NAUKA FINANSÓW PUBLICZNYCH I PRAWA FINANSOWEGO W POLSCE DOROBEK I KIERUNKI ROZWOJU KSIĘGA JUBILEUSZOWA PROFESOR ALICJI POMORSKIEJ WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ LUBLIN 2008
Spis treści Wstęp 9 Słowo od Dziekan Wydziału Ekonomii UMCS w Lublinie 11 Profesor Alicja Pomorska sylwetka naukowa 13 Bibliografia dorobku naukowego Profesor Alicji Pomorskiej 17 Część I. Dorobek nauki finansów publicznych i prawa finansowego Jacek Matuszewski O szlacheckiej schizofrenii, czyli o trudnych początkach polskiego prawa finansowego 31 Jan Sobiech Finanse publiczne jako nauka ekonomiczna 46 Marek Zdebel Prawo finansowe jako dział prawa 56 Beata Filipiak Audyt wewnętrzny w Polsce kierunki ewolucji i znaczenie w jednostkach sektora publicznego po 1990 roku 66 Joanna M. Salachna Dyscyplina finansów publicznych w Polsce (ewolucja rozwiązań prawnych) 77 Jadwiga Glumińska-Pawlic Źródła prawa finansowego, problemy legislacji finansowej 85 Ryszard Mastalski Jurydyzacja opodatkowania 94 Maria Jastrzębska Zarządzanie finansami publicznymi i ich administracja 104 Marian Zukowski Pieniądz oraz rozwój systemu pieniężnego w Polsce 115
6. Spis treści Hanna Gronkiewicz-Waltz Centralny bank państwa i jego funkcje 127 Jan Głuchowski Euro w polskim systemie pieniężnym 133 Wanda Wójtowicz I s t o t a i m o d e l e p r a w a d e w i z o w e g o o r a z i c h e w o l u c j a w P o l s c e.... 1 4 0 Justyna Rój Rynek finansowy w Polsce 150 Anna Dobaczewska Ewolucja systemu bankowego w Polsce 157 Andrzej Borodo Budżet państwa a zasady budżetowe 167 Janusz Stankiewicz Problem debudżetyzacji finansów państwa 174 Stanisław Owsiak Programowanie budżetowe stan teorii i praktyki perspektywa polska 182 Krystyna Piotrowska-Marczak Wydatki budżetowe w Polsce (ewolucja i stan obecny) 193 Cezary Kosikowski Ustrojowe problemy tworzenia i kontroli budżetu państwa 202 Teresa Dębowska-Romanowska Charakter prawny ustawy budżetowej nowe pytania czy nowe odpowiedzi na stare pytania? 213 Jolanta Szołno-Koguc P o z a b u d ż e t o w e f u n d u s z e c e l o w e w P o l s c e ( e w o l u c j a p r o b l e m u ).... 2 2 6 Katarzyna Wójtowicz R ó w n o w a g a b u d ż e t o w a i j e j b r a k ( d e f i c y t b u d ż e t o w y ) w P o l s c e.... 2 4 1 Zbigniew Ofiarski Dług publiczny w Polsce 253 Adam Szewczuk Samodzielność finansowa organów lokalnych w Polsce 265 Elżbieta Kornberger-Sokołowska Prawna i ekonomiczna charakterystyka budżetów jednostek samorządu terytorialnego 276
Spis treści 7 Włodzimierz Nykiel Pojęcie podatku, rodzaje podatków 285 Apoloniusz Kostecki Konstrukcja prawna instytucji podatku 292 Jerzy Małecki Ewolucja systemu i prawa podatkowego w Polsce 303 Hanna Litwińczuk Podatki dochodowe w Polsce (ewolucja konstrukcji) 314 Mirosław Pietrewicz Problemy opodatkowania rolnictwa w Polsce 323 Arkadiusz Bernal Problemy odrębnego opodatkowania przedsiębiorców (działalności gospodarczej) 332 Beata Kucia-Guściora Polskie umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania próba podsumowania dorobku polskiej doktryny 342 Paweł Smoleń Koncepcje opodatkowania nieodpłatnego nabycia majątku 357 Hanna Sochacka-Krysiak Problem podatków lokalnych i dochodów budżetowych organów lokalnych 373 Leonard Etel Ustawa i uchwała daninowa 381 Jolanta Gliniecka O p ł a t y p u b l i c z n e a i n n e f o r m y w ł a d c z y c h d o c h o d ó w p u b l i c z n y c h... 3 9 3 Irena Czaja-Hliniak Dopłaty publiczne 404 Andrzej Drwiłło Cło i inne należności celne (instrumenty reglamentacji obrotu towarowego z zagranicą w świetle prawa celnego) 417 Krystyna Sawicka Rozwój instytucji ogólnego prawa podatkowego 427 Artur Mudrecki Odpowiedzialność podatkowa 438 Sławomir Presnarowicz Postępowanie podatkowe w Polsce 447
8 Spis treści Eugeniusz Ruśkowski, Wojciech Stachurski Kontrola skarbowa i jej funkcje 458 Finanse Wspólnoty Europejskiej jako źródło finansowania wydatków publicznych i prywatnych w Polsce Część II. Wybrane aktualne problemy finansów publicznych i prawa finansowego Henryk Dzwonkowski Obowiązek i zobowiązanie podatkowe potrzeba stworzenia naukowej wartości dodanej 481 Żyta Gilowska Konsolidacja finansów publicznych. Utopia czy potrzeba? 492 Małgorzata Iwanicz-Drozdowska Nadzór nad rynkiem finansowym w Unii Europejskiej 503 Władysław Leopold Jaworski Wałka o przetrwanie banków spółdzielczych 513 Piotr Karpuś Polityka pieniężna i jej instrumenty 517 Jan Komorowski Programowanie i planowanie finansowe w Polsce 529 Jarosław Marczak Zasady kształtowania gospodarki finansowej regionów w Hiszpanii. Przesłanki dla Polski 542 Eugenia Fojcik-Mastalska Regulacje bankowe Unii Europejskiej 552 Edward Nowak Rachunkowość i sprawozdawczość finansowa w Polsce 561 Krzysztof Surówka System subwencjonowania jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w latach 1990-2008 570 Noty o Autorach 583