Nobody s Unpredictable STUDENCI PRAWA W POLSCE 2004 RAPORT Z BADANIA DLA
Podejście metodologiczne Badanie polegało na przeprowadzeniu 1114 ankiet wśród dziennych studentów prawa z III, IV i V roku. Badanie odbyło się w na 17 wydziałach prawa i administracji działających w 14 ośrodkach akademickich, w których istnieją Grupy Lokalne ELSA. Zarząd Krajowy ELSA Poland powołał Ogólnopolskiego Koordynatora ds. Badania Rynku, którego zadaniem było nadzorowanie pracy 14 lokalnych koordynatorów wyznaczonych w każdej Grupie Lokalnej. Do zadań tych ostatnich należało przeprowadzenie odpowiedniej liczby ankiet, a następnie wprowadzenie danych do formularza zbiorczego. Na podstawie formularzy zbiorczych Ipsos opracował wyniki badań. Badanie przeprowadzono w miastach: Białystok, Gdańsk, Kraków, Lublin, Poznań, Rzeszów, Toruń, Warszawa, Katowice, Łódź, Wrocław, Szczecin, Olsztyn, Słubice. Kwestionariusze były wypełniane samodzielnie przez respondentów. 2
Nobody s Unpredictable 1. Wizerunek zawodów prawniczych 3
Najbardziej prestiżowe zawody prawnicze Q1. Które z wymienionych zawodów prawniczych są według Ciebie najbardziej prestiżowe? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Sędzia 68% Adwokat 58% Notariusz 48% Radca prawny 35% Prokurator 26% Doradca podatkowy Komornik Pracownik administracji publicznej Rzecznik patentowy Referendarz sądowy Pracownik organów ścigania. Pracownik samorządu terytorialnego 8% 4% 3% 1% 4
Zainteresowanie zawodami prawniczymi Q3. Które z wymienionych zawodów chciałabyś/byś wykonywać w przyszłości? 0% 10% 20% 30% 40% 50% Radca praw ny Sędzia 39% 38% Adw okat 3 Prokurator Notariusz 21% 20% Zam ierzam pracow ać w biznesie, ale nie jako radca praw ny Pracow nik organów ścigania Doradca podatkow y Pracow nik adm inistracji publicznej 13% 11% 10% 10% Kom ornik Pracow nik sam orządu terytorialnego Rzecznik patentow y Referendarz sądow y Inny 6% 4% 3% 3% 5
Zainteresowanie zawodem Prestiżowe zawody prawnicze i chęć wykonywania zawodu w przyszłości 40 Radca prawny Sędzia Adwokat 20 Prokurator Notariusz Pracownik organów ścigania Pracownik administracji publicznej Doradca podatkowy Pracownik samorządu terytorialnego Komornik Rzecznik patentowy /Referendarz sądowy 0 0 20 40 60 80 Prestiż 6
2. Oczekiwania wobec przyszłej pracy 7
Szanse zatrudnienia w innych zawodach Q5.Czy Twoim zdaniem absolwenci prawa mogą znaleźć zatrudnienie w innych zawodach niż ściśle prawnicze? 3% 11% Zdecydowanie tak 11% 37% Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie trudno powiedzieć 38% 8
Czynniki decydujące o znalezieniu dobrej pracy Q6. Co Twoim zdaniem decyduje o znalezieniu dobrej pracy? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Nieform alne układy 57% Wysokie kw alifikacje 51% Dośw iadczenie 4 Ukończenie dobrej uczelni 31% Znajomość języków 31% Um iejętność zaprezentow ania się pracodaw cy 2 Praca społeczne w trakcie studiów 17% Wysoka średnia ocen 11% Wygląd 9% 9
Oczekiwane cechy przyszłego pracodawcy Q4A. Czym będziesz się kierował/a wybierając pracę po studiach? Oceń wszystkie poniższe cechy pracodawcy korzystając ze skali na której 1 oznacza, że ta cecha jest dla Ciebie zupełnie nie ważna, zaś 5 iż jest bardzo ważna. W ysokość wynagrodzenia 4 34% 20% Gwarancja bezpiecznego zatrudnienia 4 3 11% Ścieżka kariery i określone kryteria awansu 35% 3 13% Szkolenia i możliwości dalszego zdobywania wiedzy 34% 33% 10% Praca w gronie specjalistów posiadających wysokie kwalifikacje 35% 30% 8% Atmosfera w pracy 35% 29% 9% Czas pracy 31% 33% 4% Możliwości stałego kontaktu z językami obcymi 35% 27% Świadczenia socjalne 21% 30% 1% Miejscowość Obszar działania przedsiębiorstwa (Polska, Europa, Świat) 20% 23% 29% 24% 3% 3% NAJWAŻNIEJSZA CECHA Marka przedsiębiorstwa 18% 29% 3% Tempo pracy 1 29% 1% Otrzymane wyposażenie dodatkowe (np.: telefon komórkowy, samochód itd.) 15% 2 WAŻNE 1% W ielkość przedsiębiorstwa 16% 20% BARDZO WAŻNE 3% 10
Oczekiwania finansowe wobec pierwszej pracy Q12. Jakiego wynagrodzenie (netto = do wypłaty) oczekujesz rozpoczynając pracę zaraz po studiach? 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Do 1000 złotych 3% 1001-2000 złotych 35% 2001-3000 złotych 3 3001-4000 złotych 11% 4001-5000 złotych 3% Powyżej 5000 złotych 6% Nie wiem 6% 11
Osobiste atuty i słabości w poszukiwaniu pracy Q20. Co uważasz za swój największy atut przy poszukiwaniu pracy? Wybierz wszystkie odpowiedzi, które Cię dotyczą. Q21. Co uważasz za swoją największą słabość przy poszukiwaniu pracy? Wybierz wszystkie odpowiedzi, które Cię dotyczą. ATUTY Wykształcenie, dodatkowe fakultety i szkolenia Pracowitość i odpowiedzialność 6 59% Doświadczenie zawodowe 40% Umiejętność autoprezentacji 38% Znajomość języków obcych 23% Łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi 16% SŁABOŚCI Słaba znajomość języków obcych Brak doświadczenia zawodowego Nieduże umiejętności autoprezentacji Brak solidnej wiedzy teoretycznej Niefrasobliwość i brak zapału do pracy Trudności w nawiązywaniu kontaktów z ludźmi 55% 20% 19% 11% 10% 5% 12
Wymaganie dyspozycyjności czasowej Q7.Czy Twoim zdaniem wykonywanie interesującej pracy wymaga dyspozycyjności czasowej? 10% 25% 15% Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć 43% 13
3. Przygotowania do przyszłej pracy 14
Źródła informacji na temat prawniczego rynku pracy Q8A. Skąd czerpiesz informacje na temat prawniczego rynku pracy? Q8B A które źródło wiedzy na temat prawniczego rynku pracy jest dla Ciebie najważniejsze? Zaznacz jedno, najważniejsze 0% 20% 40% 60% 80% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Internet 68% 27% Rzeczpospolita 55% 20% Telew izja 48% 7% Gazeta Wyborcza 44% 14% Gazeta Praw na 27% 8% Radio 25% NAJWAŻNIEJSZE ŹRÓDŁO Gazety lokalne 2 WSZYSTKIE ŹRÓDŁA 4% Edukacja Praw nicza 2 5% Inne 8% 3% 15
Chęć pracy po studiach w firmie prawniczej Q13. Czy chciałbyś po studiach pracować w firmie prawniczej? Q14. Jaki zasięg terytorialny chciałbyś, aby miała firma, w której będziesz pracował? Zasięg terytorialny firmy, w której będę pracował 0% 5% 10% 15% 20% 25% Nie wiem Międzynarodowy 23% 29% Tak Ogólnopolski 17% 50% 21% Nie ma to dla mnie znaczenia 17% Nie Regionalny 11% Lokalny 8% 16
Znajomość firm Q9. Które z poniższych firm znasz? Ernst & Young 61% KPMG Polska 16% PricewaterhouseCoopers 43% Salans 15% White&Case 3 Hogan&Hartson 14% Baker&McKenzie 31% Dewey Ballantine 14% Domański Zakrzewski Palinka 27% Lovells 13% Sołtysiński Kawecki&Szlęzak 23% TGC Corporate Lawyers 11% Deloitte 23% Wardyński i Wspólnicy 11% Allen&Overy 20% Clifford Chance Punder 9% Gide Loyrette Nouel 20% Linklaters 19% Łaszczuk,Połmirski,Korcz i Wspólnicy Wasylkowski Wiater i Wspólnicy CMS Cameron McKenna 18% Haarmann Hemmelrath 7% Drzewiecki, Tomaszek&Wspólnicy 9% 8% 17% Weil, Gotshal&Manges 7% 17
4. Zachowania podczas studiów 18
Materiały pomocne przy nauce do egzaminów 11A. Z jakich materiałów korzystasz przygotowując się do egzaminu? Zakreśl wszystkie, z których korzystasz. 11.B A z jakich materiałów najczęściej przygotowujesz się do egzaminów? Zaznacz tylko jedną odpowiedź. 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 10% 20% 30% 40% Kodeksu lub konkretnej ustawy 85% 26% Zalecanego podręcznika 8 38% Własnych notatek z wykładów 66% 18% Cudzych notatek 59% 9% Podręczników dodatkowych 37% Materiałów internetowych (serwisy prawnicze) 29% 1% Innych materiałów 7% W OGÓLE KORZYSTA KORZYSTA NAJCZĘŚCIEJ 19
Czytelnictwo czasopism prawniczych 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Q10. Które czasopisma prawnicze czytujesz? Określ jak często czytasz te czasopisma. Edukacja Prawnicza 13% 25% 30% Rzeczpospolita (żółte strony) 19% 21% 38% Stale (każdy lub prawie każdy numer) Sporadycznie Gazeta Prawna 9% 30% 34% Nie czytam w ogóle Inne 1% 5% 31% Nie czytam czasopism prawniczych 18% 20
Znajomość języków obcych 0% 10% 20% 30% 40% 50% Q15. Jakimi językami obcymi się posługujesz? Angielski 36% 39% 35% Bardzo dobrze, biegle Niemiecki 1 17% 21% Dobrze, komunikacyjnie Słabo Francuski 6% 8% 20% Hiszpański Włoski 3% 5% 4% 9% Rosyjski 7% 5% 7% 21
Udział w zajęciach szkoły prawa obcego Q16. Czy brałaś/eś udział w zajęciach w ramach którejś ze szkół prawa obcego? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Brałam/em udział 36% Szkoła prawa amerykańskiego 67% Szkoła prawa angielskiego 65% Szkoła prawa francuskiego 63% Szkoła prawa niemieckiego 5% Nie brałem/am udziału 64% 22
Atrakcyjność aplikacji specjalistycznych Q2. Czy masz zamiar przystępować do egzaminu na wymienione poniżej aplikacje? 0% 10% 20% 30% 40% 50% Aplikacja sądowa 39% Aplikacja radcowska 3 Aplikacja adwokacka 24% Aplikacja prokuratorska 19% Aplikacja notarialna 14% Nie zamierzam przystępować do aplikacji 9% Aplikacja dyplomatyczna 7% Aplikacja komornicza Aplikacja administracyjna Aplikacja sejmowa 6% 6% 5% 23
Częstotliwość korzystania z narzędzi internetowych Q17. Jak często korzystasz z Internetu i poczty elektronicznej aby wykonywać następujące czynności? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 65% Codziennie Korzystanie z poczty elektronicznej, e-mail 15% 2 41% Kilka razy w tygodniu 9% Raz w tygodniu Korzystanie ze stron WWW o tematyce prawnej 8% 16% 23% 23% Rzadziej niż raz w tygodniu W ogóle nie korzystam 2 15% Korzystanie ze stron WWW o innej tematyce 18% 28% 26% 13% 24
Odbyte praktyki studenckie Q18. Czy odbywałaś/eś praktyki studenckie? Q19. Jakie praktyki do tej pory odbyłaś/eś? 0% 10% 20% 30% 40% 50% Brak odpowiedzi Tak Obowiązkowe praktyki w sądzie. 39% 15% Obowiązkowe praktyki w kancelarii. 23% 37% Dobrowolne praktyki krajowe za pośrednictwem ELSA 18% 48% Dobrowolne praktyki krajowe załatwione samodzielnie 1 Nie Obowiązkowe praktyki w prokuraturze 11% Dobrowolne praktyki zagraniczne załatwione samodzielnie 5% Dobrowolne praktyki zagraniczne za pośrednictwem ELSA 3% Inne 1% 25
Uczestnictwo w międzynarodowych wymianach/stypendiach studenckich? Q22. Czy uczestniczyłaś/eś w międzynarodowych wymianach studenckich/stypendiach zagranicznych organizowanych w ramach programów, w których uczestniczy Twój Uniwersytet? Tak 7% 2 Nie 71% Brak danych 26
5. Dane demograficzne 27
Demografia Na jakiej uczelni studiujesz? 40% 35% 30% 25% 20% 15% Rok studiów 35% 34% 30% Uniwersytet Warszawski Uniwersytet Jagielloński UMK Toruń UAM Poznań Uniwersytet Wrocławski EWSPiA Uniwersytet Śląski Uniwersytet Gdański 7% 7% 7% 6% 6% 6% 10% 1 10% Uniwersytet w Białymstoku 6% 5% 0% 1% II rok III rok IV rok V rok Uniwersytet Łódzki Uniwersytet Szczeciński Uniwersytet Rzeszowski 5% 5% 4% UMCS 4% UWM 4% UKSW 4% KUL 3% WSHiP EUV/CP 28
Demografia Nie Czy studiujesz równolegle inny kierunek studiów? 90% Tak 10% Stosunki międzynarodowe/politologia Studia Europejskie Historia Ekonomia Zarządzanie i marketing Filologia angielska Prawo niemieckie Filologia polska SGH Psychologia Informatyka Finanse i bankowość Filozofia Filologia romańska Administracja Inne Na jakim drugim kierunku studiujesz? (N=104) 14% 8% 7% 5% 5% 4% 4% 14% 26% 29
Demografia Czy miasto, w którym studiujesz jest Twoim rodzinnym miastem? Z jakiej wielkości miejscowości pochodzisz? 61% 39% Tak Wieś Miasto do 50.000 mieszkańców 9% 2 Nie Miasto od 50.001 do 100.000 mieszkańców 13% Miasto od 100.001 do 500.000 mieszkańców 16% Miasto powyżej 500.001 mieszkańców 5% 30
Demografia Płeć Brak danych Wiek 7% 20 lat 1% 45% Mężczyzna 21 lat 28% 48% 22 lat 29% Kobieta 23 lat 27% 24 lata 8% 25 lat 3% Inny 1% 31