70-419 Szczecin, Pl. Rod³a 9; Tel.091-35-95-277; e-mail: psfp@psfp.org.pl; www.psfp.org.pl RAPORT. Nr 4/2005. Fundusze Po yczkowe w Polsce

PSFP 70-419 Szczecin, Pl. Rod³a 9; Tel.091-35-95-277; e-mail: psfp@psfp.org.pl; www.psfp.org.pl RAPORT Nr 4/2005 Fundusze Po yczkowe w Polsce wspieraj¹ce mikro, ma³e i œrednie przedsiêbiorstwa wg stanu na 30 czerwca 2005 r. Raport wspó³finansowany przez Polsk¹ Agencjê Rozwoju Przedsiêbiorczoœci Szczecin, wrzesieñ 2005

Spis treści I. Wprowadzenie. 3 II. Stan funduszy pożyczkowych w Polsce....... 4 1. Cel i metodologia badania.. 4 2. Ogólna charakterystyka funduszy pożyczkowych..5 3. Struktura pochodzenia kapitału pożyczkowego..9 4. Rozkład funduszy według kapitału pożyczkowego... 11 5. Rozkład funduszy pożyczkowych według województw... 15 6. Ranking funduszy pożyczkowych. 20 7. Sieć funduszy pożyczkowych w Polsce.25 III. Portfel pożyczkowy funduszy i jego charakterystyka.. 27 IV. Podsumowanie... 30 Załączniki: Załącznik nr 1. Podstawowe dane dot. funduszy pożyczkowych wg kapitału pożyczkowego na tle liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz średniej wartości pożyczki od początku działalności do 30.06.2005 r. Załącznik nr 2. Udział funduszy pożyczkowych w ogólnej sumie kapitału pożyczkowego, wartości i liczby udzielonych pożyczek na 30.06.2005 r. Załącznik nr 3. Aktywność funduszy pożyczkowych wybrane informacje o funduszach pożyczkowych na 30.06.2005 r. Załącznik nr 4. Dane teleadresowe funduszy pożyczkowych w Polsce wg województw na 30.06.2005 r. 2

I. Wprowadzenie Polskie Funduszy Pożyczkowych na podstawie badań ankietowych skierowanych do wszystkich funduszy pożyczkowych działających w Polsce, prezentuje kolejny Raport ukazujący działalność funduszy wspierających sektor mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Ankietowane Fundusze reprezentują instytucje pozarządowe o charakterze non for profit, których celem jest ułatwianie dostępu mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom (MSP) oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą do finansowania, umożliwiającego podejmowanie, prowadzenie i rozwój działalności gospodarczej. W niniejszym Raporcie przedstawiono stan funduszy pożyczkowych w Polsce na 30 czerwca 2005r., w tym ich liczbę, rozmieszczenie terytorialne, wielkość kapitału pożyczkowego i źródła jego pochodzenia, liczbę i wartość udzielonego wsparcia finansowego oraz jego wpływ na rynek pracy. Ponadto dokonano charakterystyki portfela pożyczkowego wg rożnych kryteriów i zaprezentowano rankingi funduszy według wybranych mierników. Dodatkowo celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie zakresu pomocy finansowej Unii Europejskiej ze środków strukturalnych Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw poddzialanie 1.2.1 Dokapitalizowanie funduszy mikropożyczkowych w ramach, których fundusze otrzymały po raz pierwszy w historii możliwość tak znaczącego podniesienia wielkości swoich kapitałów. Przedkładając niniejszy Raport, PSFP wyraża nadzieję, że posłuży on przede wszystkim przedsiębiorcom jako źródło informacji o instytucjach oferujących alternatywne wsparcie finansowe. Raport ten jest dedykowany również instytucjom rządowym, samorządom regionalnym i lokalnym, funduszom poręczeniowym oraz instytucjom otoczenia biznesu w celu wskazania znaczącego potencjału funduszy pożyczkowych mogących efektywnie wspierać rozwój regionalnej i lokalnej gospodarki, a co za tym idzie przyczyniać się do popularyzacji przedsiębiorczości i tym samym tworzenia nowych miejsc pracy. Możemy efektywnie wspomóc start i dalszy rozwój mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Skorzystaj z oferty Polskich Funduszy Pożyczkowych: www.psfp.org.pl psfp@psfp.org.pl Barbara Bartkowiak Prezes Polskiego Stowarzyszenia Funduszy Pożyczkowych 3

II. Stan funduszy pożyczkowych w Polsce 1. Cel i metodologia badania Głównym celem przeprowadzonego badania jest dostarczenie aktualnych informacji na temat sieci funduszy pożyczkowych, ich potencjału kapitałowego oraz skali i struktury udzielonego przez nie wsparcia finansowego mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom, w tym w szczególności: liczby działających w Polsce funduszy pożyczkowych i ich rozmieszczenie terytorialne, kwoty kapitału pozyskanego przez fundusze pożyczkowe i źródeł jego pochodzenia, efektów działalności funduszy pożyczkowych w postaci liczby i wartości wypłaconych pożyczek oraz utworzonych nowych miejsc pracy od początku działalności do 30 czerwca 2005 r. oraz w okresie ostatnich 6 miesięcy, struktury wypłaconych pożyczek według różnych kryteriów. Badanie przeprowadzono metodą ankietową na przełomie sierpnia i września 2005 r., a jego rezultatem jest Raport nr 4/2005. Niniejszy Raport stanowi ilustrację funduszy pożyczkowych działających w Polsce według stanu na koniec czerwca 2005 r. Uzyskane wyniki badań potwierdzają systematyczny rozwój systemu funduszy pożyczkowych w Polsce, a skala prowadzonej działalności pożyczkowej stanowi istotne źródło wsparcia finansowego udzielanego dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że według stanu na 30 czerwca 2005 r. działało w Polsce 76 instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe, których podstawowym zadaniem jest udzielanie pożyczek mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom. W Raporcie, podobnie jak i w poprzednich jego edycjach prezentowane są efekty działalności instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe, a nie poszczególnych funduszy pożyczkowych, bowiem istnieją instytucje, które prowadzą więcej niż jeden fundusz pożyczkowy. Przykładem takiej instytucji jest Polska Fundacja Przedsiębiorczości z siedzibą w Szczecinie 1 ), która oprócz wcześniej realizowanych programów pożyczkowych, w okresie ostatnich kilkunastu miesięcy utworzyła 5 nowych funduszy pożyczkowych 2 ). Stąd liczba zidentyfikowanych na 30 czerwca 2005 r. funduszy pożyczkowych (81) jest większa niż instytucji prowadzących te fundusze (76). W stosunku do poprzedniego Raportu 3 ), w którym przedstawiono 74 instytucje, w niniejszej edycji Raportu nie ujęto Stowarzyszenia Wspierania Przedsiębiorczości i Rozwoju Rynku 1 ) Kapitał pożyczkowy wszystkich funduszy pożyczkowych Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości oraz efekty ich działalności w niniejszym Raporcie, jak i poprzednich są prezentowane łącznie. 2 ) Trzy fundusze zostały utworzone w 2004 r. (Regionalny Fundusz Pożyczkowy Pomeranus dla woj. zachodniopomorskiego, Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Wielkopolska Północ dla woj. wielkopolskiego, Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Kujawiak dla województwa kujawsko pomorskiego), a dwa- w I półroczu 2005 r. (Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Odra dla województwa lubuskiego, Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Gryf dla województwa pomorskiego). 3 ) Fundusze Pożyczkowe w Polsce wspierające mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa wg stanu na 31 grudnia 2004 r., Raport nr 3/2004, Polskie Funduszy Pożyczkowych, Szczecin, czerwiec 2005. 4

Pracy z siedzibą w Bydgoszczy ze względu na zaprzestanie działalności pożyczkowej i jednocześnie zaprezentowano 3 nowe instytucje 4 ). Należy nadmienić, że być może działają w Polsce jeszcze inne fundusze pożyczkowe, których nie udało się na dzień dzisiejszy zidentyfikować. Liczymy, że kolejne badania i publikacje Raportu przyczynią się do ich identyfikacji 5 ). 2. Ogólna charakterystyka funduszy pożyczkowych Na podstawie przeprowadzonych badań ustalono, że na koniec czerwca 2005 r. działało w Polsce 76 instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe, które dysponowały kapitałem pożyczkowym o wartości 468,4 mln zł oraz udzieliły od początku działalności 103,7 tys. pożyczek o wartości 1.467,5 mln zł. W okresie pierwszych 6 miesięcy 2005 r. w porównaniu ze stanem na koniec 2004 r. wystąpił dość dynamiczny przyrost kapitału pożyczkowego oraz udzielonych pożyczek zarówno w ujęciu ilościowym, jak i wartościowym. Kapitał pożyczkowy wzrósł o 30,6 mln zł (o 7,0 %, liczba pożyczek o 7,7 tys. sztuk (o 8,0 %), a ich wartość o 98,6 mln zł (o 7,2 %). Przeciętna wartość pożyczki liczona dla wszystkich udzielonych pożyczek do 30.06.2005 r. wyniosła 14,2 tys. zł i nieznacznie spadła w porównaniu ze stanem na koniec 2004 r., co ilustruje tabela 1. Tabela 1 Kapitał pożyczkowy, liczba i wartość pożyczek na 30.06.2005 r. oraz ich dynamika Wyszczególnienie Jedn. miary Stan na: 31.12.03 31.12.04 6 ) 30.06.05 Przyrost/spadek w 2004 r. w I pół. 2005 r. jedn. miary % jedn. miary % Kapitał pożyczkowy mln zł 368,3 437,8 468,4 69,6 18,9 30,6 7,0 Liczba udzielonych pożyczek od początku działalności Wartość udzielonych pożyczek od początku działalności tys. sztuk 82,7 96,0 103,7 13,3 16,1 7,7 8,0 mln zł 1 164,4 1 368,8 1 467,5 204,4 17,6 98,6 7,2 Przeciętna wartość pożyczki tys. zł 14,1 14,3 14,2 0,2 1,2-0,1-0,7 4 ) Instytucje, które rozpoczęły działalność pożyczkową w latach 2002-2004, a wcześniej nie zostały zidentyfikowane (Regionalna Izba Gospodarcza z siedzibą w Stalowej Woli, Inicjatyw Społeczno-Gospodarczych z siedzibą w Białogardzie, Szczeciński Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. z siedziba w Szczecinie (od grudnia 2004 r.). 5 ) Wg naszej wiedzy, fundusze pożyczkowe, które nie figurują w Raporcie mogą ew. należeć do grona instytucji o niewielkich rozmiarach kapitału pożyczkowego i działalności pożyczkowej i nie mają istotnego wpływu na jakość Raportu. 6 ) Liczba i wartość udzielonych pożyczek na koniec 2004 r. w porównaniu ze stanem zaprezentowanym w Raporcie nr 3/2005 została zwiększona odpowiednio o 1,2 tys. sztuk i 32,3 mln zł na skutek korekty dokonanej przez Fundację Wspomagania Wsi z siedzibą w Warszawie o pożyczki udzielone w latach 1992-1998 przez Fundację Wspomagającą Zaopatrzenie Wsi w Wodę i Fundację Rolniczą. Fundacja Wspomagania Wsi jest następcą prawnym wymienionych Instytucji od 1999r. 5

Fundusze pożyczkowe powstawały w latach 1992-2004 (poza Zrzeszeniem Prywatnego Handlu i Usług z siedzibą w Olsztynie, które prowadzi działalność pożyczkową od 1979 r.). Najwięcej powstało w 1996 r.( rys. 1), ale połowa funkcjonujących dzisiaj na rynku funduszy powstała po 1996 r. liczba instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe 25 20 15 10 5 0 22 10 8 8 7 4 3 3 2 2 2 2 2 1 1979 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Rys.1. Rozkład liczby instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe według daty powstania funduszu pożyczkowego na 30.06.2005 r. Zróżnicowanie funduszy pod względem czasu prowadzenia działalności pożyczkowej 7 ) zaprezentowano w tabeli 2. Czas prowadzenia działalności pożyczkowej stanowi istotny czynnik wielkości pozyskanego kapitału pożyczkowego oraz udzielonego wsparcia finansowego. Ponad połowę (46 funduszy, tj. 60,5 %) wszystkich funduszy stanowiły fundusze, które działają na rynku co najmniej 7 lat. Ich udział w wielkości kapitału pożyczkowego ogółem wynosił 75,8 %, a w liczbie i wartości udzielonych pożyczek odpowiednio: 98,0 % i 93,3 %. Czas w latach Rozkład instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe wg czasu funkcjonowania Liczba instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe na 30.06.2005 Kapitał pożyczkowy instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe na 30.06.2005 Liczba wypłaconych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 Tabela 2 Wartość wypłaconych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 szt. % tys. zł % tys. zł % tys. zł % Razem 76 100,0% 468 416 100,0% 103 694 100,0% 1 467 462 100,0% poniżej 1 roku 5 6,6% 15 136 3,2% 27 0,0% 834 0,1% 1-3 8 10,5% 67 333 14,4% 477 0,5% 33 949 2,3% 3-5 8 10,5% 7 786 1,7% 487 0,5% 13 630 0,9% 5-7 9 11,8% 23 193 5,0% 1 056 1,0% 49 314 3,4% 7-9 12 15,8% 115 938 24,8% 3 641 3,5% 204 670 13,9% 9-11 27 35,5% 154 997 33,1% 83 961 81,0% 812 387 55,4% 11lat i więcej 7 9,2% 84 032 17,9% 14 045 13,5% 352 678 24,0% 7 ) Polska Fundacja Przedsiębiorczości we wszystkich zestawieniach tabelarycznych i graficznych prezentowana jest jako jeden fundusz pożyczkowy. 6

Badania rynku funduszy pożyczkowych w Polsce prowadzone są od niedawna, a o porównywalności danych można mówić dopiero w przypadku Raportu sporządzonego według stanu na 31.12.2004 r. i niniejszego (na 30.06.2005), nie ma więc możliwości zaprezentowania wzrostu kapitałów systemu pożyczkowego w Polsce w poszczególnych latach. Można mówić o wysokim tempie przyrostu kapitału pożyczkowego w okresie ostatnich 18 miesięcy (tabela 1), bowiem w relacji do stanu na koniec 2003 r. przyrost wyniósł 27,2% (prawie 70 mln zł w 2004r. i ponad 30 mln zł w I półrocza 2005 r.). Dla zobrazowania skali wzrostu kapitałów funduszy pożyczkowych w latach 1992-2004, zaprezentowano te kapitały w oparciu o ich stan z końca czerwca 2005 roku, bazując na rozkładzie kapitału pożyczkowego według daty rozpoczęcia działalności. W tabeli 3 i na rys. 2 pokazano rozkład kapitału pożyczkowego w poszczególnych latach dla funduszy pożyczkowych ogółem i po wyłączeniu funduszy dysponujących kapitałem powyżej 10 mln zł (9 funduszy o kapitale łącznym 278,6mln zł, stanowiącym 59,5 % kapitału wszystkich funduszy pożyczkowych). Tabela 3 Kapitał funduszy pożyczkowych ogółem oraz funduszy o kapitale pożyczkowym mniejszym o 10 mln zł na 30.06.2005 r. wg daty rozpoczęcia działalności Rok Kapitał funduszy pożyczkowych w mln zł na 30.06.2005 r. rozpoczynających działalność w danym roku narastająco w tym: kapitał funduszy pożyczkowych o kapitale mniejszym od 10 mln zł rozpoczynających działalność w danym roku narastająco 1979 0,2 0,2 0,2 0,2 1992 68,5 68,7 0,2 1993 10,2 78,9 10,2 10,5 1994 77,7 156,6 17,4 27,9 1995 8,4 165,1 8,4 36,3 1996 78,8 243,9 64,3 100,6 1997 61,0 304,9 7,3 107,9 1998 68,9 373,8 31,1 139,0 1999 2,8 376,5 2,8 141,8 2000 2,1 378,6 2,1 143,9 2001 4,7 383,3 4,7 148,6 2002 19,3 402,6 4,7 153,3 2003 41,2 443,8 11,9 165,2 2004 24,6 468,4 24,6 189,8 Razem 468,4 X 189,8 X 7

500 450 400 350 mln zl 300 250 200 150 kapitał funduszy rozpoczynających działalność w danym roku kapitał pożyczkowy narastająco 100 50 0 1979 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Rys.2. Kapitał funduszy pożyczkowych na 30.06.2005 r. według daty rozpoczęcia działalności Przyrost w ujęciu absolutnym i relatywnym w odniesieniu do końca czerwca 2005 r. w zakresie kapitału pożyczkowego oraz liczby i wartości udzielonych pożyczek według daty powstania funduszy pożyczkowych zaprezentowano w tabeli 4. Tabela 4 Rozkład kapitału pożyczkowego, liczby i wartości pożyczek oraz ich dynamika wg daty powstania funduszu pożyczkowego na 30.06.2005 r. Rok rozpoczęcia działalności Liczba funduszy wg daty rozpoczęcia działalności na 30.06.2005 Kapitał pożyczkowy na 30.06.2005 Przyrost/spadek w I pół. 2005 Liczba pożyczek na 30.06.2005 Przyrost w I pół. 2005 Wartość pożyczek na 30.06.2005 Przyrost w I pół. 2005 szt. mln zł mln zł % szt. szt. % mln zł mln zł % Ogółem 76 468 416 30 823 7,0% 103 694 7 674 8,0% 1 467 462 98 616 7,2% 1979 1 242 19 8,5% 210 28 15,4% 263 20 8,2% 1992 3 68 456-592 -0,9% 9 201 174 1,9% 280 098 4 236 1,5% 1993 2 10 236 540 5,6% 4 031 141 3,6% 58 634 4 233 7,8% 1994 8 77 706 11 916 18,1% 75 311 6 217 9,0% 607 820 48 590 8,7% 1995 2 8 446 2 894 52,1% 893 61 7,3% 16 160 1 615 11,1% 1996 22 78 789 1 750 2,3% 8 764 532 6,5% 210 953 16 469 8,5% 1997 4 61 005 818 1,4% 2 123 152 7,7% 133 865 7 815 6,2% 1998 10 68 891 4 331 6,7% 1 799 122 7,3% 105 089 5 522 5,5% 1999 2 2 755 85 3,2% 268 12 4,7% 4 123 442 12,0% 2000 2 2 103 409 24,1% 158 11 7,5% 3 006 373 14,2% 2001 2 4 660-136 -2,8% 225 24 11,9% 7 438 794 12,0% 2002 8 19 324 1 892 10,9% 320 62 24,0% 9 272 2 453 36,0% 2003 3 41 184 752 1,9% 299 56 23,0% 27 126 2 897 12,0% 2004 7 24 618 6 145 33,3% 92 82 820,0% 3 615 3 159 692,2% Największy potencjał pożyczkowy z punktu widzenia niewykorzystanego kapitału pożyczkowego tkwi w grupie funduszy, które powstały po 1996 r., bowiem wskaźnik wykorzystania kapitału pożyczkowego (wartość kapitału pożyczek pozostała do spłaty na 8

30.06.2005 do wartości kapitału pożyczkowego na 30.06.2005) wynosi 47,9%. Istotny wpływ na poziom tego wskaźnika mają fundusze, które powstały w latach 2002-2004, co ilustruje tabela 5. Tabela 5 Stopień wykorzystania kapitału pożyczkowego na 30.06.2005 r. wg daty powstania funduszu pożyczkowego na tle liczby i wartości udzielonych pożyczek narastająco do 30.06.2005 r. Rok rozpoczęcia działalności Liczba funduszy wg daty rozpoczęcia działalności Kapitał pożyczkowy na 30.06.05 Wykorzystanie kapitału pożyczkowego na 30.06.05 szt % mln zł % % Ogółem 76 100,0% 468 416 100,0% 63,6% 1979-1995 16 21,1% 165 086 35,2% 88,9% 1996 22 28,9% 78 789 16,8% 69,2% 1997-2004 38 50,0% 224 540 47,9% 42,9% w tym: 2002-2004 18 23,7% 85 126 18,2% 34,4% 3. Struktura pochodzenia kapitału pożyczkowego Trudnym do ustalenia było dokładne i jednoznaczne określenie źródeł pochodzenia kapitału pożyczkowego funduszy pożyczkowych. Nadal wiele funduszy miało problem z zakwalifikowaniem posiadanego kapitału do określonego źródła. W tabeli 6 zaprezentowano strukturę kapitału pożyczkowego ogółem według źródeł jego pochodzenia oraz w podziale na kapitał niepodlegający i podlegający zwrotowi. Największy udział w finansowaniu kapitału pożyczkowego mają środki zagraniczne (30%), a następnie środki pochodzące z Budżetu Państwa (23,4%). Tabela 6 Struktura kapitału pożyczkowego według źródeł pochodzenia na 30.06.2005 r. Źródło pochodzenia kapitału pożyczkowego Funduszu Kapitał pożyczkowy w mln zł Struktura kapitału pożyczkowego funduszy w % Ogółem z tego: wartość wartość środków środków niepodlegająca podlegająca zwrotowi zwrotowi Razem 468,4 100,0% 67,2% 32,8% a) samorząd wojewódzki 29,4 6,3% 5,2% 1,1% b) samorząd powiatowy 0,4 0,1% 0,0% 0,1% c) samorząd gminny 2,9 0,6% 0,6% 0,0% d) Budżet Państwa (TOR, PARP, inne) 109,8 23,4% 17,4% 6,1% e) środki prywatne 45,1 9,6% 9,6% 0,0% f) środki zagraniczne 140,4 30,0% 16,8% 13,1% g) kredyty/pożyczki 10,4 2,2% 2,2% h) środki pochodzące od Instytucji prowadzącej fundusz 30,3 6,5% 6,5% i) dochody z działalności funduszu 32,8 7,0% 5,3% 1,7% j) inne 66,8 14,3% 5,7% 8,5% Jak już wspomniano wcześniej w okresie ostatnich 18 miesięcy zaobserwowano dynamiczny przyrost kapitału pożyczkowego, tj. w relacji do stanu na 31.12.2003 r. kapitały wzrosły 9

o ponad jedną czwartą (27,2%), w okresie ostatnich 6 miesięcy o prawie 31 mln zł, tj. 7,0% w relacji do stanu na koniec 2004 r. Najczęściej wymienianymi przez fundusze pożyczkowe (ponad połowa funduszy) pozycjami stanowiącymi źródło przyrostu kapitału były dochody z działalności funduszu (ujęte w pozycji środki własne - tabela 7). Stanowiły one połowę wzrostu kapitału pożyczkowego w I półroczu 2005r. Szczególnie wysoki przyrost odnotowały takie instytucje jak: Fundusz Mikro Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (12 mln zł pożyczka od właściciela ), Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych z siedzibą w Opolu (5,6 mln zł przekazanie ze środków zwrotnych na działalność pożyczkową). Największy spadek kapitału pożyczkowego wystąpił w Fundacji Wspomagania Wsi z siedzibą w Warszawie (5,8 mln zł zwrot kapitału do instytucji finansujących). Tabela 7 Kapitał pożyczkowy funduszu wg źródeł na 31.12.2004 r. i 30.06.2005 r. oraz jego przyrost w I pół. 2005 r. Źródło pochodzenia kapitału pożyczkowego funduszu Kwota kapitału pożyczkowego w mln zł na: Przyrost /spadek w I pół.2005 31.12.04 30.06.05 mln zł % Ogółem 437,8 468,4 30,6 7,0% a) dotacje z samorządu 29,7 32,7 3,0 10,2% b) Budżet Państwa 112,6 109,8-2,8-2,5% c) środki zagraniczne 135,2 140,4 5,1 3,8% d) środki prywatne 33,2 45,1 11,9 35,8% e) kredyty/pożyczki 9,9 10,4 0,5 5,2% f) środki własne 45,2 63,1 17,9 39,6% g) inne 72,0 66,8-5,1-7,1% W tabeli 8 zaprezentowano strukturę kapitału pożyczkowego wg źródeł finansowania na tle wydzielonych 5 grup funduszy (za kryterium podziału na grupy przyjęto wielkość kapitału pożyczkowego 8 ). Dominującym źródłem kapitału pożyczkowego we wszystkich grupach poza grupą bardzo dużych funduszy o kapitale co najmniej 10 mln zł (grupa BD) były środki Budżetu Państwa, co przedstawiono w tabeli 8. Tabela 8 Struktura kapitału pożyczkowego wg źródeł pochodzenia funduszy ogółem i w poszczególnych grupach na 30.06.2005 r. Źródła pochodzenia kapitału pożyczkowego Ogółem Struktura kapitału pożyczkowego w % Grupy funduszy o kapitale pożyczkowym <1; 2,5) <2,5 ; 5) (5 ; 10) 10 mln zł i więcej mniejszym od 1mln zł grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD Ogółem w mln zł 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% a) dotacje z samorządu 7,0% 14,5% 2,8% 21,0% 16,3% 1,7% b) Budżet Państwa 23,4% 32,4% 52,5% 36,5% 46,5% 9,7% c) środki zagraniczne 30,0% 19,9% 5,4% 2,9% 16,6% 44,4% d) środki prywatne 9,6% 0,3% 6,4% 8,7% 0,0% 12,9% e) kredyty/pożyczki 2,2% 0,2% 3,4% 2,9% f) środki własne 13,5% 14,0% 26,4% 20,4% 15,5% 9,1% g) inne 14,3% 18,8% 6,3% 10,5% 1,8% 19,4% 8 ) Szerzej na temat zasad podziału funduszy pożyczkowych na 5 grup w punkcie II. 4, s. 11. 10

4. Rozkład funduszy według kapitału pożyczkowego Fundusze pożyczkowe charakteryzowały się wysokim zróżnicowaniem ze względu na wielkość kapitału pożyczkowego. Stąd dla potrzeb niniejszej analizy podzielono fundusze na 5 grup 9 ) wg wielkości kapitału pożyczkowego, tj. na: fundusze bardzo małe (grupa BM) o kapitale pożyczkowym mniejszym od 1 mln zł, fundusze małe (grupa M) o kapitale pożyczkowym co najmniej równym 1 mln zł i mniejszym od 2,5 mln zł, fundusze średnie (grupa Ś) o kapitale pożyczkowym co najmniej równym 2,5 mln zł i mniejszym od 5 mln zł, fundusze duże (grupa D) o kapitale pożyczkowym co najmniej równym 5 mln zł i mniejszym od 10 mln zł, fundusze duże (grupa BD) o kapitale pożyczkowym 10 mln zł i więcej, Rozkład liczby funduszy pożyczkowych według wymienionych grup zaprezentowano w tabeli 9. Ponadto dla każdej grupy ustalono: wartość kapitału pożyczkowego, liczbę i wartość udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 r. oraz ich udział procentowy w całej zbiorowości funduszy (rys. 3), liczbę i wartość udzielonych pożyczek w I półroczu 2005 r. oraz ich udział procentowy w całej zbiorowości funduszy (rys. 4), przeciętną wartość udzielonych pożyczek (tabela 10). Tabela 9 Rozkład funduszy według kapitału pożyczkowego na 30.06.2005 r. Klasy kapitału pożyczkowego w mln zł Nazwa grupy Liczba funduszy pożyczkowych Struktura w % Ogółem 76 100,0% mniej niż 1,0 mln zł grupa BM 14 18,4% <1,0-2,5) grupa M 24 31,6% <2,5-5,0) grupa Ś 20 26,3% <5,0-10,0) grupa D 9 11,8% 10,0 mln zł i więcej grupa BD 9 11,8% Najliczniejszą grupą okazała się grupa funduszy małych (grupa M-tabela 9). Fundusze grupy M stanowiły prawie jedną trzecią ogólnej liczby funduszy, a ich kapitały - 9,8% kapitału pożyczkowego wszystkich funduszy (rys.3). Udział tej grupy w ogólnej w liczbie udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 r. wyniósł 5,3%, a w wartości udzielonych pożyczek-3,1% (rys. 3). Grupa bardzo dużych funduszy (grupa BD - 9 funduszy) miała dominujący udział w ogólnej wartości kapitału pożyczkowego oraz wielkości udzielonego portfela pożyczkowego od początku działalności do 30 czerwca 2005 r. (rys. 3). Kapitały tej grupy wynosiły prawie 280 mln zł i stanowiły prawie 60 % kapitału pożyczkowego wszystkich funduszy, a liczba i 9 ) W ramach wydzielonych grup w punkcie II. 6 (s. 22-25) zostanie zaprezentowany ranking aktywności funduszy pożyczkowych. 11

wartość udzielonych pożyczek wyniosły odpowiednio: 85,4 tys. sztuk (82,4% ogólnej liczby pożyczek) i 1.079,3 mln zł (73,5% ogólnej wartości pożyczek). Wymienione wielkości świadczą o znacznej koncentracji w zakresie działalności funduszy pożyczkowych. Grupa funduszy BD charakteryzowała się najniższą przeciętna wartością pożyczki (12,6 tys. zł tabela 7). Niewątpliwie decydujący wpływ na wysoki udział tej grupy zarówno w liczbie, jak i wartości udzielonych pożyczek miał Fundusz Mikro Sp. z o.o. 10 ). Na rys. 4 zaprezentowano aktywność wydzielonych grup funduszy pożyczkowych w I półroczu 2005 r. ze względu na liczbę i wartość udzielonych pożyczek na tle wielkości posiadanego przez nie kapitału pożyczkowego na 30 czerwca 2005 r. W okresie pierwszych 6 miesięcy 2005 r. największą aktywnością odznaczała się grupa funduszy bardzo dużych (grupa BD). Grupa ta udzieliła 6,4 tys. sztuk pożyczek (83,9% liczby pożyczek udzielonych przez wszystkie fundusze) o wartości 59,2 mln zł (60,0 % wartości pożyczek wszystkich funduszy). Przeciętną wartość udzielonych pożyczek w poszczególnych grupach funduszy wydzielonych na podstawie kryterium kapitałowego zaprezentowano w tabeli 10. Tabela 10 Przeciętna wartość pożyczek w grupach funduszy sklasyfikowanych według wartości zgromadzonego kapitału pożyczkowego na 31.12.2004 r. Klasy kapitału pożyczkowego w mln zł Struktura liczby udzielonych pożyczek narastająco do 30.06.2005 w % Pożyczki ogółem Pożyczki bez Funduszu Mikro Przeciętna wartość pożyczek udzielonych narastająco do 30.06.2005 w tys. zł Pożyczki ogółem Pożyczki bez Funduszu Mikro Ogółem 100,0% 100,0% 14,2 29,7 grupa BM 0,8% 2,8% 16,5 16,5 grupa M 3,1% 10,7% 23,9 23,9 grupa Ś 4,0% 13,7% 31,9 31,9 grupa D 9,7% 33,4% 16,4 16,4 grupa BD 82,4% 39,4% 12,6 42,8 Niski poziom przeciętnej pożyczki ogółem (14,2 tys. zł) oraz w grupie funduszy bardzo dużych (12,6 tys. zł), to rezultat bardzo licznej grupy pożyczek Fundusz Mikro (71 % ogólnej liczby pożyczek) o niskiej przeciętnej ich wartości (7,8 tys. zł). Po wyłączeniu pożyczek udzielonych przez Fundusz Mikro przeciętna wartość pożyczki wyniosła 29,7 tys. zł, a w grupie fundusze BD 42,8 tys. zł. Szczegółowe informacje o poszczególnych funduszach zostały zamieszczone w załącznikach umieszczonych na końcu niniejszego Raportu 11 ). 10 ) Fundusz Mikro łącznie od początku działalności do 30 czerwca 2005 r. udzielił 73,6 tys. pożyczek, które stanowiły prawie 71 % liczby pożyczek udzielonych przez wszystkie fundusze. Ich łączna wartość wyniosła 571,5 mln zł, tj. 39% pożyczek wszystkich funduszy. Pożyczki Funduszu Mikro to małe kwotowo pożyczki (przeciętna wartość wynosiła 7,8 tys. zł) i udzielane na zdecydowanie krótszy okres w porównaniu z pożyczkami pozostałych funduszy (przeciętny termin zapadalności 9 miesięcy). 11 ) W przypadku kilku funduszy (oznaczonych gwiazdką w załącznikach), które nie nadesłały ankiet zaprezentowano informacje ujęte w Raporcie nr 3/2004. 12

300 250 200 150 100 0 50 6,3 Wartość kapitału pożyczkowego w grupach 45,8 72,6 65,1 278,6 mln zł grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % kapitału pożyczkowego grup w kapitałe poż. ogółem 1,3% 9,8% 15,5% 13,9% 59,5% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 1200 1000 800 600 400 200 0 14,1 Wartość udzielonych pożyczek w grupach 77,5 131,3 165,4 1079,3 mln zł grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % wartości pożyczek grup w wartości pożyczek ogółem 1,0% 5,3% 8,9% 11,3% 73,5% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD Liczba udzielonych pożyczek grupach 100 85,4 80 60 40 20 0,9 3,2 4,1 10,1 0 grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD Udział % liczby pożyczek grup w liczbie pożyczek ogółem 100% 82,4% 80% 60% 40% tys. sztuk 20% 0% 0,8% 3,1% 4,0% 9,7% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD Rys.3. Kapitał pożyczkowy na 30.06.2005 r. oraz liczba i wartość pożyczek wypłaconych od początku działalności do 30.06.2005 r. wg grup funduszy pozyczkowych 13

300 250 200 150 100 50 0 6,3 Wartość kapitału pożyczkowego w grupach na 31.12.04 278,6 45,8 72,6 65,1 grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % kapitału pożyczkowego grup w kapitałe poż. ogółem 1,3% 9,8% 15,5% 13,9% 59,5% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 80 60 40 20 0 Wartość udzielonych pożyczek w grupach w I pół. 2005 r. 0,7 8,9 11,8 18,1 59,2 grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % wartości pożyczek grup w wartości pożyczek ogółem 0,7% 9,0% 12,0% 18,3% 60,0% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 8 6 4 2 0 Liczba udzielonych pożyczek grupach w I pół. 2005 r. 6,437 0,051 0,283 0,301 0,602 grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % liczby pożyczek grup w liczbie pożyczek ogółem 83,9% 0,7% 3,7% 3,9% 7,8% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD Rys.4. Kapitał pożyczkowy na 30.06.2005 r. oraz liczba i wartość pożyczek wypłaconych pożyczek w I półroczu 2005 r. wy grup funduszy pożyczkowych 14 tys. sztuk mln zł mln zł

Koncentrację działalności funduszy pożyczkowych mierzoną udziałem 5, 10 i 15 największych funduszy pod względem kapitału pożyczkowego przedstawiono na rys.5. kapitał pożyczkowy 46,9% 61,6% 70,1% 5 największych funduszy 10 największych funduszy liczba pożyczek 74,5% 82,8% 91,3% 15 najwiekszych funduszy wartość pożyczek 60,5% 74,9% 83,0% Rys. 5. Udział 5, 10 i 15 największych funduszy pożyczkowych pod względem kapitału pożyczkowego w kapitale pożyczkowym funduszy ogółem na 30.06.2005 r. oraz liczbie i wartości udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 r. 5. Rozkład funduszy pożyczkowych według województw Poszczególne województwa charakteryzowały się znacznym zróżnicowaniem pod względem liczby funduszy pożyczkowych, kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz ich przeciętnej wartości, co przedstawiono na rys. 6 i w tabelach 11-15 12. Ze względu na siedzibę funduszu (rys. 6) najwięcej instytucji prowadzących fundusz pożyczkowy, tj. po 9 było w województwach warmińsko-mazurskim i śląskim oraz 8 w mazowieckim, a najmniej w województwach świętokrzyskim, opolskim, lubelskim i kujawsko- pomorskim (po 2 fundusze). W stosunku do poprzedniego Raportu (na 31.12.2004r.) liczba prezentowanych funduszy pożyczkowych wzrosła o dwa utworzone w województwie zachodniopomorskim (Szczeciński Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. i Inicjatyw Społeczno-Gospodarczych z 12 ) Na rys. 6 i w tabelach 11-15 scharakteryzowano instytucje prowadzące fundusze pożyczkowe, a nie poszczególne fundusze pożyczkowe. Wszystkie fundusze pożyczkowe Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości przypisane zostały do woj. zachodniopomorskiego. 15

siedzibą w Białogardzie, które powstały w 2004 r.), jeden fundusz - w województwie podkarpackim (Regionalna Izba Gospodarcza z siedzibą w Stalowej Woli), a zmniejszyła o jeden fundusz w województwie kujawsko-pomorskim w wyniku zaprzestania działalności pożyczkowej ( Wspierania Przedsiębiorczości i Rozwoju Rynku Pracy z siedzibą w Bydgoszczy). warmińsko-mazurskie śląskie mazowieckie pomorskie łódzkie zachodniopomorskie podkarpackie małopolskie dolnośląskie wielkopolskie podlaskie lubuskie świetokrzyskie opolskie lubelskie kujawsko-pomorskie 2 2 2 2 3 3 4 5 5 5 5 6 6 8 9 9 0 2 4 6 8 10 liczba funduszy pożyczkowych Rys. 6. Ranking województw według liczby instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe na 30.06.2005 r. 13 ) W tabeli 11 zaprezentowano efekty działalności pożyczkowej funduszy pożyczkowych w poszczególnych województwach narastająco do 30.06.2005 r. i w I półroczu 2005 r. na tle wielkości kapitału pożyczkowego zgromadzonego w województwie i liczby działających funduszy pożyczkowych. 13 ) Po uwzględnieniu nowych funduszy Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości należałoby zwiększyć liczbę funduszy dla województw: pomorskiego z 4 do 5 (o Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Gryf ), wielkopolskiego z 4 do 5 (o Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Wielkopolska Północ ), lubuskiego z 3 do 4 (o Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Odra ), kujawsko-pomorskiego z 2 do 3 (o Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Kujawiak ). 16

Tabela 11 Ranking województw według kwoty kapitału pożyczkowego na tle liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz średniej wartości pożyczki na 30.06.2005 r. Kapitał pożyczkowy Wartość pożyczek Liczba pożyczek Przeciętna pożyczka Liczba funduszy Województwo narastająco do 30.06.2005 przyrost/ spadek w okresie 6 m-cy narastająco do 30.06.2005 przyrost/ spadek w okresie 6 m-cy narastająco do 30.06.2005 przyrost/ spadek w okresie 6 m-cy narastająco do 30.06.05 narastająco do 30.06.05 I pół. 2005 stan na 31.12.04 stan na 30.06.05 mln zł % mln zł % mln zł % mln zł % szt. % szt. % tys. zł tys. zł tys. zl szt. szt. Ogółem 468,4 100,0% 30,8 7,0% 1 467,5 100,0% 98,6 7,2% 103 694 100,0% 7 674 8,0% 14,2 14,2 12,9 74 76 1 mazowieckie 99,3 21,2% 6,2 6,7% 726,4 49,5% 52,9 7,9% 85 410 82,4% 6 457 8,5 8,5 8,5 8,2 8 8 2 śląskie 86,2 18,4% 4,4 5,4% 96,9 6,6% 4,8 5,2% 1 911 1,8% 106 50,7 51,0 50,7 45,3 9 9 3 zachodniopomorskie 58,8 12,6% 3,4 6,1% 123,4 8,4% 7,2 6,2% 1 827 1,8% 138 67,5 68,8 67,5 52,4 3 5 4 opolskie 40,7 8,7% 5,6 15,9% 139,2 9,5% 1,3 1,0% 1 417 1,4% 26 98,3 99,2 98,3 50,6 2 2 5 małopolskie 37,2 8,0% 1,0 2,7% 80,1 5,5% 8,2 11,5% 5 565 5,4% 391 14,4 13,9 14,4 21,1 5 5 6 łódzkie 25,3 5,4% 1,3 5,5% 69,1 4,7% 3,9 6,1% 1 378 1,3% 81 50,1 50,2 50,1 48,8 6 6 7 warmińsko-mazurskie 23,0 4,9% 3,2 16,2% 27,9 1,9% 2,7 10,7% 1 085 1,0% 88 25,8 25,3 25,8 30,6 9 9 8 dolnośląskie 21,7 4,6% 0,0-0,1% 81,4 5,5% 2,9 3,6% 1 332 1,3% 56 61,1 61,5 61,1 51,1 5 5 9 wielkopolskie 16,6 3,5% 0,1 0,8% 16,9 1,2% 2,8 20,2% 791 0,8% 73 21,4 19,6 21,4 39,0 4 4 10 świętokrzyskie 14,0 3,0% 0,1 0,4% 32,9 2,2% 5,1 18,5% 726 0,7% 72 45,3 42,5 45,3 71,3 2 2 11 pomorskie 13,4 2,9% 0,2 1,3% 20,5 1,4% 1,5 7,7% 645 0,6% 45 31,9 31,8 31,9 32,5 6 6 12 podkarpackie 8,5 1,8% 2,1 33,6% 17,1 1,2% 2,1 14,1% 456 0,4% 37 37,5 35,8 37,5 57,2 4 5 13 lubuskie 7,7 1,6% 1,9 32,2% 6,5 0,4% 0,7 12,2% 382 0,4% 22 16,9 16,0 16,9 31,9 3 3 14 podlaskie 7,0 1,5% 0,2 2,6% 18,1 1,2% 0,8 4,4% 408 0,4% 34 44,3 46,3 44,3 22,6 3 3 15 lubelskie 4,8 1,0% 0,0 0,1% 8,0 0,5% 0,9 12,5% 235 0,2% 26 34,1 34,1 34,1 34,3 2 2 16 kujawsko-pomorskie 4,3 0,9% 1,2 40,5% 3,1 0,2% 0,7 30,4% 126 0,1% 22 24,4 22,7 24,4 32,6 3 2 17

W rankingu województw 14 ) według kapitału pożyczkowego trzy pierwsze miejsca zajęły województwa mazowieckie, śląskie i zachodniopomorskie (tabela 12). Kapitał tych województw to 52,1 % kapitału ogółem. O pierwszym i drugim miejscu województw mazowieckiego i śląskiego zadecydowała liczba funduszy i wielkość posiadanego przez te fundusze kapitału pożyczkowego, a w przypadku trzeciego miejsca województwa zachodniopomorskiego poziom kapitału pożyczkowego Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości z siedzibą w Szczecinie (zał. nr 1 i nr2) Województwo mazowieckie dysponujące pierwszym co do wielkości kapitałem pożyczkowym zajęło również pierwsze miejsce w wartości i liczbie udzielonych pożyczek (tabele 12-14). Decydujący wpływ miała w tym przypadku działalność pożyczkowa Funduszu Mikro z siedzibą w Warszawie (zał. nr 1 i nr 2). Najwięcej pożyczek ze względu na ich liczbę udzielono poza województwem mazowieckim, w województwach małopolskim i śląskim (tabela 14), a ze względu na ich wartość poza województwem mazowieckim w województwach opolskim i zachodniopomorskim (tabela 13). O wysokim miejscu województwa zachodniopomorskiego w rankingu województw wg wartości udzielonych pożyczek zadecydowała pozycja Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości, która w rankingu kapitału pożyczkowego zajęła drugie miejsce, a rankingach wartości i liczby udzielonych pożyczek odpowiednio: trzecie i piąte miejsce (zał. nr 1). Drugie miejsce województwa małopolskiego ze względu na liczbę udzielonych pożyczek, to rezultat dużej liczby udzielonych pożyczek przez Inicjatywę Mikro Sp. z o.o. z Krakowa (3 miejsce w rankingu funduszy ze względu na liczbę udzielonych pożyczek zał. nr 1). 14 ) Miernikiem rankingu jest siedziba Funduszu Pożyczkowego. Kilka funduszy pożyczkowych prowadzi działalność na terenie całego kraju. Niektóre z funduszy pożyczkowych mają charakter regionalny (województwo). Zadeklarowany przez fundusze charakter i zasięg działania zwarto w załączniku nr 3 do Raportu. Odpowiednie informacje są dostępne na stronach internetowych funduszy pożyczkowych. 18

Tabela 12 Ranking województw wg wartości kapitału pożyczkowego na 30.06.2005 Województwo mln zł % Kraj 468,4 100,0% 1 mazowieckie 99,3 21,2% 2 śląskie 86,2 18,4% 3 zachodniopomorskie 58,8 12,6% 4 opolskie 40,7 8,7% 5 małopolskie 37,2 8,0% 6 łódzkie 25,3 5,4% 7 warmińsko-mazurskie 23,0 4,9% 8 dolnośląskie 21,7 4,6% 9 wielkopolskie 16,6 3,5% 10 świetokrzyskie 14,0 3,0% 11 pomorskie 13,4 2,9% 12 podkarpackie 8,5 1,8% 13 lubuskie 7,7 1,6% 14 podlaskie 7,0 1,5% 15 lubelskie 4,8 1,0% 16 kujawsko-pomorskie 4,3 0,9% Tabela 13 Ranking woj. wg wartości udzielonych pożyczek na 30.06.2005 Województwo mln zł % Kraj 1 467,5 100,0% 1 mazowieckie 726,4 49,5% 2 opolskie 139,2 9,5% 3 zachodniopomorskie 123,4 8,4% 4 śląskie 96,9 6,6% 5 dolnośląskie 81,4 5,5% 6 małopolskie 80,1 5,5% 7 łódzkie 69,1 4,7% 8 świetokrzyskie 32,9 2,2% 9 warmińsko-mazurskie 27,9 1,9% 10 pomorskie 20,5 1,4% 11 podlaskie 18,1 1,2% 12 podkarpackie 17,1 1,2% 13 wielkopolskie 16,9 1,2% 14 lubelskie 8,0 0,5% 15 lubuskie 6,5 0,4% 16 kujawsko-pomorskie 3,1 0,2% Tabela 14 Ranking województw wg liczby udzielonych pożyczek na 30.06.2005 Województwo sztuki % Kraj 103 694 100,0% 1 mazowieckie 85 410 82,4% 2 małopolskie 5 565 5,4% 3 śląskie 1 911 1,8% 4 zachodniopomorskie 1 827 1,8% 5 opolskie 1 417 1,4% 6 łódzkie 1 378 1,3% 7 dolnośląskie 1 332 1,3% 8 warmińsko-mazurskie 1 085 1,0% 9 wielkopolskie 791 0,8% 10 świetokrzyskie 726 0,7% 11 pomorskie 645 0,6% 12 podkarpackie 456 0,4% 13 podlaskie 408 0,4% 14 lubuskie 382 0,4% 15 lubelskie 235 0,2% 16 kujawsko-pomorskie 126 0,1% Tabela 15 Ranking województw wg przeciętnej wartości pożyczki na 30.06.2005 Województwo tys. zł Kraj 14,2 1 opolskie 98,3 2 zachodniopomorskie 67,5 3 dolnośląskie 61,1 4 śląskie 50,7 5 łódzkie 50,1 6 świetokrzyskie 45,3 7 podlaskie 44,3 8 podkarpackie 37,5 9 lubelskie 34,1 10 pomorskie 31,9 11 warmińsko-mazurskie 25,8 12 kujawsko-pomorskie 24,4 13 wielkopolskie 21,4 14 lubuskie 16,9 15 małopolskie 14,4 16 mazowieckie 8,5 19

6. Ranking funduszy pożyczkowych Fundusze pożyczkowe stanowiące przedmiot niniejszego badania charakteryzują się bardzo wysokim zróżnicowaniem pod względem przyjętych do analizy podstawowych mierników: kwoty zgromadzonego kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek, średniej wartości pożyczki. W tabeli 18 zaprezentowano wybrane parametry statystyczne charakteryzujące rozkłady funduszy pożyczkowych według wymienionych mierników 15 ). Wynika z nich m.in., że według stanu na 30.06.2005 r.: kapitał pożyczkowy u połowy funduszy był mniejszy od 2.403 tys. zł, a drugiej połowy wyższy od 2.403 tys. zł, liczba pożyczek udzielonych od początku działalności u połowy funduszy była mniejsza od 153 sztuk, a drugiej połowy wyższa od 153 sztuk, wartość pożyczek udzielonych od początku działalności u połowy funduszy była mniejsza od 3.929 tys. zł, a drugiej połowy wyższa od 3.929 tys. zł, przeciętna wartość pożyczek udzielonych od początku działalności u połowy funduszy była mniejsza od 28,4 tys. zł, a drugiej połowy wyższa od 28,4 tys. zł, liczba pożyczek pozostałych do spłaty u połowy funduszy była mniejsza od 68 sztuk, a drugiej połowy wyższa od 68 sztuk, wartość pożyczek pozostałych do spłaty u połowy funduszy była mniejsza od 1.550 tys. zł, a drugiej połowy wyższa od 1.550 tys. zł. Jedna czwarta największych funduszy ze względu na każdy z wymienionych mierników, to fundusze o kapitale pożyczkowym większym od 4.996 tys. zł, liczbie i wartości udzielonych pożyczek większej odpowiednio od 253 sztuk i od 9.816 tys. zł, średniej pożyczce przekraczającej wartość 39,4 tys. zł oraz liczbie i wartości pożyczek aktywnych większych odpowiednio od 106 sztuk i 2.697 tys. zł. Poziomy mierników dla jednej czwartej najmniejszych funduszy ilustruje kwartyl pierwszy. Średnia arytmetyczna ilustruje ile przeciętnie na fundusz przypadało kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek, jak i pożyczek pozostałych do spłaty. Natomiast w I półroczu 2005 r. połowa funduszy udzieliła pożyczek o liczbie i wartości mniejszej odpowiednio od 11 sztuk i 361 tys. zł oraz przeciętnej pożyczce mniejszej od 34 tys. zł. Tabela 18 Wybrane charakterystyki rozkładów funduszy pożyczkowych wg kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz pozostałych do spłaty na 30.06.2005 r. Wyszczególnienie Od początku działalności do 30.06.2005 r. Kapitał pożyczkowy Liczba udzielonych pożyczek Wartość udzielonych pożyczek Przeciętna wartość pożyczki Pożyczki aktywne na 30.06.2005 r. Liczba aktywnych pożyczek Wartość aktywnych pożyczek Pożyczki udzielone w I pół. 2005 r. Liczba udzielonych pożyczek Wartość udzielonych pożyczek Przeciętna wartość pożyczki tys. zł sztuki tys. zł tys. zł sztuki tys. zł sztuki tys. zł tys. zł Fundusze razem 468 416 103 694 1 467 462 14,2 24 313 297 741 7 674 98 616 12,9 - wartość min 22 1 7 1,3 1 7 0 0 0,7 - wartość max 60 288 73 552 571 494 176,4 12 098 57 810 6 136 45 744 312,9 - średnia arytmetyczna 6 163 1 364 19 309 35,9 320 3 918 101 1 298 39,8 - kwartyl pierwszy 1 733 61 1 943 19,8 29 612 4 82 23,8 - wartość środkowa 2 403 153 3 929 28,4 68 1 550 11 361 34,0 - kwartyl trzeci 4 996 253 9 816 39,4 106 2 697 24 814 46,7 15 ) W załącznikach 1-3 do niniejszego Raportu zaprezentowano większą liczbę mierników charakteryzujących fundusze pożyczkowe, w tym ich aktywność. 20

W załączniku nr 1 przedstawiono ranking funduszy pożyczkowych według wartości zgromadzonego kapitału pożyczkowego na tle liczby i wartości uruchomionych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 r., ich przeciętnej wartości oraz miejsc zajmowanych przez fundusze ze względu na wymienione mierniki. Załącznik nr 2 ilustruje udział procentowy poszczególnych funduszy pożyczkowych w ogólnej sumie wartości kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek, tj. mierników wymienionych w załączniku nr 1. Natomiast w załącznik nr 3 zaprezentowano wybrane informacje dotyczące funduszy pożyczkowych, w tym ich aktywności w okresie pierwszych 6 miesięcy 2005 r. oraz stopień wykorzystania kapitału pożyczkowego (relacja wartości aktywnych pożyczek do kapitału pożyczkowego) na 30.06.2005 r. Załącznik nr 4 zawiera listę teleadresową wszystkich funduszy pożyczkowych w Polsce. Największym kapitałem w kolejności dysponowały: Fundusz Mikro Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (60,3 mln zł, tj.12,9 % kapitału pożyczkowego funduszy), Polska Fundacja Przedsiębiorczości z siedzibą w Szczecinie (53,8 mln zł, tj. 11,5 % kapitału pożyczkowego funduszy), Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych z siedzibą w Opolu (38,5 mln zł, tj. 8,2 % kapitału pożyczkowego funduszy), Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. z siedzibą w Katowicach (37,7 mln zł, tj. 8,1 % kapitału pożyczkowego funduszy), oraz Fundusz Górnośląski S.A. z siedzibą w Katowicach (29,3 mln zł, 6,3 % kapitału pożyczkowego funduszy). Spośród wszystkich funduszy, najwięcej pożyczek udzielił Fundusz Mikro Sp. z o.o., tj. 73,6 tys. sztuk. Stanowiły one 70,9 % ogólnej liczby pożyczek. Były to pod względem wartości jedne z mniejszych pożyczek. Przeciętna ich wartość wynosiła 7,8 tys. zł. Instytucja ta znacznie odbiegała od pozostałych pod względem liczby udzielonych pożyczek, ich przeciętnej wielkości oraz terminu zapadalności. Następne miejsca w rankingu zajęły Fundacja Wspomagania Wsi z siedzibą w Warszawie (7,2 tys. pożyczek, tj. 7,0 % ogólnej liczby pożyczek), Inicjatywa Mikro Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie (ponad 4,5 tysiąca pożyczek, tj. 4,3 %), Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa siedzibą w Warszawie (3,8 tysiąca pożyczek, tj. 3,6 %), Polska Fundacja Przedsiębiorczości z siedzibą w Szczecinie (1,5 tysiąca pożyczek, tj. 1,4 %). W rankingu instytucji pod względem wartości udzielonych pożyczek pierwsze miejsce zajął Fundusz Mikro Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (571,5 mln zł, tj. 38,9 % ogólnej wartości pożyczek). Na następnych miejscach w kolejności uplasowały się: Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych z siedziba w Opolu (137,2 mln zł, tj. 9,4 %), Polska Fundacja Przedsiębiorczości (114,2 mln zł, tj. 7,8 %), Fundacja Wspomagania Wsi z siedzibą w Warszawie (84,4 mln zł, tj. 5,8 %) oraz Fundusz Regionu Wałbrzyskiego z siedzibą w Wałbrzychu (58,5 mln zł, tj. 4,0 %). Pięć pierwszych miejsc w zakresie średniej wartości pożyczki należało w kolejności do: Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego SA (176,4 tys. zł), Fundusz Górnośląski S.A. Regionalnego siedzibą w Katowicach (113,0 tys. zł), Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych z siedzibą w Opolu (101,4 tys. zł), Fundusz Regionu Wałbrzyskiego z siedzibą w Wałbrzychu (93,7 tys. zł) oraz Agencja Rozwoju Regionalnego ARES z siedzibą w Suwałkach (93,2 tys. zł). 21

Ranking aktywności funduszy pożyczkowych według wybranych mierników aktywności w poszczególnych grupach funduszy Poniżej zaprezentowano rankingi aktywności funduszy pożyczkowych w wydzielonych grupach funduszy, tj. w grupie funduszy bardzo małych (grupie BM), funduszy małych (grupie M), funduszy średnie (grupie Ś), funduszy dużych (grupie D) i funduszy bardzo dużych (grupie BD). Za kryterium klasyfikacji funduszy na wymienione grupy przyjęto wielkość kapitału pożyczkowego funduszy 16 ). Ranking funduszy w poszczególnych grupach oparto o następujące kategorie mierników: liczbę udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 r., wartość udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 r., liczbę udzielonych pożyczek w I pół. 2005 r., wartość udzielonych pożyczek w I pół. 2005 r., wskaźnik wartości aktywnego portfela pożyczkowego na 30.06.2005 r. do wartości kapitału pożyczkowego na 30.06.2005 r., wskaźnik wartości udzielonych pożyczek w I pół. 2005 r. do kapitału pożyczkowego na 30.06.2005 r. W tabelach 17-22 zaprezentowano fundusze pożyczkowe zajmujące pięć pierwszych miejsc w każdej z wydzielonych grup funduszy ze względu na wymienione wyżej mierniki aktywności. Tabela 17 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona liczbą udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 r. Miejsce w rankingu 1 2 3 4 5 bardzo małych Zrzeszenie Prywatnego Handlu i Usług Olsztyn FRP Przy Fundacji Przedsiębiorczość Żary Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego Ustrzyki Dolne Małopolski Instytut Gospodarczy Rzeszów Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości SA Żory małych OCP Ostrzeszów Fundacja CI i P Koszalin Cech Rzemiosł Różnych FRP Śrem Fundacja Wałbrzych 2000 Wałbrzych Fundacja CWP Poddębice średnich Fundacja Rozwoju Gminy Zelów Ostrołęcki Ruch WP Ostrołęka Słupskie Stowarzysz. IG i P Słupsk Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica Fundacja Promocji GRK Kraków dużych Inicjatywa Mikro Kraków Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa Bielskie CP Bielsko Biała SCPiR Sucha Beskidzka Koneckie WP Końskie bardzo dużych Fundusz Mikro Warszawa Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Polska Fundacja Przedsiębiorczości Szczecin Fundacja Rozwoju Śląska i WIL Opole Górnośląska ARR Katowice 16 Wymienione grupy zdefiniowano i scharakteryzowano w punkcie II. 4, s. 11. 22

Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona wartością udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2005 r. Tabela 18 Miejsce w rankingu 1 2 3 4 5 bardzo małych FRP Przy Fundacji Przedsiębiorczość Żary Małopolski Instytut Gospodarczy Rzeszów Pasmo Aktywni i Bezrobotni Chełm Międzynarodowe PIRP w Polsce Gdańsk Zachodniopomorskie Rozwoju Gosp. SCP Szczecin małych Fundacja CI i P Koszalin Fundacja Wałbrzych 2000 Wałbrzych Warmińsko- Mazurskie WP Olsztynek Fundacja Inkubator Łódź Żyrardowskie SWP Żyrardów średnich Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica Słupskie Stowarzysz. IGi P Słupsk Rzeszowska Agencja RR Rzeszów Fundacja Rozwoju Gminy Zelów Agencja RR ARES Suwałki dużych Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa Inicjatywa Mikro Kraków Koneckie WP Końskie Bielskie CP Bielsko Biała SCPiR Sucha Beskidzka bardzo dużych Fundusz Mikro Warszawa Fundacja Rozwoju Śląska i WIL Opole Polska Fundacja Przedsiębiorczości Szczecin Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Fundacja Regionu Wałbrzyskiego Wałbrzych Tabela 19 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona liczbą udzielonych pożyczek w I półroczu 2005r. Miejsce w rankingu 1 2 3 4 bardzo małych Zrzeszenie Prywatnego Handlu i Usług Olsztyn FRP Przy Fundacji Przedsiębiorczość Żary Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego Ustrzyki Dolne Małopolski Instytut Gospodarczy małych Inicjatyw S-G Białogard RP i IL Ząbki Podlaska Fundacja RR Białystok Agencja Rozwoju lokalnego SA średnich Fundacja Rozwoju Gminy Zelów Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica Fundacja Rozwoju Regionu Rabka Rabka Zdrój Lubelska Fundacja Rozwoju ARR dużych Inicjatywa Mikro Kraków Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa SCPiR Sucha Beskidzka Koneckie WP bardzo dużych Fundusz Mikro Warszawa Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Polska Fundacja Przedsiębiorczości Szczecin Fundacja Regionu Wałbrzyskiego 5 Rzeszów Pasmo Aktywni i Bezrobotni Chełm Sosnowiec Żyrardowskie SWP Żyrardów Lublin Słupskie IGiP Słupsk Końskie Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Poznań Wałbrzych Fundacja Rozwoju Śląska i WIL Opole 23

Tabela 20 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona wartością udzielonych pożyczek w I półroczu 2005r. Miejsce w rankingu 1 2 3 4 5 bardzo małych FRP Przy Fundacji Przedsiębiorczość Żary Małopolski Instytut Gospodarczy Rzeszów Pasmo Aktywni i Bezrobotni Chełm Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego Ustrzyki Dolne na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno małych Inicjatyw S-G Białogard Regionalna Izba Gospodarcza Stalowa Wola Agencja Rozwoju Lokalnego Sosnowiec Podlaska Fundacja RR Białystok Żyrardowskie WP Żyrardów średnich Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica Fundacja Rozwoju Gminy Zelów Fundacja Wspierania przedsiębiorczości Regionalnej Gołdap Lubelska Fundacja Rozwoju ARR Lublin Fundacja Rozwoju Regionu Rabka Rabka Zdrój dużych Inicjatywa Mikro Kraków Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa Koneckie WP Końskie SCPiR bardzo dużych Fundusz Mikro Warszawa Polska Fundacja Przedsiębiorczości Szczecin Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Łódź Fundusz Regionu Wałbrzyskiego Sucha Beskidzka Wałbrzych Wielkopolska Fundacja Rozwoju Agencja Rozwoju Śląska i WIL Przedsiębiorczości Poznań Opole Tabela 21 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona wskaźnikiem wartości aktywnego portfela pożyczkowego na 30.06.2005 r. w stosunku do wartości kapitału pożyczkowego na 30.06.2005 r. Miejsce w rankingu 1 2 3 4 5 bardzo małych Zachodniopomorskie Rozwoju Gosp. SCP Szczecin *) Wspierania Przedsiębiorczości Malbork *) Sudeckie Inicjatyw Gospodarczych Świdnica *) Agencja Rozwoju Regionu Kutnowskiego Kutno *) na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno małych Nidzicka Fundacja Rozwoju NIDA Nidzica Agencja Inicjatyw Lokalnych Żarnowiec Piotrkowskie Wspierania Przedsiębiorczości Piotrków Tryb. Inicjatyw S-G Białogard **) Działdowska Agencja Rozwoju Działdowo **) średnich Fundacja Rozwoju Gminy Zelów Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica Fundacja Promocji Gospod. Regionu Krakowskiego Kraków Rzeszowska Agencja RR Rzeszów Rudzka Agencja Rozwoju Inwestor Ruda Śląska dużych Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Roln. Warszawa Bielskie CP Bielsko Biała SCPiR Sucha Beskidzka Inicjatywa Mikro Kraków Koneckie WP Końskie bardzo dużych Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Fundusz Mikro Warszawa Fundusz Regionu Wałbrzyskiego Wałbrzych Fundacja Rozwoju Śląska i WIL Opole Fundusz Górnośląski S.A. Katowice *) instytucje zajęły równorzędne pierwsze miejsce; **) instytucje zajęły równorzędne 4 miejsce 24