Program Profilaktyki Raka Piersi Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi dla Wielkopolski i części Ziemi Lubuskiej (Wielkopolskie Centrum Onkologii) 13.06.2006 r.
Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce w 2003 r. (zachorowalność) Mężczyźni Kobiety płuco 15 762 pierś 11 733 gruczoł krokowy 5 832 płuco 4781 pęcherz moczowy 4015 trzon macicy 3953 okrężnica 3840 okrężnica 3620 żołądek 3572 szyjka macicy 3439 odbytnica 2790 jajnik 3371 nerka 2276 odbytnica 2061 krtań 2186 żołądek 1973 trzustka 1743 trzustka 1631 mózg 1384 nerka 1531
Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce w 2003 r. (umieralność) Mężczyźni Kobiety płuco 16 335 pierś 4942 żołądek 3677 płuco 4700 gruczoł krokowy 3390 okrężnica 2883 okrężnica 2987 jajnik 2271 pęcherz moczowy 2284 żołądek 2094 trzustka 2016 trzustka 2001 nerka 1459 szyjka macicy 1825 krtań 1408 pęch. żółciowy 1173 odbytnica 1256 mózg 1171 mózg 1253 odbytnica 1011
1. Nowotwory złośliwe piersi u kobiet kilka słów o epidemiologii W Polsce co roku zachoruje na nowotwór piersi około 12 000 kobiet (z czego około 1200 w Wielkopolsce). W Polsce co roku z powodu nowotworu piersi umiera prawie 5 000 kobiet (z czego 450 w Wielkopolsce)
Liczba zarejestrowanych zachorowań i zgonów na nowotwór piersi w Polsce w latach 1963-2003. 14000 zachorowalność umieralność 12000 11733 10000 liczba bezwględna 8000 6000 5386 8416 4000 2000 2476 4012 2669 3664 4381 4942 1587 0 1963 1973 1983 1993 2003 rok
Zmiany w zachorowalności i umieralności na nowotwór piersi u kobiet. ZACHOROWANIA 1963 rok Polska 1993 rok Polska 2003 rok Polska 2003 rok Wielkopl. liczby bezwzgl. wpółcz. surowy współcz. standar. liczby bezwzgl. wpółcz. surowy współcz. standar. liczby bezwzgl. wpółcz. surowy współcz. standar. liczby bezwzgl. wpółcz. surowy współcz. standar. na 100 000 na 100 000 na 100 000 na 100 000 2476 15,7 14,6 8416 42,6 32,3 11733 59,6 40,2 1205 69,7 47,8
Zmiany w zachorowalności i umieralności na nowotwór piersi u kobiet. ZGONY 1963 rok Polska 1993 rok Polska 2003 rok Polska 2003 rok Wielkopl. liczby bezw zgl. wpółcz. surowy współcz. standar. liczby bezw zgl. wpółcz. surowy współcz. standar. liczby bezw zgl. wpółcz. surowy współcz. standar. liczby bezw zgl. wpółcz. surowy współcz. standar. na 100 000 na 100 000 na 100 000 na 100 000 1587 10,0 9,3 4381 22,2 15,7 4942 25,1 15,0 450 26,0 15,8
Przyrost liczby zachorowań na nowotwory złośliwe wynika z trzech głównych przyczyn: Zwiększenie liczby ludności Polski (1950 r. 25 milionów, 2003 r. ponad 38 milionów). Zmian w strukturze wieku, a przede wszystkim zwiększenia liczby ludności po 65 roku życia (w 1965 r. 2,1 miliony ludności tj. 7% stanowiły osoby po 65 r.ż., w 2003 r. prawie 5 milionów tj. 13%). Zwiększenie ekspozycji na czynniki rakotwórcze i rozpowszechnienie zachowań sprzyjających rozwojowi raka.
Populacja kobiet (wszystkie przedziały wiekowe) w poszczególnych województwach w 2003 r.
Populacja kobiet (wszystkie grupy wiekowe) w poszczególnych regionach i krajach w 2003 r. 12 11 10 liczba populacji kobiet (w mln.) 8 6 4 2 2,7 2,3 1,8 1,7 1,5 0,9 0 Teksas Słowacja Norwegia Nowa Zelandia państwo/region Wielkopolska Australia Płd. Irlandia Płn.
Liczba zarejestrowanych przypadków zachorowania na raka piersi wśród kobiet w Wielkopolsce w latach 1985-2003 1400 Liczba przypadków 1200 1000 800 600 624 675 689 652 715 802 700 822 843 870 1006 997 1043 1100 1151 1316 1217 1204 1205 400 200 0 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Rok
Analiza wojewódzka Nowotwory złośliwe piersi u kobiet występują częściej w populacji miejskiej niż wiejskiej (wskaźnik miasto/wieś wynosi 1.49) Zwraca uwagę obserwowane od wielu lat zjawisko wysokiego zagrożenia nowotworami złośliwymi sutka w populacji kobiet w województwie wielkopolskim (źródło- Nowotwory złośliwe w Polsce ; W.A. Zatoński 1993,
Współczynniki surowe zachorowalności na raka piersi dla kobiet (wszystkie grupy wiekowe) w poszczególnych regionach i krajach w 2003 r. 140 120 125 121,2 117 108,6 100 wartość współczynnika 80 60 73,8 69,7 59,6 45,6 40 20 0 Australia Płd. Nowa Zelandia Irlandia Płn. Teksas Norwegia Wielkopolska Polska Słowacja państwo/region
Współczynniki surowe umieralności na raka piersi dla kobiet (wszystkie przedziały) w poszczególnych regionach i krajach w 2003 r. 40 35 36,3 34,1 31,06 30,9 30 wartość współczynnika 25 20 15 26,1 25,1 24,3 18,4 10 5 0 Irlandia Płn. Nowa Zelandia Norwegia Australia Płd. Wielkopolska Polska Teksas Słowacja państwo/region
Współczynnik śmiertelności (iloraz zgonów do zachorowań) na raka piersi w Wielkopolsce i Polsce w latach 1999-2003 współczynnik na 100 000 wskaźnik zachorowalności umieralności śmiertelności rok Wielkopolska Polska Wielkopolska Polska Wielkopolska Polska 1999 66,30 54,90 27,60 22,90 0,42 0,42 2000 75,40 59,70 27,50 23,70 0,36 0,40 2001 70,09 61,00 27,40 24,30 0,39 0,40 2002 69,02 61,50 27,00 24,50 0,39 0,40 2003 69,67 59,60 26,10 25,10 0,37 0,42
Współczynnik śmiertelności na raka piersi w Polsce i Wielkopolsce w latach 1999-2003 Wielkopolska Polska 0,43 0,42 0,41 Wartość współczynnika 0,40 0,39 0,38 0,37 0,36 0,35 0,34 0,33 1999 2000 2001 2002 2003 Rok
2. Wybór kohorty wiekowej populacji kobiet przewidzianych do badań skriningowych. Skriningiem obejmuje się tę część populacji, w której występuje największe ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową określonego narządu (R.Kordek ONKOLOGIA. Podręcznik dla studentów i lekarzy. MP 2003). Warunkiem skuteczności skriningu jest jego masowość i długoterminowość.
Zgodnie z zaleceniem komisji ekspertów UE skriningiem mammograficznym należy objąć kobiety wyłącznie w wieku 50-69 lat, a badanie trzeba wykonywać co 2, 3 lata. Wg danych GUS (stan na dzień 30.06.2005 r.) W Wielkopolsce populacja kobiet w wieku 50-69 lat (tj. roczniki 1937-1956) wynosi 395 814. W grupie 50-69 lat jest około 6 900 kobiet chorych na raka piersi. Liczba badań planowana przez WOW NFZ do realizacji na rok 2006 98 486, co po odjęciu z populacji kobiet już chorych na nowotwór piersi stanowi ponad 25%.
Czy warto regularnie badać piersi?
3. Cel istnienia WOK Celem istnienia 16 WOK PPWWRP jest: koordynacja, monitorowanie, sprawowanie nadzoru nad programem profilaktyki raka piersi na podległym terenie.
Realizacja zadania ma prowadzić do: - stworzenia wraz z WOW NFZ systemu umożliwiającego wieloletnie, ciągłe prowadzenie aktywnego skriningu, - poprawy zgłaszalności kobiet na badania mammograficzne, - zwiększenia świadomości kobiet w zakresie profilaktyki raka piersi, - monitorowania losów pacjentek z wykrytymi zmianami nowotworowymi, - zagwarantowania maksymalnego i efektywnego wykorzystania środków finansowych, przeznaczonych na profilaktykę raka piersi,
Najważniejszy cel programu: zmniejszenie współczynnika zachorowalności i umieralności na nowotwory piersi wśród kobiet, zwiększenie liczby nowotworów wykrywanych we wczesnych stadiach zaawansowania, co daje pacjentkom szanse całkowitego wyleczenia, uratowania piersi! (w Niemczech 68% operacji to operacje oszczędzające, w Polsce wykonuje się zaledwie 3% takich operacji) krótszy czas hospitalizacji i nieobecności w pracy, zdecydowanie niższe koszty leczenia (źródło SZ Nr SI-54/2005 (3452-3455))
Po co w ogóle WOK-i? Dotychczasowe inwestycje budżetu państwa w nieskoordynowane, niepopulacyjne programy aktywnej lub, co było częstym zjawiskiem, biernej profilaktyki, nie przynosiły spodziewanych efektów w postaci obniżenia współczynnika zachorowalności i umieralności na raka piersi. Co gorsza, przy ograniczonych możliwościach finansowych, część środków i tak wracała do budżetu NFZ. W 2002 ośrodki wykorzystały tylko 87% środków przewidzianych na profilaktykę raka piersi.
Jak chcemy realizować nasze zadania? WIEDZA O REALIZACJI PROGRAMU (współpraca z NFZ i ośrodkami realizującymi program), POPRAWA JAKOŚCI ŚWIADCZEŃ, PODNOSZENIE KWALIFIKACJI KADRY, PROFILAKTYKA I PROMOCJA ZDROWIA propagowanie zdrowego stylu życia i samobadania piersi wśród kobiet, SZKOLENIA DLA LEKARZY POZ, PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH ŚRODOWISKOWYCH.
PROMOCJA PROGRAMU (wraz z WOW NFZ oraz władzami samorządowymi i kościelnymi poprzez akcję medialną, wydrukowanie ulotek reklamowych, plakatów, wystąpienia w lokalnej telewizji) INFORMACJA (telefon informacyjny o programie 061 8850 635) STRONA INTERNETOWA www.wco.pl