Procedury Interwencji w Sytuacjach Kryzysowych

Publiczne Gimnazjum nr 2 im. Gabriela Narutowicza w Siedlcach 08-110 Siedlce, ul. Szkolna 2 Procedury Interwencji w Sytuacjach Kryzysowych Załącznik nr 7 do Statutu Zatwierdzony do realizacji na posiedzeniu Rady Pelagicznej w dniu 21.01.04 Uzupełnienie zatwierdzone na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 9.09.2008

Szkolne działania interwencyjne W celu określenia warunków w szkole zapewniających uczniom bezpieczeństwo, ochronę przed przemocą, uzależnieniem, demoralizacją oraz innymi przejawami patologii społecznej ustala się, co następuje: 1. W każdym przypadku rozwiązywania problemów związanych z naruszeniem przez ucznia obowiązujących w szkole zasad, niezbędna jest ścisła współpraca przedstawicieli szkoły z rodzicami ucznia. a) Rodzice ucznia są niezwłocznie powiadamiani o każdym przypadku naruszenia przez niego obowiązujących w szkole zasad b) W celu rozwiązania problemu związanego ze stwierdzeniem lub podejrzeniem, że uczeń jest na terenie szkoły pod wpływem alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, przedstawiciel szkoły podejmuje następujące działania: Ustala jak najbliższy termin spotkań: z uczniem i jego rodzicami, Prowadzi rozmowę interwencyjną z uczniem, Prowadzi rozmowę z rodzicami w czasie której wspólnie ustalają dalsze działania wobec dziecka, zasady współpracy między rodzicami a szkołą, oraz (ewentualnie) możliwość uzyskania pomocy specjalistycznej, Uczeń w obecności rodziców podpisuje kontrakt, w którym zobowiązuje się do przestrzegania określonych reguł zachowania ( załącznik nr 1), Nadzór nad wypełnieniem kontraktu przez ucznia sprawują rodzice i przedstawiciel szkoły. c) Uczniowie potrzebujący pomocy specjalistycznej są kierowani do odpowiedniej placówki. d) Brak współpracy ze strony rodziców oraz dalsze łamanie zasad przez ucznia powodują konieczność podjęcia innych działań przewidzianych prawem: Zastosowanie określonych w statucie konsekwencji dyscyplinarnych, łącznie z możliwością przeniesienia ucznia do innej szkoły, Zgłoszenie sprawy do sądu rodzinnego 2. W przypadku zagrożenia zdrowia ucznia szkoła zapewnia mu niezbędną opiekę medyczną ( np. wzywane jest pogotowie) 3. Policja jest wzywana w przypadku: a) Gdy zachowania ucznia zagrażają bezpieczeństwu innych osób, b) znalezienia na ternie szkoły nielegalnych substancji psychoaktywnych, c) Gdy istnieje podejrzenie, że uczeń może posiadać nielegalne substancje psychoaktywne, d) Kradzieży lub innych wykroczeń 4. W klasie ucznia bądź uczniów, którzy dopuścili się złamania obowiązujących w szkole zasad, są prowadzone dodatkowe zajęcia profilaktyczne. 5. Działania interwencyjne i profilaktyczne są prowadzone przez specjalnie przeszkolonych pracowników szkoły. 2

I. Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją I. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o jego demoralizacji ( naruszenie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od spełniania obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, włóczęgostwo, udział w działalności grup przestępczych) nauczyciel powinien podjąć następujące kroki: 1. Przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy. 2. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrekcję szkoły. 3. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz- w ich obecności- z uczniem. W przypadku potwierdzenia uzyskanej informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś do szczególnego nadzoru nad dzieckiem( załącznik nr 1,2). 4. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy z kadrą pedagogiczną lub nie reagują na wezwanie do stawiennictwa w szkole, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o wymienionych wyżej przejawach demoralizacji nieletniego, szkoła pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub Policję ( specjalistę do spraw nieletnich). Podobnie w sytuacji, gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej metody oddziaływań wychowawczych( rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie, spotkanie z pedagogiem/psychologiem, itp.) i ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Dalszy tok postępowanie leży w kompetencji tych instytucji, zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Jeżeli uczeń przejawia powyższe zachowania po ukończeniu 18 roku życia ( a nie jest to udział w działalności grup przestępczych czy popełnienie przestępstwa), sposób postępowania nauczyciela w takim przypadku powinien być uregulowany w statucie szkoły. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub udziału w działalności grup przestępczych, zgodzie art.304 2 kodeksu postępowania karnego, szkoła jako instytucja jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. 3

II. Postępowanie nauczyciela w przypadku podejrzenia, że na terenie szkoły znajduje się uczeń pod wpływem alkoholu lub narkotyków: 1. Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. 2. Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie oraz zdrowie. 3. Wzywa pielęgniarkę/lekarza/pogotowie w celu stwierdzenia stanu zdrowia, ewentualnie udziela pomocy medycznej. 4. Zawiadamia dyrekcję szkoły oraz rodziców/ opiekunów prawnych, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. Dalsze postępowanie zgodnie z procedurą I. a. W przypadku odmowy ze strony rodziców/ opiekunów, o pozostaniu ucznia w szkole, czy też przewiezieniu ucznia do placówki służby zdrowia, bądź też do przekazania go do dyspozycji funkcjonariuszom policji decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły. b. W przypadku ucznia będącego pod wpływem alkoholu- jeżeli rodzice odmawiają przyjazdu, a uczeń jest agresywny wobec kolegów, nauczycieli, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych- szkoła zawiadamia najbliższą jednostkę Policji. c. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości( stężenie we krwi powyżej 0,5 alkoholu lub w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm³) Policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień na czas niezbędny do wytrzeźwienia ( maksymalnie 24 godzin). O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/ opiekunów ( oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat). 5. Jeżeli zdarzenia, w których uczeń znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, powtarzają się, świadczy to o jego demoralizacji. Nakłada to na szkołę obowiązek powiadomienia Policji ( specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego o tej szczególnej sytuacji. Spożywanie przez ucznia, który ukończył 17 lat, alkoholu na terenie szkoły stanowi wykroczenie z art. 43¹ Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić Policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji. 4

III. Postępowanie nauczyciela w przypadku, gdy znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk 1. Nauczyciel, zachowując środki ostrożności, zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu Policji, próbuje ( o ile jest to możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy. 2. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły i wzywa Policję. 3. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. 5

IV. Postępowanie nauczyciela w przypadku, gdy podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk 1. Nauczyciel w obecności innej osoby ( wychowawca, pedagog, dyrektor itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej lub kieszeni( we własnej odzieży ), ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z podejrzaną substancją. Nauczycielowi nie wolno (nie ma prawa) samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia- jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla Policji. 2. swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły. 3. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu rodziców/ opiekunów prawnych ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. 4. W przypadku, gdy uczeń na prośbę nauczyciela nie chce przekazać substancji, ani pokazać zawartości teczki, szkoła wzywa Policję, która po przyjeździe przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim jej zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki Policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. Zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii- w Polsce karalne jest: a. Posiadanie każdej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych; b. Wprowadzanie do obrotu środków odurzających; c. Udzielanie innej osobie, ułatwianie lub umożliwianie użycia oraz nakłanianie do użycia; d. Wytwarzanie lub przetwarzanie środków odurzających. Każde z opisanych zachowań jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jeśli sprawcą jest uczeń, który ukończył 13 lat a nie ukończył 17 lat. Uczeń, który dopuszcza się powyższych czynów po ukończeniu 17 lat popełnia przestępstwo i podlega przepisom ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.- Kodeks postępowania karnego. W przypadku zaistnienia jednego z powyższych przestępstw na trenie szkoły, należy wezwać Policję. 6

V. Postępowanie nauczyciela w przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia Postępowanie wobec sprawcy czynu karalnego/przestępstwa: 1. Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły, 2. Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia, 3. Przekazanie sprawcy ( o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły ) dyrektorowi szkoły lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę, 4. Powiadomienie rodziców ucznia, 5. Niezwłoczne powiadomienie Policji w przypadku, gdy sprawa jest poważna ( rozbój, uszkodzenie ciała itp.) lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana, 6. Zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich Policji ( np. sprawca rozboju na ternie szkoły używa noża i uciekając porzuca go lub porzuca inny przedmiot pochodzący z kradzieży). 7

VI. Postępowanie w przypadku wagarów 1. Jeśli uczeń opuszcza bez usprawiedliwienia kolejne dni nauki lub kolejne pojedyncze godziny z wybranych przedmiotów ( 5 dni, cztery kolejne godziny tego samego przedmiotu) nauczyciel wychowawca jest zobowiązany do: Niezwłocznego zawiadomienia rodziców/ opiekunów o zaistniałym fakcie Przeprowadzenia rozmowy interwencyjnej z uczniem w obecności rodzica/ opiekuna prawnego. 2. Jeśli mimo to uczeń w dalszym ciągu opuszcza bez usprawiedliwienia godziny nauki, nauczyciel przeprowadza z uczniem i jego rodzicami rozmowę, w czasie której przypomina o obowiązku szkolnym i obowiązku nauki, o grożących konsekwencjach prawnych i ekonomicznych, podpisuje z uczniem i rodzicem kontrakt( załącznik nr1). 3. W przypadku braku zainteresowania ze strony rodziców, wysyła do rodziców zawiadomienie pisemne ( załącznik nr 2). 4. W przypadku dalszych wagarów zawiadamia o fakcie dyrektora szkoły i przygotowuje zawiadomienie dla organu prowadzącego szkołę ( załącznik nr 3 ). 5. Dyrektor szkoły przesyła zawiadomienie wraz z podpisaną przez rodzica kopią pierwszego zawiadomienia do organu prowadzącego szkołę. 6. Wychowawca przygotowuje opinię o uczniu i przekazuje ją pedagogowi szkolnemu w celu przygotowania odpowiedniego wniosku do sądu rodzinnego. Obowiązek szkolny i nauki wynika z zapisów Konstytucji RP art. 70 ust.1 i ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, art. 15. 8

VII. Postępowanie nauczyciela w przypadku, gdy uczeń stał się ofiarą czynu karalnego: Nauczyciel/ wychowawca będący na miejscu zdarzenia zobowiązany jest do: Udzielenia pierwszej pomocy ( pomocy przed medycznej), bądź zapewnienia jej udzielenia poprzez wezwanie lekarza, ewentualnie karetki pogotowia w przypadku, kiedy ofiara doznała obrażeń, Niezwłocznego powiadomienia dyrektora szkoły, Powiadomienia rodziców ucznia, Niezwłocznego wezwania Policji w przypadku, kiedy sprawa jest poważna i niezbędne jest profesjonalne zabezpieczenie śladów przestępstwa, ustalenie okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. 9

VIII. Postępowanie w sytuacji posiadania prze ucznia przedmiotów niedozwolonych na ternie szkoły ( ostre narzędzia np. nóż, kastet, żyletka itp.) Nauczyciel, który zauważył niedozwolony przedmiot u ucznia zobowiązany jest do: 1. Nakłaniania ucznia do oddania niebezpiecznego przedmiotu. Jeżeli uczeń odmawia oddania przedmiotu zabronionego należy go poinformować, że ma obowiązek oddać niebezpieczny przedmiot do depozytu. 2. Powiadomienie wychowawcy klasy. 3. W przypadku dalszej odmowy, uczeń ponosi konsekwencje za złamanie regulaminu szkoły. 4. W przypadku, gdy użycie zabronionego przedmiotu może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia natychmiastowe powiadomienie dyrektora szkoły i podjęcie działania zmierzającego do zapewnienia bezpieczeństwa innym uczniom- odizolowanie ucznia. 5. Wezwanie rodziców/opiekunów do szkoły, powiadomienie o konsekwencjach czynu. 6. Wezwanie policji. 7. Rewizja przeprowadzona przez policję w obecności rodziców/opiekunów ucznia. 8. Powiadomienie kuratora sądowego, gdy uczeń jest pod jego opieką. 9. Obniżenie oceny z zachowania. W przypadku znalezienia na ternie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych niebezpiecznych substancji lub przedmiotów, należy zapewnić bezpieczeństwo przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp osób postronnych do tych przedmiotów, powiadomić dyrektora szkoły i wezwać policję- tel. 997 lub 112. 10

IX. Postępowanie w przypadku używania przez ucznia telefonu komórkowego na terenie szkoły 1. Uczeń nie może używać telefonu komórkowego na terenie szkoły. 2. W przypadku używania przez ucznia telefonu komórkowego w budynku szkoły każdy pracownik szkoły ma prawo odebrać uczniowi telefon. Telefon jest przekazywany wychowawcy klasy, pedagogowi szkolnemu lub dyrektorowi do depozytu. 3. Zatrzymany w depozycie telefon może odebrać jedynie rodzic/ prawny opiekun ucznia. 4. Uczeń, któremu odebrano telefon otrzymuje odpowiedni wpis w dzienniku szkolnym. 5. We przypadku, gdy uczeń używający telefonu na terenie szkoły nie odda go pracownikowi szkoły mimo, że zostanie o niego poproszony, otrzymuje naganę wychowawcy klasy. 11

X. Procedury interwencji kryzysowej w szkole w sytuacji śmierci samobójczej ucznia dokonanej na terenie szkoły lub poza nią Dyrektor szkoły w sytuacji śmierci samobójczej dokonanej na terenie szkoły niezwłocznie kontaktuje się z: Służbami medycznymi, Rodzicami Policją, prokuraturą, Organem nadzoru pedagogicznego. Dyrektor szkoły powiadamia rodziców o wydarzeniu. Organizuje i udziela pomocy służbom ratowniczym i policji w przypadku ich działań. Podejmuje decyzje o dalszej organizacji pracy szkoły w danym dniu. Organizuje interwencję grupową dla uczniów i nauczycieli. Dyrektor szkoły w sytuacji śmierci samobójczej dokonanej poza szkołą podejmuje następujące działania: Powiadamia nadzór pedagogiczny Organizuje interwencję w środowisku rówieśniczym ucznia i nauczycieli. 12

XI. Procedury interwencji w sytuacji usiłowania lub zamiaru samobójczego ucznia na terenie szkoły 1. Pracownik szkoły, który dowiedział się o zamiarze lub usiłowaniu samobójstwa ucznia natychmiast nawiązuje i podtrzymuje kontakt niewerbalny i werbalny z uczniem. 2. Niezwłocznie zawiadamia dyrektora szkoły ( np. za pośrednictwem innego ucznia lub telefonicznie). 3. Dyrektor szkoły zapewnia uczniowi bezpieczeństwo fizyczne poprzez: Stałą obecność z uczniem osoby dorosłej, Udzielenie, w razie potrzeby, pierwszej pomocy, Zawiadomienie rodziców ucznia/opiekunów prawnych, pogotowia ratunkowego, policji Izolację ucznia od grupy rówieśniczej. 4. Dyrektor szkoły ponadto: Zawiadamia organ nadzoru pedagogicznego o zaistniałej sytuacji, Przekazuje ucznia rodzicom i ewentualnie służbom ratunkowym. 5. Dyrektor powołuje Doraźny Zespół Kryzysowy do zdiagnozowania sytuacji i podejmowania działań interwencyjnych i współpracy międzyinstytucjonalnej. Zespół nawiązuje współpracę z instytucjami, które mogą pomóc w rozwiązaniu sytuacji kryzysowej. 6. Dyrektor organizuje interwencję środowisku rówieśniczym ucznia prowadzoną przez : pedagoga, psychologa z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej lub inną osobę przeszkoloną w interwencji kryzysowej- w celu prewencji naśladownictwa i pomocy uczniom w odreagowaniu stresu. Organizuje też interwencję grupową dla nauczycieli i pracowników w celu odreagowania stresu. 7. Dyrektor szkoły zapewnia monitoring i profilaktykę w celu: wspierania ucznia po zamiarze lub usiłowania samobójstwa i jego rodziny poprzez pomoc w uzyskaniu przez ucznia i jego rodzinę wsparcia specjalistycznego ( medycznego, psychologicznego), realizowanie zaleceń zawartych we wskazaniach specjalistów opiekujących się dzieckiem. 13

XII Postępowanie w przypadku osób obcych na terenie szkoły Każdy, kto nie jest aktualnie uczniem bądź pracownikiem szkoły jest osobą obcą. Postępowanie wobec osób obcych przebywających na terenie szkoły: Każdy pracownik szkoły ma prawo żądać informacji o celu pobytu, W przypadku, gdy osoba obca kieruje się do nauczyciela przedmiotowego, należy skierować ją w pobliże pokoju nauczycielskiego i poinformować o godzinie rozpoczęcia najbliższej przerwy śródlekcyjnej, W innych wypadkach należy kierować do dyrektora szkoły, pedagoga szkolnego lub kierownika administracyjnego, W przypadku, gdy osoba obca odmawia podania celu wizyty, zachowuje się agresywnie bądź stwarza zagrożenie dla osób przebywających w szkole, należy podjąć próbę wyprowadzenia jej z terenu szkoły. Przy odmowie wyjścia należy wezwać pomoc. O sytuacji niezwłocznie powinna zostać poinformowana dyrekcja szkoły. 14

Podstawy prawne dla określenia zasad obowiązujących w szkole dotyczących bezpieczeństwa uczniów, picia alkoholu, palenia papierosów lub używania innych środków psychoaktywnych Konwencja o Prawach Dziecka ( na podstawie : Wybrane zagadnienia prawne i socjalne. Konwencja o Prawach Dziecka. Polski Komitet UNICEF, 1994), Art.28, p.2 (Roz. XVI, Prawo dzieci do nauki), Art.33 (Aneks) Ustawa o systemie oświaty ( Dz. U. nr 95, poz.425), Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty ( Dz. U. nr 117, poz. 7590) Art. 4, Art. 15, Art. 16, Art. 39, Art. 43 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie ramowego statutu publicznego gimnazjum ( Dz.U. nr 14, poz. 131), Art. 2.1, Art. 15, Art.20 Ujednolicony tekst Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty z dnia 25 lipca 1998 r. ( Dz. U. nr 117, poz.759) Art. 60 ( Roz.V, Organizacja kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach publicznych) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno- społecznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach 1, 2, 4, 5 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11 Ujednolicony tekst ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. uwzględniający nowelizację z dnia 12 września 1996 r. Art. 14 ( Roz. 1, Przepisy ogólne) Art. 43 ( Roz. 1, Przepisy karne) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. Ustawa o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawie nieletnich z dnia 15 września 2000 Art. 6 ( dział II Środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich) Art. 7 15