PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY W LATACH 2007-2013

OŚ 1: POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI SEKTORA ROLNEGI LEŚNEGO (10 działań) OŚ 2: POPRAWA ŚRDOWISKA NATURALNEGO I OBSZARÓW WIEJSKIC (4 działania) OŚ 3: JAKOŚĆ ŻYCIA NA OBSZARACH WIEJSKICH I RÓŻNICOWANIE GOSPODARSKI WIEJSKIEJ (4 działania) OŚ 4: LEADER (3 działania)

OŚ 2: POPRAWA ŚRDOWISKA NATURALNEGO I OBSZARÓW WIEJSKICH (4 działania) Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania Program rolnośrodowiskowy (Płatności rolnośrodowiskowe) Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych Finansowanie UE - 80 %

KRAJOWY PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY 2007-2013 Podstawa prawna: Rozporządzenie MR i RW z dnia 26 lutego 2009 roku, Dz.U. Nr 33, poz. 262 w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Program rolnośrodowiskowy objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013

KRAJOWY PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY 2007-2013 1.Rolnictwo zrównoważone 2. Rolnictwo ekologiczne 3.Ekstensywne trwałe użytki zielone 4.Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 5.Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycz. roślin w rolnictwie 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycz. zwierząt w rolnictwie 8.Ochrona gleb i wód

KRYTERIA DOSTĘPU DO PROGRAMU ROLNOŚRDOWISKOWEGO Beneficjentem Programu może być każdy, kto: jest rolnikiem o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha, zobowiąże się do realizacji programu rolnośrodowiskowego przez okres 5 lat, zgodnie z planem działalności rolnośrodowiskowej, zobowiąże się do przestrzegania podstawowych wymagań (wzajemna zgodność) na obszarze całego gospodarstwa rolnego, zobowiąże się do przestrzegania szczegółowych wymagań wybranego pakietu

BENEFICJENT, KTÓRY ZAMIERZA REALIZOWAĆ PROGRAM MUSI: corocznie złożyć wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej, opracować plan działalności rolnośrodowiskowej podstawowy dokument dla rolnika, obejmujący wymogi wykraczające ponad podstawowe wymagania, prowadzić, na formularzu udostępnionym przez Agencję, rejestr zabiegów agrotechnicznych wykonywanych na działkach, na których jest realizowany pakiet. Zobowiązać się do zachowania w gospodarstwie rolnym trwałych użytków zielonych oraz elementów krajobrazu rolniczego nieużytkowanych rolniczo

ZMNIEJSZENIE PŁATNOŚCI W ZALEŻNOŚCI OD WIELKOŚCI GOSPODARSTWA Pakiety: 1. Rolnictwo zrównoważone, 2. Rolnictwo ekologiczne, 8. Ochrona gleb i wód. a) 1 100 ha: 100% płatności rolnośrodowiskowej, b) 100,1 200 ha: 50% płatności rolnośrodowiskowej, c) ponad 200 ha: 10% płatności rolnośrodowiskowej. Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone, wariant 3.1 ekstensywna gospodarka na łąkach i pastwiskach. a) 1 10 ha: 100% płatności rolnośrodowiskowej, b) 10,1 50 ha: 75% płatności rolnośrodowiskowej, c) 50,1 100 ha: 50% płatności rolnośrodowiskowej, d) ponad 100 ha: 10% płatności rolnośrodowiskowej.

1. ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE 1.1. ZRÓWNOWAŻONY SYSTEM GOSPODAROWANIA - 360 (zł/ha)

WYMOGI: Zaplanowanie i przestrzeganie prawidłowego doboru i następstwa roślin w płodozmianie. Jako minimum obowiązują 3 grupy roślin w zmianowaniu spośród następujących: zboża, motylkowate, okopowe, oleiste (przemysłowe), trawy na gruntach ornych (także ich mieszanki z motylkowatymi), pozostałe. Opracowanie planu nawozowego opartego na bilansie azotu oraz aktualnej chemicznej analizie gleby, z określeniem zawartości P, K, Mg oraz potrzeb wapnowania. Niestosowanie osadów ściekowych Maksymalna dawka azotu (pochodzącego z nawozów naturalnych, kompostów i nawozów mineralnych) na gruntach ornych nie powinna przekraczać 150 kg N/ha, a trwałych użytkach zielonych 120 kg N/ha; Zachowanie na terenie gospodarstwa istniejących trwałych użytków zielonych

2. ROLNICTWO EKOLOGICZNE 2.1. Uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności)- 790 zł/ha 2.2. Uprawy rolnicze (bez certyfikatu zgodności)- 840 zł/ha 2.3. Trwałe użytki zielone (z certyfikatem zgodności)- 260 zł/ha 2.4.Trwałe użytki zielone (bez certyfikatu zgodności)- 330 zł/ha 2.5. Uprawy warzywne (z certyfikatem zgodności)- 1300 zł/ha 2.6. Uprawy warzywne (bez certyfikatu zgodności)- 1550 zł/ha 2.7.Uprawy zielarskie (z certyfikatem zgodności)- 1050 zł/ha 2.8. Uprawy roślin zielarskich (bez cert. zgodności)- 1150 zł/ha 2.9. Uprawy sadownicze i jagodowe (z certyfikatem zgodności) - 1540 zł/ha 2.10. Uprawy sadownicze i jagodowe (bez certyfikatu zgodności) - 1800 zł/ha 2.11. Pozostałe uprawy sadownicze i jagodowe (z certyfikatem zgodności) - 650 zł/ha 2.12. Pozostałe uprawy sadownicze i jagodowe (bez certyfikatu zgodności) - 800 zł/ha

3. EKSTENSYWNE TRWAŁE UŻYTKI ZIELONE 3.1. Ekstensywna gospodarka na łąkach i pastwiskach - 500 zł/ha

3. EKSTENSYWNE TRWAŁE UŻYTKI ZIELONE Wymogi dla pakietu: zakaz nawożenia azotem na obszarach nawożonych przez namuły rzeczne, a na innych obszarach - powyżej poziomu 60 kg/ha w danym roku; zakaz przeorywania, wałowania, podsiewu; zakaz włókowania w okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 1 września; zakaz stosowania ścieków i osadów ściekowych; zakaz stosowania środków ochrony roślin, z wyjątkiem selektywnego i miejscowego niszczenia uciążliwych chwastów z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych); zakaz budowy i rozbudowy urządzeń melioracji wodnych szczegółowych tworzących system melioracji wodnych, z wyjątkiem urządzeń mających na celu utrzymanie lub poprawę wartości przyrodniczej (nie dotyczy bieżącej konserwacji).

3. EKSTENSYWNE TRWAŁE UŻYTKI ZIELONE Użytkowanie kośne koszenie w terminie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września, nie więcej niż dwa pokosy w roku; wysokość koszenia 5 15 cm; pozostawienie 5-10% powierzchni działki rolnej nieskoszonej, przy czym w każdym roku powinno to dotyczyć innej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn ze względu, na które termin ten nie był przestrzegany; zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych.

3. EKSTENSYWNE TRWAŁE UŻYTKI ZIELONE użytkowania kośno-pastwiskowego trwałych użytków zielonych: koszenie w terminie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września, nie więcej niż dwa pokosy w roku; wysokość koszenia 5 15 cm; pozostawienie 5-10% powierzchni działki rolnej nieskoszonej, przy czym w każdym roku powinno to dotyczyć innej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, a zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych; wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 0,3 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 5t/ha (10 DJP/ha), niewykaszanie niedojadów poza okresem od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września.

3. EKSTENSYWNE TRWAŁE UŻYTKI ZIELONE użytkowanie pastwiskowego Wymogi dodatkowe dla pakietu w przypadku użytkowania pastwiskowego trwałych użytków zielonych: wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października przy obsadzie zwierząt wynoszącej 0,5 1,0 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 5t/ha (10 DJP/ha), niewykaszanie niedojadów poza okresem od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września.

PAKIETY PRZYRODNICZE 4 i 5 Pakiet 4 : Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 Pakiet 5 : Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000

PAKIETY PRZYRODNICZE 4 i 5 Warunkiem zaklasyfikowania obszaru jest wykonanie dokumentacji przyrodniczej, która będzie podstawa do realizacji zadań na danym siedlisku. Koszty transakcyjne (poniesione na wykonanie dokumentacji przyrodniczej) będą wypłacane jednorazowo, z wypłatą pierwszej płatności rolnośrodowiskowej za dany wariant.

PAKIETY PRZYRODNICZE 4 i 5 LISTA EKSPERTÓW PRZYRODNICZYCH JEST ZAMIESZCZONA NA STRONACH INTERNETOWYCH CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE www.cdr.gov.pl

Maksymalne kwoty kosztów transakcyjnych w zależności od wyjściowej wielkości siedliska lp Powierzchnia siedliska Koszty sporządzenia dokumentacji przyrodniczej w (PLN) 1 do 1 ha 500 2 od 1,01do 5 ha 1000 3 od 5,01 do 20 ha 2000 4 od 20,01 do 50 ha 3000 5 Powyżej 50 ha 4000

Pakiet 4 : Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 - płatności ha/ rok Pakiet 5 : Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 - płatności ha/ rok Wariant 4.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków - 1200 zł/ha Wariant 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków - 1370 zł/ha Wariant 4.2. Mechowiska - 1200 zł/ha Wariant 5.2. Mechowiska - 1390 zł/ha Wariant 4.3. Szuwary wielkoturzycowe - 800 zł/ha Wariant 4.4. Łąki trzęślicowe i selernicowe - 1200 zł/ha Wariant 4.5. Murawy ciepłolubne - 1200 zł/ha Wariant 5.3. Szuwary wielkoturzycowe - 910 zł/ha Wariant 5.4. Łąki trzęślicowe i selernicowe - 1390zł/ ha Wariant 5.5. Murawy ciepłolubne - 1380zł/ha Wariant 4.6. Półnaturalne łąki wilgotne - 800 zł/ha Wariant 5.6. Półnaturalne łąki wilgotne - 840 zł/ha Wariant 4.7. Półnaturalne łąki siedlisk świeżych - 800 zł/ha Wariant 5.7. Półnaturalne łąki siedlisk świeżych - 840 zł/ha Wariant 4.8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe - 800 zł/ha Wariant 5.8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe - 870zł/ha Wariant 4.9. Słonorośla - 1190 zł/ha Wariant 5.9. Słonorośla - 1190 zł/ha Wariant 4.10. Użytki przyrodnicze - 550 zł/ha Wariant 5.10. Użytki przyrodnicze - 550 zł/ha

WYMOGI OGÓLNE DLA PAKIETÓW 4 I 5: zakaz przeorywania, wałowania, podsiewu, stosowania ścieków i osadów ściekowych; zakaz włókowania w okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 1 września; zakaz budowy i rozbudowy urządzeń melioracji wodnych szczegółowych tworzących system melioracji wodnych, z wyłączeniem urządzeń mających na celu utrzymanie lub poprawę wartości przyrodniczej (nie dotyczy bieżącej konserwacji); niestosowanie środków ochrony roślin, z wyjątkiem selektywnego i miejscowego niszczenia uciążliwych chwastów z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych), po uzgodnieniu z dordcą rolnośrdowiskowym

WARIANTY 4.1. i 5.1.OCHRONA SIEDLISK LĘGOWYCH PTAKÓW Obejmują następujące gatunki ptaków: biegus zmienny (schinzii) Calidris alpina schinzii, błotniak łąkowy (Cirus pygargus), czajka (Vanellus vanellus), derkacz (Crex crex), dubelt (Gallinago media), krwawodziób (Tringa totanus), kulik wielki (Numenius arquata), kszyk (Gallinago gallinago), rycyk (Limosa limosa), wodniczka (Acrocephalus paludicola);

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH błotniak łąkowy (Cirus pygargus) - gatunek gniazdujący na ziemi wśród roślinności torfowiskowej, - utrata siedlisk lęgowych na skutek zaniechania lub intensyfikacji użytkowania rolniczego, - gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, - 13,4 % populacji UE w Polsce, - 1300 1500 par, - spadek populacji lęgowej na tradycyjnych, największych lęgowiskach. Fot. Rafał Siek

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH derkacz (Crex crex) - gniazdo na ziemi na trwałych użytkach zielonych, - zagrożony na skutek mechanizacji i intensyfikacji użytkowania TUZ, - gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, - gatunek wymieniony w Czerwonej Księdze Zagrożonych Gatunków (IUCN 2006), jako niższego ryzyka (NT), - 28,6 % populacji UE w Polsce, - 37000 43000 odzywających się samców, - gatunek obecnie dość liczny, jednak w krótkim czasie można się spodziewać znacznego zmniejszenie krajowej populacji na skutek zmian siedliskowych. Fot. Eddie Dunne /Archiwum OTOP

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH czajka (Vanellus vanellus) - gniazdo w płytkim zgłębieniu wygrzebanych w ziemi lub murawie, -zagrożona na skutek zmian w użytkowaniu rolniczym łąk i pastwisk, - gatunek nie wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, ale w stosunku do którego powinny być podjęte podobne środki ochrony w myśl Art. 4 ust. 2 wspomnianej Dyrektywy, -12,1 % populacji UE w Polsce, -silny spadek liczebności w Europie, -w Polsce stabilny trend spadkowy; w roku 2006 o ¼ mniej w stosunku do roku 2000 Fot. Marek Jobda

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH biegus zmienny (Calidris alpina schinzii) - gniazdo na ziemi ukryte w kępach roślinności na słonawach, - zagrożony na skutek zaniechania wypasu słonaw, - gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, - gatunek zgłoszony do Dyrektywy Ptasiej przez Polskę, - gatunek wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, jako silnie zagrożony wyginięciem (EN), - poniżej 10 par lęgowych, spadek liczebności w Polsce i w Europie. Fot. Ken Kinsella /Archiwum OTOP

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH kszyk (Gallinago gallinago) - składają jaja w dołkach ukrytych w kępach turzyc, - zagrożony na skutek zaniechania wykaszania łąk w dolinach rzecznych, - gatunek nie wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, ale w stosunku do którego powinny być podjęte podobne środki ochrony w myśl Art. 4 ust. 2 wspomnianej Dyrektywy, -5,8 % populacji UE w Polsce, - spadek liczebności w Europie. Fot. John Carey /Archiwum OTOP

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH dubelt (Gallinago media) - gnieżdżą się na ziemi wśród roślinności zielnej, - zagrożony na skutek zaprzestania wykaszania podmokłych łąk turzycowych, - gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, - gatunek wymieniony w Czerwonej Księdze Zagrożonych Gatunków (IUCN 2006), jako niższego ryzyka (NT), - gatunek wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, jako narażony na wyginięcie (VU), -27,7 % populacji UE w Polsce, - 700 800 samców, - spadek liczebności w Europie. Fot. Rafał Siek

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH rycyk (Limosa limosa) - gniazdo umieszczone na ziemi pod osłoną wyższych traw, - zagrożony na skutek utraty siedlisk wynikłej z porzucania lub intensyfikacji użytkowanie łąk i pastwisk, - gatunek nie wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, ale w stosunku do którego powinny być podjęte podobne środki ochrony w myśl Art. 4 ust. 2 wspomnianej Dyrektywy, - gatunek wymieniony w Czerwonej Księdze Zagrożonych Gatunków (IUCN 2006), jako niższego ryzyka (NT), - 8,6 % populacji UE w Polsce, - silny spadek liczebności w Polsce i Europie. Fot. Michał Radziszewski

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH kulik wielki (Numenius arquata) - gniazdo w kępie turzyc lub na wyniesieniu pośród turzycowisk, - zagrożony na skutek utraty siedlisk wynikłej z porzucania lub intensyfikacji użytkowanie łąk i pastwisk, - gatunek nie wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, ale w stosunku do którego powinny być podjęte podobne środki ochrony w myśl Art. 4 ust. 2 wspomnianej Dyrektywy, - gatunek wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, jako narażony na wyginięcie (VU), - 650 700 par, - spadek liczebności w Europie, - wyraźny trend spadkowy w Polsce w dłuższym okresie czasu. Fot. Rafał Siek

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH krwawodziób (Tringa totanus) - gniazdo na ziemi w kępie roślinności, - zagrożony na skutek utraty siedlisk wynikłej z porzucania lub intensyfikacji użytkowanie łąk i pastwisk, - gatunek nie wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, ale w stosunku do którego powinny być podjęte podobne środki ochrony w myśl Art. 4 ust. 2 wspomnianej Dyrektywy, - 2000 2500 par, - spadek liczebności w Europie, - spadek liczebności w Polsce. Fot. Ken Kinsella /Archiwum OTOP

PRZEGLĄD GATUNKÓW PRIORYTETOWYCH wodniczka (Acrocephalus paludicola) - gniazdo w turzycach, - zagrożony na zaniechania tradycyjnych sposobów wypasu i koszenia, - gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, - gatunek wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, jako narażony na wyginięcie (VU), - 77,7 % populacji UE w Polsce, - 3400 3550 samców/ par, - spadek liczebności w Polsce i Europie. Fot. Alexander Kozulin

WARIANT 4.1. i 5.1.OCHRONA SIEDLISK LĘGOWYCH PTAKÓW; WYMOGI: Użytkowanie kośne koszenie w terminie od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września; wysokość koszenia 5 15 cm, pozostawienie 5 10% powierzchni działki rolnej nieskoszonej, a w przypadku występowania wodniczki Acrocephalus paludicola 30-50%, przy czym w każdym roku powinno to dotyczyć innej powierzchni, usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie,, zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych,

WARIANT 4.1. i 5.1.OCHRONA SIEDLISK LĘGOWYCH PTAKÓW; WYMOGI: Kośno-pastwiskowego trwałych użytków zielonych: koszenie w terminie od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września; wysokość koszenia 5 15 cm, wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 0,2 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 5t/ha (10 DJP/ha), niewykaszanie niedojadów poza okresem od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września.

WARIANT 4.1. i 5.1.OCHRONA SIEDLISK LĘGOWYCH PTAKÓW; WYMOGI: pastwiskowego trwałych użytków zielonych: wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października na obszarach poniżej 300 m n.p.m. przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 0,5 DJP/ha w okresie do dnia 20 lipca, a po 20 lipca wynoszącej 0,5 1 DJP/ha, i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 5t/ha (10 DJP/ha), przy czym wypasanie na terenach zalewowych rozpoczyna się nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód,

WARIANT 4.1. i 5.1.OCHRONA SIEDLISK LĘGOWYCH PTAKÓW; PŁATNOŚCI: Płatność 1200 zł/ha/rok- poza obszarem Natura 2000 Płatność 1370 zł/ha/rok- na obszarze Natura 2000

WARIANT 4.2. i 5.2.MECHOWISKA; WYMOGI: koszenie w terminie od dnia 15 lipca do dnia 30 września w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej; wysokość koszenia 5-15 cm; pozostawienie 50% powierzchni działki rolnej nieskoszonej, przy czym w każdym roku powinno to dotyczyć innej powierzchni; raz na dwa lata dopuszcza się koszenie całej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych; zakaz wypasania i nawożenia.

WARIANT 4.2. i 5.2.MECHOWISKA; PŁATNOŚĆ: Płatność 1200 zł/ha/rok- poza obszarem Natura 2000 Płatność 1390 zł/ha/rok- na obszarze Natura 2000

WARIANT 4.3 i 5.3.SZUWARY WIELKOTURZYCOWE; WYMOGI koszenie w terminie od dnia 15 lipca do dnia 30 września w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej; wysokość koszenia 5-15 cm; koszenie 20% powierzchni działki rolnej, przy czym w każdym roku powinno to dotyczyć innej powierzchni; raz na pięć lat dopuszcza się koszenie całej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych; dopuszcza się wypasanie przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 0,2 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 2,5 t/ha (5DJP/ha) do dnia 15 października, zakaz nawożenia.

WARIANT 4.3 i 5.3.SZUWARY WIELKOTURZYCOWE; PŁATNOŚĆ Płatność 800 zł/ha/rok- poza obszarem Natura 2000 Płatność 910 zł/ha/rok- na obszarze Natura 2000

WARIANT 4.4. i 5.4 ŁĄKI TRZĘŚLICOWE I SELERNICOWE; WYMOGI: koszenie w terminie od dnia 15 września do dnia 30 października w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej; wysokość koszenia 5-15 cm; pozostawienie 50% powierzchni działki rolnej nieskoszonej, przy czym w każdym roku powinno to dotyczyć innej powierzchni; raz na dwa lata dopuszcza się koszenie całej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych; zakaz wypasania i nawożenia.

WARIANT 4.4. i 5.4 ŁĄKI TRZĘŚLICOWE I SELERNICOWE; PŁATNOŚĆ: Płatność 1200 zł/ha/rok- poza obszarem Natura 2000 Płatność 1390 zł/ha/rok- na obszarze Natura 2000

WARIANT 4.5. i 5.5. MURAWY CIEPŁOLUBNE; WYMOGI: Kośnego trwałych użytków zielonych: koszenie w terminie od dnia 15 lipca do dnia 30 września w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej, nie więcej niż jeden pokos w roku; wysokość koszenia do 10 cm, pozostawienie 15-20% powierzchni działki rolnej nieskoszonej, usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka powierzchni koszonej trwałych użytków zielonych, zakaz nawożenia;

WARIANT 4.5. i 5.5. MURAWY CIEPŁOLUBNE; WYMOGI: pastwiskowego trwałych użytków zielonych: wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października przy obsadzie zwierząt 0,4 0,6 DJP/ha, przy maksymalnym obciążeniu pastwiska do 5 DJP ha (2,5 t/ha), zakaz nawożenia,

WARIANT 4.5. i 5.5. MURAWY CIEPŁOLUBNE; WYMOGI: Płatność 1200 zł/ha/rok- poza obszarem Natura 2000 Płatność 1380 zł/ha/rok- na obszarze Natura 2000

WARIANT 4.5. i 5.5. PÓŁNATURALNE ŁĄKI WILGOTNE, PÓŁNATURALNE ŁĄKI ŚWIEŻE 4.6 i 5.6; WYMOGI: koszenie w terminie od dnia 15 czerwca do dnia 30 września w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej, nie więcej niż dwa pokosy w roku; wysokość koszenia 5-15 cm; pozostawienie 5-10% powierzchni działki rolnej nieskoszonej, przy czym w każdym roku powinno to dotyczyć innej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie po pokosie zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka powierzchni koszonej trwałych użytków zielonych; dopuszcza się wypasanie wolne lub kwaterowe przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 1 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 5t/ha (10 DJP/ha) od dnia 21 lipca do dnia 15 października, zakaz nawożenia azotem powyżej poziomu 60 kg/ha w trakcie roku

WARIANT 4.5. i 5.5. PÓŁNATURALNE ŁĄKI WILGOTNE, PÓŁNATURALNE ŁĄKI ŚWIEŻE 4.6 i 5.6; PŁATNOŚĆ: Płatność 800 zł/ha/rok- poza obszarem Natura 2000 Płatność 840 zł/ha/rok- na obszarze Natura 2000

WARIANT 4.8. i 5.8. BOGATE GATUNKOWO MURAWY BLIŹNICZKOWE; WYMOGI: wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października przy obsadzie zwierząt wynoszącej 0,4 0,6 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 2,5 t/ha (5 DJP/ha), przy czym wypasanie na terenach zalewowych rozpoczyna się nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód; zakaz nawożenia.

WARIANT 4.9. i 5.9. SŁONOROŚLA; WYMOGI: w przypadku użytkowania kośnego trwałych użytków zielonych: koszenie w terminie od dnia 1 lipca do dnia 31 października w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej, nie więcej niż jeden pokos w roku; wysokość koszenia 5-15 cm, dopuszcza się pozostawienie runa bez skoszenia raz na 5 lat, usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn ze względu, na które termin ten nie był przestrzegany, zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do wewnątrz powierzchni koszonej trwałych użytków zielonych;

WARIANT 4.9. i 5.9. SŁONOROŚLA; WYMOGI: w przypadku użytkowania kośno-pastwiskowego trwałych użytków zielonych: wypasanie w sezonie pastwiskowym od dnia 1 maja do dnia 15 października na obszarach poniżej 300 m n.p.m. oraz od dnia 20 maja do dnia 1 października na obszarach powyżej 300 m n.p.m., przy obsadzie zwierząt wynoszącej 0,5 1 DJP/ha, przy czym wypasanie na terenach zalewowych rozpoczyna się nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód, w sytuacji licznego występowania trzciny wypasanie kwaterowe, które powinno zaczynać się od kwater z dużym udziałem trzciny i stopniowo przechodzić na typowe słonawy, koszenie w terminie od dnia 1 lipca do dnia 31 października w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej, nie więcej niż jeden pokos w roku; wysokość koszenia 5-15 cm, dopuszcza się pozostawienie runa bez skoszenia raz na 5 lat, usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn ze względu, na które termin ten nie był przestrzegany, zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do wewnątrz powierzchni koszonej trwałych użytków zielonych.

WARIANT 4.9. i 5.9. SŁONOROŚLA; WYMOGI: w przypadku użytkowania pastwiskowego trwałych użytków zielonych: wypasanie w sezonie pastwiskowym od dnia 1 maja do dnia 15 października na obszarach poniżej 300 m n.p.m. oraz od dnia 20 maja do dnia 1 października na obszarach powyżej 300 m n.p.m., przy obsadzie zwierząt wynoszącej 0,5 1 DJP/ha, przy czym wypasanie na terenach zalewowych rozpoczyna się nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód, w sytuacji licznego występowania trzciny wypasanie kwaterowe, które powinno zaczynać się od kwater z dużym udziałem trzciny i stopniowo przechodzić na typowe słonawy;

WARIANT 4.10. i 5.10. UŻYTKI PRZYRODNICZE; WYMOGI: zachowanie użytków przyrodniczych w stanie niepogorszonym; usuwanie odpadów; dokonywanie zabiegów pielęgnacyjnych mających na celu ochronę użytku przyrodniczego; zakaz nawożenia; zakaz odwadniania i wydobywania torfu w przypadku torfowisk; zakaz wydobywania piasku i zalesiania w przypadku muraw napiaskowych; zakaz usuwania kęp i odwadniania w przypadku szuwarów kępowych; wykaszanie w terminie do dnia 31 października albo niewykaszanie w przypadkach określonych w planie działalności rolnośrodowiskowej

WARIANT 4.10. i 5.10. UŻYTKI PRZYRODNICZE; PŁATNOŚĆ: 550 zł/ha/rok Powierzchnia od 0,1-5 ha

Rozpoczęcie koszenia po: Wariant: 15 czerwca 4.6 i 5.6. Półnaturalne łąki wilgotne 4.7 i 5.7. Półnaturalne łąki świeże 1lipca 4.9 i 5.9. Słonorośla 15 lipca 4.2 i 5.2.Mechowiska 4.3 i 5.3. Szuwary wielkoturzycowe 4.5 i 5.5.Murawy ciepłolubne 1 sierpnia 4.9 i 5.9. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków 15 września 4.4 i 5.4.Łąki trzęślicowe i selernicowe W wariantach 4.8. i 5.8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe obowiązuje całkowity zakaz koszenia

6. ZACHOWANIE ZAGROŻONYCH ZASOBÓW GENETYCZNYCH ROŚLIN W ROLNICTWIE 6.1. Produkcja towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych 570 zł/ha 6.2. Produkcja nasienna lokalnych odmian roślin uprawnych 800 zł/ha 6.3. Produkcja nasienna na zlecenie banku genów starych roślin uprawnych 4700 zł/ha 6.4. Sady tradycyjne - 2100 zł/ha

6.1. Produkcja towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych 6.2. Produkcja nasienna lokalnych odmian roślin uprawnych

7. ZACHOWANIE ZAGROŻONYCH ZASOBÓW GENETYCZNYCH ZWIERZĄT W ROLNICTWIE 7.1. Zachowanie lokalnych ras bydła (polska czerwona, białogrzbieta, polska czerwono-biała i polska czarno biała). 1150 zł/szt. 7.2. Zachowanie lokalnych ras koni (konik polski, koń huculski, koń małopolski, koń śląski, koń wielkopolski, konie sekólskie i konie sztumskie.) 1500 zł/szt. 7.3. Zachowanie lokalnych ras owiec (wrzosówka, świniarka, owca olkuska, polska owca górska odmiany barwnej, merynos odmiany barwnej, polska owca nizinna odmiany żelazieńskiej, korideil, owca kamieniecka, owca pomorska, cakiel podhalański i merynos polski w starym typie.) 330 zł/szt. 7.4. Zachowanie lokalnych ras świń złotnicka pstra.) (puławska, złotnicka biała i 570 zł/szt.

8. OCHRONA GLEB I WÓD 8.1. Wsiewki poplonowe 330 zł/ha (mieszanka traw) 8.2. Międzyplon ozimy 420 zł/ha (żyto ozime, rzepak ozimy, rzepik ozimy, mieszanka wyki z żytem) 8.3. Międzyplon ścierniskowy 400 zł/ha (gorczyca biała, seradela, facelia błękitna, peluszka, łubin żółty i wąskolistny, rzepa ścierniskowa, rzepik jary, rzepak jary)

Liczba złożonych wniosków na poszczególne pakiety w 2008 roku Pakiet 9. 135 Pakiet 1. 3 876 Pakiet 8. 10 208 Pakiet 2. 4 048 Pakiet 7. 991 Pakiet 6. 888 Pakiet 3. 11 915