Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Budownictwa Katedra Procesów Budowlanych RYNEK BUDOWLANY Usługi bankowe i ubezpieczeniowe na rynku budowlanym Zakres usług bankowych dla przedsiębiorstw (budowlanych) Prowadzenie rachunków rozliczeniowych / bieżących/ pomocniczych dostęp w placówce, przez internet, telefon; Karty płatnicze, kredytowe; Kredyty obrotowe, inwestycyjne, na zakup samochodu, hipoteczne, konsolidacyjne; Factoring; Leasing; Udzielanie gwarancji płatniczych bankowe; Sprawdzanie wiarygodności płatniczej kontrahentów; Lokaty; Doradztwo finansowe; Rachunki powiernicze; Obowiązek prawny korzystania z usług bankowych? Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą powinno następować za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy spełnione są łącznie dwa warunki: 1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz 2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro. Limit ustala się według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji. (Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej) 1
KONTO FIRMOWE Dostęp do firmowych pieniędzy 24 godziny na dobę przez: internet, telefon i bankomaty. Bezpośrednio z siedziby przedsiębiorstwa i innych miejsc można regulować swoje zobowiązania, również wobec ZUS i Urzędu Skarbowego, Bieżąca kontrola operacji i stanu finansów firmy. W ramach jednego konta można otworzyć dowolną liczbę rachunków, co ułatwia zarządzanie finansami firmy. W każdej chwili można wyedytować i/lub przesłać dowody operacji - wydrukować potwierdzenie przelewu czy przesłać je e-mailem czy faksem bezpośrednio z serwisu WWW. Rachunki bankowe rachunek bieżący - służy do przeprowadzania rozliczeń, tj. otrzymywania należności i regulowania zobowiązań; rachunek pomocniczy - służy do przeprowadzania rozliczeń w innym banku niż bank prowadzący rachunek bieżący lub do dokonywania operacji w ściśle określonym celu, rachunek lokaty terminowej - służy do przechowywania nadwyżek finansowych przez okres wynikający z umowy z bankiem, zachęca do tego wyższe oprocentowanie w stosunku do rachunków bieżących, rachunek walutowy - umożliwia prowadzenie w polskim banku rachunku w walucie obcej. Na rachunku walutowym firmy mogą gromadzić waluty wymienialne przekazane z zagranicy bądź pochodzące z tytułów, z których zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa dewizowego możliwy jest transfer walut wymienialnych, a także z tytułów określonych w indywidualnych zezwoleniach dewizowych. Kredyty Kredyt - umowa zawarta w formie pisemnej pomiędzy bankiem, a kredytobiorcą. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na określony cel oraz czas, a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek obrotowy przeznaczone na finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa, np. na zakup wyposażenia, towaru. linia kredytowa - to limit w rachunku bankowym, do jakiego kredytobiorca może się zadłużyć w okresie wymienionym w umowie. kredyt kasowy udzielany w związku z chwilowym brakiem gotówki (odpowiada tzw. chwilówce na rynku konsumenckim) Kredyt rewolwingowy - kredyt obrotowy w rachunku kredytowym - odnawialny. Spłata całości lub części wziętego wcześniej kredytu powoduje odnowienie wolnego limitu kredytu o spłaconą kwotę 2
Kredyty kredyt sezonowy finansowanie powstałych potrzeb w związku z przesunięciem w czasie wpływów w stosunku do wydatków spowodowanych specyfiką produkcji lub świadczonych usług. linia kredytowa w ramach przyznanego limitu można finansować wiele transakcji na różne kwoty i terminy. Kredyt wekslowy (ang. bill discount facility) kredyt, który jest udzielany na podstawie płatnego w przyszłości weksla. Kredyt ten posiada wartość nominalną wartości weksla. Sumę kupna, którą otrzymuje kredytobiorca, tworzy wartość nominalna pomniejszona o gotówkowy procent (dyskonto). Kredyty Kredyt inwestycyjny kredyt bankowy przeznaczany na finansowanie realizowanych przez kredytobiorcę przedsięwzięć, których celem jest powiększenie wartości majątku trwałego. Długoterminowy. Warunkiem uzyskania jest udokumentowanie efektywności ekonomicznej, przewidywanych zysków, kosztorysów, planów i innych kalkulacji (biznes-plan). Umowa kredytu inwestycyjnego ustala okres spłaty nie dłuższy niż okres wykorzystania (amortyzacji). Zabezpieczenia kredytów Z udzieleniem kredytu wiąże się ryzyko spłaty: - ryzyko podmiotowe związane z sytuacją ekonomiczno finansową kredytobiorcy; - ryzyko przedmiotowe związane z przeznaczeniem kredytu -to ryzyko może zostać ocenione tylko w przypadkach, gdy cel kredytu jest określony (np. inwestycyjnych); Konieczne jest zabezpieczenie, że kwota udzielonego kredytu wraz z prowizją i odsetkami zostanie odzyskana przez kredytodawcę. 3
Zabezpieczenia kredytów Zastaw na zasadach ogólnych składniki majątku kredytobiorcy zostają przekazane kredytodawcy. Zastaw rejestrowy - składniki majątku kredytobiorcy zostają formalnie oddane kredytodawcy, ale kredytobiorca może je użytkować (np. samochody, maszyny). Zastaw na prawach dotyczy papierów wartościowych, udziałów, patentów itp. Przewłaszczenie na zabezpieczenie upoważnienie kredytodawcy do przejęcia składników majątku (ruchomego) na pokrycie roszczeń; Zabezpieczenia kredytów Zabezpieczenie hipoteczne - obciążenie nieruchomości dłużnika prawem do dochodzenia roszczenia przez wpis do ksiąg wieczystych Poręczenie wekslowe (awal) - zobowiązanie poręczyciela, na równi z wystawcą weksla, do spłaty kredytu ustalonych w terminach płatności. Weksel IN BLANCO - dokument zawierający podpis wystawcy weksla, nie zawiera jednak określenia sumy wekslowej i terminu płatności. Jako samoistne zabezpieczenie kredytu przyjmowany jest od kredytobiorców dobrze znanych bankowi o dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej. Wniosek o udzielenie kredytu Do wniosku o udzielenie kredytu należy dołączyć: dokumenty stwierdzające status prawny, uprawniające do prowadzenia działalności gospodarczej informację na temat działalności gospodarczej (wg wzoru określonego przez bank) informację na temat majątku osobistego wnioskodawcy lub ewentualnego poręczyciela - składają osoby fizyczne będące przedsiębiorcami i osoby prowadzące działalność zarobkową, wspólnicy spółek jawnych, cywilnych lub partnerskich (wg wzoru określonego przez bank) sprawozdania finansowe lub inne dokumenty źródłowe określone przez bank analityczne sprawozdania finansowe (wg wzoru określonego przez bank) charakterystykę stosunków wnioskodawcy lub poręczyciela z bankami, instytucjami finansowymi i budżetem państwa (wg wzoru określonego przez bank) 4
Wniosek o udzielenie kredytu opinie z innych banków i instytucji finansowych obsługujących wnioskodawcę zaświadczenia o nie zaleganiu ze zobowiązaniami podatkowymi wobec budżetu państwa i ZUS lub KRUS dokumenty własności i zawarte umowy najmu lub dzierżawy dotyczące miejsc prowadzenia działalności gospodarczej dokumenty dotyczące propozycji prawnego zabezpieczenia kredytu umowy kredytowe dot. wierzytelności podlegających spłacie dokumenty formalno - prawne związane z prowadzoną działalnością inne dokumenty wymagane przez bank; w przypadku kredytów inwestycyjnych dodatkowo techniczną charakterystykę inwestycji i biznes-plan Obrotowe OKRES KREDYTOWANIA do 12 miesięcy od daty zawarcia umowy kredytowej transzowany udzielany jest na okres do 36 miesięcy od daty zawarcia umowy kredytowej Maksymalny okres kredytowania 30 dni -dla dopuszczalnego salda debetowego Inwestycyjne krótkoterminowy - do 12 miesięcy średnioterminowy do 36 miesięcy długoterminowy - powyżej 36 miesięcy Kredyt hipoteczny dla firm - max 25 lat Faktoring Transakcja nabycia wierzytelności przez bank (lub inny uprawniony podmiot). Faktorant (klient) przedsiębiorca Faktor bank lub inny podmiot działają Faktoring pełny (bez regresu) wraz z cesją wierzytelności na faktora przechodzi ryzyko niewypłacalności dłużnika i w przypadku, gdy dłużnik nie jest w stanie spłacić wierzytelności, faktor nie ma prawa regresu w stosunku do zbywcy (faktoranta). Faktoring niepełny (z regresem) dokonanie cesji wierzytelności nie obejmuje przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika wobec faktora. Faktoring mieszany to połączenie faktoringu pełnego i niepełnego. Faktor przejmuje ryzyko odpowiedzialności dłużnika wyłącznie do pewnej kwoty. 5
Leasing Umowa, na podstawie której finansujący, (leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (korzystającemu, leasingobiorcy) prawo do korzystania z określonej rzeczy na pewien uzgodniony w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe). Leasing operacyjny (usługowy) polega na czasowym przekazaniu w użytkowanie dobra inwestycyjnego. Czas ten jest z reguły krótszy niż okres normatywnego zużycia leasingowanej rzeczy (amortyzacji) Leasing finansowy (kapitałowy) polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie, w zamian za raty leasingowe. Przedmiot leasingu jest własnością Finansującego, amortyzuje go leasingobiorca, natomiast przeniesienie tytułu własności może być zagwarantowane w umowie. Gwarancja bankowa Umowa, na podstawie której bank zobowiązuje się do zapłaty kwoty maksymalnej wskazanej w gwarancji (sumy gwarancyjnej), w przypadku gdy zleceniodawca gwarancji, na którego została wystawiona, nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. Celem gwarancji jest zabezpieczenie beneficjenta gwarancji przed ryzykiem niewypłacalności oraz ryzykiem długoterminowego i trudnego dochodzenia roszczeń.. Usługi ubezpieczeniowe dla przedsiębiorstw budowlanych 6
Gwarancje ubezpieczeniowe Umowa pomiędzy przedsiębiorstwem (dłużnikiem / zleceniodawcą) a zakładem ubezpieczeń na podstawie której zakład ubezpieczeń (gwarant) zobowiązany jest do wypłaty na rzecz beneficjenta gwarancji (gwarantariusza) określonej sumy pieniężnej, na wypadek wystąpienia określonego w umowie gwarancyjnej zdarzenia losowego. Powinna być zobowiązaniem nieodwołalnym i bezwarunkowym! Rodzaje gwarancji: gwarancja zapłaty wadium gwarancja należytego wykonania kontraktu gwarancja usunięcia wad lub usterek gwarancja zwrotu zaliczki Polisy ubezpieczeniowe Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia działalności w branży budowlanej ubezpieczenie obejmujące np. szkody powstałe wskutek nienależytego wykonania robót budowlanych / kontraktu budowlanego, szkody powstałe w trakcie prowadzenia robót, które wystąpiły po zakończeniu robót ale wynikły z nienależytego ich wykonania, majątkowe i dotyczące osób; Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków dla pracowników budowlanych ochrona ubezpieczeniowa dostosowana do specyfiki pracy; Polisy ubezpieczeniowe Ubezpieczenia maszyn budowlanych (CPM) ubezpieczenie od wszystkich ryzyk może zostać zawarte na maszyny pracujące przy wykonywaniu konkretnego kontraktu, jak i może działać na wszystkich budowach przez cały rok. Ubezpieczenia wszystkich ryzyk budowy (CAR) ubezpieczenie to może dotyczyć jednego kontraktu budowlanego/jednej budowy, jak i wielu kontraktów prowadzonych przez firmę (w formie umowy generalnej). Może je wykupić zarówno inwestor, jak i generalny wykonawca. 7