KARPATY I POGÓRZE KARPACKIE
KARPATY Góry orogenezy alpejskiej Najwyższy szczyt Gerlach 2655 m n.p.m. Podział Karpat: Karpaty Zewnętrzne: Pogórze Karpackie Beskidy Karpaty Wewnętrzne Tatry Obniżenie Orawsko-Podhalańskie
BESKIDY Beskidy Zachodnie: Beskid Śląski Beskid Mały Beskid Makowski Beskid Żywiecki Beskid Wyspowy Gorce Beskid Sądecki Beskid Niski Beskidy Wschodnie: Bieszczady
BUDOWA GEOLOGICZNA Flisz karpacki: Piaskowce i łupki ułożone na przemian Powstał na dnie mórz wskutek działalności tzw. prądów zawiesinowych, które doprowadziły do frakcjonalnego uwarstwienia. Proces powstania trwał wiele milionów lat
HYDROLOGIA Przez Karpaty przechodzi Wielki Europejski Dział Wodny (między zlewiskiem Morza Czarnego a zlewiskiem Morza Bałtyckiego)
BESKID ŚLĄSKI Źródła Wisły na wysokości 1107 m n.p.m., na zachodnim stoku Baraniej Góry (potoki źródłowe: Biała i Czarna Wisełka) Najwyższy szczyt: Skrzyczne (1257 m n.p.m.) Ważne miejscowości turystyczne: Szczyrk, Ustroń, Wisła, Brenna, Istebna Zamek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w Wiśle: modernistyczny, wzniesiony w latach 1929 1930 według projektu Adolfa Szyszko-Bohusza dla prezydenta RP Ignacego Mościckiego; w latach 1931 1952 i od 2002 rezydencja Prezydenta RP
ZAMEK PREZYDENTA RP W WIŚLE Zamek Górny i Zamek Dolny
BESKID ŻYWIECKI Drugie co do wysokości pasmo górskie w Karpatach (i w Polsce) Babia Góra (Diablak) 1725 m n.p.m.
KOTLINA ŻYWIECKA Północną część zajmuje Jezioro Żywieckie (tama w Tresnej) wybudowane na Sole. Najważniejsze miasto Żywiec Browar (powstał w 1856 r.) - należy do holenderskiego koncernu Heineken i wchodzi w skład grupy piwowarskiej Grupa Żywiec Pierwszy w Polsce ośrodek gry w bule Liczne zabytki
BESKID SĄDECKI Od zachodu dolina Dunajca Najwyższy szczyt - Radziejowa (1262 m n.p.m.). Uzdrowiska: Krynica-Zdrój, Muszyna, Piwniczna- Zdrój, Żegiestów-Zdrój, Szczawnica
BESKID NISKI W centrum Beskidu Niskiego znajduje się Magurski Park Narodowy XIX w. - odkryto złoża ropy naftowej Ignacy Łukasiewicz konstruktor lampy naftowej, prekursor eksploatacji przemysłowej Gorlickie Zagłębie Naftowe - pierwsza prowincja naftowa na świecie
BESKID NISKI ŁEMKOWIE Należą do Słowian Wschodnich Język rusiński (gwara łemkowska) (obecnie także polski i ukraiński) Religia: prawosławie i grekokatolicyzm Wypędzenie w 1947 r. na Ziemie Odzyskane
BIESZCZADY część gór Karpackich, dawniej rozbójnictwem sławna, przytułek łotrów Samuel Bogumił Linde Najwyższy szczyt - Tarnica (1346 m n.p.m.) Połoniny łąki górskie w Bieszczadach (głównie) Jezioro Solińskie Zapora w Solinie ma 81,8 m wysokości i 664 m długości, jest najwyższa w Polsce. Bieszczadzki PN Miejscowości turystyczne: Ustrzyki Dolne Ustrzyki Górne Połonina Szerokiego Wierchu, Bieszczady
GOSPODARKA BESKIDÓW Potencjał przyrodniczy: Obszar zasobny w wodę Urozmaicona rzeźba terenu Działalność gospodarcza: Zbiorniki retencyjne: Jezioro Żywieckie na Sole Jezioro Czorsztyńskie na Dunajcu Jezioro Rożnowskie na Dunajcu Jezioro Solińskie na Sanie Turystyka: Piesza Rowerowa Narciarstwo, snowboard Uzdrowiskowa: Krynica-Zdrój, Muszyna, Piwniczna Zdrój, Szczawnica (Beskid Sądecki) Przemysł środków transportu, włókienniczy, odzieżowy
OBNIŻENIE ORAWSKO-PODHALAŃSKIE Pieniny część wapiennego pasa skałkowego ciągnącego się w Obniżeniu Orawsko- Podhalańskim. Pienińskie pasmo rozcięte jest doliną Dunajca, który tworzy niezwykle malowniczy i ciekawy przełom. Pieniński Park Narodowy Wapienne podłoże Strome stoki Relikty trzeciorzędowe (endemity): Złocień Zawadzkiego Dębik ośmiopłatkowy Przełom to fragment doliny rzecznej o wąskim dnie i urwistych zboczach (wykształcony w miejscu gdzie rzeka pokonuje pasmo górskie)
PIENINY Trzy Korony (982 m n.p.m.)
TATRY Podział: Tatry Zachodnie i Wysokie
TATRY BUDOWA GEOLOGICZNA Tatry Zachodnie: Wapień Dolomit Tatry Wysokie: Granit Gnejs Formy polodowcowe krajobrazu wysokogórskiego: Doliny U-kształtne Doliny zawieszone Cyrki lodowcowe Jeziora cyrkowe Moreny Wygłady lodowcowe
TATRY RZEŹBA WYSOKOGÓRSKA Duże różnice wysokości Turnie (szczyty o ostrym wierzchołku i stromych stokach) Granie (strome, skaliste grzbiety górskie) Wodospady (np. Wielka Siklawa 70 m) Rzeźba krasowa w Tatrach Zachodnich
TATRY - PRZYRODA Tatrzański Park Narodowy unikalny charakter rzeźby wysokogórskiej endemity i relikty: ostróżka tatrzańska dębik ośmiopłatkowy, szarotka alpejska, limba europejska wiele gatunków zwierząt wysokogórskich, takich jak świstaki czy kozice górskie.
PIĘTRA KLIMATYCZNO-ROŚLINNE
TURYSTYKA GŁÓWNA GAŁĄŹ GOSPODARKI
TURYSTYKA W TATRACH Około miliona osób rocznie W szczycie sezonu na wjazd kolejką na Kasprowy trzeba było czekać nawet i pięć godzin, na wejście na kopułę Giewontu - około godziny.
PROBLEM ANTROPOPRESJI Antropopresja działalność człowieka wpływająca na środowisko przyrodnicze Pozytywny charakter: Ochrona przyrody Negatywny charakter Zanieczyszczenie środowiska (wód, gleb, powietrza) Hałas Wpływ na funkcjonowanie zwierząt (płoszenie, pozostawianie śmieci zatrucia) Niszczenie roślinności