrowotne pacjentom zamieszkałym w Domach Pomocy Społecznej w Psarskim i w Śremie. W roku sprawozdawczym kontrolowano podmiot leczniczy OPIEKUN 22

Sp. Jawna Psarskie ul. Owocowa 8. Podmiot prowadzi działalność na terenie Domu Pomocy Społecznej w Psarskim i świadczy aktualnie usługi 14 chorym długoterminowo mieszkańcom Domu Pomocy w zakresie Pielęgniarskiej Opieki Długoterminowej Domowej. Pomieszczenie gabinetu spełnia wymogi określone przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Nie stwierdzono w placówce uchybień sanitarnych w zakresie bieżącej czystości i porządku oraz w postępowaniu z odpadami medycznymi. Stan sanitarny- kontrolowanych obiektów nie budził zastrzeżeń, nie stwierdzono uchybień sanitarnych w zakresie bieżącej czystości i porządku za wyjątkiem 1 Przychodni Lekarza Rodzinnego, gdzie w trakcie kontroli w gabinecie badań ginekologicznych stwierdzono, że przeterminowane wzierniki ginekologiczne i szczotki cytologiczne przechowywane były razem ze sprzętem medycznym z aktualnymi datami. Uchybienie usunięto w trakcie kontroli. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny za stwierdzone uchybienie wystawił decyzję rachunkową. Stan techniczny kontrolowanych placówek można ocenić jako dobry, za wyjątkiem 1 placówki, gdzie stwierdzono w trakcie kontroli, że czyszczenie, odgrzybianie, wymiana filtrów klimatyzatorów przeprowadzana jest rzadziej niż co 12 miesięcy. W związku z zaistniałą sytuacją wydana została decyzja zarządzająca decyzja rachunkowa. Zarządzenie wykonano w wyznaczonym terminie. W 1 Gabinecie Profilaktyki i Pomocy Przedlekarskiej przy Szkole Podstawowej podczas kontroli stwierdzono: przeterminowany środek dezynfekcyjny do rąk, ubytki w wykładzinie podłogowej wykonanej z płytek PCV i ubytki oraz łuszczącą się farbę na ścianach. Wydana została decyzję zarządzającą na stwierdzone uchybienia oraz nałożono ustawowe opłaty. Zarządzenie wykonano w całości, w wyznaczonym terminie. Stan sanitarno techniczny pozostałych obiektów nie budził zastrzeżeń. Drobne remonty w poszczególnych obiektach przeprowadzane były w miarę potrzeb i możliwości. Na terenie powiatu poszerzono działalność medyczną, oddając do użytku nowe obiekty lub dokonując adaptacji istniejących pomieszczeń 23

W Przychodni Lekarza Rodzinnego i Lekarzy Specjalistów KO - MED s. c. Śrem Staszica 1 oddano w użytkowanie zaadaptowane pomieszczenia gabinetu diagnostyczno-zabiegowego oraz pomieszczenia magazynowe medycznego sprzętu podręcznego Poradni Ortopedycznej. W Przychodni Zespołu Lekarza Rodzinnego MEDICUS przy ul. Mickiewicza 5 w Śremie w pomieszczeniu (punktu szczepień) zlokalizowanym na parterze budynku urządzono punkt poboru krwi do badań laboratoryjnych. Powyższa usługa medyczna jest realizowana w rozdzielności czasowej (w odniesieniu do wykonywanych szczepień w przedmiotowym gabinecie) przez Laboratorium Przychodni Lekarza Rodzinnego i Lekarzy Specjalistów KO- MED s. c. Centrum Medyczne MEDEUS ul. Powstańców Wlkp. 7G lokal H, Śrem (nowy obiekt) - zlokalizowany w obrębie parteru budynku usługowo-biurowego w Śremie,. Pomieszczenia lokalu o łącznej powierzchni użytkowej wynoszącej 169,90m 2. W wyniku poczynionej inwestycji zapewniono: dwa gabinety diagnostyczno - zabiegowe, trzy gabinety lekarskie, kabinę higieny osobistej przy jednym z gabinetów diagnostyczno-zabiegowych, pomieszczenie sanitarne dla pacjentów przystosowane dla osób niepełnosprawnych, pełne zaplecze socjalno-sanitarne dla personelu, pomieszczenie porządkowe, pomieszczenie składowania odpadów medycznych oraz poczekalnię pacjentów z wydzieloną recepcją w obrębie komunikacji wewnętrznej lokalu. Biomedos Śrem ul. Makuszyńskiego 4D/22 (nowy obiekt) - zlokalizowany w obrębie parteru budynku wielorodzinnego. Lokal o powierzchni użytkowej wynoszącej 34,75m 2. W obrębie przedmiotowego obiektu zapewniono: gabinet lekarski (konsultacyjny), gabinet fizjoterapii, poczekalnię dla pacjentów z wydzieloną rejestracją, pomieszczenie sanitarne dostępne bezpośrednio z poczekalni, przystosowane dla osób niepełnosprawnych. W obiekcie świadczone są usługi fizjoterapeutyczne oraz porady lekarskie (konsultacyjne) w zakresie: pediatrii, doradztwa żywieniowego, psychologii, neurologii, z zachowaniem rozdziału czasowego. NZOZ ALFA - DENT lek. stom. Sylwia Latuszek - Abram, Śrem ul. Paderewskiego 9/21, Śrem - do świadczenia usług medycznych z zakresu stomatologii (nowy obiekt)-przedmiotowy lokal o powierzchni usługowej wynoszącej 48,5m 2, którego pomieszczenia zaadaptowano na gabinet 24

stomatologiczny, zlokalizowany jest w obrębie poziomu parteru budynku mieszkalnego wielorodzinnego. Postępowanie z odpadami medycznymi wszystkie kontrolowane placówki posiadały prawidłowo opracowane procedury postępowania z odpadami medycznymi, karty przekazania odpadów medycznych do utylizacji oraz podpisane umowy z firmami posiadającymi wymagane zezwolenia na odbiór i transport odpadów medycznych niebezpiecznych. Warunki i czas magazynowania odpadów medycznych niebezpiecznych we wszystkich placówkach były prawidłowe. 3. 5. 3. Praktyki Zawodowe Indywidualne Specjalistyczne Praktyki Lekarskie, Indywidualne Specjalistyczne, Praktyki Lekarzy Dentystów, Grupowe Praktyki Lekarzy Dentystów, Indywidualne Praktyki Pielęgniarek, Grupowe Praktyki Pielęgniarek, Inne. W roku 2013 w ewidencji Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Śremie zarejestrowanych było: Indywidualnych Specjalistycznych Praktyk Lekarskich - 46 obiektów. Skontrolowano 15 obiektów. Przeprowadzonych zostało ogółem 15 kontroli. Liczba obiektów w porównaniu do roku ubiegłego uległa zmianie było 48 wykreślono z ewidencji 2 indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie. Indywidualnych Specjalistycznych Praktyk Lekarzy Dentystów - 26 obiektów. Skontrolowano 26 obiektów. Przeprowadzonych zostało ogółem 28 kontroli. Liczba obiektów w porównaniu do roku ubiegłego uległa zmianie (było 25 obiektów) - zarejestrowano 2 nowe obiekty i wykreślono z ewidencji 1 obiekt. Grupowe Praktyki Lekarzy Dentystów zarejestrowany jest 1 obiekt ( liczba obiektów w porównaniu do roku ubiegłego nie uległa zmianie), który skontrolowano. Indywidualne Praktyki Pielęgniarek - 11 placówek (w tym 1 świadczy usługi wyłącznie dla uczniów Liceum Ogólnokształcącego), Ogółem skontrolowano 4 obiekty. Liczba obiektów w porównaniu do roku ubiegłego uległa zmianie (było 10 placówek), zarejestrowano 1 obiekt, Indywidualna Praktyka Położnej Grażyna Kasprzak ul. Powstańców Wlkp.7 Śrem. Grupowe Praktyki Pielęgniarek zarejestrowane - 2 placówki, liczba obiektów w porównaniu do roku ubiegłego nie uległa zmianie. Przeprowadzono 2 kontrole. 25

Inne - zarejestrowanych jest 9 obiektów. Skontrolowano 3 obiekty (w tym przeprowadzono 1 kontrolę interwencyjną). Liczba obiektów w porównaniu z rokiem ubiegłym uległa zmianie zarejestrowano 1 nowy obiekt - Laboratorium Ceramicznej Techniki Dentystycznej w Dolsk, w obrębie którego znajduje się gabinet protetyczny i gabinet stomatologiczny. Stan sanitarny - Podczas kontroli nie stwierdzono niewłaściwego stanu sanitarnego w zakresie utrzymania bieżącej czystości i porządku w kontrolowanych placówkach za wyjątkiem: Indywidualna Praktyka Położnej Środowiskowo-Rodzinnej w Książu. Podczas kontroli stwierdzono w torbie położnej przeterminowane sterylne strzykawki 1 razowego użycia, które usunięto w trakcie kontroli. Za stwierdzone uchybienie wystawiona została decyzja rachunkowa. Gabinet Protetyczny w Śremie - w trakcie kontroli interwencyjnej stwierdzono: brak opracowanych procedur sanitarno-higienicznych oraz brak udokumentowanych kontroli wewnętrznych w zakresie realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Za stwierdzone uchybienie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Śremie wystawił decyzję rachunkową. Stan techniczny kontrolowanych obiektów nie budził zastrzeżeń. Postępowanie z odpadami medycznymi - podczas przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono uchybień sanitarnych w zakresie segregacji, oznakowania, magazynowania i transportu odpadów medycznych za wyjątkiem Indywidualnej Praktyki Pielęgniarskiej w Śremie, gdzie odpady medyczne przekazywane były do utylizacji w terminie powyżej 30 dni. W wyniku przeprowadzonej rekontroli stwierdzono usuniecie nieprawidłowości, a za stwierdzone uchybienie wystawiono decyzję rachunkową. W Prywatnej Praktyce Stomatologicznej w Śremie, w trakcie kontroli stwierdzono, że w lodówce przeznaczonej do magazynowania odpadów medycznych przechowywany był również lek. Nieprawidłowość usunięto w trakcie kontroli. Za stwierdzone uchybienie nałożono ustawową opłatę. W porównaniu do ubiegłego roku stwierdzono pogorszenie stanu sanitarnotechnicznego w kontrolowanych placówkach służby zdrowia. 26

IV. Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Pracy. W roku 2013 sprawowano nadzór w zakresie higieny pracy nad 206 zakładami pracy, w których zatrudnionych jest około 6802 pracowników. Skontrolowano 149 zakładów zatrudniających 6242 osób. Wykres 1. Liczba skontrolowanych zakładów w poszczególnych sektorach gospodarki (wg PKD) w roku 2013. W kontrolowanych zakładach prowadzono ocenę narażenia pracowników na czynniki szkodliwe i stwierdzono, że przekroczenia NDSiN (Najwyższe Dopuszczalne Stężenia i Natężenia) występują w 21 zakładach pracy, a w warunkach przekroczonych NDSiN pracuje 557 osób w tym: narażenie na pyły 99 pracowników zatrudnionych w 3 zakładach pracy, narażenie na hałas 489 pracowników w 20 zakładach pracy, narażenie na wibrację 16 pracowników w 1 zakładzie, narażenie na czynniki chemiczne (czterochloroetlen) 1 pracownik w 1 zakładzie w kontakcie z czynnikami rakotwórczymi pracuje 188 osób. Największa liczba narażonych pracowników, zatrudnionych w warunkach przekroczonych NDSiN zatrudniona jest w odlewni żeliwa - 138 osób, zakładach 27

produkujących meble 125 osób oraz w zakładach produkujących wyroby metalowe 121 osób. Pracownicy zatrudnieni w zakładach przemysłu drzewnego tj. tartakach, stolarniach i w zakładach meblarskich to grupa osób najbardziej narażona na działanie czynnika szkodliwego jakim jest hałas. Podczas kontroli szczególną uwagą objęto więc stanowiska, gdzie występują przekroczenia NDN hałasu. W związku z tym mobilizowano kierownictwo zakładów do działań mających na celu zmniejszenie ryzyka zawodowego poprzez np. wymianę przestarzałych maszyn lub ich elementów na nowe, ich systematyczną konserwację, ostrzenie elementów tnących oraz ograniczenie czasu narażenia pracowników. Ponadto informowano pracodawców o zakazie zatrudniania pracowników narażonych na ponadnormatywny hałas w godzinach nadliczbowych. Systematycznie instruowano pracodawców o konieczności takiego projektowania miejsc pracy i rozmieszczania stanowisk powodujących zagrożenie hałasem, aby nie miały szkodliwego wpływu na sąsiednie stanowiska i pozostałych pracowników. W przypadkach, w których wyeliminowanie przekroczeń NDN hałasu było niemożliwe za pomocą środków organizacyjno-technicznych kontrolą objęto prawidłowy dobór środków ochrony indywidualnej słuchu do wartości NDN i prawidłowość ich stosowania. Podczas kontroli przeprowadzonej na terenie zakładu zatrudniającego największą liczbę pracowników na terenie powiatu śremskiego zakładu - Odlewni Żeliwa ŚREM SA. stwierdzono, że podobnie jak w latach poprzednich kontynuowana jest tam działalność profilaktyczna zmierzająca do ograniczenia bądź likwidacji chorób zawodowych. Wśród metod zapobiegania stosuje się m.in.: - dwie przerwy profilaktyczne dla pracowników narażonych na wibrację w celu prowadzenia wodnych masaży rąk, - systematyczne badania lekarskie, - stosowanie ochron osobistych na stanowiskach, gdzie stwierdzono narażenie, - systematyczne szkolenia bhp, - wydawanie posiłków profilaktycznych pracownikom w grupach zawodowych: zalewaczy, wykańczaczy, wytapiaczy, murarzy pieców i urządzeń odlewniczych, wybijaczy form i rdzeni oraz oczyszczaczy odlewów oraz wody mineralnej w ilościach zabezpieczających zapotrzebowanie załogi. 28

W roku 2013 wydano 2 decyzje zarządzające, które zawierały 3 nakazy dotyczące: 1 przeprowadzenia pomiarów czynników szkodliwych na stanowiskach pracy w zakładzie; 1 udostępnienia pomieszczeń higieniczno-sanitarnych pracownikom zakładu; 1 zakazująca wprowadzania do obrotu preparatu biobójczego nie posiadającego pozwolenia Ministra Zdrowia na obrót. W toku wykonywanych czynności związanych z nadzorem nad zakładami pracy prowadzono systematyczne rozeznanie związane z występowaniem czynników rakotwórczych na stanowiskach pracy. Stwierdzono, że na terenie powiatu śremskiego narażenie na czynniki rakotwórcze występuje w 14 zakładach pracy, a narażonych jest 188 pracowników, w tym: Nazwa czynnika Liczba zatrudnionych pracowników prace związane z narażeniem na pył dębowy 83 promieniowanie jonizujące 11 ropopochodne czynniki rakotwórcze 88 cytostatyki 6 razem 188 Podczas prowadzonych czynności kontrolnych w wyżej wymienionych zakładach stwierdzono, że pracodawcy zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na czynniki rakotwórcze prowadzą rejestry prac, których wykonywanie powoduje konieczność kontaktu z czynnikami rakotwórczymi oraz rejestry osób narażonych na te czynniki. Pracownicy informowani są w formie pisemnej o rodzaju występującego czynnika rakotwórczego, jego oddziaływaniu na organizm ludzki, wynikach pomiarów oraz konieczności stosowania ochron osobistych. Opracowywane są oceny ryzyka zawodowego, w których uwzględnia się narażenie pracownika na czynniki rakotwórcze. Systematycznie prowadzone są pomiary stężeń czynników rakotwórczych na stanowiskach pracy. 29

W trakcie przeprowadzonych w 2013 roku kontroli - podobnie jak w latach ubiegłych - każdorazowo zaznajamiano się z zaleceniami pokontrolnymi Państwowej Inspekcji Pracy i zwracano uwagę na terminowość wykonywania poleceń wydanych w nakazach PIP. W ramach współpracy kontynuowano również wzmożony nadzór nad zakładami o szczególnym zagrożeniu wytypowanymi przez PIP. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Śremie systematycznie informuje Okręgowego Inspektora Pracy w Poznaniu o występujących na terenie powiatu chorobach zawodowych i wydawanych decyzjach stwierdzających te choroby. W roku 2013, w ramach wymiany informacji o istotnym znaczeniu dla eliminowania zagrożeń wynikających z nieprawidłowego oznakowania substancji i preparatów chemicznych prowadzono współpracę z innymi, właściwymi terenowo stacjami sanitarnymi. W ramach prowadzonej współpracy otrzymano informację o nieprawidłowym oznakowaniu opakowań preparatu biobójczego produkowanego na terenie powiatu śremskiego. Stanowisko Pracy do Spraw Higieny Pracy PSSE w Śremie, prowadzi również współpracę z lekarzami medycyny pracy, którzy przeprowadzają badania lekarskie pracowników zatrudnionych na terenie powiatu oraz z Wielkopolskim Centrum Medycyny Pracy w Poznaniu, w zakresie przygotowania ocen narażenia zawodowego i wydawanych orzeczeń stwierdzających występowanie chorób zawodowych. W roku sprawozdawczym przeprowadzono 3 postępowania w sprawie chorób zawodowych. Wydano 3 decyzje stwierdzające choroby zawodowe - pylice płuc wśród pracowników odlewni żeliwa. 30

Wykres 2. Porównanie ilości występujących chorób zawodowych w latach 2009 2013r. W roku 2013 kontynuowano działania związane z przestrzeganiem przepisów ustawy z dnia 9 września 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwem używania tytoniu i wyrobów tytoniowych w zakładach pracy. W związku z tym przeprowadzono 149 kontroli, podczas których stwierdza się systematyczny spadek liczby osób palących papierosy na terenie zakładów pracy. W maju 2013 roku Stanowisko Pracy do Spraw Higieny Pracy przejęło obowiązki związane z nadzorem nad środkami zastępczymi. W związku z tym przeprowadzono 48 kontroli obiektów, w których stosuje się lub wprowadza się do obrotu substancje albo preparaty chemiczne. Podczas kontroli produktów chemicznych objęto wnikliwą analizą skład produktów i ich przeznaczenie. Podczas przeprowadzania wizytacji w zakładach pracy prowadzono rozeznanie nt. wiedzy o szkodliwości stosowania środków zastępczych i informowano pracowników oraz pracodawców o zgubnym ich wpływie na organizm ludzki. W 2013 roku prowadzono również VI edycję międzynarodowej akcji PANGEA mającą na celu wyeliminowanie nielegalnego handlu środkami zastępczymi, suplementami diety oraz innymi tego typu produktami. W ramach współpracy z Powiatową Komendą Policji w Śremie przeprowadzono w czerwcu wspólne 31

kontrole. Zakres kontroli obejmował przestrzeganie zakazu wprowadzania do obrotu środków zastępczych oraz nielegalny handel suplementami diety. Wizytację przeprowadzono w 2 obiektach usługowych: - Klub Fitness w Śremie gdzie prowadzona jest działalność rekreacyjno-sportowa; - Klub Kulturystyczny (siłownia), gdzie nie stwierdzono wprowadzania do obrotu środków zastępczych oraz suplementów diety. W 1 obiekcie handlowym stwierdzono sprzedaż suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia metodą tradycyjną oraz sprzedaż internetową. Wszystkie skontrolowane produkty posiadały zatwierdzenie Głównego Inspektora Sanitarnego. W roku sprawozdawczym kontynuacją objęto również nadzór nad preparatami zawierającymi metanol. Przeprowadzono kontrole w 4 obiektach handlowych podczas, których stwierdzono w sieci handlowej wprowadzanie do obrotu 1 produktu zawierającego metanol. Ponadto w ramach realizacji działań informacyjno-edukacyjnych dotyczących profilaktyki zatruć metanolem nawiązano współpracę z instytucjami, w tym urzędami gmin i organizacjami, które mają możliwość rozpowszechniania informacji na temat szkodliwego działania alkoholu metylowego wśród grup ludzi zagrożonych problemem choroby alkoholowej. Podczas prowadzonej akcji rozpowszechnione zostały plakaty zawierające ostrzeżenia przed spożywaniem alkoholu niewiadomego pochodzenia. W związku z wejścia w życie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ograniczeń produkcji, obrotu lub stosowania substancji i mieszanin niebezpiecznych lub stwarzających zagrożenie oraz wprowadzania do obrotu lub stosowania wyrobów zawierających takie substancje lub mieszaniny (Dz. U. 2013 Nr poz. 1173) dotyczącego ograniczeń wprowadzania do obrotu produktów zawierających metanol, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Śremie wystosował pismo do placówek mogących posiadać w sprzedaży produkty zawierające w swym składzie metanol z prośbą o zwrócenie uwagi czy w posiadanych w obrocie produktach zawartość metanolu jest zgodna z wyżej wymienionym rozporządzeniem. 32

V. Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku. Obiekty żywnościowo-żywieniowe W roku 2013 na obszarze powiatu śremskiego nadzorem objęto 366 zakładów produkcji i obrotu żywności, żywienia i przedmiotów użytku na 481 obiektów według ewidencji. W nadzorowanych obiektach przeprowadzono 510 kontroli ( wskaźnik częstotliwości kontroli 1,06.) z czego w 342 obiektach dokonano oceny zgodnie z obowiązującymi arkuszami. W wyniku dokonanej oceny 10 zakładów uznano za niezgodne z obowiązującymi arkuszami, co stanowi 2,1 % wszystkich ocenianych obiektów. W związku z nieprawidłowym stanem sanitarnym wydano 45 decyzji administracyjnych. W stosunku do osób winnych uchybień sanitarnych nałożono 13 mandatów na sumę 2800,00 zł. W trakcie kontroli pobrano do badań 95 prób środków spożywczych i przedmiotów użytku, zakwestionowano 21 prób z uwagi na złe oznakowanie i organoleptykę, co stanowi 22,1%. Wykres nr 1. Rodzaje obiektów żywności i żywienia objętych kontrolą sanitarną w 2013r. 33