Załącznik do Uchwały nr 59/2017 Zarządu BS w Grabowie z dnia 29.06.2017r Informacje z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału Banku Spółdzielczego w Grabowie według stanu na dzień 31.12.2016 roku
Wstęp Bank Spółdzielczy w Grabowie z siedzibą w Grabowie, ul. Spółdzielcza 1 zwany dalej BS przedstawia informacje o charakterze jakościowym i ilościowym zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (zwanego dalej Rozporządzeniem CRR) dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w BS oraz innych informacji zawartych w niniejszym dokumencie według stanu na 31 grudnia 2016r. I. Informacje ogólne Bank Spółdzielczy w Grabowie prowadzi swoja działalność od 1930r. Jest zarejestrowany w Sądzie Rejonowym w dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi, XX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000078187. Bank Spółdzielczy w Grabowie jest spółdzielnią prowadzącą swoją działalność na podstawie: - Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe ( z późn.zm) - Ustawy z dnia 7 grudnia 2000 roku o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających ( z późn.zm) - Ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze ( z późn.zm) - Innych ustaw BS w Grabowie działa na podstawie Statutu uchwalonego przez Zebranie Przedstawicieli Uchwałą nr 11/2013 dnia 26.03.2013 roku (ostatnia zmiana). Organami BS są: - Zebranie Przedstawicieli, - Rada Nadzorcza, - Zarząd, - Zebranie Grup Członkowskich. W 2016 roku BS prowadził działalność poprzez następujące jednostki organizacyjne: - Bank Spółdzielczy w Grabowie, - Filia w Sobótce, - Filia w Łęczycy. Bank Spółdzielczy w Grabowie jest zrzeszony w SGB- Bank S.A. w Poznaniu, a także jest uczestnikiem Systemu Ochrony SGB. Bank nie posiadał udziałów w podmiotach zależnych nie objętych konsolidacją. Informacje o stopie zwrotu z aktywów Zgodnie z art. 111a ust.1 Bank podaje do publicznej wiadomości stopę zwrotu obliczoną jako iloraz zysku netto i sumy bilansowej. Na dzień 31.12.2016r. stopa zwrotu wynosi: 0,48% II. Zadania organów Banku w zakresie polityki informacyjnej Podstawowy zakres działania Rady Nadzorczej określa Statut i obejmuje następujące czynności: 1. uchwalanie strategii działania Banku, planów finansowych i programów działalności społecznej i kulturalnej Banku, 2. ustalanie liczby Grup Członkowskich i przynależności członków Banku do poszczególnych 1
Grup Członkowskich na zasadach określonych w Statucie, 3. ustalenie liczby Przedstawicieli wybieranych na Zebranie Przedstawicieli przez poszczególne Grupy Członkowskie na zasadach określonych w Statucie, 4. uchwalanie regulaminu działania Zebrań Grup Członkowskich, 5. powoływanie i odwoływanie Prezesa Zarządu oraz pozostałych członków Zarządu, 6. uchwalanie regulaminu działania Zarządu, 7. zatwierdzanie szczegółowej struktury organizacyjnej Banku, 8. wybieranie, w głosowaniu tajnym, pełnomocnika na Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy SGB- Banku S.A., 9. dokonanie wyboru podmiotu do badania sprawozdań finansowych, 10. nadzór i kontrola nad działalnością Banku w tym polityką Banku w zakresie podejmowanego ryzyka, 11. podejmowanie uchwał w sprawie nabycia i obciążenia nieruchomości oraz nabycia zakładu lub innej jednostki organizacyjnej, 12. podejmowanie uchwał w sprawie przystępowania do organizacji społecznych oraz występowania z nich, 13. rozpatrywanie skarg na działalność Zarządu lub członków Zarządu, 14. składanie Zebraniu Przedstawicieli sprawozdań zawierających w szczególności wyniki kontroli i ocenę sprawozdań finansowych, 15. podejmowanie uchwał w sprawach czynności prawnych dokonywanych pomiędzy Bankiem a członkami Zarządu lub dokonywanych przez Bank w interesie członka Zarządu oraz reprezentowania Banku przy tych czynnościach, 16. podejmowanie uchwał w sprawie zawieszenia członka Rady i występowanie z wnioskiem o jego odwołanie do organu, który go wybrał w przypadkach określonych w Statucie. 17. uchwalanie regulacji dotyczącej oceny kwalifikacji Członków Zarządu 18. powiadamianie Komisji Nadzoru Finansowego o zmianach w składzie Zarządu, 19. przyjęcie regulaminu wykonywania Audytu Wewnętrznego w Systemie Ochrony SGB i Zasad audytu wewnętrznego w Systemie Ochrony SGB, 20. podejmowanie uchwał zatwierdzających Politykę wynagradzania, Do zakresu działalności Zarządu należy: 1. Do kompetencji Zarządu należy podejmowanie decyzji nie zastrzeżonych w ustawach lub Statucie do decyzji innych organów, a w szczególności: 1) opracowywanie, wprowadzanie oraz zapewnienie działania systemu zarządzania w Banku, 2) realizowanie działalności społecznej i kulturalnej, 3) podejmowanie faktycznych i prawnych czynności związanych z działalnością Banku, 4) podejmowanie decyzji w sprawach osobowych pracowników Banku, 5) określanie zadań oraz sprawowanie kontroli i nadzoru nad ich wykonywaniem przez pracowników Banku, 6) podejmowanie decyzji w zakresie uruchamiania podstawowych jednostek organizacyjnych Banku, 7) zwoływanie Zebrania Przedstawicieli oraz Zebrań Grup Członkowskich, 8) przygotowywanie projektów uchwał na posiedzenie Rady, Zebrań Grup Członkowskich i Zebrania Przedstawicieli, 9) wykonywanie uchwał Zebrania Przedstawicieli i Rady, 2
10) składanie sprawozdań z działalności Banku Radzie, Zebraniu Przedstawicieli i Zebraniom Grup Członkowskich, 11) zgłaszanie do Krajowego Rejestru Sądowego zmian Statutu oraz innych danych wymagających zmian w rejestrze Banku, 12) projektowanie, wprowadzanie oraz zapewnianie działania systemu zarządzania, 13) sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania oraz ocenę adekwatności i skuteczności tego systemu. 14) uchwalanie regulaminów i instrukcji związanych z bieżącą działalnością Banku Spółdzielczego, np.: regulaminy i instrukcje dotyczące kredytowania, regulamin organizacyjny Banku Spółdzielczego, regulamin pracy, regulamin świadczeń socjalnych, regulamin wynagradzania dla pracowników Banku Spółdzielczego nie będących członkami Zarządu, regulamin prawnych form zabezpieczeń wierzytelności oraz procedury mające na celu identyfikację, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie ryzyka. 15) Zarząd odpowiada za zaprojektowanie, wprowadzenie oraz działanie systemu kontroli wewnętrznej dostosowanego do wielkości i profilu ryzyka wiążącego się z działalnością Banku Spółdzielczego. 16) roczny plan kontroli wewnętrznej opracowywany jest przez organy Banku i zatwierdzany przez Zarząd w terminie do 31 października roku poprzedzającego rok objęty planem. 17) za prawidłowe i terminowe sporządzenie planu finansowego odpowiedzialny jest Zarząd. 2. Zarząd Banku zatwierdza ustalone w formie pisemnej zasady ( politykę ) rachunkowości oraz ich zmiany jako dokumentację zasad rachunkowości. Do zakresu działalności Zespołu ds. Analiz Ryzyka Bankowego należy: 1) gromadzenie ważniejszych informacji ekonomicznych własnych i obcych wiążących się z działalnością Banku, 2) dokonywanie analiz w zakresie ryzyka ponoszonego przez Bank, 3) dokonywanie identyfikacji, pomiaru i szacowania ryzyka bankowego w zakresie płynności, stopy procentowej, adekwatności kapitałowej oraz proponowanie instrumentów ograniczających to ryzyko, 4) badanie i raportowanie ryzyka ponoszone przez Bank, a w szczególności: - płynności, - stopy procentowej, - adekwatności kapitałowej, - innego istotnego ryzyka oraz proponowanie instrumentów ograniczających ryzyko; 5) polityki informacyjnej Banku w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału (NUK, Filar III); 6) przedkładanie Zarządowi propozycji zmniejszających potencjalne i rzeczywiste zagrożenie w sferze płynności i stopy procentowej oraz monitorowanie wyznaczonych w tym zakresie limitów i norm; 7) projektowanie i wdrażanie nowych produktów bankowych (kredytowych i depozytowych); 8) przeprowadzanie testów warunków skrajnych ryzyka płynności, stopy procentowej i innego istotnego ryzyka oraz proponowanie instrumentów ograniczających ryzyko; III. Sposób i zasady ujawniania przez Bank informacji 1. Bank raz do roku ujawnia pełne informacje objęte Zasadami polityki informacyjnej na podstawie danych na dzień kończący poprzedni rok obrotowy w ujęciu indywidualnym. 3
2. Informacje ujawniane są nie później niż w terminie 15 dni od zatwierdzenia przez organ zatwierdzający rocznego sprawozdania finansowego. 3. Informacje ujawniane są w języku polskim i w walucie polskiej. 4. W zakresie ujawnianych informacji Bank nie stosuje pominięcia informacji uznanych za nieistotne, zastrzeżone bądź poufne. 5. Wszelkie dane liczbowe zostały wyrażone w złotych. 6. Informacje prezentowane są w formie papierowej w Banku Spółdzielczym w Grabowie w godzinach urzędowania Banku według stanu na 31.12.2015r. dotyczą ryzyka, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń i innych informacji zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013r (część ósma) oraz na stronie internetowej www.bsgrabow.pl. IV. Cele i strategie w zakresie zarządzania ryzykiem art.435 1. Zarządzanie ryzykiem w Banku realizowane jest w oparciu o długofalową opracowaną w formie pisemnej i zatwierdzoną przez Zarząd i Radę Nadzorczą wewnętrzną strategią i procedury, które odnoszą się do identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli poszczególnych rodzajów ryzyka. Strategia zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Grabowie została wprowadzona w celu ostrożnego i stabilnego zarządzania, jest zgodna z obowiązującymi przepisami zewnętrznymi, normami nadzorczymi zobowiązującymi Bank do zarządzania ryzykiem. Strategia uwzględnia zapisy rekomendacji nadzorczych dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka w Banku oraz zgodna jest z celami ogólnymi Banku w zakresie zarządzania ryzykiem, zawartymi w Strategii działania Banku. Raporty, sporządzane przez Zespół ds. Analiz Ryzyka Bankowego, dotyczące poziomu ryzyka, przedstawiane są Zarządowi i Radzie Nadzorczej w terminach określonych w Instrukcji sporządzania informacji zarządczej. Strategia zatwierdzona jest przez Radę Nadzorczą, podlega corocznemu przeglądowi zarządczemu i weryfikacji, jest powiązana z innymi regulacjami o charakterze strategicznym, a także zasadami i procedurami szczegółowymi w zakresie zarządzania ryzykiem. 2. Strategia określa cele definiujące apetyt na ryzyko banku, rozumiany jako maksymalny akceptowalny poziom ryzyka jaki Bank może ponosić. Cele definiujące apetyt na ryzyko mają charakter wskaźników ilościowych, w tym limitów wewnętrznych, a także założeń dotyczących zasad zarządzania ryzykiem o charakterze jakościowym. Raport z realizacji apetytu na ryzyko ustalonego przez Radę Nadzorczą przedstawia załącznik Nr 3. Strategia zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Grabowie określa zadania priorytetowe w zakresie zarządzania ryzykiem, m.in: 1) strukturę organizacyjną w zakresie zarządzania ryzykiem, 2) zadania organów Banku, komitetów, jednostek organizacyjnych i poszczególnych osób w procesie zarządzania ryzykiem, 3) schemat procedur odnoszących się do zarządzania ryzykiem w Banku, 4) cele strategiczne w zakresie zarządzania istotnymi rodzajami ryzyka w Banku, 5) generalną skłonność do podejmowania przez Bank ryzyka apetyt na ryzyko, 6) organizację systemu informacji zarządczej. 4
Podejmowanie ryzyka zmusza Bank do koncentrowania uwagi na powstałych zagrożeniach, poszukiwania form zapobiegania zagrożeniom, dostosowywania działalności do zmieniających się warunków zewnętrznych. 3. Struktura i organizacja zarządzania ryzykiem Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganiu konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, komórkami czy jednostkami organizacyjnymi. Jednostki i komórki organizacyjne biorą udział w procesie zarzadzania ryzykiem poprzez realizację celów zawartych w Strategii jak również zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Banku. W procesie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka uczestniczą: Rada Nadzorcza: 1. Zatwierdza Strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, obejmujące m.in. możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku; 2.Zatwierdza procedury dotyczące procesów: a) szacowania kapitału wewnętrznego, b) planowania i zarządzania kapitałowego; 3. Zatwierdza strukturę organizacyjną Banku, zawartą w Regulaminie organizacyjnym, dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4. Zatwierdza ogólne zasady polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzeń; 5. Zatwierdza zasady przeprowadzania testów warunków skrajnych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów ryzyka; 6. Sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem braku zgodności rozumianym jako skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania, a także zatwierdza założenia polityki Banku w zakresie ryzyka braku zgodności, ocenia efektywność zarządzania ryzykiem braku zgodności; 7. Sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze Strategią działania i planem finansowym Banku; 8. Zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych im funkcji; 9. Sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne rodzaje ryzyka (w tym ryzyka braku zgodności) i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania ryzykiem; 10.Ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne zgodne z polityką Rady Nadzorczej. Zarząd 1. Zarząd odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, w tym ryzyka braku zgodności, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów, 5
2. Odpowiada za zorganizowanie skutecznego procesu oceny adekwatności kapitałowej i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz nadzór nad jego efektywnością, wprowadzając w razie potrzeby niezbędne korekty i udoskonalenia, 3. Wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka, 4. Wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka przez Bank 5. Zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku, 6. Odpowiada za przejrzystość działań Banku, w szczególności za politykę informacyjną w zakresie działalności Banku, pozwalającą na ocenę skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania stanu bezpieczeństwa działalności i za ocenę sytuacji finansowej Banku, 7. Zapewnia zgodność działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa, 8. Zapewnienia, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie, 9. Odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację polityki zmiennych składników wynagrodzeń, 10. Uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez audyt, kontrolę wewnętrzną oraz biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem, 11. Przekazuje Radzie Nadzorczej, okresowe informacje przedstawiające w sposób rzetelny, przejrzysty i syntetyczny rodzaje i wielkość ryzyka w działalności Banku; jednym z elementów informacji zarządczej jest coroczny raport z realizacji apetytu na ryzyko (zaprezentowanego w postaci wskaźników ilościowych). Zespół ds. Analiz Ryzyka Bankowego W strukturze organizacyjnej Banku funkcjonuje komórka organizacyjna - Zespół ds. Analiz Ryzyka Bankowego, która na dzień 31.12.2016 roku obejmowała swoim zakresem działania monitorowanie ryzyka uznanego za istotne. 4. Informacja dotycząca art. 435 ust.1 lit. a-d Rozporządzenia czyli strategii i procesów zarządzania tymi rodzajami ryzyka; struktury i organizacji odpowiedniej funkcji zarządzania ryzykiem, w tym informacji na temat jej uprawień i statutu lub innych odpowiednich rozwiązań w tym względzie; zakresu i charakteru systemów raportowania i pomiaru ryzyka; strategii w zakresie zabezpieczenia i ograniczania ryzyka, a także strategii i procesów monitorowania stałej skuteczności instrumentów zabezpieczających i czynników łagodzących ryzyko zawarte są w załączniku nr 1. 5. Zatwierdzone przez Zarząd oświadczenie na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem w Banku, dając pewność, że stosowane systemy zarządzania ryzykiem są odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii Banku wymagane przez art. 435 ust. 1 lit. e zawarte jest w załączniku nr 2. 6. W zakresie systemu zarządzania zgodnie Bank informuje, że: Zarząd Banku Spółdzielczego w Grabowie kieruje działalnością Banku oraz reprezentuje go na zewnątrz, wybierany jest na czas nieokreślony. Zarząd składa się z 3 członków, 6
w tym Prezesa i dwóch wiceprezesów. Członkowie Zarządu posiadają kwalifikacje i doświadczenia zawodowe dające rękojmię prowadzenia działalności Banku z zachowaniem bezpieczeństwa wkładów i lokat w nim zgromadzonym oraz pozostawać z Bankiem w stosunku pracy związanym z pełnioną funkcją. Liczba stanowisk dyrektorskich zajmowanych przez członków organu zarządzającego art. 435 2a Członkowie Zarządu nie pełnią funkcji dyrektorskich poza Bankiem. Członkowie Rady Nadzorczej nie pełnią stanowisk dyrektorskich. Przez stanowisko dyrektorskie należy rozumieć funkcje członka zarządu lub rady nadzorczej pełnione w podmiotach objętych tym samym instytucjonalnym systemem ochrony spełniającym warunki, o którym mowa w art. 113 ust. 7 Rozporządzenia CRR, lub podmiotach, w których bank posiada znaczny pakiet akcji, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 36 Rozporządzenia CRR. Polityka rekrutacji dotycząca wyboru członków organu zarządzającego oraz rzeczywistego stanu ich wiedzy, umiejętności i wiedzy specjalistycznej; strategia w zakresie zróżnicowania w odniesieniu do wyboru członków organu zarządzającego, jego celów i wszelkich odpowiednich zadań określonych w tej polityce oraz zakresu, w jakim te cele i zadania zostały zrealizowane. Art. 435 b-c Członków Zarządu Banku powołuje Rada Nadzorcza Banku zgodnie ze Statutem Banku Spółdzielczego w Grabowie i Regulaminem działania Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Grabowie biorąc pod uwagę wyniki oceny wstępnej kwalifikacji doświadczenia i reputacji kandydata. Oceny następczej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji Członków Zarządu i Zarządu Banku Spółdzielczego w Grabowie dokonuje Rada Nadzorcza zgodnie z Procedurą oceny odpowiedniości członków Zarządu Banku Spółdzielczego w Grabowie. Członków Rady Nadzorczej Banku powołuje Zebranie Przedstawicieli zgodnie z Procedurą oceny odpowiedniości Członków Rady Nadzorczej oraz Rady Nadzorczej w Banku Spółdzielczym w Grabowie biorąc pod uwagę czy poszczególni Członkowie zarządu osobno oraz Zarząd kolegialnie posiadają wiedzę doświadczenie, umiejętności niezbędne do realizacji zarządzania ryzykiem oraz czy reputacja osobista nie stwarza zagrożenia dla utraty reputacji Banku. Bank z uwagi na skalę działalności nie stosuje strategii zróżnicowania w zakresie wyboru Członków Zarządu oraz Rady Nadzorczej. 7. Bank z uwagi na skalę działania nie tworzy komitetów: Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami oraz Komitet Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym art. 435 2d 8. Przepływ informacji na temat ryzyka kierowany do Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej Banku odbywa się zgodnie z Systemem informacji zarządczej w Banku Spółdzielczym w Grabowie, która określa częstotliwość, zakres i terminy sporządzania raportów i sprawozdań. Informacja zarządcza obejmuje wszystkie ryzyka uznane przez bank za istotne. Zakres i częstotliwość raportowania dostosowana jest do skali narażenia na ryzyko, a także zmienności ryzyka zapewniając możliwość podejmowania decyzji oraz odpowiedniej reakcji w przypadku zmiany ekspozycji na ryzyko. 7
V. Zakres stosowania dot. art. 436 Rozporządzenia CRR Bank nie dokonuje konsolidacji do celów rachunkowości i regulacji ostrożnościowych. VI. Fundusze własne.- art.437 Bank ujawnia informacje dotyczące funduszy własnych. Bank Spółdzielczy w Grabowie wylicza fundusze własne (kapitał uznany) zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Bank utrzymuje fundusze własne dostosowane do rozmiaru prowadzonej działalności, na poziomie zapewniającym stabilną sytuację ekonomiczną. Na fundusze własne Banku w 2016r składał się kapitał Tier I. Kapitał Tier I obejmuje: kapitał podstawowy Tier I, składający się z następujących pozycji: a) wpłacony fundusz udziałowy, z zastosowaniem przepisów przejściowych (zadeklarowane i wpłacone udziały do dnia 31.12.2011r. na poczet funduszu udziałowego Banku. Kwota ta jest pomniejszana o wszystkie wypłaty udziałów, które miały miejsce w latach następnych. Od 2014 roku wartość wpłaconych udziałów amortyzowana jest odpowiednio: 20%, po 10% od roku 2015 do 2020. Bank do umniejszania w/w składnika funduszy stosuje amortyzację roczną. b) zysk w trakcie zatwierdzania oraz zysk netto bieżącego okresu sprawozdawczego, obliczone zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości, pomniejszone o wszelkie przewidywane obciążenia i dywidendy, w kwotach nie większych niż kwoty zysku zweryfikowane przez biegłych rewidentów, po uzyskaniu zgody właściwego organu, c) niepodzielony zysk z lat ubiegłych, po uzyskaniu zgody właściwego organu, d) w ramach skumulowanych, innych całkowitych dochodów: e) fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego, f) kapitał z aktualizacji instrumentów dłużnych lub kapitałowych zakwalifikowanych do portfela dostępne do sprzedaży, g) kapitał rezerwowy, h) fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej, i) w ramach innych przejściowych korekt kapitału podstawowego Tier I: - (ze znakiem minus) określoną wartość procentową funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego, - (ze znakiem minus - co oznacza, że Bank usuwa z funduszy) określoną wartość procentową zysków z wyceny instrumentów dłużnych lub kapitałowych zakwalifikowanych do portfela dostępne do sprzedaży, Pomniejszenia kapitału podstawowego Tier I: - określona wartość procentowa wartości niematerialnych i prawnych wyceniona według wartości bilansowej, - wzajemne zaangażowania w instrumenty kapitałowe (krzyżowe powiązania kapitałowe) zaliczane do funduszy podstawowych Tier I, jeżeli właściwy organ uznał, że miały one na celu sztuczne zwiększenie funduszy własnych Banku, 8
- posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji, - posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank dokonał znacznej inwestycji, - strata z lat ubiegłych, strata w trakcie zatwierdzania, strata netto bieżącego okresu, Kapitał dodatkowy Tier I, który stanowi: -instrumenty kapitałowe spełniające warunki opisane w art. 52 CRR, - w ramach korekt okresu przejściowego obligacje zaliczone do funduszy własnych Banku na podstawie Uchwały KNF nr 314/2009 z dnia 14 października 2009 r. w sprawie innych pozycji bilansu banku zaliczanych do funduszy podstawowych banku, ich wysokości, zakresu i warunków ich zaliczania do funduszy podstawowych banku, Pomniejszenia kapitału dodatkowego Tier I: Określona wartość procentowa jest równa: -określona wartość procentowa wartości niematerialnych i prawnych wyceniona według wartości bilansowej, -wzajemne zaangażowania w instrumenty kapitałowe (krzyżowe powiązania kapitałowe) zaliczane do dodatkowego kapitału podstawowego, jeżeli właściwy organ uznał, że miały one na celu sztuczne zwiększenie funduszy własnych Banku, -posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do dodatkowego kapitału podstawowego podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji, -posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do dodatkowego kapitału podstawowego podmiotów sektora, jeżeli Bank dokonał znacznej inwestycji. W 2016 r na fundusze własne Banku nie składał się Kapitał Tier II. Poniższe zestawienie przedstawia poziom poszczególnych pozycji funduszy własnych Banku według stanu na dzień 31.12.2016 roku: Wyszczególnienie Kwota w zł Fundusze własne ogółem dla współczynnika wypłacalności 9 687 40 Kapitał Tier 1 9 687 40 Kapitał podstawowy CET1 9 687 40 Fundusz udziałowy w ramach korekt okresu przejściowego 1 251 28 Kapitał rezerwowy (fundusz zasobowy i rezerwowy) 9 436 12 Zyski zatrzymane (za zgodą KNF) Skumulowane inne całkowite dochody (kapitał z aktualizacji wyceny) 34 357,39 Fundusze ogólne ryzyka bankowego (-) Inne wartości niematerialne i prawne (-) Krzyżowe powiązania kapitałowe w kapitale podstawowym Tier 1 1 Od 01.01.2014 r. fundusz ujmowany jest zgodnie z wymogami ostrożnościowymi Dyrektywy CRD IV oraz Rozporządzenia CRR; do wyliczeń adekwatności kapitałowej Bank pomniejsza wartość funduszu udziałowego o stawkę amortyzacji zgodną z zapisami ww. Dyrektywy; 9
(-) Nadwyżka odliczenia od pozycji dodatkowych w Tier 1 ponad kapitał podstawowy Tier 1 (-) Instrumenty w kapitale podstawowym Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (-) Instrumenty w kapitale podstawowym Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale podstawowym Tier 1-13 742,96 Inne pozycje lub korekty kapitału podstawowego Tier 1 - nie ujęte powyżej Dodatkowy kapitał podstawowy (AT1) Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale dodatkowym Tier 1 podlegających zasadzie praw nabytych (obligacje zaliczane do funduszy własnych na podstawie uchwały KNF 314/2009 ) (-) Nadwyżka odliczenia od pozycji w Tier 2 ponad kapiał Tier 2 Nadwyżka odliczenia od pozycji dodatkowych w Tier 1 ponad kapitał dodatkowy Tier 1 (odliczenie w kapitale podstawowym Tier 1) Inne pozycje lub korekty kapitału dodatkowego Tier 1 - nie ujęte powyżej) Kapitał Tier 2 Instrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane kwalifikujące się jako kapitał Tier 2 Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale Tier 2 oraz pożyczek podporządkowanych podlegających zasadzie praw nabytych (jeżeli Bank posiada instrumenty: pożyczki/obligacje, które nie spełniają warunków CRR) Korekty z tytułu ogólnego ryzyka kredytowego według metody standardowej (do wysokości maksymalnie 1,25 % kwot ekspozycji ważonych ryzykiem) (-) Instrumenty w kapitale Tier 2 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (-) Instrumenty w kapitale Tier 2 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale Tier 2 Nadwyżka odliczenia od pozycji w Tier 2 ponad kapitał Tier 2 (odliczenie w kapitale dodatkowym Tier 1) Inne pozycje lub korekty kapitału Tier 2 - nie ujęte powyżej Fundusze własne 9 708 014,43 Ujawnienie informacji dotyczące funduszy własnych w oparciu o Rozporządzenia 1423/2013 stanowi załącznik nr 4 Kapitał rezerwowy zwiększył się w 2016 roku o kwotę 291 12z podziału nadwyżki bilansowej za 2015 rok i wpisowego. Na dzień 31.12.2016r. Bank posiadał 1011 udziałowców, którzy posiadają 1211 udziałów. Posiadane przez Bank fundusze własne w pełni zabezpieczają pokrycie wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka zidentyfikowanego w Banku. Bank w planach finansowych uwzględnia gospodarkę funduszami własnymi, które winny być dostosowane do profilu ryzyka występującego realnie w Banku, z uwzględnieniem specyficznego charakteru jego działania oraz wyliczeń dotyczących dodatkowych wymogów kapitałowych. 10
Strategia kształtowania funduszy własnych Banku podlega analizie pod względem jej dostosowania do zmieniającej się sytuacji Banku i zapotrzebowania na fundusze w długiej perspektywie. Raportowanie: kwartalnie przedkładanie raportów z zakresu oceny adekwatności kapitałowej na posiedzeniu Zarządu Banku oraz na posiedzeniach Rady Nadzorczej Banku. Ujawnienia dotyczące instrumentów kapitałowych- nie występuje Bank nie wyemitował własnych instrumentów kapitałowych. VII. Wymogi kapitałowe art. 438 Bank Spółdzielczy w Grabowie stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych: 1) metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego, 2) metodę podstawowego wskaźnika w zakresie ryzyka operacyjnego, 3) metodę wyliczania wewnętrznego wymogu kapitałowego. Bank Spółdzielczy w Grabowie prowadzi wewnątrzbankowy proces oceny adekwatności kapitału wewnętrznego (ICAAP), na który składają się: - określenie polityki zarządzania ryzykiem i kapitałem, - identyfikacja wszystkich rodzajów ryzyka występujących w działalności Banku i określenie istotnych rodzajów ryzyka, - kwantyfikacja i agregacja ryzyka, - oszacowanie oraz alokacja kapitału wewnętrznego, - monitoring i kontrola ryzyka oraz kapitału wewnętrznego. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na poszczególne rodzaje ryzyka uznane za istotne: 1) ryzyko kredytowe, 2) ryzyko operacyjne, 3) ryzyko koncentracji, 4) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej, 5) ryzyko płynności, 6) ryzyko kapitałowe. Przy obliczaniu dodatkowych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka przyjmuje się następujące założenia: 1) kapitał wewnętrzny na poszczególne rodzaje ryzyka będzie obliczany jako koszt lub utracony przychód (za wyjątkiem ryzyka koncentracji), który może się pojawić w wyniku zaistnienia sytuacji nieoczekiwanej, 2) koszt lub utracony przychód, o którym mowa w pkt 1, obliczany jest na podstawie testów warunków skrajnych, które Bank przeprowadza dla poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych za istotne, 3) część lub całość kwoty, o której mowa w pkt 2, Bank może zabezpieczyć z wyniku finansowego zaplanowanego na dany rok obrotowy 4) poziom akceptowalnego kosztu lub utraconego przychodu Bank wyznacza (jako procent funduszy własnych Banku) w oparciu o wysokość planowanego wyniku finansowego na rok obrotowy, w którym aktualizujemy niniejsze zasady, poziom łącznego współczynnika kapitałowego oraz plany kapitałowe 11
5) dodatkowym wymogiem kapitałowym dla poszczególnych rodzajów ryzyka (za wyjątkiem ryzyka koncentracji i ryzyka operacyjnego) będzie kwota, o jaką koszt lub utracony przychód przekroczy akceptowalny poziom ryzyka. Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego dla ryzyk objętych kapitałem regulacyjnym jest tenże kapitał regulacyjny: - na ryzyko kredytowe obliczony według metody standardowej - na ryzyko operacyjne obliczony według metody wskaźnika bazowego (BIA). Bank oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe z tytułu: wzrostu udziału portfela kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym oraz całkowitego braku skuteczności przyjętych zabezpieczeń, które stanowią instrumenty pomniejszania podstawy naliczania rezerw celowych. Kapitałem wewnętrznym na ryzyko kredytowe jest suma kapitału regulacyjnego na ryzyko kredytowe oraz dodatkowego wymogu kapitałowego na ryzyko kredytowe. Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego na ryzyko operacyjne jest kapitał regulacyjny na ryzyko operacyjne. Kapitałem regulacyjnym na ryzyko operacyjne zabezpieczona została znaczna część ryzyka wynikająca ze skali prowadzonej przez Bank działalności. Bank oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko operacyjne z tytułu zagrożenia związanego z jednoczesnym zrealizowaniem się potencjalnych zdarzeń operacyjnych, dla których, w procesie samooceny, spełnione są łącznie warunki: prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka jest wysokie lub bardzo wysokie, skutki ekonomiczne są bardzo wysokie. Bank przeprowadza test warunków skrajnych polegający na sumowaniu strat związanych z wystąpieniem zdarzeń rzeczywistych i potencjalnych (powodujących skutek finansowy dla Banku) opisany szczegółowo w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem operacyjnym. W wyniku tego testu obliczana jest strata, która wystąpiłaby w Banku w wyniku zrealizowania się strat. W sytuacji powstania straty Bank tworzy dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko operacyjne, jeżeli strata, przewyższy poziom kapitału regulacyjnego na ryzyko operacyjne; dodatkowym wymogiem kapitałowym na ryzyko operacyjne jest różnica pomiędzy obliczoną stratą a regulacyjnym wymogiem kapitałowym na ryzyko operacyjne. Kapitałem wewnętrznym na ryzyko operacyjne jest suma kapitału regulacyjnego na ryzyko operacyjne oraz dodatkowego wymogu kapitałowego na ryzyko operacyjne. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w przypadku przekroczenia limitów, o których mowa w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem koncentracji, w zakresie: 1) koncentracji dużych ekspozycji, 2) koncentracji w ten sam sektor gospodarczy, 3) koncentracji w ten sam region geograficzny, 4) koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji dużych ekspozycji jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji dużych ekspozycji, średnioważonej wagi ryzyka dla dużych ekspozycji i wskaźnika 8%. 12
Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w ten sam sektor gospodarczy jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji w ten sam sektor gospodarczy, średnioważonej wagi ryzyka dla wszystkich kredytów i wskaźnika 8%. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w ten sam region geograficzny jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji w ten sam region geograficzny, średnioważonej wagi ryzyka dla wszystkich kredytów i wskaźnika 8%. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko koncentracji w ten sam rodzaj zabezpieczenia jako iloczyn kwoty przekroczenia limitu koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia, średnioważonej wagi ryzyka dla wszystkich kredytów i wskaźnika 8%. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej z tytułu zagrożenia związanego ze skrajną zmianą poziomu stóp procentowych. Bank przeprowadza testy warunków skrajnych dla: ryzyka przeszacowania i bazowego łącznie. Bank przeprowadza testy warunków skrajnych, dla których założenia zostały opisane szczegółowo w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Kapitałem wewnętrznym na ryzyko stopy procentowej jest kwota, o jaką suma wyników testów skrajnych przekroczy wyznaczony procent poziomu funduszy własnych. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na ryzyko kapitałowe z tytułu zagrożenia związanego z wyłączeniem funduszu udziałowego oraz skrajnym wzrostem kapitału wewnętrznego. Bank przeprowadza testy warunków skrajnych dla czynników, przy jednoczesnej konieczności utrzymania adekwatności kapitałowej na poziomie określonym w kapitałowych celach strategicznych opisany szczegółowo w obowiązującej w Banku Strategii zarządzania i planowania kapitałowego. Wynikiem przeprowadzonych testów jest koszt, jaki poniósłby Bank na skutek wystąpienia sytuacji skrajnej. Bank aktualizuje poziom kapitału wewnętrznego w okresach miesięcznych według następujących zasad: 1) kapitał regulacyjny na poszczególne rodzaje ryzyka jest wyznaczany w okresach miesięcznych (za wyjątkiem ryzyka operacyjnego, który jest wyznaczany raz w roku); 2) dodatkowe wymogi kapitałowe na poszczególne rodzaje ryzyka wyznaczane są na koniec każdego kwartału i utrzymywane przez kolejny kwartał. Bank nie wyznacza odrębnego limitu alokacji kapitału na ryzyko braku zgodności, pomimo uznania tego ryzyka za istotne, gdyż ryzyko to pokryte jest przede wszystkim wymogiem w zakresie kapitału na ryzyko operacyjne. Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka według stanu na dzień 31.12.2016 roku. Wyliczenia zostały dokonane zgodnie z Zasadami wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko w Banku Spółdzielczym w Grabowie oraz z Zasadami szacowania kapitału wewnętrznego w Banku Spółdzielczym w Grabowie. 13
Na dzień 31 grudnia 2016 roku Bank spełniał wszystkie wymogi w zakresie adekwatności kapitałowej: Wyszczególnienie: Wartość na 31.12.2016 r.: Fundusze własne, w tym: 9 708 014,00 Kapitał Tier I, w tym: 9 708 014,00 Kapitał podstawowy Tier I 9 708 014,00 Kapitał dodatkowy Tier I Kapitał Tier II Kapitał regulacyjny Łączna kwota ekspozycji na ryzyko, w tym: 51 094 074,00 z tytułu ryzyka kredytowego 45 433 086,00 z tytułu ryzyka operacyjnego 5 660 988,00 Łączny współczynnik kapitałowy 19,00 Współczynnik kapitału Tier I 19,00 Kapitał wewnętrzny 4 248 117,00 Wewnętrzny współczynnik kapitałowy 18,28 W wyniku przeprowadzonego przez UKNF procesu Badania i Oceny Nadzorczej wg stanu na 31.12.2015r Bank uzyskał ocenę końcową na poziomie 2,37. Regulacyjny wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe w podziale na klasy ekspozycji (w zł) Wartość ekspozycji: Wyszczególnienie: Wartość ekspozycji ważonej ryzykiem: Wartość ekspozycji ważonej Ryzykiem po zastosowaniu współczynnika wsparcia MŚP Wymóg kapitałowy Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych 231 164,00 Ekspozycje wobec samorządów 576 161,00 115 232,00 115 232,00 9 219,00 regionalnych lub władz lokalnych Ekspozycje wobec podmiotów 53 828,00 10 766,00 10 766,00 861,00 sektora publicznego Ekspozycje wobec instytucji 8 089 472,00 24 631,00 24 631,00 1 97 Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 7 382 552,00 7 382 552,00 5 624 766,00 449 981,00 Ekspozycje detaliczne 9 281 314,00 6 960 986,00 5 651 626,00 452 13 Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 39 628 715,00 39 126 683,00 31 294 501,00 2 503 56 Ekspozycje, których dotyczy 483 111,00 483 111,00 483 111,00 38 649,00 niewykonanie zobowiązań Ekspozycje kapitałowe 727 42 727 42 727 42 58 194,00 Inne pozycje 2 304 261,00 1 501 034,00 1 501 034,00 120 083,00 RAZEM: 68 757 998,00 56 332 415,00 45 433 087,00 3 634 647,00 Regulacyjny wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe w podziale na wagi ryzyka (w zł) 14
Wyszczególnienie Wartość ekspozycji Wartość ekspozycji ważonej ryzykiem Wartość ekspozycji ważonej Ryzykiem po zastosowaniu współczynnika wsparcia MŚP Wymóg kapitałowy Struktura kapitału (w %) waga 0% 9 000 709,00 waga 10% waga 20% 753 143,00 150 629,00 150 629,00 12 05 0,33 waga 35% waga 50% waga 75% 11 289 44 8 467 08 7 157 72 572 618,00 15,76 waga 100% 47 714 706,00 47 714 706,00 38 124 738,00 3 049 979,00 83,91 waga 150% Razem 68 757 998,00 56 332 415,00 45 433 087,00 3 634 647,00 10 Poniższa tabela przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych w podziale na poszczególne rodzaje ryzyka wg stanu na 31.12.2016r. (w zł) Wyszczególnienie Alokacja kapitału wg Filaru I Ryzyko kredytowe 3 634 647,00 Ryzyko operacyjne 452 879,00 Kapitał regulacyjny 4 087 526,00 Kapitał wewnętrzny 4 248 117,00 Współczynnik kapitałowy 19,00% Wewnętrzny współczynnik kapitałowy 18,28% VIII. Ryzyko kredytowe kontrahenta art. 439 CRR Bank nie ogłasza informacji w zakresie ryzyka kredytowego kontrahenta, ponieważ w Banku nie występowały instrumenty pochodne oraz transakcje z przyrzeczeniem odkupu w rozumieniu art. 439 CRR 15
IX. Bufory antycykliczne art. 440 Bank przestrzegał wymogu w zakresie bufora antycyklicznego w całym okresie sprawozdawczym. Wskaźnik bufora antycyklicznego od 01.01.2016 do 31.12.2016r. wynosi 0% dla ekspozycji kredytowych na terenie RP. Wskaźnik w tej wysokości obowiązuje do czasu zmiany jego poziomu przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia. Kwota specyficznego dla instytucji bufora antycyklicznego 1 Łączna kwota ekspozycji na ryzyko 51 094 074 2 Specyficzny dla instytucji wskaźnik bufora antycyklicznego 3 Wymóg w zakresie specyficznego dla instytucji bufora antycyklicznego % X. Wskaźnik globalnego znaczenia systemowego art. 441 Obowiązek ujawnienia nie dotyczy. XI. Ryzyko kredytowe art. 442 Definicje należności przeterminowanych Do celów rachunkowości Bank Spółdzielczy w Grabowie przyjmuje, że kredyt przeterminowany to kredyt, który w dniu zapadalności powinien być spłacony. Jeśli to nie nastąpi jest on należnością przeterminowaną pozostającą na subkoncie kredytu zapadłego, określaną również jako należność w trakcie ściągania i od tego dnia należne są odsetki podwyższone od zadłużenia przeterminowanego. Do celów wyliczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko kredytowe jako okres przeterminowania Bank przyjmuje: 1) istnieje małe prawdopodobieństwo wywiązania się dłużnika w okresie jednego roku ze zobowiązań wobec Banku, 2) okres przeterminowania jest dłuższy niż 90 dni oraz przeterminowana kwota przekracza: a) w przypadku ekspozycji detalicznych - 500 złotych, b) w przypadku pozostałych kategorii ekspozycji -3.000 złotych. W sytuacji, gdy kredytobiorca posiada kilka ekspozycji, ale tylko części z nich dotyczy niewykonanie zobowiązania, do tej kategorii zaliczane są: 1) tylko ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania w przypadku ekspozycji wobec klientów detalicznych, 2) wszystkie ekspozycje kredytobiorcy w przypadku pozostałych klientów. Ekspozycje kredytowe zagrożone kredyty, które zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków zostały zaklasyfikowane przez Bank do kategorii: poniżej standardu, wątpliwej lub straconej. 16
Metody przyjęte do ustalania korekt wartości i rezerw Opis stosowanego podejścia i metod przyjętych do ustalania rezerw celowych i rezerw na ryzyko ogólne w części dotyczącej ryzyka kredytowego zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16.12.2008 roku w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków określają Zasady klasyfikacji ekspozycji kredytowych i tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków dla Uczestników Systemu Ochrony SGB. Ekspozycje kredytowe klasyfikuje się zgodnie z : 1) kryterium terminowości spłaty kapitału lub odsetek w odniesieniu do: a) ekspozycji kredytowych wobec Skarbu Państwa, b) ekspozycji kredytowych wobec osób fizycznych, udzielonych na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego. 2) w odniesieniu do pozostałych ekspozycji kredytowych, dwóch niezależnych od siebie kryteriów: a) terminowości spłaty kapitału lub odsetek, b) sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika Przeglądów i klasyfikacji ekspozycji kredytowych dokonuje się co najmniej raz na koniec każdego miesiąca. Kryterium sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika stosuje się raz na rok, w oparciu o dane finansowe na koniec dowolnego kwartału (przy czym dla danego klienta odstęp pomiędzy kolejnymi przeglądami nie może być dłuższy niż 12 miesięcy), w przypadku ekspozycji kredytowych, spełniających łącznie następujące warunki: 1) ekspozycja jest zaklasyfikowana do kategorii normalne ; 2) kwota ekspozycji łącznie z innymi ekspozycjami Banku wobec tego podmiotu nie przekracza równowartości: a) kwoty 1.000.00 euro wobec jednostek samorządu terytorialnego, b) kwoty 860.00 zł wobec pozostałych podmiotów; 3) kwota ekspozycji łącznie z innymi ekspozycjami Banku wobec tego podmiotu nie przekracza 10% uznanego kapitału Banku Bank tworzy rezerwy celowe zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16.12.2008r w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków oraz Zasadami klasyfikacji ekspozycji kredytowych i tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków dla Uczestników Systemu Ochrony SGB w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zakwalifikowanych do kategorii: - normalne w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych, - pod obserwacją, - grupy zagrożone( poniżej standardu, wątpliwe, stracone). 17
Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej i średnia kwota ekspozycji z podziałem na klasy ekspozycji Klasa ekspozycji Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych Wartość ekspozycji Średnia kwota ekspozycji 231 164,00 211 246,40 Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz 576 161,00 725 387,60 lokalnych Ekspozycje wobec sektora publicznego 53 828,00 48 567,00 Ekspozycje wobec instytucji 8 089 472,00 4 180 935,60 Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 7 382 552,00 8 707 137,00 Ekspozycje detaliczne 9 281 314,00 10 042 292,60 Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 39 628 715,00 39 130 805,60 Ekspozycje których dotyczy niewykonanie zobowiązania 483 111,00 381 763,00 Ekspozycje kapitałowe 727 42 727 42 Inne pozycje 2 304 261,00 2 452 851,60 Razem 68 757 998,00 66 608 406,40 Ryzyko koncentracji Koncentracje podmiotowe W celu pomiaru i ograniczania ryzyka związanego z koncentracją podmiotową Bank oblicza łączną wartość ekspozycji wobec jednego klienta lub grupy powiązanych klientów. Dla wyliczenia łącznej ekspozycji Bank uznaje za klientów/podmioty powiązane, podmioty, które spełniają co najmniej jeden z poniższych warunków: 1) podmioty mające wspólnego właściciela z wyłączeniem podmiotów, w których Bank posiada 100% udziałów, 2) podmioty powiązane kapitałowo, o udziale kapitałowym przekraczającym 50%, 3) podmioty wspólnie kontrolowane lub zarządzane, 4) podmioty powiązane na podstawie wzajemnych gwarancji, poręczeń, pożyczek, 5) podmioty, w przypadku których spłata zadłużenia osobistego jest uzależniona od kondycji finansowej tego podmiotu i / lub wartości udziałów w podmiocie, 6) inne podmioty pozostające w związku gospodarczym opartym na stałej współpracy, który może mieć istotny wpływ na pogorszenie się sytuacji finansowej jednego z podmiotów, 7) podmioty posiadające wspólne zabezpieczenie, jeżeli z tego powodu istnieje wspólne ryzyko gospodarcze. W celu spełnienia wymogów CRR w zakresie przepisów dotyczących limitu dużych ekspozycji Bank mierzy i monitoruje ryzyko związane z ekspozycją Banku wobec innego banku krajowego lub grupy powiązanych klientów, w której skład wchodzi co najmniej jeden bank krajowy niebędący bankiem zrzeszającym. Zestawienie dużych ekspozycji stanowi element systemu informacji zarządczej Banku i sporządzane jest w okresach miesięcznych i pokazuje wartość ekspozycji danego klienta lub grupy powiązanych klientów oraz odniesienie tych wartości do uznanego kapitału Banku. 18
Koncentracje w ten sam rodzaj lub dostawcę zabezpieczenia Bank dokonuje podziału ekspozycji na poszczególne rodzaje zabezpieczeń według wartości: kapitał ekspozycji lub wartość nominalna zobowiązania pozabilansowego udzielonego. Kwotę przyjętych zabezpieczeń ogranicza się do wysokości, aktualnej na dzień analizy, wielkości zabezpieczanej ekspozycji kredytowej. W przypadku zabezpieczeń rzeczywistych, ich wartością jest kwota, jaką Bank mógłby uzyskać w dniu analizy dokonując upłynnienia zabezpieczenia lub kwota, jaka zostałaby zaksięgowana w bilansie Banku, w przypadku przejęcia zabezpieczenia na poczet długu; w przypadku zabezpieczeń nierzeczywistych, ich wartość jest równa aktualnej na dzień analizy, wielkości zabezpieczanej ekspozycji kredytowej, jeżeli jest to jedyne zabezpieczenie, a ostatnia ocena jego skuteczności przeprowadzona w procesie monitoringu była pozytywna. Szczegółowe zasady wyceny zabezpieczeń zostały określone w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem kredytowym. Jeżeli ekspozycja kredytowa zabezpieczona jest kilkoma rodzajami zabezpieczeń, to Bank przyjmuje wartość jednego zabezpieczenia, które uznaje za najbardziej skuteczne; jeżeli wartość tego zabezpieczenia nie pokrywa ekspozycji kredytowej, przyjmuje kolejne zabezpieczenia. Źródłem danych, będących podstawą do zaliczenia ekspozycji do określonego rodzaju zabezpieczenia, jest system informatyczny, w którym przy każdej ekspozycji kredytowej, wpisywany jest jako atrybut rodzaj zabezpieczenia, jego wartość oraz kolejność zaspokajania roszczeń z przedmiotów zabezpieczeń. Zestawienie ekspozycji kredytowych w podziale na rodzaje zabezpieczenia stanowi element systemu informacji zarządczej Banku; zestawienie dokonywane jest raz na kwartał i pokazuje wartość portfela kredytowego zabezpieczonego tym samym rodzajem zabezpieczenia lub posiadającego tego samego dostawcę zabezpieczenia, strukturę stosowanych rodzajów zabezpieczenia, strukturę jakościową oraz odniesienie ekspozycji zabezpieczonych każdym rodzajem zabezpieczenia do uznanego kapitału Banku. Struktura geograficzna ekspozycji wraz z dodatkowymi szczegółami w uzasadnionych przypadkach Podstawą zakwalifikowania ekspozycji kredytowej do danego regionu geograficznego jest adres zamieszkania w przypadku osób fizycznych lub adres siedziby firmy - w przypadku podmiotów gospodarczych. Zgodnie ze statutem Bank może prowadzić działalność na terenie: powiatu łęczyckiego, powiatu kolskiego i województwa łódzkiego. Bank dokonuje podziału ekspozycji kredytowych na poszczególne regiony geograficzne według gmin i są nimi: 1) gmina Grabów, 2) gminy pozostałe. Zestawienie ekspozycji kredytowych w podziale na regiony geograficzne stanowi element systemu informacji zarządczej Banku; zestawienie dokonywane jest raz na kwartał i pokazuje wartość portfela kredytowego związanego z danym regionem geograficznym, strukturę geograficzną ekspozycji kredytowych, skalę kredytów zagrożonych na danym obszarze oraz odniesienie ekspozycji dotyczących każdego regionu do uznanego kapitału Banku. 19
Nazwa regionu Wartość portfela kredytowego w Struktura w % geograficznego danym regionie Razem 59 377 686,00 10% Gmina Grabów 38 588 792,00 64,99% Gminy pozostałe 20 789 074,00 35,01% Struktura branżowa ekspozycji Podstawą zakwalifikowania ekspozycji kredytowej do danej branży wg Polskiej Klasyfikacji Działalności, z wyłączeniem ekspozycji kredytowej wobec osób fizycznych, jest rodzaj przeważającej działalności kredytobiorcy, wymieniony w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON). Przyjmuje się podział, zgodny z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) określoną przez Główny Urząd Statystyczny. Zestawienie ekspozycji kredytowych w podziale na branże stanowi element systemu informacji zarządczej Banku; zestawienie dokonywane jest raz na kwartał i pokazuje wartość portfela kredytowego związanego z daną branżą, strukturę branżową ekspozycji kredytowych, skalę kredytów zagrożonych w danej branży oraz odniesienie ekspozycji w każdej branży do uznanego kapitału Banku. Strukturę zaangażowania kapitałowego Banku wg wartości nominalnej w poszczególnych branżach w rozbiciu na kategorie należności według stanu na dzień 31.12.2016 roku przedstawia poniższa tabela: Lp. Branże Wartość w zł 1. Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone 2. Handel hurtowy i detaliczny Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone 3. Inne - pozostali Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone 38 985 459,00 38 658 123,00 239 05 88 286,00 8 657 348,00 5 981 192,00 1 924 13 734 026,00 9 447 38 8 954 872,00 316 707,00 175 801,00 Razem 57 090 187,00 Ekspozycje wobec MŚP w podziale na klasy ekspozycji (PLN) Klasa ekspozycji Wartość ekspozycji Kwota ekspozycji ważona Kwota ekspozycji ważonej po zastosowaniu współczynnika wsparcia Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 7 382 552,00 7 382 552,00 5 624 766,00 Ekspozycje detaliczne 7 332 273,00 5 499 205,00 4 189 845,00 Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 32 894 506,00 32 894 506,00 25 062 324,00 20